30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

miuxedavad imisa, rom `mcire moTxrobaSi~ dawvrilebiTaa aRwerili ruseTis qalaqebi da<br />

s<strong>of</strong>lebi, xalxi, tradiciebi, zne-Cveulebebi da RirsSesaniSnaobani, mTel Txzulebas gasdevs<br />

avtoris ukiduresad sevdiani da sasowarkveTili ganwyoba. g.ratiSvili gvacnobs mogzaurobis<br />

mizezebs, Tu ram aiZula batoniSvilebi daetovebinaT saqarTvelo, rogor moxvda TviTon<br />

avtori ruseTSi da rogor ganicada ucxoeTSi y<strong>of</strong>na, ram gadaawyvetina memuarebis wera da sxv.<br />

mogzaurobis aRwera misTvis iyo `mizezi... mxiarul hy<strong>of</strong>isa~ da `ganmdevneli sevdisa~,<br />

amasTanave, gamiznuli iyo `gansaRviZeblad gonebisa~.<br />

nostalgiuri ganwyoba saerTod axlavs `mcired moTxrobas~. g. ratiSvilis sityviT:<br />

`davagdeT Cveni areni, gvxvda dReni gasamwareni~, `dadga dRe mwuxarebisa~, rom igi `cruman<br />

s<strong>of</strong>elman uwyalod dasaja~, `xelni magrad Seukra~, `ucxos Temsa~ gadakarga, anda _ `visdami<br />

mogviyvana Cven mwuxarebisa saxlad da sevdisa sadgurad~. aqedan gamomdinare, g. ratiSvili<br />

svams kiTxvas: `viT iqmnebis da viT moxdebis saqme Cvenni bednierad da anu ubedurad~ _ es iyo<br />

misi safiqrali da sawuxari. xolo rodesac moskovSi, aleqsandre pirvelis mefed kurTxevis<br />

ceremonialze Casul batoniSvilebsa da maTi amalis wevrebs 12 seqtembris manifesti gaacnes,<br />

g. ratiSvili mwuxarebiT werda: `daibeWda manifesti da gamoxda brZaneba ese, viTa arRa<br />

iqmnebis mefoba saqarTvelosa memkvidreTa mefeTa mier, aramed iqmnebian brZanebasa qveSe<br />

rosiisasa da dapyrobil kanoniTa maTTaebr, romel aw yovelive TiToeulad scnaT<br />

warkiTxviTa amiT, xolo Cven aramciredi mwuxareba miviReT momlodineTa sixarulisa wil da<br />

ukanasknel ganagos RmerTman, viTa iqmnebis~ (Saduri 1962:259) da iqve: `mefobisa wil<br />

saqarTveloisa miviReT lenti ese wiTeli annasi da ara uwyiT Cven da varT gankvirvebul,<br />

rameTu rai vyaviT nacvlad amissa mefobisa damkargavTa da ojaxisa gamaubedurebelTa~<br />

(Saduri 1962: 263-264).<br />

ase miiRes, _ g. ratiSvilis TqmiT, _ qarTvelma batoniSvilebma `mefobisa wil<br />

saqarTveloisa... lenti wiTeli annasi~ da sxva da sxva... ai, am suliskveTebiTaa dawerili g.<br />

ratiSvilis `mciredi moTxroba~, ase Wvretda TviTmxilveli mwerali Tavisi samSoblos<br />

momavals.<br />

vfqrobT, i. WavWavaZis daintereseba g. ratiSvilis `mciredi moTxrobiT~ SemTxveviTi ar<br />

unda iyos. `is naambobi uintereso ar ari~ _ werda ilia mravalmniSvnelovnad, radgan g.<br />

ratiSvilis mier saukunis dasawyisSi gamoTqmuli mosazrebebi Tu varaudebi gacilebiT ufro<br />

mwvaved aRiqmeboda XIX s. 60-iani wlebis saqarTveloSi. sagulisxmoa, rom TviTon iliamac igive<br />

gza _ `vladikavkasidam tfilisamde~ _ airCia imisaTvis, raTa qarTveli sazogadoebisaTvis<br />

Tavisi samoqmedo programa gaecno.<br />

peterburgidan dabrunebuli 24 wlis ilia WavWavaZe imave gziT brundeba samSobloSi,<br />

romelic Tavis droze gaiara g. ratiSvilma — vladikavkazi, larsi, stefanwminda, fasanauri...<br />

modis da fiqrobs Tavisi samSoblos warsulze, awmyosa da momavalze, fiqrobs: `... rogor<br />

Seveyrebi me Cems qveyanas da rogor Semeyreba igi me~, aqvs sruliad konkretuli mizani:<br />

`...SeviZleb ki, rom mas RviZli sityva vuTxra... im sityviT vasmino, rom aris mravali qveynebi,<br />

Cvenzed ufro ubedurad gaCenilni, magram ufro bednierad mcxovrebni; da is TiToeuli<br />

naperwkali, romelic ar SeiZleba rom yovels kacSi ara Jolavdes, erT did cecxlad<br />

Sevagrovo Cemis qveynis gaciebulis gulis gasaTboblad~ (WavWavaZe 1980: 14).<br />

gzas, romelic mweralma unda gaiaros, rasakvirvelia, Tavisi datvirTva aqvs (ratiani<br />

2006: 64-67; 74; 82-88; 121-123; 154-156). am gzaze unda naxos man `iamSCiki~ da moxeve lelT Runia,<br />

Tvali Seavlos Tergsa da myinvars, inatros Tavisi qveynis wiaRSi `adamiani, romelsac ZilSiac<br />

ara sZinavs, qveynis ubedurobiT gul-aRtyinebulsa~ da Sewuxdes imis fiqriT, rom `warxda,<br />

moisra qveyanai~...<br />

i. WavWavaZis `mgzavris werilebs~ g. ratiSvilis `mcire moTxrobisgan~ samoci weli<br />

aSorebs. Tu movlenebis ganviTarebiT dabneuli g. ratiSvili Tavis TxzulebaSi SiSiTa da<br />

eWviT kiTxulobs: `ra moxdeba da anu amisa Semdgomad viTa iqnebis...~, imave peterburgidan<br />

momavali 24 wlis i. WavWavaZe, acnobierebs ra saxelmwifoebriobadakargul saqarTveloSi<br />

Seqmnil sazogadoebriv-politikur viTarebas, kiTxvas pirdapir svams: `rodemdis? ox,<br />

rodemdis, rodemdis?.. Cemo sayvarelo miwa-wyalo, momec amis pasuxi~.<br />

da kidev erTi:<br />

rogorc zemoT ukve aRvniSneT, g. ratiSvilis TxzulebaSi CarTulia aleqsandre<br />

pirvelis manifestis teqsti, romelic, rogorc minaweridan Cans, dednidan uTargmnia vasil<br />

maTes Ze Cilaevs (WilaZes). es is vasil Cilaevia, romelic miamagres ruseTSi Casul qarTvelebs<br />

Tarjimnad (`preoCikad~). igi batoniSvilebTan erTad eswreboda aleqsandre I-is mefed<br />

kurTxevas, manifestis gamocxadebas da Semdegac araerTxel Cans TxzulebaSi. es aris<br />

aleqsandre I-is 1801 wlis 12 seqtembris manifestis pirveli Targmani, romelic v. Cilaevs<br />

Seusrulebia ruseTSi my<strong>of</strong>i batoniSvilebisaTvis dokumentis gacnobis mizniT. aq aris erTi<br />

saintereso detali: `manifesti aleqsandre I-isa saqarTvelos ruseTTan SeerTebis Sesaxeb~<br />

rusul enaze orjer gamoica, rusul-qarTuli paraleluri teqsti pirvelad daibeWda<br />

moskovSi, 1801 wels, saidanac igi gadmoRebuli aqvs platon ioselians. vasil maTes Ze<br />

Cilaeviseuli Targmani ki aqamde am bolo dromde ar gamoqveynebula. igi zemoxsenebuli<br />

<strong>of</strong>icialuri Targmanisagan gansxvavdeba frazeologiur-leqsikuri wyobiTa da<br />

136

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!