30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ilias ucnobi werilebi Tbilisel somexTa Sesaxeb<br />

juli gaboZe<br />

sazogadoebisaTvis cnobilia, rom XIX saukunis 90_ian wlebSi ilia WavWavaZem didi<br />

kamaTi gamarTa im somex vai mecnierebTan, romlebic urcxvad, aTasi xrikebiT cdilobdnen<br />

saqarTvelos istoriis gayalbebas da Cveni erovnuli siamayis daCemebas. ilia Zalian<br />

principulad gamoexmaura maT am mcdelobas da uZRvna werilebis mTeli cikli saTauriT:<br />

somexTa mecnierni da “qvaTa RaRadi”,(WavWavaZe, iveria: 1899 64_76 ) esaris asgverdiani<br />

naSromi, romelic imave wels calke broSuradac daibeWda( iveria 1899). da Semdgom wlebSic<br />

ara erTgzis gamoqveynda. es naSromi amjerad ilia WavWavaZis TxzulebaTa octomeulis XIV<br />

tomSi daibeWda.( WavWavaZe 2007 b: 177) Tumca, rogorc irkveva, ilias kidev ufro adre<br />

dauwyia eris Rirsebis dacva. jer kidev maSin, rodesac Tbiliselma somxebma qalaqis<br />

TviTmmarTvelobaSi moiyares Tavi da gamoacxades: “Tbilisi Cveniao”!<br />

albaT, advili warmosadgenia, rogor daicavda ilia qarTvelTa am siwmindes, aRniSnuli<br />

polemika 1897 wlis gazafxulze daiwyo da “iveriaSi” gaCnda ilias morigi xelmouwereli da<br />

usaTauro werilebi. Cveni kvlevis interess swored es meTaurebi warmoadgens, romlebic<br />

pirvelad qveyndeba ilia WavWavaZis TxzulebaTa octomeulis XIII tomSi. (tomi Seadgines da<br />

komentarebi daurTes eTer SaraSeniZem da julieta gaboZem). dadgenilia, rom “iveriis” yvela<br />

xelmouwereli meTauri werili ilias kalams ekuTvnis. dRemde arsebul yvela<br />

bibliografiaze dayrdnobiT mecnierma levan WrelaSvilma Seiswavla “iveriis”<br />

xelmouwereli meTaurebis atribuciis sakiTxi, ris Sedegadac ilias Txzulebani ramdenime<br />

aTeuli tomiT gamdidrda.( WrelaSvili :43 ). Tbiliseli somxebisadmi miZRvnili werilebi<br />

ilia WavWavaZis TxzulebaTa XIII tomSi ibeWdeba. (WavWavaZe2007 a: 300_356) somexTa sakiTxs<br />

iliam 12 werili miuZRvna. isini erTmaneTis miyolebiT ibeWdeboda da bevr maTgans Tavad<br />

avtori imowmebs momdevno werilebSi. am meTaurebis atribuciis sakiTxs Cven sagangebod<br />

ganvixilavT. amjerad, gvinda SevniSnoT ilias polemikis is saocari manera, rac albaT, bevr<br />

mecniersa da politikoss daamSvenebda. patriotizmi da humanizmi, didi codna da ufro<br />

didi gansjisa da analizis unari. mouridebloba mowinaaRmdegesTan da imavdroulad saocari<br />

taqti da TavSekaveba. ilia erTsa da imave dros aris bralmdebelica da damcvelic,<br />

Wirisufalica da kargi mezobelic. igi didi ostatobiT axerxebs yvela sakiTxis siRrmiseul<br />

analizs da mxolod amis Semdeg akeTebs saTanado daskvnebs problemis Sesaxeb.<br />

“gvetyvian, rom aq mTels somxobaze aris laparaki da ara calke kacze, marTalia,<br />

somxobaze aris, magram ara mTels somxobaze. sxva somexTan, romelnic vin icis sad ar arian<br />

dasaxlebulni, Cven ra xeli gvaqvs! RmerTma imaTs kacurkacobas da adamianurs sulTa<br />

swrafvas xeli moumarTos yvelgan. Cven pirvelni guliTadis sixaruliT mivegebebiT am<br />

marTla-da sasixarulo ambavs. aqaur somxobaze Tu vilaparakebT an sxvani hlaparakoben, eg<br />

sul sxva saqmea. aq mTels erTan saqme aravis ara aqvs ra. yvelam kargad icis, rom ar aris<br />

qveyanaze imisTana eri, romel Sorisac kargic ar iyos da avic. ueWvelia, somxebsac eyolebaT<br />

imisTana kacni, romlis winaSe Cvenc quds movixdiT pativiscemis niSnad. aq Cven vlaparakobT<br />

marto Cvens somxobaze, romelic, Cvenda samwuxarod, raRac calke razmad daewyo da imisTana<br />

moZRvrebas adgia, rom TviT gonebagaxsnil somexsac ki unda eTakilebodes, ar moswondes.”(<br />

WavWavaZe.a2007a: 304).<br />

pirveli werilis pirobiTi saTauri aseTia: “TbilisSi somxobam xelT igdo qalaqis<br />

marTveloba” (igive) ilias sawuxari swored isaa, rom Tbilisis TviTmmarTveloba mxolod<br />

somxebiT dakompleqtda da xmosnebs im niSniT ki ar irCevdnen, vin risi gamkeTebeli iyo,<br />

aramed imiT, somexia Tu ara. ilia imasac aRniSnavs, rom Tbilisis mosaxleobis 53%<br />

araqarTulia “gagvibatondnen tfilisis TviTmarTvelobaSi, qalaqi xelT igdes da TiTqo<br />

siciliT gveubnebian: Tu cxonebaa, Cven, somxebic kargad gacxonebTo.” ( iqve).<br />

ilia Tanmimdevrulad cdilobs am sakiTxis analizs. is mSvenivrad xvdeba, rom somxebis<br />

ase dajgufeba da mmarTvelobaSi gamoketva sulac araa ganpirobebuli qalaqis ukeTesad<br />

movlis mizniT. maT programac ar gaaCniaT, erTaderTi survili aqvT: “ qalaqi Cveniao..<br />

tfilisi romeli somxeTia an sazRvarmdebareobiT an xelmwifebiT rom ase kadnierad<br />

Cemuloben somxebi, _ Cveniao? saidam sada? sad somexi da somxeTi da sad tfilisis qalaqi?<br />

saidam sad iwvdian xelsa! kidev vityviT, aq marto saxlebia somxebisa, isic, vin icis, ramdenad,<br />

da ara qalaqi, romelic saqarTvelos miwa-wyalzea da saqarTvelosTan erTad ekuTvnis<br />

ruseTsa. aq somexs, rogorc erovnebas somxobisas, krintic ar SeuZlian dasZras, somxis<br />

saxeliT aq droSas ver gaSlis da somxobiT ver ibatonebs. aq somxisa ara aris ra, aq yvelani<br />

tfilisis Tanaswori mkvidrni arian, ganurCevlad qarTvelisa, somexisa, rusisa da sxvisa da<br />

sxvisa. aq laparaki qalaqis mkvidris saxeliT aris marto Sesawynarebeli da ara somexisiT, da<br />

nametnavad somexisiT, romelic aq xizania da sxva arara.”<br />

ilias es werilic 1897 wels daibeWda xelmouwerelad da da dasaTaurebulia ilias<br />

fraziTve; “sad somxeTi da sad Tbilis qalaqi? (WavWavaZe 2007a: 309) es werilic imis dasturia<br />

Tu, rogor wuxs ilia qveynis bedze, Tumca rogorc Cans, mezobel erTan amgvari saubari arc<br />

142

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!