30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

damowmebuli str<strong>of</strong>i imiTac iqcevs yuradRebas, rom aq aramarto savaldebulo<br />

winacezuruli riTmebia realizebuli, aramed uCveulo siWarbea riTmebisa: yoveli muxli _<br />

oTxmarcvliani segmenti _ evfoniurad erTmaneTTanaa Sewyobili. amis gamo, `Tamarianis~ es<br />

fragmenti _ mesame oda _ Zveli droidan harmoniulobisa da miuwvdomeli poeturi<br />

xelovnebis misabaZ nimuSad miiCneoda.<br />

amrigad, `bednier erSi~ sayrden saleqso formad SerCeulia `Tamarianis~ unikaluri<br />

str<strong>of</strong>i _ e.w. Sairi-Caxruxauli. marTalia, ilias leqsSi mxolod savaldebulo<br />

winacezuruli riTmebia, yvela muxli erTmaneTTan gariTmuli araa, magram aSkaraa analogia<br />

stilis doneze _ orive teqstSi gansazRvreba-epiTetebis (`zedSesrulebis~) gabmuli<br />

mwkrivia. ilia amodis saxotbo odis formidan, rogorc versifikaciul-stiluri erTobidan,<br />

oRond leqss grafikulad modernizebul saxes aZlevs.<br />

tradiciuli formis aRdgena-gamoyenebaSi TavisTavad uCveulo araferia, rom ara erTi<br />

gansakuTrebuli garemoeba _ ilias mkveTrad uary<strong>of</strong>iTi damokidebuleba CaxruxaZisa da<br />

`Tamarianisadmi~, Caxruxaulis saleqso formisa da stilisadmi, rac man Cveuli pirdapirobiT<br />

gamoTqva statiaSi `oriode sityva~. gamodis, rom poetma mxatvrul praqtikaSi, `bednieri eris~<br />

Seqmnisas, im poetikas mimarTa, romelsac, rogorc Teoretikosi, principulad gaemijna. es<br />

ucnauri faqti axsnas moiTxovs.<br />

* * *<br />

`oriode sityva~, romelSic mocemulia CaxruxaZisa da misi poemis negatiuri Sefaseba,<br />

1861 wels, `bednieri eris~ daweramde aTi wliT adre gamoqveynda da saqarTveloSi kritikuli<br />

realizmis manifests warmoadgens. am istoriul statiaSi iliam ganaCeni gamoutana uZraobis<br />

ideologias (`CineTis filos<strong>of</strong>ias~), romelic arsebobis erTaderT wess aRiarebda: `rac mamapapas<br />

uqnia, is Cven unda vqnaTo~. Zveli, konservatiuli ms<strong>of</strong>lmxedvelobis Taoba ver amCnevda,<br />

an ar surda daenaxa cvlilebani cxovrebis yvela sferoSi, maT Soris _ mwerlobaSic da axal,<br />

Tvisebrivad gansxvavebul epoqaSi gardasuli xanis esTetikisa da poetikis erTgulebas<br />

qadagebda. anton kaTalikosis mimdevrebma, misive avtoritetis zegavleniT, CaxruxaZe da misi<br />

poezia gamoacxades idealad da normad da rogorc Seuval WeSmaritebas, ise imowmebdnen<br />

antonis cnobil iambikos:<br />

Caxruxais Ze _ ucxo piitikosi;<br />

Tamar didisa mmkobi SairebiTa;<br />

SoTas SairTa, Tu sTqua, ukeTesTaca<br />

mTqmeli mestixe, didi sibrZnis-moyuare,<br />

yovlad saqebi, ritorT-mestixT guirguini.<br />

ilia Tvlida, rom is, rac warsulSi nimuSad iyo miCneuli, miT ufro, `warsul droTa<br />

sicrue da cTomileba~, axal mwerlobas ar gamoadgeboda. arc ZvelTa kerpTa ganusjeli<br />

Tayvaniscema iyo misTvis misaRebi mxolod imitom, rom sazogadoebis aRiareba hqonda, miT<br />

ufro, im sazogadoebisa, romelic ar iyo `estetikurad gaxsnili da ganviTarebuli~.<br />

swored am konteqstSi ikiTxeba `oriode sityvaSi~ CaxruxaZis Sefaseba:<br />

`Tamaris qeba mTel moTxrobis odenaa, zedSesruliT daiwyoba da TiTqmis zedSesruliT<br />

Tavdeba. ra vai-vaglaxiT da kisris mtvreviT mogogavs davardnil cxensaviT misi ocmarcvlovani<br />

tyviasaviT mZime leqsebi!.. arc azri, arc suraTi, arc mSveniereba, arc Wkua, arc<br />

guli, arafrisTana araferi, garda zedSesrulebis raxa-ruxisa!~<br />

`Tamarians~ ilia WavWavaZe axali esTetikis _ kritikuli realizmis poziciidan<br />

afasebda, amitom misTvis miuRebeli aRmoCnda saxotbo Janris paTosi, ritorika da poetika,<br />

moklebuli cocxali poeziis arsebiT niSnebs _ azrs, grZnobas, suraTovnebas, mSvenierebas.<br />

ilias damokidebuleba Caxruxaulisadmi ufro naTeli gaxdeba, Tu gaviTvaliswinebT, rom man<br />

`Tavidanve sastikad dascina `mwyobr xmovan braxabruxs riTmebisa~, `ubralo sityvebisa da<br />

riTmebis raxaruxs~, _ aseT poetebs man `axali riTmebis moraxuneblebi~ uwoda da<br />

aRSfoTebiT Seutia yovelgvar `maSriy-maRribuli enis konstruqcias~ da `uTavbolod<br />

aSenebul sityvis yores~ (grigol kiknaZe). gamoTqma `axali riTmebis moraxuneblebi~<br />

gulisxmobda, rom arsebobdnen maTi winamorbedni _ Zveli riTmebis moraxuneblebi, romlebic<br />

riTmis, zogadad formis `trfialebisa gamo~, gulgrilni iyvnen azris, Sinaarsis mimarT.<br />

`Tamarianis~ umkacresi Sefaseba (`arafrisTana araferi~) ekuTvnoda axali formaciis<br />

poet-moqalaqes, visTvisac poezia cxovrebis sarkea, xalxis cxovrebis gamomTqmelia, amitom<br />

igi, cxadia, ver iguebda iseT nawarmoebs, romelic mefis saxotbod da gansadideblad (`Tamars<br />

vaqebdeT mefed cxebulsa~) riTmebis yores agebda.<br />

klasikuri xanis poemis Sefasebas axali esTetikuri Teoriis TvalTaxedviT, zogi<br />

mkvlevari istorizmis principis darRvevad Tvlis, rac, erTi SexedviT, TiTqos asecaa. magram<br />

dasaviwyebeli araa, rom ilias mizani ar iyo CaxruxaZis adgilis gansazRvra qarTuli poeziis<br />

istoriaSi. `oriode sityva~, rogorc literaturuli manifesti, aaSkaravebda Zveli<br />

esTetikuri warmodgenebis SeuTavseblobas TanamedroveobasTan, asabuTebda, rom awmyoSi<br />

148

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!