Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TaviseburebebiT, amas garda, mTargmnelisa Tu `mciredi moTxrobis~ avtoris mier<br />
Camatebulia ramdenime saintereso detali. ilias `saqarTvelos moambeSi~ g. ratiSvilis<br />
`mciredi moTxrobis~ mxolod pirveli nawilia dabeWdili (mogzauroba Tbilisidan<br />
moskovamde), amitom manifesti masSi ver moxvda. manifestis teqsti gamotovebulia `mciredi<br />
moTxrobis~ v. Saduriseul gamocemaSic, rac, vfiqrobT, imdroindeli politikurideologiuri<br />
koniunqturiT unda iyos gamowveuli (menabde 2005: 200-207).<br />
irkveva, rom aRniSnuli manifesti saqarTveloSi qarTul enaze daibeWda mxolod 1867<br />
wels (cxovreba mefis giorgis XIII-isa... 1867: 287-294), e. i. mas Semdeg, rac iliam `saqarTvelos<br />
moambeSi~ `mciredi moTxrobis~ beWdva daiwyo (1863 w.), manamde ki aRniSnuli manifesti<br />
qarTveli mkiTxvelisaTvis jer kidev ar iyo qarTul enaze xelmisawvdomi. vfiqrobT, es<br />
garemoebac SeiZlebodaa gamxdariyo i. WavWavaZis am TxzulebiT dainteresebis erT-erTi<br />
mizezi, Tumca, samwuxarod, `mciredi moTxrobis~ es monakveTi maSin veRar gamoqveynda.<br />
TavisTavad is faqti, rom `mciredi moTxrobis~ beWdva i. WavWavaZem wamoiwyo da<br />
`saqarTvelos moambem~ mas Tavisi furclebi dauTmo, ukve mowmobs g. ratiSvilis Txzulebis<br />
maRal Sefasebasa da aRiarebas. aRsaniSnavia isic, rom, rodesac a. cagarelma Seadgina<br />
qarTveli poetebis TxzulebaTa xelnaweri krebuli, masSi besikis, al. WavWavaZis, gr.<br />
orbelianis, n. baraTaSvilis, i. WavWavaZis, a. wereTlis leqsebTan erTad Seitana erTi `Sairi~<br />
(`RmerTo, romelsa gaqeben...~) `mciredi moTxrobidan~ (konkretulad, i. WavWavaZis<br />
publikaciidan _ A 1753, 27 r) (saqarTvelos saxelmwifo muzeumis... 1955: 223).<br />
rogorc davinaxeT, orive Txzulebas safuZvlad udevs mogzauroba ruseTsa da<br />
saqarTvelos Soris. magram mTavari da arsebiTi, rac maT aerTianebs, aris avtorTa<br />
damokidebuleba `qarTlis bedisadmi~. am or teqstze dakvirveba naTeli magaliTia imisa, Tu<br />
rogor viTardeboda saqarTvelos politikuri cxovreba da, Sesabamisad, rogor viTardeboda<br />
sazogadoebrivi azri XIX saukunis saqarTveloSi, eqvsi aTeuli wlis ganmavlobaSi.<br />
damowmebani:<br />
menabde 2005: menabde d. gabriel ratiSvili _ saqarTvelos tragediis mematiane. literaturuli Ziebani,<br />
XXVI, Tb.: 2005.<br />
ratiani 2006: ratiani i. qronotopi ilia WavWavaZis prozaSi. Tb.: `universali~, 2006.<br />
ratiSvili 1863: ratiSvili g. mciredi ram moTxroba rosiisa. `saqarTvelos moambe~, 11, 12, 1863.<br />
ruxaZe 1966: ruxaZe t. gabriel ratiSvili. wignSi: qarTuli literaturis istoria (eqvs tomad), II, Tb.:<br />
`sabWoTa saqarTvelo~, 1966.<br />
saqarTvelos saxelmwifo muzeumis... 1955: saqarTvelos saxelmwifo muzeumis qarTul xelnawerTa<br />
aRweriloba, y<strong>of</strong>ili saeklesio muzeumis xelnawerebi (A koleqcia), V (tomi<br />
Seadgina l. quTaTelaZem), a. baramiZis redaqciiT, Tb., `mecniereba~, 1955.<br />
qarTul xelnawerTa aRweriloba 1965: qarTul xelnawerTa aRweriloba, y<strong>of</strong>ili qarTvelTa Soris werakiTxvis<br />
gamavrcelebeli sazogadoebis (S) koleqcia. IV, Sedgenilia da dasabeWdad<br />
damzadebuli: T. bregaZis, l. kiknaZis, m. qavTarias, l. qajaias, m. SaniZis, q.<br />
SaraSiZis, c. Wankievis mier, e. metrevelis redaqciiT. Tb.: `mecniereba~, 1965.<br />
Saduri 1962: Saduri v. qarTveli mwerlebi ruseTis Sesaxeb. Semdgenli v. Saduri. Tb.: `sabWoTa<br />
saqarTvelo~, 1962.<br />
cxovreba mefis giorgis XIII-isa... 1867: cxovreba mefis giorgis XIII-isa, aRwerili platon ioselianisagan.<br />
Tfilisi, Cyiz [1867].<br />
WavWavaZe 1988: WavWavaZe i. TxzulebaTa sruli krebuli oc tomad. t. II, Tb.: `mecniereba~, `sabWoTa<br />
saqarTvelo~, 1988.<br />
137