30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

igi Tanamedrove literaturis periodizaciis saZirkvalia da moicavs sakiTxTa farTo wres:<br />

“realuri mimarTulebis” Camoyalibebas, “mamulis” Temis aRorZinebasa da mraval sxvas.<br />

ufro adreuli literaturuli procesebi ilias day<strong>of</strong>ili aqvs etapebad, xolo 60-ani<br />

wlebidan 90-ian wlebamde ki, misi azriT, mimdinareobda uwyveti ganviTareba, rodesac<br />

iqmneboda realisturi tendenciebi (“realuri mimarTuleba”) da yalibdeboda erovnulpatriotuli<br />

mimarTuleba, romlis damkvidrebis procesi mas dasrulebulad ar miaCnda. “...<br />

iZulebulni varT es samocian wlebis mdidari xana, da ara nakleb nay<strong>of</strong>ierni mis Semdegni<br />

droni, marto zogadis niSnebiT zepirad aRvniSnoT, ese igi ise, rogorc Cagvsaxia gulSi,<br />

radganac mas aqeT aqamomde Cven Cvenis azris moZraobisaTvis, rogorc droTa mowames,<br />

gvidevnebia Tvali imodenad, ramodenadac TviTon Tvali gviWrida” (WavWavaZe 1986:202).<br />

“werilebSi” swored amgvarma midgomam ganapiroba XIX saukunis literaturuli procesis,<br />

rogorc ganuy<strong>of</strong>eli mTlianobis aRqma. mwerali ar iziarebs imdroindel esTetikur<br />

koncefciebSi sakmaod gavrcelebul azrs literaturuli procesis ganviTarebis Sesaxeb,<br />

romlis mixedviTac am procesis periodizacia-day<strong>of</strong>a gulisxmobs axali da Zveli<br />

tendenciebis konfliqts. is miiCnevs, rom XIX saukunis qarTuli literaturis mimarT aseTi<br />

midgoma miuRebelia: ”mTeli es mecxrameti saukune ise dagvelia, rom am sakmaod dids manZilze<br />

arc erTi xana Cvenis cxovrebisa TiTqmis ar y<strong>of</strong>ila imisTana, rom ori saxsenebelad Rirsi<br />

azri, ori mimarTuleba, ori saqme, erTmaneTis mopirispire, erTmaneTs dasjaxebodes<br />

cxovrebis moedanze adgilis dasaWerad, Tu sxva risTvisme. ver vityviT, rom am grZel drois<br />

ganmavlobaSi ar y<strong>of</strong>iliyos xana da xana, romelnic ganirCevian TvisTa azrTa wyobiT,<br />

mimarTulebiT, Tu saqmoanobiT, xolo Cven imis Tqma gvinda, rom Cven ver vipoviT erTsa da<br />

imave xanaSi imisTana sxvadasxvaobas azrTa wyobisas da mimarTulebisas, rom cal-valke<br />

banakebad gasvla-gamosvlas sazogado moRvaweobisas raime saWiroeba win gasZRoloda ”<br />

(WavWavaZe 1986:180).<br />

amgvari Sefaseba aaSkaravebs, rom ilia WavWavaZisaTvis damaxasiaTebelia sazogadoebrivsocialuri<br />

da erovnul-patriotuli ideebisadmi upiratesobis miniWeba nebismier sxva<br />

kriteriumebTan SedarebiT. swored mamulisadmi gulrwfeli siyvaruli aerTianebs ilias<br />

TvalSi sxvadasxva Taobebisa da mimarTulebebis warmomadgenlebs: “am mravalgvar sagnebSi,<br />

romelic mamulma, mamulis siyvarulma da mamulis-Svilobam Tvalwin gamogvifina, TviTeulma<br />

maTganma (“Zvel mweralTa”- i.m.) Tavisi sxivosani Suqi Seitana imisda mixedviT, vis ra ufro<br />

exerxeboda da sadamde Tvali uwvdeboda” (WavWavaZe 1986:203). aqve unda aRiniSnos, rom<br />

literaturis memkvidreobis Tezisi, romelic formulirebulia ilias mier, rogorc “mateba<br />

da winsvla”, ar gamoricxavs ama Tu im mwerlis Semoqmedebis an romelime literaturuli<br />

movlenis kritikul Sefasebas, razec metyvelebs mwerlis nebismieri kritikuli xasiaTis<br />

werili.<br />

xolo TviT iliaseuli cneba “axali xanis” Sedareba mxolod b. belinskisuel “Век”-Tan<br />

(“saukunesTanaa”) SesaZlebeli. marTalia, b. belinskic iziarebda dasavleTevropuli kritikis<br />

socialur-istoriul mimarTulebas, magram Tavis esTetikur naazrevSi Tanamedroveobis<br />

princips warmoaCenda da Tanamedrove literaturuli procesebis periodizaciisas mas<br />

Semoaqvs cneba «Век» (ix. modebaZe, 1999: 39-40).<br />

ilia WavWavaZis Tvalsazrisi belinskis esTetikur-kritikuli koncefciis mimarT<br />

kargadaa Seswavlili. aq mxolod imas aRvniSnavT, rom misi zogierTi debuleba da<br />

gansakuTvrebiT mimdinare literaturuli procesebis iliaseuli aRqma belinskis koncefciis<br />

ZiriTad debulebebs uaxlovdeba. miuxedavad amisa cnebebi “axali xana” da “Век” araidenturia.<br />

magram maT Soris garkveuli ideur-Sinaarsobrivi msgavseba ueWvelia. orive moazrovne<br />

ganavrcobs am sityvebis mniSvnelobas da gulixsmobs problemaTa rTul kompleqss. amave dros<br />

akonkretebs maT da swored am problemaTa kompleqsis aRsaniSnavad iyenebs. belinskis “Век”<br />

iseve rogorc ilias “axali xana” ara mxolod qronologiuri, aramed istoriulsazogadoebrivi<br />

kategoriaa, romelic Tanamedrove literaturis sistematizaciis safuZvels<br />

warmoadgens da pirvel rigSi, gulisxmobs ganviTarebis Tvisobriv siaxles. magram am or cnabas<br />

Soris SeimCneva arsebiTi gansxvavebac, romelic umTavresad qronologiaSi vlindeba.<br />

“Век” mTlianad moicavs XIX saukunes. b. belinskisTan xazgasmiT gamijnulia XIX da XVIII<br />

saukuneebis literaturul procesebi, xSirad isini erTmaneTs upirispirdeba. belinski ilia<br />

WavWavaZisagan gansxvavebiT siaxlis damkvidrebas arsebul tradiciebTan brZolad aRiqvams.<br />

rogorc zemod aRvniSneT, iliaseuli “axali xana” 60-an wlebSi iwyeba da ar upirispirdeba<br />

ganvlil etaps vinaidan iliaseuli “axali xana” Seicavs erovnuli TviTSegnebis cnebasac,<br />

romelic sityva “mamuliT” gamoixateba.<br />

amrigad, ilia WavWavaZis meTodologia, romliTac igi sargeblobs XIX saukunis qarTuli<br />

literaturis sistematizaciis dros, ganpirobebulia erovnul-patriotuli, socialuristoriuli<br />

da esTetikuri Sefasebebis erTianobiT. xolo mwerlis koncefciaSi erT-erT<br />

ZiriTad kriteriumad win “mamulis” cnebis wamoweva, umTavresi ganmasxvavebeli niSania iliasa<br />

da yvela mis Tanamedrove kritikosebs Soris.<br />

literatura:<br />

110

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!