30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

warsulis kanonebiT cxovreba ar SeiZleba, `Tamariani~, rogorc literaturuli faqti,<br />

warsuls ekuTvnis...<br />

istorizmi ganuy<strong>of</strong>eli niSania ilia WavWavaZis azrovnebisa. statiaSi `pasuxi~ igi anton<br />

kaTalikosis istoriuli mniSvnelobis Sesaxeb wers: `antoni dids alags daiWers Cvens<br />

literaturaSi, rogorc warmomadgeneli im drois saqarTvelos ganaTlebisa~... magram es rodi<br />

niSnavda, rom axal droSic misi Sexedulebani Seuval dogmebad unda darCeniliyo! ilia<br />

ganagrZobs: `exla rom poeziis ganxilva im drois kanonebiT movindomoT, Zalian SevcdebiT.<br />

maSin sxva-rigad esmodaT, exla sxva-rigad~.<br />

ueWvelia, ilias CaxruxaZis istoriuli rolis gansazRvra rom ganezraxa, ar daukargavda<br />

Rvawls `misi drois saqarTvelos~ mwerlobaSi, magram realizmis medroSis winaSe sul sxva<br />

amocana idga. ilia WavWavaZem xma aRimaRla ara istoriuli CaxruxaZis, aramed `im drois<br />

kanonebis~ _ moZvelebuli esTetikuri Sexedulebebis winaaRmdeg, romelsac konservatorebi<br />

CaxruxaZis saxeliT Tavs axvevdnen axal mwerlobas. es iyo Tanamedroveobis interesebis dacva<br />

warsulis pretenziebisagan, Torem Znelia antiistorizmi usayveduro im pirovnebas, visac ase<br />

Rrmad esmoda, rom `WeSmariti meistorie, viTarca gamkiTxveli, jer im droebis qerqSi unda<br />

Cajdes da mere ganikiTxos TviT droebis Svilnica~.<br />

da mainc, ilias radikalizmis asaxsnelad, polemikis specifikasTan erTad, isic<br />

gasaTvaliswinebelia, rom `Tamariani~ im droisaTvis mecnierulad ar iyo Seswavlili, ar iyo<br />

amokiTxuli urTules poetur formaSi moqceuli ideologiuri koncefcia, rac CaxruxaZis<br />

poemas `qarTuli saxelmwifoebrivi azrovnebis ganviTarebis istoriisa da frTaSesxmuli<br />

patriotizmis udides Zeglad~ warmoaCens (korneli kekeliZe).<br />

amrigad, `Tamarianis~ Sefaseba ilias mier ar iyo subieqturi, antiistoriuli midgomis<br />

Sedegi. igi gamoTqvamda axali, realisturi esTetikis verdiqts, gamotanils e.w. klasicisturi<br />

esTetikisadmi. konceptualuri dapirispirebis simaRlidan ufro met mniSvnelobas iZens<br />

kiTxva, ratom mimarTa ilia WavWavaZem Caxruxaulis saleqso formasa da stilistikas.<br />

* * *<br />

`bednier erSi~ dominanturia axali esTetikis erT-erTi ZiriTadi niSani _ kriticizmi.<br />

ukve `oriode sityvaSi~ werda axalgazrda ilia:<br />

`maS, rogor unda gavswordeT, Tu Cveni simrude ar gvecodineba? netavi oriode kaci<br />

iyos saqarTveloSi, rom Cveni boroteba erTianad asweros da dagvanaxos... aba, is iqneba<br />

namdvili saqebari mamulis-moyvare, da ara is, vinc metis-metad damJavebuli siyvarulisa gamo,<br />

angeloziviT asaxelebs saqarTvelosa. borotebis Rviareba naxevari gasworebaa~.<br />

hegelis dialeqtikas naziarebi ilia WavWavaZe sinamdviles, cxovrebas aRiqvamda,<br />

rogorc dapirispirebulTa erTianobas da Widils, sadac siaxle Zvelis uary<strong>of</strong>iT, nabijnabij<br />

miiwevs myoobadisaken. mwerlobis sarkeSi `sicudec da sikargec~ unda aisaxos, xolo<br />

visac sakuTari eris winsvla surs, man WeSmariti siyvarulis saxeliT unda amxilos is, rac<br />

CvenSi `cudia da sazizRari~. marto `umecar siyvaruls~ miaCnia siqveled `Cveni cxovrebis<br />

siborotis damalva~, mamuliSvilisTvis ki mxolod pirSi Zraxvis, marTlis Tqmis zneobrivi<br />

kanoni moqmedebs:<br />

vaJkac igia, vinc marTals<br />

etyvis qveyanas mcdomsao.<br />

cdomilebaTa uary<strong>of</strong>a, naklis mxileba, rogorc gza gamosworebisa, kritika, rogorc<br />

pozitiuri Zala ilias literaturuli mrwamsis erT-erTi arsebiTi komponentia.<br />

`bednieri eri~ mTels qarTul poeziaSi unikaluri nimuSia `mcdomi qveynisaTvis~<br />

simarTlis Tqmisa. aq kritikuli gansjis obieqtia ara pirovneba, aramed mTeli eri. iliam<br />

Tavdapirveli saTauri _ `bednieri xalxi~ Secvala, radgan warsul epoqebSi `xalxi~ mxolod<br />

aristokratias gulisxmobda da ara ers, rogorc eTnikur erTobas. Secvlili saTauri<br />

mTlianad moicavda mxilebis obieqts _ ara mxolod elitas, Tavadaznaurobas, aramed<br />

uklebliv yvelas _ sruliad qarTvelobas.<br />

eris, rogorc poeturi gansjis obieqtis, SerCeva logikuri Sedegi iyo axali istoriuli<br />

sazrisis damkvidrebisa, rasac, dimitri yifianTan da dimitri baqraZesTan erTad, ilia<br />

WavWavaZemac didad Seuwyo xeli.<br />

poema `aCrdilis~ istoriul nawilze muSaobisas, iliam qarTuli istoriuli qronikebis<br />

erT mniSvnelovan Taviseburebas miaqcia yuradReba. jer daviT erisTavisadmi gagzavnil pirad<br />

werilSi (1872), ramdenadme mogvianebiT (1880) ki erT-erT publicistur statiaSi man `qarTlis<br />

cxovrebis~ ZiriTad tendenciaze mianiSna:<br />

`Cveni `qarTlis cxovreba~ xalxis istoria ki ar aris, mefeTa istoriaa, da xalxi ki,<br />

rogorc momqmedi piri istoriisa, CrdilSia miyenebuli. TiTqo xalxis istoriis<br />

Sesamecneblad sakmaoa kacma icodes marto mefeTa istoria~.<br />

149

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!