30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

1. Zveli saeklesio mwerloba;<br />

2. oqros epoqa, (Tamar mefi xana), romelsac s.dodaSvili uwodebs ,,tkbilxmovan”<br />

mwerlobas, igi oqros epoqis ganviTarebis umaRles safexurad “vefxistyaosans”<br />

miiCnevs.<br />

3. qarTuli mwerlobis dacemis xana anu dekadensis periodi.<br />

4. XVIII s. qarTuli mwerloba.<br />

aleqsandre cagareli ki Tavis periodizaciis sistemis safuZvlad iyenebs istoriuli (IV-<br />

XVIII ss. mwerloba) da mxatvrul-esTetikuri (XIX s. literatura) principebis Tavisebur<br />

sinTezs. werilSi ,,Cveni ubeduri mwerloba am saukuneSi’’ (ix. cagareli 1870). igi gamoy<strong>of</strong>s oTx<br />

periods:<br />

1. IV-XI saukuneebi — “uZvelesi xana”;<br />

2. XII-XIV ss. — “Zveli,” anu klasikuri xana, romelic moicavs ,,saqarTvelos politikuri da<br />

literaturuli Zlierebis” saukuneebs;<br />

3. XVII-XIII ss.- “axali”, anu “qarTuli mwerlobis, mecnierebisa da xelovnebis aRorZinebis<br />

xana”;<br />

4. XIX s. — “uaxloesi”.<br />

XIX s. literaturas al. cagareli Tavisi xasiaTiTa da mimarTulebiT 3 periodad y<strong>of</strong>s.<br />

pirveli periodis warmomadgenlebi arian: al. WavWavaZe da bes. gabaSvili, romlebic:<br />

,,gamoxataven TavianTi poeziiT imgvar xasiaTs anu mimarTulebas, romelsac anakreontuli anu<br />

herotikuli hqvian’’.<br />

meore periods ganekuTvnebian: g. erisTavi, z. antonovi da sxva. cagareli miiCnevda, rom<br />

g. erisTavma: ,,daiwyo Cven enaze komediebisa da dramebis wera, iman dahqna es mSvenieri qarTuli<br />

saliteraturo ena”. al. cagarelis azriT, giorgi erisTavma Seqmna namdvili erovnuli<br />

komedia. da amis gamo meore periods aqvs ,,komikuri mimarTuleba’’.<br />

mesame periods ganekuTvnebian: ilia da akaki, romelTa Semoqmedebas mkvlevari xazgasmiT<br />

gamoy<strong>of</strong>s da ,,ganusazRvrel mniSvnelobas” aniWebs. al. cagarelisaTvis nikoloz baraTaSvili<br />

,,gancalkavebulad dgas” da sruliad gamorCeuli da gansxvavebuli movlenaa qarTul<br />

mwerlobaSi, romelmac sakuTari periodi Seadgina literaturaSi da mas mecnieri<br />

,,dramatikuls” uwodebs: ,,n. baraTaSvils sakuTari periodi Seadgina Cven axal literaturaSi,<br />

unda y<strong>of</strong>iliyo dramatikuli, rogorc sCans imis did xelovnur da hazrovan nimuSTagan ,,bedi<br />

qarTlisa’’ (cagareli 1870: 4).<br />

XIX saukunis damlevs Seiqmna araerTi Semajamebeli xasiaTis Sroma, romelSic<br />

kritikosebma im saukunis literaturuli procesis daxasiaTeba qarTuli mwerlobis<br />

ganviTarebis farTo konteqstSi scades. davasaxelebT am tipis mxolod erT, Cveni azriT,<br />

yvelaze mniSvnelovan Sromas. es gaxlavT al. xaxanaSvilis ,,narkvevebi” (ix. xaxanaSvili 1887;<br />

1901; 1907), romelic aris - erTerTi pirveli cda qarTuli mwerlobis Semajamebeli erTiani<br />

suraTis gadmosacemad. Cven viziarebT qarTul literaturaTmcodneobaSi damkvidrebul<br />

azrs, rom qarTuli mwerlobis periodizaciisaTvis al. xaxanaSvili safuZvlad iRebda<br />

nawarmoebTa qronologiur-Janrobriv princips. is TviTonve aRniSnavda, rom gansaxilvel<br />

Zeglebs udgeboda ,,xan mravalmxrivi istoriul-literaturuli TvalsazrisiT, xan ki marto<br />

Sinaarsis gadmocemiTa da garegnuli aRweriT” (xaxanaSvili 1901) am principebze dayrdnobiT<br />

mkvlevarma miiRo Semdegnairi suraTi (,,nakveTebis’’ pirveli tomi qarTul xalxur eposis<br />

Seswavlas eZRvneba):<br />

II t. — “Zveli qarTuli mwerloba” (IV-XII ss.);<br />

a. xaxanaSvili am periodis Zeglebs hy<strong>of</strong>da oTx ZiriTad jgufad:<br />

1. hagiografiuli,<br />

2. istoriuli,<br />

3. sakuTriv literaturuli,<br />

4. samecniero, RvTismetyveluri da iuridiuli.<br />

III t. — “XIII-XVIII saukuneebis qarTuli literatura”.<br />

am epoqas mkvlevari kulturuli da politikuri dacemis xanad miiCnevs. misi azriT, XIII-<br />

XVII saukunis qarTuli mwerlobis Zeglebi ar gamoirCevodnen originalurobiTa da mxatvruli<br />

RirsebiT. is umetaswilad didaqtikuri da zRapruli Sinaarsis Semcvelia. al. xaxanaSvili<br />

swored am periods miiCnevs erovnuli motivis aRorZinebis epoqad. qarTulma mwerlobam ki al.<br />

xaxanaSvilis TvalsazrisiT, gansakuTrebul didebas XVIII-e saukuneSi miaRwia da am periods<br />

mecnieri ,,vercxlis epoqas’’ uwodebs.<br />

IV t. - XIX s. literaturas eZRvneba, romelSic mkvlevari sam safexurs gamoy<strong>of</strong>s:<br />

1. - samocian wlebamde,<br />

2. - samociani wlebidan oTxmoacdaaTian wlebamde,<br />

3. - oTxmocdaaTiani wlebidan iwyeba.<br />

107

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!