20.01.2013 Views

2008 - Department of Wildlife and National Parks

2008 - Department of Wildlife and National Parks

2008 - Department of Wildlife and National Parks

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

L a p o r a n T a h u n a n I A n n u a l R e p o r t 2 0 0 8<br />

Jabatan Perlindungan HiduPan liar dan taman negara (PerHilitan) SemenanJung malaySia<br />

dePartment <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> national ParkS PeninSular malaySia


Visi, Misi Dan Objektif<br />

Vision, Mission And Objectives<br />

Piagam Pelanggan<br />

Client’s Charter<br />

Perutusan Ketua Pengarah<br />

Message From The Director General<br />

Carta Organisasi<br />

Organisation Chart<br />

Pengurusan Tertinggi di Peringkat Ibu Pejabat PERHILITAN<br />

Top Management in the Headquarters, <strong>Department</strong> <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> <strong>National</strong> <strong>Parks</strong><br />

Pengurusan di Peringkat Negeri<br />

Management in the States, <strong>Department</strong> <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> <strong>National</strong> <strong>Parks</strong><br />

Penganugerahan Darjah Dan Pingat Kebesaran<br />

Awards And Medals<br />

Kawasan Perlindungan<br />

Protected Areas<br />

Perundangan dan Penguatkuasaan<br />

Law <strong>and</strong> Enforcement<br />

Konservasi In - Situ<br />

In - situ Conservation<br />

Konservasi Ex - Situ<br />

Ex - situ Conservation<br />

Ekopelancongan<br />

Ecotourism<br />

Kursus dan Latihan<br />

Courses <strong>and</strong> Training<br />

Kesedaran Awam<br />

Public Awareness<br />

Penyelidikan<br />

Research<br />

Pengurusan<br />

Management<br />

Kalendar Aktiviti<br />

Calendar <strong>of</strong> Events<br />

Produk<br />

Product<br />

Lampiran<br />

Appendices<br />

Lembaga Pengarang<br />

Editorial Board<br />

4<br />

5<br />

8<br />

10<br />

11<br />

12<br />

14<br />

18<br />

24<br />

34<br />

44<br />

52<br />

58<br />

64<br />

76<br />

88<br />

96<br />

104<br />

108<br />

135


I PERHILITAN<br />

VISI, MISI & OBjEKTIf<br />

Vision, Mission & Objectives<br />

VISI Vision<br />

menJadi inStituSi yang Cemerlang dalam konServaSi dan PenguruSan<br />

leStari biodiverSiti ke araH PenCaPaian WaWaSan negara.<br />

to be an exCellent inStitution in tHe ConServation <strong>and</strong> SuStainable management<br />

<strong>of</strong> biodiverSity toWardS a develoPed nation.<br />

MISI Mission<br />

meneraJui integraSi dan PelakSanaan Program konServaSi dan PenguruSan<br />

leStari biodiverSiti negara SeCara CekaP dan berkeSan.<br />

to lead tHe integration <strong>and</strong> imPlementation <strong>of</strong> ConServation Programme <strong>and</strong> SuStainable<br />

management <strong>of</strong> tHe nation’S biodiverSity effiCiently <strong>and</strong> effeCtively.<br />

OBjEKTIf Objectives<br />

i Perlindungan, PenguruSan Serta Pengekalan biodiverSiti untuk PengHaSilan faedaH yang<br />

oPtimum.<br />

ProteCtion, management <strong>and</strong> PreServation <strong>of</strong> biodiverSity for oPtimum benefitS.<br />

i Perlindungan dan Pembangunan kaWaSan Perlindungan untuk tuJuan Penyelidikan,<br />

ekonomi, eStetik, rekreaSi dan ekologi.<br />

ProteCtion <strong>and</strong> develoPment <strong>of</strong> ProteCted areaS for reSearCH, eduCation, eConomiC,<br />

aeStHetiC, reCreation <strong>and</strong> eCologiCal PurPoSeS.<br />

i Peningkatan PengetaHuan, keSedaran dan Sokongan orang ramai dan kePentingan<br />

konServaSi biodiverSiti.<br />

enHanCement <strong>of</strong> knoWledge, aWareneSS <strong>and</strong> PubliC SuPPort on tHe needS <strong>and</strong><br />

imPortanCe <strong>of</strong> biodiverSity ConServation.


PIAgAM PELANggAN<br />

Client’s Charter<br />

Semua lesen menangkap hidupan liar dan lesen memburu hidupan liar (pemburu yang mempunyai syarat<br />

memburu) akan dikeluarkan dalam tempoh tidak melebihi satu (1) jam.<br />

All licences for wildlife capture <strong>and</strong> <strong>and</strong> wildlife hunting (for hunters who have requirements clause to hunt)<br />

will be issued in not more than one (1) hour.<br />

Semua lesen memelihara hidupan liar sama ada untuk pembaharuan, daripada lesen tangkap atau resit<br />

pembelian yang sah, akan dikeluarkan dalam tempoh tidak melebihi satu (1) jam.<br />

All licences to keep wildlife based on previous licences, licences to capture or <strong>of</strong>ficial receipts will be issued in<br />

not more than one (1) hour.<br />

Semua lesen perniagaan hidupan liar dan lesen import atau eksport hidupan liar akan dikeluarkan dalam<br />

tempoh tidak melebihi tiga (3) hari daripada tarikh permohonan lengkap diterima.<br />

All wildlife trade licences <strong>and</strong> import or export licences will be issued not more than three (3) days from the<br />

day <strong>of</strong> completed applications received.<br />

Semua permit import dan eksport akan dikeluarkan dalam tempoh tidak melebihi tiga (3) hari daripada tarikh<br />

permohonan lengkap diterima.<br />

All import <strong>and</strong> export permits will be issued not more than three (3) days from the day <strong>of</strong> completed applications<br />

received.<br />

Sebarang aduan gangguan hidupan liar akan diambil tindakan awal di tempat kejadian dalam tempoh tidak<br />

melebihi tiga (3) hari bekerja daripada tarikh aduan diterima.<br />

Any wildlife complaints will be responded not more than three (3) working days from the day <strong>of</strong> receiving the<br />

complaints.<br />

Orang ramai yang menghadapi masalah untuk mendapatkan perkhidmatan dalam jangka masa yang ditetapkan<br />

di atas boleh menghubungi:<br />

Members <strong>of</strong> the public who encounter problems in the above mentioned services within the stipulated time<br />

may contact:<br />

1. 03-9086 6800<br />

(talian aduan waktu pejabat/complaints line during <strong>of</strong>fice hours)<br />

2. Atau sila layari laman web rasmi Jabatan PERHILITAN: www.wildlife.gov.my<br />

Or please visit DWNP website at www.wildlife.gov.my<br />

PERHILITAN I


Perutusan Ketua Pengarah<br />

Message From the Director General


I PERHILITAN<br />

PERUTUSAN KETUA PENgARAH<br />

Message from the Director General<br />

Assalamualaikum w.b.t dan salam<br />

sejahtera<br />

Jabatan PERHILITAN memainkan peranan<br />

penting dalam bidang konservasi sumber<br />

biodiversiti negara khususnya habitat<br />

dan spesies hidupan liar di Semenanjung<br />

Malaysia. Sehubungan dengan itu, pihak<br />

Jabatan telah meningkatkan usaha<br />

pemantauan dan penguatkuasaan yang<br />

lebih kerap dan teratur terutamanya di<br />

semua kawasan perlindungan Jabatan<br />

PERHILITAN. Sepanjang tahun <strong>2008</strong>,<br />

sebanyak 3,588 kes pelanggaran Akta<br />

Perlindungan Hidupan Liar 76/1972 telah<br />

direkodkan melibatkan kes-kes teknikal<br />

dan bukan teknikal. Selain itu, pihak<br />

Jabatan turut memperkembangkan usaha<br />

kesedaran awam mengenai pelesenan dan<br />

jenayah hidupan liar.<br />

Assalamualaikum w.b.t <strong>and</strong> greetings<br />

The <strong>Department</strong> <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> <strong>National</strong><br />

<strong>Parks</strong> (DWNP) plays an important role in<br />

conserving the country’s biodiversity resources<br />

especially wildlife species <strong>and</strong> habitats in<br />

Peninsular Malaysia. Hence, the <strong>Department</strong><br />

enhanced monitoring efforts <strong>and</strong> carried out<br />

frequent <strong>and</strong> systematic enforcement in all<br />

protected areas. Throughout <strong>2008</strong>, a total<br />

<strong>of</strong> 3,588 <strong>of</strong>fences involving technical <strong>and</strong><br />

non technical cases under the Protection <strong>of</strong><br />

<strong>Wildlife</strong> Act 76/1972 were recorded. The<br />

<strong>Department</strong> also exp<strong>and</strong>ed its efforts in public<br />

awareness on licensing <strong>and</strong> wildlife related<br />

crimes.


Pusat Konservasi Gajah Kebangsaan, Kuala G<strong>and</strong>ah,<br />

Pahang telah menjadi tumpuan sepanjang tahun<br />

<strong>2008</strong>. Ini dapat dilihat dengan peningkatan daripada<br />

81,017 orang pelancong pada tahun 2007 kepada<br />

143,101 pada tahun <strong>2008</strong>. Selain itu, sebuah Pusat<br />

Santuari Gajah Sungai Ketiar di negeri Terengganu<br />

yang baru dibuka kepada orang ramai turut menjadi<br />

tumpuan orang ramai terutamanya pelancong dari<br />

dalam negeri. Bagi memenuhi permintaan pelanggan<br />

terhadap produk ekopelancongan, pihak Jabatan<br />

menggiatkan usaha untuk menaiktarafkan kemudahan<br />

yang terdapat di beberapa lokasi ekopelancongan.<br />

Sebagai usaha untuk memperkenalkan fungsi Jabatan<br />

PERHILITAN kepada orang ramai, pihak Jabatan telah<br />

menggiatkan usaha kesedaran awam mengenai isu-isu<br />

pengurusan konservasi biodiversiti melalui program<br />

kesedaran awam seperti Jungle River Ecology, Teacher<br />

for Tigers dan Program Pendidikan Biodiversiti.<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, pelbagai institusi dari dalam<br />

atau luar negara telah membuat permohonan untuk<br />

menjalankan penyelidikan terhadap sumber biodiversiti<br />

terutamanya hidupan liar. Penyelidikan yang dijalankan<br />

melibatkan pelbagai bidang antaranya genetik, habitat,<br />

pembiakan, pemakanan dan pemantauan hidupan<br />

liar. Selain itu, pihak Jabatan turut mengembangkan<br />

bidang penyelidikan terutamanya bidang genetik<br />

dengan adanya makmal genetik yang telah diubahsuai<br />

mengikut st<strong>and</strong>ard yang telah ditetapkan.<br />

Sebagai penutup bicara, saya ingin mengucapkan<br />

ribuan terima kasih kepada semua warga PERHILITAN<br />

yang telah sama-sama bekerja bersungguh-sungguh<br />

serta memberikan komitmen yang tinggi ke arah<br />

meningkatkan mutu perkhidmatan Jabatan.<br />

Sekian, terima kasih.<br />

The <strong>National</strong> Elephant Conservation Centre at Kuala<br />

G<strong>and</strong>ah, Pahang has received the spotlight for ecotourism<br />

in <strong>2008</strong>. This is ecidenced by the increased in the number<br />

<strong>of</strong> tourists from 81,017 in 2007 to 143,101 in <strong>2008</strong>. The<br />

Sungai Ketiar Elephant Sanctuary in Terengganu was<br />

recently opened <strong>and</strong> has become a favourite stopover<br />

among the public especially local tourists. In order to meet<br />

the dem<strong>and</strong> for ecotourism products, the <strong>Department</strong> has<br />

taken a proactive step to upgrade existing facilities in the<br />

various ecotourism areas.<br />

In its effort to promote the functions <strong>of</strong> DWNP to the<br />

public, the <strong>Department</strong> enhanced public awareness<br />

activities on issues related to the management <strong>of</strong><br />

biodiversity conservation through programmes such as<br />

Jungle River Ecology, Teachers for Tigers <strong>and</strong> Biodiversity<br />

Education Programme.<br />

Throughout <strong>2008</strong>, various local <strong>and</strong> foreign institutions<br />

applied to conduct research on biodiversity resources<br />

especially wildlife. Various fields <strong>of</strong> research were carried<br />

out such as genetic, habitat, breeding, nutrition <strong>and</strong><br />

monitoring <strong>of</strong> wildlife. The <strong>Department</strong> also exp<strong>and</strong>ed its<br />

research capacity especially in the field <strong>of</strong> genetics with the<br />

upgrading <strong>of</strong> the genetics laboratory meet the to specified<br />

st<strong>and</strong>ards.<br />

Lastly, I would like to extend my heartfelt appreciation to<br />

all the staff <strong>of</strong> the <strong>Department</strong> <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> <strong>National</strong><br />

<strong>Parks</strong> for their contributions <strong>and</strong> commitment towards<br />

improving the services <strong>of</strong> the <strong>Department</strong>.<br />

Thank you.<br />

DATO’ AbD RASID bIN SAmSuDIN<br />

Ketua Pengarah/ Director General<br />

Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara (PERHILITAN) Semenanjung Malaysia<br />

<strong>Department</strong> <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> <strong>National</strong> <strong>Parks</strong> Peninsular Malaysia<br />

PERHILITAN I


I PERHILITAN<br />

10<br />

Organisation Chart<br />

CARTA ORgANISASI


5<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

PENgURUSAN TERTINggI DI PERINgKAT IBU PEjABAT PERHILITAN<br />

7<br />

Y.Bhg. Dato’ Abd Rasid bin Samsudin<br />

Ketua Pengarah PERHILITAN<br />

Director General<br />

Pn Misliah binti Mohamad Basir<br />

Timbalan Ketua Pengarah II<br />

Deputy Director General II<br />

En Zainuddin bin Ab. Shukor<br />

Pengarah Bahagian Kawasan Perlindungan<br />

Director, Protected Areas Division<br />

Dr Sivananthan T. Elagupillay<br />

Pengarah Bahagian Perundangan &<br />

Penguatkuasaan<br />

Director, Law & Enforcement Division<br />

Top Management in the Headquaters,<br />

<strong>Department</strong> <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> <strong>National</strong> <strong>Parks</strong><br />

6<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

10<br />

9<br />

1<br />

Pn Hajah Siti Hawa binti Yatim<br />

Pengarah Bahagian Konservasi Biodiversiti<br />

Director, Biodiversity Conservation Division<br />

Pn Hajah Khairiah binti Mohd Shariff<br />

Pengarah Bahagian Konservasi Ex-situ<br />

Director, Ex-situ Conservation Division<br />

Dr Zaaba bin Zainol Abidin<br />

Pengarah Bahagian Ekopelancongan<br />

Director, Ecotourism Division<br />

En Lee Chian Chong<br />

Pengarah Bahagian Pengurusan<br />

Director, Management Division<br />

4<br />

8<br />

3<br />

9<br />

10<br />

En Burhanuddin bin Mohd Nor<br />

Pengarah Bahagian Juruperunding<br />

Director, Consultancy Division<br />

En Fakhrul Hatta bin Musa<br />

Pengarah Institut Biodiversiti<br />

Director, Institute <strong>of</strong> Biodiversity<br />

2<br />

PERHILITAN I 11


12<br />

En Mohd Desa bin Puteh<br />

Pengarah PERHILITAN Perlis<br />

Director, DWNP Perlis<br />

En Rahim bin Ahmad<br />

Pengarah PERHILITAN Kedah<br />

Director, DWNP Kedah<br />

En Hasnan bin Yusop<br />

Pengarah PERHILITAN Pulau Pinang<br />

Director, DWNP Penang<br />

I PERHILITAN<br />

PENgURUSAN<br />

Management in the States, <strong>Department</strong> <strong>of</strong><br />

En Jamalun Nasir bin Ibrahim<br />

Pengarah PERHILITAN Wilayah<br />

Persekutuan<br />

Director, DWNP Federal Territory<br />

En Rahmat bin Topani<br />

Pengarah PERHILITAN Selangor<br />

Director, DWNP Selangor<br />

Pn Shabrina binti Mohd Shariff<br />

Pengarah PERHILITAN Perak<br />

Director, DWNP Perak<br />

En Ishak bin Muhammad<br />

Pengarah PERHILITAN Negeri Sembilan<br />

Director, DWNP Negeri Sembilan<br />

En A. Razak bin Majid<br />

Pengarah PERHILITAN Johor<br />

Director, DWNP Johor<br />

En Saharudin bin Anan<br />

Pengarah PERHILITAN Pahang<br />

Director, DWNP Pahang<br />

En Abd Rahim bin Othman<br />

Pengarah PERHILITAN Melaka<br />

Director, DWNP Melaka


DI PERINgKAT NEgERI<br />

<strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> <strong>National</strong> <strong>Parks</strong><br />

En Rozidan bin Md Yasin<br />

Pengarah PERHILITAN Terengganu<br />

Director, DWNP Terengganu<br />

En Pazil bin Abd Patah<br />

Pengarah PERHILITAN Kelantan<br />

Director, DWNP Kelantan<br />

Tn Haji Mohd Nawayai bin Yasak<br />

Pengarah Zoo Melaka<br />

Director, Zoo Melaka<br />

Tn Haji Azmi bin Johor<br />

Pengarah Rezab Hidupan Liar Krau<br />

Director, Krau <strong>Wildlife</strong> Reserve<br />

En Hassan bin Kassim<br />

Pengarah Tapak Ramsar Tasek Bera<br />

Director, Tasek Bera Ramsar Site<br />

En Mohd Taufik bin Abdul Rahman<br />

Penguasa Taman Negara Pahang<br />

Superintendent, Taman Negara Pahang<br />

<strong>National</strong> Park<br />

En Noor Alif Wira bin Osman<br />

Penguasa Taman Negara Pulau Pinang<br />

Superintendent, Penang<br />

<strong>National</strong> Park<br />

En Salman bin Haji Saaban<br />

Penguasa Paya Indah Wetl<strong>and</strong>s<br />

Superintendent, Paya Indah<br />

Wetl<strong>and</strong>s<br />

En Nasharuddin bin Othman<br />

Ketua Pusat Konservasi Gajah<br />

Kebangsaan, Kuala G<strong>and</strong>ah<br />

Head, <strong>National</strong> Elephant<br />

Conservation Centre, Kuala G<strong>and</strong>ah<br />

PERHILITAN I 13


1<br />

PENgANUgERAHAN DARjAH DAN PINgAT KEBESARAN<br />

Di samping itu, Jabatan turut<br />

mengucapkan tahniah kepada lain-lain<br />

pegawai yang dianugerahkan pingat<br />

kebesaran negeri. Mereka adalah<br />

Encik Hasnan bin Yusop, Pengarah<br />

Jabatan PERHILITAN Negeri Pulau<br />

Pinang di atas penganugerahan<br />

Pingat Kelakuan Terpuji (PKT) pada<br />

12 Julai <strong>2008</strong> sempena Hari Jadi<br />

Tuan Yang Terutama Yang Di-Pertua<br />

Negeri Pulau Pinang Ke-70.<br />

I PERHILITAN<br />

Awards And Medals<br />

Jabatan PERHILITAN dengan<br />

bangganya mengucapkan tahniah<br />

dengan penganugerahan Darjah<br />

Kebesaran Darjah Indera Mahkota<br />

Pahang (DIMP) kepada Y.Bhg. Dato’<br />

Abd Rasid bin Samsudin, Ketua<br />

Pengarah Jabatan PERHILITAN<br />

yang membawa gelaran Dato’<br />

sempena Hari Keputeraan Ke<br />

Bawah Duli Yang Maha Mulia Sultan<br />

Pahang, Sultan Haji Ahmad Shah<br />

Al-Musta’in Billah Ibni Al-Marhum<br />

Sultan Abu Bakar Ri’ayatuddin Al-<br />

Mu’adzam Shah yang ke-78 pada<br />

24 Oktober <strong>2008</strong>.<br />

The <strong>Department</strong> also wishes to<br />

congratulate <strong>of</strong>ficers who were<br />

conferred the state’s awards.<br />

They are: Encik Hasnan bin Yusop<br />

Director <strong>of</strong> DWNP Penang for<br />

Pingat Kelakuan Terpuji (PKT) on<br />

12 July <strong>2008</strong> in conjunction with<br />

the 70th Birthday <strong>of</strong> the Tuan Yang<br />

Terutama Yang Di-Pertua Negeri<br />

Pulau Pinang.<br />

Encik Zaimani bin Mohd Arop<br />

Pembantu Hidupan Liar G26<br />

Jabatan PERHILITAN Negeri<br />

Melaka telah menerima Pingat Jasa<br />

Kebaktian (P.J.K.) pada 12 Oktober<br />

<strong>2008</strong> sempena Hari Jadi Tuan Yang<br />

Terutama Yang Di-Pertua Negeri<br />

Melaka Yang Ke-70.<br />

The <strong>Department</strong> <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong><br />

<strong>National</strong> <strong>Parks</strong> is honoured to<br />

congratulate Y.Bhg. Dato’ Abd<br />

Rasid bin Samsudin, the Director<br />

General <strong>of</strong> DWNP on being<br />

conferred the Darjah Kebesaran<br />

Darjah Indera Mahkota Pahang<br />

(DIMP) which carries the title<br />

Dato’ in conjunction with the 78th<br />

Birthday <strong>of</strong> His Royal Highness<br />

the Sultan <strong>of</strong> Pahang, Sultan Haji<br />

Ahmad Shah Al-Musta’in Billah<br />

Ibni Al-Marhum Sultan Abu Bakar<br />

Ri’ayatuddin Al-Mu’adzam Shah on<br />

24 October <strong>2008</strong>.<br />

Encik Zaimani bin Mohd Arop<br />

Assistant <strong>Wildlife</strong> Officer (Grade<br />

G26) <strong>of</strong> DWNP Melaka on being<br />

conferred Pingat Jasa Kebaktian<br />

(P.J.K.) on 12 October <strong>2008</strong> in<br />

conjunction with the 70th Birthday<br />

<strong>of</strong> the Tuan Yang Terutama Yang<br />

Di-Pertua Negeri Melaka.


PENgANUgERAHAN DARjAH DAN PINgAT KEBESARAN<br />

Awards And Medals<br />

Encik Azizan bin Hanafiah, Pembantu<br />

Hidupan Liar G22 Jabatan<br />

PERHILITAN Negeri Perlis telah<br />

menerima Pingat Jasa Baik (P.J.B)<br />

pada 17 Mei <strong>2008</strong> sempena Hari<br />

Keputeraan D.Y.M.M Tunku Raja<br />

Perlis, Tunku Syed Sirajuddin Syed<br />

Putra Jamalullail Yang Ke-68.<br />

Encik Azizan bin Hanafiah Assistant<br />

<strong>Wildlife</strong> Officer (Grade G22) <strong>of</strong><br />

DWNP Perlis on being conferred<br />

Pingat Jasa Baik (P.J.B.) on 17 May<br />

<strong>2008</strong> in conjunction with the 68th<br />

Birthday <strong>of</strong> the D.Y.M.M Tunku Raja<br />

Perlis, Tunku Syed Sirajuddin Syed<br />

Putra Jamalullail.<br />

Encik Naemat bin Bachik Pembantu<br />

Hidupan Liar G17 Jabatan PERHILITAN<br />

Negeri Melaka telah menerima anugerah<br />

Pingat Khidmat Lama (P.K.L.) pada 11<br />

Oktober <strong>2008</strong> sempena Hari Jadi Tuan<br />

Yang Terutama Yang Di-Pertua Negeri<br />

Melaka Yang Ke-70.<br />

Encik Naemat bin Bachik Assistant<br />

<strong>Wildlife</strong> Officer (Grade G17) <strong>of</strong> DWNP<br />

Melaka on being conferred Pingat<br />

Khidmat Lama (P.K.L) on 11 October<br />

<strong>2008</strong> in conjunction with the 70th<br />

Birthday <strong>of</strong> the Tuan Yang Terutama<br />

Yang Di-Pertua Negeri Melaka.<br />

PERHILITAN I 1


KAWASAN PERLINDUNgAN<br />

Protected Areas


1<br />

AKTIVITI mEmPERTINGKATKAN INTEGRITI<br />

SEmPADAN<br />

Penyelenggaraan dan Pen<strong>and</strong>aan Sempadan<br />

Aktiviti penyelenggaraan ini membabitkan kerja-kerja<br />

pembersihan rentis sempadan, men<strong>and</strong>a pokok serta<br />

memasang papan t<strong>and</strong>a sempadan di Rezab Hidupan<br />

Liar (RHL) dan Tapak Ramsar. Tumpuan aktiviti ini<br />

adalah lokasi-lokasi yang sensitif di mana pencerobohan<br />

pernah berlaku atau berpotensi untuk berlaku. Jarak<br />

penyelenggaraan dan pen<strong>and</strong>aan sempadan mengikut<br />

kawasan perlindungan sepanjang tahun <strong>2008</strong> adalah<br />

seperti Jadual 1.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

KAWASAN PERLINDUNgAN<br />

Protected Areas<br />

Enhancing ThE inTEgriTy Of PrOTEcTEd<br />

arEas BOundariEs<br />

Maintenance <strong>and</strong> demarcation <strong>of</strong> Boundaries<br />

Maintenance activities included clearing <strong>of</strong> boundary<br />

trails, tree marking <strong>and</strong> erecting boundary sign boards at<br />

<strong>Wildlife</strong> Reserves <strong>and</strong> Ramsar Sites. Priority was given<br />

to sensitive areas where encroachment has taken place<br />

or has potential to occur. The total distance <strong>of</strong> boundary<br />

maintained <strong>and</strong> demarcated in the various protected<br />

areas throughout <strong>2008</strong> is as shown in Table 1.<br />

Jadual 1: Penyelenggaraan dan pen<strong>and</strong>aan kawasan perlindungan<br />

Table 1: Maintenance <strong>and</strong> demarcation <strong>of</strong> protected areas<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Program Penanaman Pokok Sebagai Pen<strong>and</strong>a<br />

Sempadan<br />

Pada 10 hingga 25 November <strong>2008</strong> satu program<br />

menanam pokok di sepanjang sempadan RHL Sungkai<br />

telah dilaksanakan. Dalam program ini sebanyak<br />

5,500 anak pokok ara (Ficus benjamina) telah ditanam<br />

sepanjang jarak 15 km. Seramai 18 orang kakitangan<br />

jabatan dari beberapa negeri dan unit terlibat dalam<br />

menjayakan program ini. Lokasi yang dipilih ialah<br />

kawasan sekitar RHL Sungkai yang bersempadan<br />

dengan tanah milik penduduk tempatan. Selain<br />

memperjelaskan kedudukan sempadan RHL, pokok ara<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Tree Planting Programme for Boundary Marking<br />

A tree planting programme was organized from 10 to<br />

25 November <strong>2008</strong> along the boundary <strong>of</strong> Sungkai<br />

<strong>Wildlife</strong> Reserve. A total <strong>of</strong> 5,500 seedlings <strong>of</strong> Ficus<br />

(Ficus benjamina) trees were planted along the 15 km<br />

boundary. Eighteen DWNP staff from various states<br />

<strong>and</strong> units took part in the programme. The locations<br />

were selected around Sungkai <strong>Wildlife</strong> Reserve which<br />

borders alienated l<strong>and</strong> owned by the local community.<br />

Besides demarcating the boundary <strong>of</strong> the reserve, the<br />

Ficus trees were planted to enrich the food source for


ini ditanam bagi memperbanyakkan sumber makanan<br />

hidupan liar khususnya burung. Program seperti ini<br />

akan dilaksanakan di beberapa kawasan perlindungan<br />

yang lain pada masa hadapan.<br />

Anak pokok ara yang baru ditanam<br />

A newly planted Ficus tree seedling<br />

PEmANTAuAN KuALITI AIR DAN uDARA DI TASEK<br />

bERA<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, sebanyak 10 stesen<br />

pengawasan kualiti air di Tapak Ramsar Tasek Bera telah<br />

dipantau setiap bulan meliputi stesen-stesen tasik, aliran<br />

masuk dan aliran keluar. Ujian-ujian dijalankan secara insitu<br />

serta analisis makmal bagi beberapa parameter<br />

tertentu. Daripada pemeriksaan yang telah dijalankan,<br />

didapati kualiti air Tasek Bera adalah pada tahap Kelas<br />

III. Kesan-kesan pencemaran daripada industri pertanian<br />

dipantau melalui pengukuran parameter-parameter<br />

Nitrat, Fosfat dan Kalium serta racun perosak. Didapati<br />

bacaan parameter Nitrat adalah < 1 mg/l, Kalium 1 – 3<br />

mg/l, Fosfat < 0.1 mg/l manakala bagi racun perosak<br />

Organo Fosfat tidak dikesan sepanjang tahun <strong>2008</strong>.<br />

Secara keseluruhannya pencemaran daripada aktiviti<br />

pertanian tidak memberi kesan yang ketara terhadap<br />

kualiti air Tasek Bera.<br />

Bagi pengukuran kualiti udara, dua program<br />

telah dijalankan dengan kerjasama Jabatan Alam<br />

Sekitar, Pahang. Hasil ujian yang telah dijalankan<br />

dengan pengukuran PM 10 mendapati bacaan Indeks<br />

Pencemaran Udara (IPU) adalah di bawah paras 50<br />

iaitu dalam keadaan baik.<br />

wildlife, especially birds. Similar programmes will be<br />

implemented in other protected areas in the future.<br />

MOniTOring Of WaTEr <strong>and</strong> air QualiTy<br />

aT TasEk BEra<br />

Throughout <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 10 water quality monitoring<br />

stations at Tasek Bera Ramsar Site were monitored every<br />

month. The stations were located in the lake, lake inlets<br />

<strong>and</strong> outlets. In-situ tests <strong>and</strong> laboratory analysis for<br />

various parameters were carried out. Tests showed that<br />

the water quality <strong>of</strong> Tasek Bera was at Class III level.<br />

Effects <strong>of</strong> pollution from the agriculture industry were<br />

monitored by measuring parameters such as Nitrate,<br />

Phosphate, Potassium <strong>and</strong> pesticides. It was found that<br />

the level <strong>of</strong> Nitrate was


20<br />

KOmPLEKS bARu PENTADbIRAN TAPAK RAmSAR<br />

TASEK bERA<br />

Pada 14 Ogos <strong>2008</strong> Jabatan Kerja Raya secara<br />

rasminya telah menyerahkan kompleks yang<br />

meng<strong>and</strong>ungi unit pejabat, dewan, surau dan 26<br />

unit kuarters (1 unit kelas C, 1 unit kelas D, 4 unit<br />

kelas E, 6 unit kelas F dan 14 unit kelas G). Projek<br />

pembangunan bernilai RM12.5 juta ini dimulakan pada<br />

13 Jun 2006 bagi menggantikan pejabat pentadbiran<br />

sedia ada. Dengan perpindahan pejabat pentadbiran<br />

Unit Pengurusan Tapak Ramsar Tasek Bera ini, pejabat<br />

yang lama akan dijadikan sebagai pusat pelawat dan<br />

pusat mengendalikan Program Pendidikan Konservasi<br />

Biodiversiti.<br />

Kompleks pentadbiran dan kuartes kediaman<br />

Tapak Ramsar Tasek Bera<br />

Administrative complex <strong>and</strong> accomodation<br />

quarters at Tasek Bera Ramsar Site<br />

PROJEK “ReveRsiNg eNviRONMeNtAl DegRADAtiON<br />

tReNDs iN sOuth ChiNA seA AND gulf Of<br />

thAilAND”<br />

Projek ini merupakan hasil persetujuan melalui<br />

Memor<strong>and</strong>um Persefahaman antara The United<br />

Nations Environment Program (UNEP) dengan Kerajaan<br />

Malaysia melalui Kementerian Sumber Asli dan Alam<br />

Sekitar (NRE) di mana Jabatan PERHILITAN dilantik<br />

sebagai pusat rujukan teknikal (Technical Focal Point)<br />

bagi komponen tanah lembap. Objektif projek ini adalah<br />

untuk melindungi persekitaran marin dan memulihara<br />

habitat-habitat semulajadi di perairan Laut China Selatan<br />

dan Teluk Siam. Projek ini telah tamat pada September<br />

<strong>2008</strong>.<br />

Antara aktiviti-aktiviti yang telah dijalankan adalah<br />

seperti berikut :<br />

1. <strong>National</strong> Eco Seminar for Sustainable Use <strong>and</strong><br />

Management <strong>of</strong> Wetl<strong>and</strong>s;<br />

2. Menghasilkan <strong>National</strong> Reports berkaitan tanah<br />

lembap dan menterjemah ke dalam Bahasa<br />

Malaysia;<br />

I PERHILITAN<br />

nEW TasEk BEra raMsar siTE adMinisTraTivE<br />

cOMPlEx<br />

The Public Works <strong>Department</strong> <strong>of</strong>ficially h<strong>and</strong>ed over<br />

the new complex to the <strong>Department</strong> on 14th August<br />

<strong>2008</strong>. The new complex comprises <strong>of</strong> <strong>of</strong>fice units, a<br />

hall, surau <strong>and</strong> 26 units <strong>of</strong> staff quarters (1 unit <strong>of</strong> Class<br />

C, 1 unit <strong>of</strong> Class D, 4 units <strong>of</strong> Class E, 6 unit <strong>of</strong> Class<br />

F <strong>and</strong> 14 units <strong>of</strong> Class G). This development project<br />

started on 13 June 2006 costing RM12.5 million. With<br />

the completion <strong>of</strong> the new administrative complex for<br />

the Tasek Bera Ramsar Site Management Unit, the old<br />

<strong>of</strong>fice would be converted into visitor centre <strong>and</strong> a centre<br />

for Biodiversity Conservation Education Programme.<br />

rEvErsing EnvirOnMEnTal dEgradaTiOn<br />

TrEnds in sOuTh china sEa <strong>and</strong> gulf Of<br />

Thail<strong>and</strong> PrOjEcT<br />

This project is the outcome <strong>of</strong> the Memor<strong>and</strong>um<br />

<strong>of</strong> Underst<strong>and</strong>ing between the United Nations<br />

Environment Program (UNEP) <strong>and</strong> the Government<br />

<strong>of</strong> Malaysia through the Ministry <strong>of</strong> Natural Resources<br />

<strong>and</strong> Environment (NRE). DWNP was appointed as the<br />

Technical Focal Point for the wetl<strong>and</strong>s component.<br />

The objective <strong>of</strong> the project is to protect the marine<br />

environment <strong>and</strong> conserve the natural habitats along<br />

the South China Sea <strong>and</strong> Gulf <strong>of</strong> Thail<strong>and</strong>. The project<br />

ended in September <strong>2008</strong>.<br />

Among the activities carried out are as follows:<br />

1. <strong>National</strong> Eco Seminar for Sustainable Use <strong>and</strong><br />

Management <strong>of</strong> Wetl<strong>and</strong>s;<br />

2. Publication <strong>of</strong> <strong>National</strong> Reports on wetl<strong>and</strong>s <strong>and</strong><br />

translation into Bahasa Malaysia;


3. Menghasilkan Pelan Tindakan Kebangsaan bagi<br />

pengurusan tanah lembap;<br />

4. Menghasilkan pangkalan data meta dan informasi<br />

berkaitan data tanah lembap di Malaysia.<br />

Bagi melicinkan lagi pelaksanaan dan pencapaian<br />

output projek ini, Jabatan telah menghadiri mesyuaratmesyuarat<br />

seperti berikut :<br />

1. Ninth Meeting <strong>of</strong> the Regional Working Group on<br />

Wetl<strong>and</strong>s di Tay Tay, Palawan, Filipina pada 5 – 9<br />

Mei <strong>2008</strong>;<br />

2. Ninth Meeting <strong>of</strong> the Regional Scientific <strong>and</strong> Technical<br />

Committee <strong>of</strong> the UNEP/GEF Project di Hue,<br />

Vietnam pada 19 – 23 Ogos <strong>2008</strong><br />

3. <strong>National</strong> Action Plan for wetl<strong>and</strong>s management;<br />

4. Compilation <strong>of</strong> meta database <strong>and</strong> information<br />

pertaining to wetl<strong>and</strong>s data in Malaysia.<br />

In order to to facilitate the implementation <strong>and</strong><br />

achievement <strong>of</strong> the project’s output, the <strong>Department</strong> has<br />

attended the following meetings:<br />

1. Ninth Meeting <strong>of</strong> the Regional Working Group on<br />

Wetl<strong>and</strong>s at Tay Tay, Palawan, Philippines on 5 – 9<br />

May <strong>2008</strong>;<br />

2. Ninth Meeting <strong>of</strong> the Regional Scientific <strong>and</strong><br />

Technical Committee <strong>of</strong> the UNEP/GEF Project in<br />

Hue, Vietnam on 19 – 23 August <strong>2008</strong><br />

PERHILITAN I 21


PERUNDANgAN DAN PENgUATKUASAAN<br />

Law And Enforcement


2<br />

PENGuATKuASAAN DI KAwASAN PERLINDuNGAN<br />

Program Penguatkuasaan Di Taman Negara<br />

Sepanjang <strong>2008</strong>, sebanyak 33 program rondaan telah<br />

dijalankan oleh Jabatan PERHILITAN. Rondaan tersebut<br />

bertujuan untuk mencegah dan mengurangkan<br />

pencerobohan dan pemburuan di dalam Taman<br />

Negara, mengenalpasti laluan masuk utama ke dalam<br />

kawasan Taman Negara, mengenalpasti dalang atau<br />

orang tengah penceroboh, menahan dan menangkap<br />

penceroboh dan mengumpul maklumat spesies<br />

hidupan liar. Rondaan dijalankan di dalam dan juga di<br />

sempadan Taman Negara. Kesan-kesan pencerobohan<br />

yang direkodkan adalah seperti tapak perkhemahan<br />

(60 kesan), pen<strong>and</strong>aan di pokok (30 kesan), bekas<br />

tinggalan makanan (5 kesan) serta penebangan pokok<br />

gaharu (10 kesan).<br />

Beberapa lokasi yang menjadi pintu masuk utama<br />

penceroboh juga telah dikenalpasti dan rondaan ke<br />

atas lokasi ini akan dipertingkatkan, antaranya kawasan<br />

sepanjang jalan raya baru dari FELDA Aring, Kelantan<br />

ke Tasik Kenyir, Terengganu; Sungai Kechau, Sungai<br />

Relau dan Sungai Tanum, Pahang; dan Sungai Ketil,<br />

Anak Sungai Ketil dan Sungai Relai, Kelantan.<br />

Tapak Ramsar Tasek bera<br />

Sebanyak 54 rondaan telah dijalankan sepanjang<br />

tahun <strong>2008</strong>. Aktiviti rondaan tersebut melibatkan<br />

penguatkuasaan Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972<br />

dan Akta Perhutanan 1984 di mana rondaan tertumpu<br />

kepada pencegahan penerokaan haram dan pemburuan<br />

haram khususnya di kawasan-kawasan yang telah<br />

dikenal pasti berisiko tinggi.<br />

Antara lokasi yang cenderung kepada kegiatan<br />

pemburuan haram adalah sempadan Bera Selatan 3,<br />

4 dan 5, jalan balak lama Sg. Air Kuning, sempadan<br />

Felda Tembangau 2, 3, 6 dan 8, serta sempadan<br />

Triang Selatan. Kawasan-kawasan ini menjadi tumpuan<br />

kerana keadaan hutan yang masih terpelihara dengan<br />

I PERHILITAN<br />

PERUNDANgAN DAN PENgUATKUASAAN<br />

Law And Enforcement<br />

laW EnfOrcEMEnT in PrOTEcTEd arEas<br />

law Enforcement Programme in Taman negara<br />

national Park<br />

Throughout <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 33 patrolling programmes<br />

were implemented by DWNP. The purpose <strong>of</strong> the<br />

patrolling is to prevent <strong>and</strong> reduce illegal encroachment<br />

<strong>and</strong> poaching, identify main entry points into Taman<br />

Negara <strong>National</strong> Park, identify the mastermind or the<br />

middle man, to stop <strong>and</strong> apprehend intruders <strong>and</strong> to<br />

compile information on wildlife species. Patrolling was<br />

carried out inside <strong>and</strong> along the Taman Negara <strong>National</strong><br />

Park boundary. Signs <strong>of</strong> encroachment detected include<br />

camping sites (60 signs), marking on trees (30 signs),<br />

leftover food (5 signs) <strong>and</strong> felling <strong>of</strong> agarwood trees (10<br />

signs).<br />

Several locations used as main entry points by<br />

encroachers have been identified <strong>and</strong> patrolling in these<br />

areas were intensified. These includes the areas along<br />

the new road from FELDA Aring, Kelantan to Kenyir<br />

Lake, Terengganu; Sungai Kechau, Sungai Relau <strong>and</strong><br />

Sungai Tanum, Pahang; <strong>and</strong> Sungai Ketil, Anak Sungai<br />

Ketil <strong>and</strong> Sungai Relai, Kelantan.<br />

Tasek Bera ramsar site<br />

A total <strong>of</strong> 54 patrols were carried out in Tasek Bera in<br />

<strong>2008</strong>. Patrolling activities focused on the enforcement<br />

<strong>of</strong> the Protection <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> Act 1972 <strong>and</strong> the <strong>National</strong><br />

Forestry Act 1984 to prevent encroachment <strong>and</strong> illegal<br />

hunting especially in high risk areas.<br />

Among the locations prone to illegal hunting are borders<br />

<strong>of</strong> Bera Selatan 3, 4 <strong>and</strong> 5, old logging road at Sg. Air<br />

Kuning, boundary <strong>of</strong> Felda Tembangau 2, 3, 6 <strong>and</strong><br />

8, <strong>and</strong> the borders <strong>of</strong> South Triang. These areas were<br />

targeted because <strong>of</strong> its pristine forest conditions. Besides<br />

patrolling, six “Ops Jerat” operations were carried out to


dirian hutan yang hampir sempurna. Selain daripada<br />

rondaan, sebanyak enam operasi memusnahkan jerat<br />

“Ops Jerat” telah dijalankan bagi mencegah kegiatan<br />

menjerat hidupan liar secara haram. Hasil daripada<br />

operasi yang dilakukan, sebanyak 15 jerat sembat<br />

dawai, 5 perangkap jatuh dan 3 jerat sembat tupai<br />

telah ditemui dan dimusnahkan. Jerat sembat dawai<br />

kerap dikesan di sekitar talian pencawang elektrik<br />

bersempadan dengan Ladang FELDA Triang Selatan<br />

1. Hidupan liar yang menjadi sasaran utama penjerat<br />

ialah kijang (Muntiacus muntjak) dan babi hutan (Sus<br />

scr<strong>of</strong>a).<br />

Perangkap jatuh dipercayai untuk menjerat Pel<strong>and</strong>uk<br />

Drop trap believed to be used to trap lesser mousedeer<br />

Rezab Hidupan Liar (RHL) Krau<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, sebanyak 52 aktiviti rondaan<br />

penguatkuasaan telah dijalankan hampir setiap minggu<br />

khususnya pada hujung minggu bagi menguatkuasakan<br />

Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972 yang mengancam<br />

biodiversiti RHL Krau. Beberapa lokasi yang menjadi<br />

tumpuan unit Penguatkuasaan RHL Krau adalah<br />

kawasan yang terdedah kepada aktiviti pembukaan<br />

tanah untuk pertanian khususnya di Bukit Patung,<br />

Bukit Beris dan Bukit Lanchar. Bagi mengesan dan<br />

memusnahkan jerat, sebanyak enam operasi telah<br />

dijalankan di beberapa lokasi rizab yang berhampiran<br />

dengan penempatan penduduk tempatan. Sejumlah<br />

eradicate snares <strong>and</strong> to further prevent illegal trapping<br />

<strong>of</strong> wildlife. Through this operation 15 wire snares, 5<br />

droptrap <strong>and</strong> 3 squirrel snares were found <strong>and</strong> destroyed.<br />

Wire snares are commonly found around the electrical<br />

substation bordering Ladang FELDA Triang Selatan 1.<br />

Barking deer (Muntiacus muntjak) <strong>and</strong> wild boar (Sus<br />

scr<strong>of</strong>a) are the main target species in these areas.<br />

Pondok dipercayai digunakan pembalak<br />

Hut believed to be used as shelter by loggers<br />

krau <strong>Wildlife</strong> reserve<br />

Throughout <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 52 patrolling activities<br />

were carried out every week especially on weekends<br />

to safeguard the biodiversity <strong>of</strong> Krau <strong>Wildlife</strong> Reserve.<br />

Several locations susceptible to l<strong>and</strong> clearing for<br />

agriculture which includes Bukit Patung, Bukit Beris<br />

<strong>and</strong> Bukit Lanchar were the focus <strong>of</strong> the Krau <strong>Wildlife</strong><br />

Reserve Enforcement Unit. Six operations to detect<br />

<strong>and</strong> destroy snares were carried out at several areas<br />

neighbouring to local settlements. A total <strong>of</strong> 48 wire<br />

snares, 15 jerat tenggalung (sauk), 8 jerat telekung <strong>and</strong><br />

6 bowl snares were found <strong>and</strong> destroyed. To further<br />

enhance the effectiveness <strong>of</strong> enforcement, the Krau<br />

PERHILITAN I 2


26<br />

48 jerat sembat, 15 jerat tenggalung (sauk), lapan<br />

jerat telekung dan enam jerat bowl telah ditemui<br />

dan dimusnahkan. Bagi meningkatkan keberkesanan<br />

kerja penguatkuasaan, Unit Kuatkuasa RHL Krau<br />

turut bekerjasama dengan PERHILITAN Ibu Pejabat<br />

dan PERHILITAN Negeri Pahang dalam menjalankan<br />

beberapa rondaan bagi mengekang pencerobohan<br />

sempadan.<br />

I PERHILITAN<br />

Kesan-kesan Pencerobohan di RHL Krau<br />

Signs <strong>of</strong> encroachment in Krau <strong>Wildlife</strong> Reserve<br />

Rezab Hidupan Liar (RHL) Sungkai<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, sebanyak 10 operasi<br />

penguatkuasaan telah dilakukan di RHL Sungkai.<br />

Tujuan utama operasi tersebut adalah untuk mencegah<br />

pencerobohan kawasan dan pemburuan haram.<br />

Rezab Hidupan Liar (RHL) Sungai Dusun<br />

Sebanyak 38 rondaan penguatkuasaan telah dijalankan<br />

sepanjang <strong>2008</strong>. Fokus utama rondaan tersebut adalah<br />

untuk mencegah aktiviti pemburuan haram terutamanya<br />

di kawasan berhampiran penempatan FELDA Soeharto,<br />

FELDA Sungai Tengi dan Tanjung Gajah.<br />

Paya Indah wetl<strong>and</strong>s (PIw)<br />

Aktiviti pemantauan kawasan dan penguatkuasaan<br />

dijalankan di sekitar PIW dengan tumpuan kepada<br />

kawasan sempadan. Sepanjang <strong>2008</strong>, PIW berjaya<br />

membanteras empat kes memancing tanpa kebenaran,<br />

satu kes cubaan menangkap burung, satu kes<br />

pencerobohan kawasan dan satu kes pemburuan<br />

haram.<br />

<strong>Wildlife</strong> Reserve Enforcement Unit conducted several<br />

patrols together with DWNP headquarters <strong>and</strong> DWNP<br />

Pahang.<br />

Hidupan liar yang diburu secara haram di RHL Krau<br />

<strong>Wildlife</strong> poached in Krau <strong>Wildlife</strong> Reserve<br />

sungkai <strong>Wildlife</strong> reserve<br />

In <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 10 enforcement operations were<br />

carried out in Sungkai <strong>Wildlife</strong> Reserve. The main<br />

purpose <strong>of</strong> the operation is to prevent encroachment <strong>and</strong><br />

illegal hunting.<br />

sungai dusun <strong>Wildlife</strong> reserve<br />

A total <strong>of</strong> 38 patrols were carried out throughout <strong>2008</strong>.<br />

The main objective <strong>of</strong> the patrol is to prevent poaching<br />

in the adjacent areas <strong>of</strong> FELDA Soeharto, FELDA<br />

Sungai Tengi <strong>and</strong> Tanjung Gajah.<br />

Paya indah Wetl<strong>and</strong>s<br />

Monitoring <strong>and</strong> enforcement activities were carried out<br />

around PIW <strong>and</strong> mainly focused on the boundaries <strong>of</strong><br />

the area. Throughout <strong>2008</strong>, PIW managed to apprehend<br />

four cases <strong>of</strong> illegal fishing, one case <strong>of</strong> attempted bird<br />

trapping, one case <strong>of</strong> illegal encroachment <strong>and</strong> one case<br />

<strong>of</strong> illegal hunting.


LAIN-LAIN AKTIVITI PENGuATKuASAAN<br />

Aktiviti Penguatkuasaan di Lapangan Terbang<br />

Antarabangsa Kuala Lumpur (KLIA)<br />

Penguatkuasaan khusus di KLIA telah berjaya<br />

menumpaskan 14 kes cubaan penyeludupan pada tahun<br />

<strong>2008</strong>. Kebanyakan spesimen yang dirampas adalah<br />

produk kulit buaya seperti beg tangan dan tali jam,<br />

sarang burung layang-layang (Aerodramus fuciphagus)<br />

dan spesimen hidup termasuk biawak tikus (Varanus<br />

bengalensis).<br />

Ops Sayang<br />

Jabatan PERHILITAN telah menjalankan sebuah Operasi<br />

Pemeriksaan Kedai Menjual Binatang Peliharaan “Pet<br />

Shop” (Ops Sayang), dari 23 hingga 27 Jun <strong>2008</strong><br />

secara serentak di seluruh Semenanjung. Operasi ini<br />

dijalankan bertujuan untuk :<br />

i. Memastikan setiap premis menjual hidupan liar<br />

mempunyai lesen perniagaan.<br />

ii. Mendapatkan inventori spesies hidupan liar yang<br />

diperlindungi di bawah Akta Hidupan Liar dan Akta<br />

CITES <strong>2008</strong>.<br />

Secara keseluruhannya, sebanyak 259 kedai telah<br />

diperiksa dan Jabatan berjaya memperolehi 29 kes, di<br />

mana 5 kes daripadanya dihadapkan ke mahkamah.<br />

Melalui survei yang dijalankan, jelas menunjukkan<br />

kebanyakan “pet shop” menumpukan penjualan pelbagai<br />

spesies reptilia dan burung. Antara spesies yang dijual<br />

adalah merbah telinga merah (Pycnonotus jocosus),<br />

merbuk (Geopelia striata), chinchilla (Chinchilla spp),<br />

sugar glider (Petaurus breviceps), green iguana (Iguana<br />

spp) dan budgerigar (Melopsittacus undulatus).<br />

Ops Kulit<br />

Operasi Kulit yang melibatkan 59 buah kedai telah<br />

dijalankan oleh Jabatan pada Ogos <strong>2008</strong>. Operasi ini<br />

dijalankan bagi membolehkan Jabatan memperolehi<br />

maklumat terkini berkaitan dengan peniaga-peniaga<br />

kulit dan pada masa yang sama memperolehi simpanan<br />

stok kulit terkini hidupan liar seperti biawak air (Varanus<br />

salvator), ular sawa batik (Python reticulatus), dan ular<br />

sawa Burma (Python molorus bivittatus).<br />

OThEr EnfOrcEMEnT acTiviTiEs<br />

Enforcement activity in kuala lumpur international<br />

airport (klia)<br />

In <strong>2008</strong>, the Law <strong>and</strong> Enforcement Division in KLIA<br />

succeeded in intercepting 14 attemps to smuggle wildlife<br />

products. Most specimens confiscated were leather<br />

products from crocodiles including h<strong>and</strong> bags <strong>and</strong> watch<br />

straps, edible bird’s nest (Aerodramus fuciphagus) <strong>and</strong><br />

live clouded monitor (Varanus bengalensis).<br />

Ops sayang<br />

A nationwide operation to inspect pet shops under Ops<br />

Sayang was conducted by the <strong>Department</strong> from 23 to 27<br />

June <strong>2008</strong>. The purposes <strong>of</strong> the operation were:<br />

i. To ensure premises selling wildlife posses a valid<br />

business licence from DWNP.<br />

ii. To inventorize wildlife species protected under the<br />

Protection <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> Act 1972 <strong>and</strong> CITES.<br />

A total <strong>of</strong> 259 shops were inspected <strong>and</strong> 29 cases,<br />

apprehended <strong>of</strong> which, 5 cases were prosecuted in<br />

court.<br />

The survey revealed that most pet shops sell various<br />

species <strong>of</strong> reptiles <strong>and</strong> birds. Species commonly sold<br />

as pets are red-whiskered bulbul (Pycnontus jocosus),<br />

peaceful dove (Geopelia striata), Chinchilla (Chinchilla<br />

spp), sugar glider (Petaurus breviceps), green iguana<br />

(Iguana spp) <strong>and</strong> budgerigar (Melopsittacus undulatus).<br />

leather skin Operation<br />

In August <strong>2008</strong>, DWNP carried out Ops Kulit involving<br />

59 shops. The operation was conducted to enable the<br />

<strong>Department</strong> to acquire latest information on leather skin<br />

traders <strong>and</strong> their stock inventories which includes water<br />

monitor (Varanus salvator), reticulated python (Python<br />

reticulatus) <strong>and</strong> Burmese python (Python molorus<br />

bivittatus) .<br />

PERHILITAN I 27


2<br />

Operasi Sarang burung<br />

Berdasarkan beberapa percubaan menyeludup sarang<br />

burung layang-layang melalui KLIA pada tahun 2007,<br />

satu operasi khusus telah dijalankan pada <strong>2008</strong><br />

bagi menghalang penyeludupan tersebut. Sebanyak<br />

8 kes diperolehi pada Januari dan Februari <strong>2008</strong>.<br />

Sehubungan itu, Persatuan Pedagang Sarang Burung<br />

Malaysia dan Kedutaan Indonesia di Kuala Lumpur<br />

telah dimaklumkan agar semua pengeksport mengikut<br />

peruntukan perundangan Akta 76.<br />

Operasi Internet<br />

Berdasarkan pemerhatian dan pengumpulan buktibukti<br />

tentang penjualan hidupan liar yang dibuat melalui<br />

internet, Jabatan PERHILITAN telah menjalankan<br />

operasi bagi membanteras aktiviti ini. Sebanyak 9<br />

kes telah berjaya dibongkarkan dan kebanyakannya<br />

menjalankan transaksi di tempat-tempat awam seperti<br />

di tempat letak kereta, kawasan rehat serta gedung<br />

membeli belah di sekitar Lembah Klang. Sejumlah 4 kes<br />

telah dihadapkan ke mahkamah dengan jumlah denda<br />

sebanyak RM17,700. Manakala kes selebihnya masih<br />

dalam proses siasatan dan dakwaan akan dilakukan<br />

setelah siasatan selesai dilaksanakan.<br />

Dialog traditional Chinese Medicine (TCm)<br />

Pada 24 Januari <strong>2008</strong>, satu sesi “Dialog Bersama<br />

Pengamal Perubatan Cina Tradisional” telah diadakan<br />

di Ibu Pejabat. Dialog ini bertujuan untuk memberikan<br />

penjelasan kepada pengusaha perubatan Cina tentang<br />

Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972 dan mewujudkan<br />

kerjasama yang lebih erat di antara pihak peniaga<br />

dan pengamal perubatan Cina bersama Jabatan<br />

PERHILITAN. Dialog tersebut telah dihadiri oleh mantan<br />

Timbalan Menteri Hal Ehwal Dalam Negeri, Dato’ Tan<br />

Chai Ho merangkap Penasihat Persatuan Chinese<br />

Drugs Dealers Wilayah Persekutuan dan Selangor.<br />

Seramai 30 Persatuan Pengamal Perubatan Cina telah<br />

hadir ke dialog ini.<br />

KES HIDuPAN LIAR<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, sejumlah 3,588 kes melanggar<br />

kesalahan di bawah Akta Perlindungan Hidupan Liar<br />

Tahun 1972, No.76 telah diperolehi. Pecahan kes<br />

mengikut negeri adalah seperti di Rajah 1. Daripada<br />

jumlah tersebut, 2,798 (78%) merupakan kes teknikal<br />

dan selebihnya 790 (22%) merupakan kes bukan<br />

teknikal seperti di Lampiran A. Kedah mencatatkan kes<br />

yang tertinggi diikuti oleh Selangor dan Johor. Lampiran<br />

b menunjukkan sejumlah 3,543 kes telah dikompaun<br />

dan 45 kes telah dibawa ke mahkamah. Kes yang paling<br />

banyak dikompaun merupakan kes yang melibatkan<br />

burung liar yang diperlindungi iaitu sebanyak 521 kes.<br />

I PERHILITAN<br />

Edible Bird’s nest Operation<br />

In view <strong>of</strong> several attempts to smuggle edible bird’s<br />

nests through KLIA in 2007, a special operation was<br />

conducted in <strong>2008</strong> to curb such activities. A total <strong>of</strong> 8<br />

cases were detected in January <strong>and</strong> February <strong>2008</strong>. The<br />

Malaysia Bird’s Nest Merchants Association <strong>and</strong> the<br />

Indonesian Embassy in Kuala Lumpur were informed<br />

that exporters are required to adhere to provisions under<br />

Act 76.<br />

internet Operation<br />

Based on observations <strong>and</strong> evidence from wildlife<br />

trading via the internet, the <strong>Department</strong> conducted<br />

operations to curb such activities. A total <strong>of</strong> 9 cases<br />

were apprehended with most transactions taking place<br />

in public areas such as car parks, recreational areas<br />

<strong>and</strong> shopping complexes around the Klang Valley.<br />

A total <strong>of</strong> 4 cases were prosecuted in court with fines<br />

amounting to RM17,700. The remaining cases are still<br />

under investigation <strong>and</strong> would be prosecuted once the<br />

investigation is completed.<br />

Traditional chinese Medicine dialogue<br />

On 24 January <strong>2008</strong>, a dialogue with the Traditional<br />

Chinese Medicine Practioners was held at the DWNP<br />

headquarters. The purpose <strong>of</strong> this dialogue was to<br />

enlighten the Chinese Medicine enterpreneurs on the<br />

Protection <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> Act 1972 <strong>and</strong> to create closer<br />

cooperation between Chinese medicine practioners <strong>and</strong><br />

DWNP. The dialogue was attended by Dato’ Tan Chai<br />

Ho, the former Deputy Minister <strong>of</strong> Internal Affairs who<br />

is also the advisor to the Federal Territory <strong>and</strong> Selangor<br />

Chinese Drug Dealers Association. 30 associations <strong>of</strong><br />

the Traditional Chinese Medicine Practioners attended<br />

the dialogue.<br />

WildlifE casEs<br />

In <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 3,588 cases which violated the<br />

Protection <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> Act 1972, were apprehended.<br />

The breakdown <strong>of</strong> cases recorded in the various<br />

states is reflected in figure 1. Technical cases made<br />

up 78% (2,798) while the remainder 22% (790) were<br />

non-technical cases appendix a. Kedah recorded the<br />

highest number <strong>of</strong> cases followed by Selangor <strong>and</strong> Johor<br />

respectively. A total <strong>of</strong> 3,543 cases were compounded<br />

while 45 cases were prosecuted in court. Most <strong>of</strong> the<br />

compounded cases involved protected wild birds (521<br />

cases) (appendix B).


Pendakwaan Kes Di mahkamah<br />

Rajah 1: Pencapaian kes mengikut negeri bagi tahun <strong>2008</strong><br />

figure 1: Cases recorded in <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, Jabatan PERHILITAN telah<br />

berjaya membawa sebanyak 45 kes ke mahkamah.<br />

Kebanyakan kes yang dibawa adalah dari Selangor (9<br />

kes), Kuala Lumpur dan Pahang (masing-masing 7<br />

kes), diikuti dengan Johor (6 kes) dan Kelantan (5 kes).<br />

Di antara kes-kes penting yang didakwa di mahkamah<br />

pada tahun <strong>2008</strong> adalah disenaraikan dalam Lampiran<br />

C. Hasil yang diperolehi dari denda yang dikenakan<br />

oleh Mahkamah pada tahun <strong>2008</strong> adalah sebanyak<br />

RM112,650.00.<br />

PENGELuARAN LESEN<br />

Pada tahun <strong>2008</strong>, sejumlah 33,660 lesen telah<br />

dikeluarkan oleh Jabatan PERHILITAN. Wilayah<br />

Persekutuan Kuala Lumpur mencatat pengeluaran<br />

lesen yang tertinggi iaitu sebanyak 7,503. Ini diikuti<br />

oleh Negeri Perak (4,503) Lesen KPM24A (Lesen<br />

menempat/mengurung binatang liar/burung liar)<br />

menyumbangkan 30% (12,901). Lesen-lesen lain yang<br />

dikeluarkan oleh Jabatan PERHILITAN adalah seperti di<br />

Lampiran D.<br />

Binatang liar yang paling banyak ditangkap dalam tahun<br />

<strong>2008</strong> adalah biawak air (Varanus salvator), iaitu 63,866<br />

ekor diikuti oleh ular sawa batik (Python reticulatus)<br />

sebanyak 59,898 ekor (Lampiran E).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

cases Prosecuted in court<br />

<br />

<br />

Throughout <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 45 cases were prosecuted<br />

in court. Most cases were recorded in the states <strong>of</strong><br />

Selangor (9 cases), Kuala Lumpur (7 cases), Pahang (7<br />

cases), Johor (6 cases) <strong>and</strong> Kelantan (5 cases). Some<br />

<strong>of</strong> the important cases prosecuted in <strong>2008</strong> are shown<br />

in appendix c. A total <strong>of</strong> RM112,650.00 in fines were<br />

collected in <strong>2008</strong> from these court cases.<br />

issuancE Of licEncE<br />

A total <strong>of</strong> 33,660 licences were issued by DWNP in<br />

<strong>2008</strong>. Federal Territory <strong>of</strong> Kuala Lumpur <strong>of</strong>fice recorded<br />

the highest number <strong>of</strong> licences issued (7,503), followed<br />

by Perak (4,503). Approximately 30% (12,901) <strong>of</strong> the<br />

licences issued were KPM 24A (Licence to keep Wild<br />

Animal/Wild Bird). Other licences issued by DWNP are<br />

shown in appendix d.<br />

Water monitor (Varanus salvator), comprising 63,866<br />

individuals was the most harvested species in <strong>2008</strong>,<br />

followed by reticulated python (Python reticulatus) with<br />

59,898 individuals (appendix E).<br />

PERHILITAN I 2


30<br />

Lampiran F menunjukkan data binatang liar dan burung<br />

liar yang dipelihara. Burung merbah telinga merah<br />

(Pycnonotus jocosus) paling digemari sebagai burung<br />

peliharaan di Semenanjung Malaysia iaitu sebanyak<br />

10,680 ekor, diikuti oleh berok (Macaca nemestrina)<br />

dan burung murai batu (Copsychus malabaricus).<br />

Kutipan Hasil<br />

Aktiviti Perundangan dan Penguatkuasaan berjaya<br />

mengutip sebanyak RM2,855,480.55 pada tahun<br />

<strong>2008</strong>. Daripada jumlah ini, sebanyak RM 2,574,688.55<br />

adalah daripada pelesenan, RM280,729 denda<br />

kompaun dan mahkamah. Selain daripada itu terdapat<br />

juga hasil yang dikutip dari pengeluaran Permit masuk<br />

ke Taman Negara Pahang, Kelantan dan Terengganu<br />

berjumlah RM 104,317.00<br />

PERmIT KHAS<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, Jabatan PERHILITAN telah<br />

menerima sebanyak 126 permohonan baru permit khas<br />

melibatkan permohonan daripada syarikat, individu, zoo,<br />

pembiakan komersial dan penyelidikan yang melibatkan<br />

hidupan liar yang diperlindungi sepenuhnya dan binatang<br />

buruan. Sebanyak 12 Mesyuarat Permohonan Permit<br />

Khas telah diadakan bagi membincangkan permohonan<br />

tersebut sebelum diusulkan kepada Y.B Menteri Sumber<br />

Asli dan Alam Sekitar. Mesyuarat Jawatankuasa Permit<br />

Khas diadakan setiap bulan untuk mempertimbangkan<br />

permohonan permit khas dan perakuan ini dimajukan<br />

kepada YB Menteri Sumber Asli dan Alam Sekitar untuk<br />

pertimbangan.<br />

Sebanyak 69 daripada 126 permohonan Permit Khas<br />

telah mendapat kelulusan daripada Y.B Menteri (Rajah<br />

2). Pada tahun ini, peningkatan berlaku sebanyak 2 kali<br />

g<strong>and</strong>a bagi permohonan untuk menjalankan pembiakan<br />

komersial hidupan liar.<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

Data on protected wild animals <strong>and</strong> wild birds kept<br />

as pet are shown in appendix f. The Red-whiskered<br />

Bulbul (Pycnonotus jocosus) was the most popular cage<br />

bird in Peninsular Malaysia (10,860 heads), followed<br />

by Pig-tailed Macaque (Macaca nemestrina) <strong>and</strong> Whiterumped<br />

Shama (Copsychus malabaricus).<br />

revenue collection<br />

The Law <strong>and</strong> Enforcement activities generated earnings<br />

amounting to RM2,855,480.55 in <strong>2008</strong>. Licensing<br />

contributed RM2,574,688.55, while compound <strong>and</strong><br />

court cases contributed RM280,729.00. The issuance<br />

<strong>of</strong> Permit to Taman Negara <strong>National</strong> Park, Pahang,<br />

Kelantan <strong>and</strong> Terengganu contributed RM104,317.00.<br />

sPEcial PErMiT<br />

In <strong>2008</strong>, the <strong>Department</strong> received a total <strong>of</strong> 126 new<br />

applications for Special Permits involving totally<br />

protected animals <strong>and</strong> game animals from companies,<br />

individuals, zoos, commercial breeding farms <strong>and</strong><br />

for research. The Special Permits Committee meets<br />

once a month to review applications <strong>and</strong> forward its<br />

recommendations to the Minister <strong>of</strong> Natural Resources<br />

<strong>and</strong> Environment for consideration.<br />

Out <strong>of</strong> 126 Special Permit applications only 69 were<br />

approved by the Minister (figure 2). During the year,<br />

there was a two-fold increase in applications to conduct<br />

commercial breeding <strong>of</strong> wildlife.<br />

Rajah 2: Permohonan Permit Khas yang diluluskan pada tahun <strong>2008</strong><br />

figure 2: Approved Special Permit for the year <strong>2008</strong>


KONVENSYEN PERDAGANGAN ANTARAbANGSA<br />

mENGENAI SPESIES FAuNA DAN FLORA LIAR<br />

TERANCAm (CITES)<br />

Permit CITES<br />

Pada tahun <strong>2008</strong>, sejumlah 3,056 Permit CITES telah<br />

dikeluarkan oleh Jabatan PERHILITAN, di mana 65%<br />

adalah untuk mengimport, 15% untuk mengeksport<br />

dan 20% untuk tujuan eksport semula. Daripada<br />

jumlah yang dipaparkan, 90% atau 2,777 permit yang<br />

dikeluarkan merangkumi perdagangan jenis reptilia<br />

seperti aligator Amerika (Alligator mississippiensis);<br />

ular sawa batik (Python reticulatus); biawak air (Varanus<br />

salvator); buaya Nile (Crocodylus niloticus) dan ular<br />

tedung selar (Naja naja) (Jadual 2). Perdagangan<br />

ini melibatkan produk kulit dan/atau spesimen hidup.<br />

cOnvEnTiOn On inTErnaTiOnal TradE<br />

Of EndangErEd sPEciEs Of Wild fauna<br />

<strong>and</strong> flOra (ciTEs)<br />

ciTEs Permit<br />

A total <strong>of</strong> 3,056 CITES permits were issued by DWNP<br />

in <strong>2008</strong>, 65% out <strong>of</strong> which were for import, 15% for<br />

export <strong>and</strong> 20% for re-export activities. 90% or 2,777<br />

permits were issued for trade in reptilian species such<br />

as American alligator (Alligator mississippiensis);<br />

reticulated python (Python reticulatus); water monitor<br />

(Varanus salvator); Nile crocodile (Crocodylus niloticus)<br />

<strong>and</strong> king cobra (Naja naja) (Table 2). The trade <strong>of</strong> these<br />

species involved leather skin <strong>and</strong>/or live specimens.<br />

Jadual 2: : Bilangan Permit CITES yang dikeluarkan mengikut jenis aktiviti dan kategori hidupan liar<br />

table 2: Number <strong>of</strong> CITES Permit issued according to wildlife categories <strong>and</strong> activities<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Sijil bukan CITES<br />

<br />

Sijil Bukan CITES merupakan dokumen yang<br />

dikeluarkan oleh Jabatan PERHILITAN bertujuan untuk<br />

membenarkan perdagangan spesies hidupan liar yang<br />

tidak tersenarai di bawah mana-mana Apendiks CITES.<br />

Sejumlah 9,348 Sijil Bukan CITES telah dikeluarkan oleh<br />

Jabatan sepanjang <strong>2008</strong>. Sijil Bukan CITES ini banyak<br />

melibatkan perdagangan reptilia, amfibia dan serangga<br />

(Jadual 3).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Non - CITES Certificate<br />

<br />

Non-CITES certificates are issued by DWNP to allow<br />

trade <strong>of</strong> wildlife that are not listed under any <strong>of</strong> the CITES<br />

Appendices. A total <strong>of</strong> 9,348 Non-CITES certificates<br />

were issued by DWNP throughout <strong>2008</strong>, mostly for the<br />

trade <strong>of</strong> reptiles, amphibians <strong>and</strong> insects (Table 3).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 31


32<br />

Jadual 3: Bilangan Sijil Bukan CITES yang dikeluarkan mengikut jenis aktiviti dan kategori hidupan liar<br />

table 3: Number <strong>of</strong> Non-CITES Permit issued according to wildlife categories <strong>and</strong> activities<br />

I PERHILITAN


KONSERVASI IN-SITU<br />

IN-SITu Conservation


3<br />

PROGRAm KONSERVASI HIDuPAN LIAR<br />

Konservasi badak Sumatera (Dicerorhinus<br />

sumatrensis)<br />

Program tinjauan dan pemasangan perangkap kamera<br />

bagi tujuan tangkapan badak Sumatera masih diteruskan<br />

pada tahun <strong>2008</strong> di Hutan Simpan Temenggor, Perak<br />

dan Hutan Simpan Tembat, Hulu Terengganu.<br />

Proses ‘camouflage’ menggunakan daun-daun kering<br />

bagi mengelak perangkap dikesan oleh binatang<br />

Camouflaging the traps using dried leaves<br />

Tinjauan badak Sumatera Dan Hidupan Liar Lain<br />

Serta Pemasangan Perangkap Kamera Di Hutan<br />

Simpan Temenggor, Perak<br />

Program ini dilaksanakan secara serentak. Semasa<br />

tinjauan dan pemasangan perangkap kamera dijalankan,<br />

tiada kesan terbaru dicerap dan tiada gambar badak<br />

Sumatera berjaya dirakam. Namun begitu, sejumlah<br />

319 gambar telah diperolehi yang terdiri daripada 13<br />

spesies mamalia. Rekod bilangan gambar tertinggi<br />

170 keping gambar adalah tapir (Tapirus indicus) dan<br />

terendah satu keping gambar ialah binturong (Arctictis<br />

binturong). Perangkap kamera yang dipasang turut<br />

merekodkan harimau dahan (Ne<strong>of</strong>elis nebulosa),<br />

beruang matahari (Helarctos malayanus), mengkira<br />

(Martes flavigula), linsang (Prionodon linsang), kucing<br />

hutan (Prionailurus planiceps), kucing dahan (Felis<br />

marmorata) dan kijang (Muntiacus muntjak).<br />

I PERHILITAN<br />

KONSERVASI IN-SITU<br />

IN-SITu Conservation<br />

WildlifE cOnsErvaTiOn PrOgraMME<br />

conservation <strong>of</strong> the sumatran rhinoceros<br />

(dicerorhinus sumatrensis)<br />

The ongoing Sumatran Rhinoceros capture programmes<br />

were carried out in <strong>2008</strong> involving surveys <strong>and</strong> camera<br />

trapping in Temenggor Forest Reserve, Perak <strong>and</strong><br />

Tembat Forest Reserve, Hulu Terengganu.<br />

Proses menggali lubang dan pemasangan kerangka<br />

menggunakan kayu beluti<br />

Digging hole <strong>and</strong> installing frame using wood planks<br />

Monitoring <strong>of</strong> sumatran rhinceros <strong>and</strong> Other<br />

<strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> setting up <strong>of</strong> camera Traps in<br />

Temenggor forest reserve, Perak<br />

This programme was implemented simultaneously.<br />

During the survey <strong>and</strong> camera trapping, there were no<br />

new signs <strong>and</strong> photos <strong>of</strong> Sumatran Rhinoceros recorded.<br />

A total <strong>of</strong> 319 photos were obtained consisting <strong>of</strong> 13<br />

species <strong>of</strong> mammals. The most common wildlife species<br />

photographed was Malayan tapir (Tapirus indicus) (170<br />

photos) <strong>and</strong> the least photographed was binturong<br />

(Arctictis binturong) (1 photo). Other species recorded<br />

were clouded leopard (Ne<strong>of</strong>elis nebulosa), sun bear<br />

(Helarctos malayanus), yellow-throated Marten (Martes<br />

flavigula), linsang (Prionodon linsang), flat-headed cat<br />

(Prionailurus planiceps), marbled cat (Felis marmorata)<br />

<strong>and</strong> barking deer (Muntiacus muntjak).


Antara gambar hidupan liar yang direkodkan termasuk tapir dan harimau dahan<br />

Among the photos <strong>of</strong> wildlife recorded were Malayan tapir <strong>and</strong> clouded leopard<br />

Tinjauan badak Sumatera di Hutan Simpan Tembat,<br />

Hulu Terengganu<br />

Sebanyak dua tinjauan terhadap kesan kehadiran badak<br />

Sumatera dijalankan di Hutan Simpan Tembat, Hulu<br />

Terengganu, Terengganu. Sepanjang tinjauan, pihak<br />

Jabatan telah menjumpai kesan makan dan tapak<br />

badak Sumatera. Pemasangan perangkap kamera<br />

telah dilakukan untuk mengesahkan kehadiran badak<br />

Sumatera di kawasan tersebut.<br />

Program Pelepasan Semula Seladang (Bos gaurus<br />

hubbacki)<br />

Program pelepasan seladang mula dirancangkan<br />

pada 2005 setelah tercapainya kejayaan program<br />

konservasi ex-situ yang dimulakan pada tahun 1980.<br />

Rezab Hidupan Liar (RHL) Krau dipilih sebagai tempat<br />

pelepasan semula yang pertama kerana ia merupakan<br />

kawasan keliaran asal seladang serta mempunyai pelan<br />

pengurusan yang khusus.<br />

Fasa penyediaan program pelepasan seladang telah<br />

dijalankan pada tahun <strong>2008</strong>. Di antara aktivitinya adalah<br />

tinjauan lokasi pelepasan dan kesesuaian habitat,<br />

pembelian `satellite collar’, penyenggaraan padok dan<br />

Monitoring <strong>of</strong> sumatran rhinceros in Tembat forest<br />

reserve, hulu Terengganu<br />

Two surveys were carried out to determine the presence<br />

<strong>of</strong> Sumatran Rhinoceros in Tembat Forest Reserve,<br />

Hulu Terengganu, Terengganu. Throughout the survey,<br />

signs <strong>of</strong> feeding <strong>and</strong> footprints <strong>of</strong> Sumatran Rhinoceros<br />

were observed. Camera traps were set up to verify the<br />

presence <strong>of</strong> Sumatran Rhinceros in the area.<br />

Pengambilan plaster cast pada tapak badak<br />

Sumatera yang berukuran 20cm lebar<br />

Making plaster cast <strong>of</strong> the Sumatran Rhinceros<br />

footprint measuring 20cm wide<br />

seladang (Bos gaurus hubbacki) re-introduction<br />

Programme<br />

The seladang re-introduction programme was originally<br />

planned in 2005 after the successful breeding programme<br />

in 1980s. Krau <strong>Wildlife</strong> Reserve was selected as the site<br />

for the first re-introduction because it was the traditional<br />

roaming area for the seladang apart from having a<br />

management plan.<br />

The preparation phase for the seladang re-introduction<br />

programme was initiated in <strong>2008</strong>. Among the activities<br />

undertaken were monitoring <strong>of</strong> the re-introduction<br />

location, determination <strong>of</strong> habitat suitability, procurement<br />

<strong>of</strong> satellite collar, maintenance <strong>of</strong> paddock <strong>and</strong> grazing<br />

PERHILITAN I 3


36<br />

padang ragut serta penanaman tumbuhan makanan<br />

seladang. Sebanyak 198 pokok daripada 14 spesies<br />

tumbuhan telah ditanam di padok dan padang ragut<br />

di Pusat Konservasi Hidupan Liar (PKHL) Seladang<br />

Jenderak Selatan, Krau pada bulan Disember <strong>2008</strong>.<br />

Ia bertujuan bagi mengayakan habitat di kawasan<br />

tersebut dan membekal makanan serta melatih<br />

seladang mencari makanan sendiri sebelum dilepaskan<br />

ke dalam hutan. Pada waktu yang sama, pelaziman<br />

seladang telah dimulakan pada 16 Disember <strong>2008</strong> di<br />

PKHL Sungkai, Perak.<br />

Program Pelepasan Semula burung upeh (Mycteria<br />

cinerea)<br />

Pada 5 Ogos <strong>2008</strong>, Jabatan dengan kerjasama Zoo<br />

Negara telah menjalankan program pelepasan semula<br />

burung upeh di Kuala Gula, Perak. Sejumlah lapan ekor<br />

burung upeh yang terdiri daripada 4 jantan, 2 betina dan<br />

2 juvenil terlibat dalam program ini. Pelepasan pertama<br />

pada 4 Mac 2007 melibatkan 4:4 ekor. Digabungkan<br />

dengan program pelepasan pertama, sejumlah 11 ekor<br />

burung upeh (5:4:2) masih boleh dilihat di sini.<br />

Pemantauan Populasi Liar burung upeh (Mycteria<br />

cinerea)<br />

Pemantauan burung upeh telah dijalankan di Pulau<br />

Kelumpang dan Pulau Terung Hutan Simpan Paya Laut<br />

Matang, Perak untuk mendapatkan anggaran populasi<br />

terkini. Bilangan tertinggi yang dicatatkan adalah pada<br />

bulan Julai iaitu lapan individu, di Pulau Kelumpang<br />

(Jadual 4).<br />

I PERHILITAN<br />

field <strong>and</strong> planting <strong>of</strong> food trees for seladang. A total<br />

<strong>of</strong> 198 trees from 14 plant species were planted in the<br />

paddock <strong>and</strong> grazing field in <strong>Wildlife</strong> Conservation<br />

Centre (WCC) Jenderak Selatan, Krau in December<br />

<strong>2008</strong>. The planting was done to enrich the habitat in the<br />

area to provide food <strong>and</strong> to condition the seladang to<br />

browse in the paddock before being released into the<br />

forest. The DWNP staff started the conditioning phase<br />

on 16 December <strong>2008</strong> in WCC Sungkai, Perak.<br />

Seladang dalam kurungan di PKHL Sungkai, Perak<br />

Captive bred seladang at <strong>Wildlife</strong> Conservation<br />

Centre Sungkai, Perak<br />

Milky stork (Mycteria cinerea) re-introduction<br />

Programme<br />

The <strong>Department</strong> with the cooperation, <strong>of</strong> Zoo Negara<br />

initiated the milky stork (Mycteria cinerea) reintroduction<br />

programme at Kuala Gula, Perak. A total<br />

<strong>of</strong> eight milky storks consisting <strong>of</strong> 4 males, 2 females<br />

<strong>and</strong> 2 juveniles were selected for in the re-introduction<br />

programme. The first re-introduction was done on 4<br />

March 2007 involving 4:4 birds. A total <strong>of</strong> 11 milky<br />

stork (5:4:2) can still be observed in Kuala Gula.<br />

Milky stork (Mycteria cinerea) Population<br />

Monitoring<br />

Monitoring <strong>of</strong> milky stork population was carried out in<br />

Pulau Kelumpang <strong>and</strong> Pulau Terung, Matang Mangrove<br />

Forest Reserve, Perak to gather latest population records.<br />

The highest count was to record in July, where eight<br />

individuals were sighted in Pulau Kelumpang (Table<br />

4).


Jadual 4: Tinjauan populasi burung upeh di Pulau Kelumpang dan Pulau Terung<br />

table 4: Milky Stork population survey at Pulau Kelumpang <strong>and</strong> Pulau Terung<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Program Pelepasan merak Pongsu (Polyplectron<br />

malacense) di Rezab Hidupan Liar Sungai Dusun,<br />

Selangor<br />

Program pelepasan merak pongsu telah dijalankan<br />

pada awal bulan Ogos di mana satu sangkar pelepasan<br />

telah dibina di dalam RHL Sungai Dusun. Sepasang<br />

burung merak pongsu yang digelang telah dipindahkan<br />

dari kurungan di Pusat Konservasi Hidupan Liar<br />

(Burung Kuang) Jemaluang, Johor ke RHL Sungai<br />

Dusun ini. Pelepasan telah berjaya dilakukan pada 14<br />

November <strong>2008</strong> melalui kaedah ‘s<strong>of</strong>t release’. Sebelum<br />

dilepaskan, individu dipasang dengan radio kolar bagi<br />

tujuan pemantauan susulan. Walau bagaimanapun,<br />

pemantauan susulan hanya berjaya dilakukan selama<br />

seminggu berikutan daripada masalah kerosakan pada<br />

radio kolar. Namun begitu, survei di kawasan pelepasan<br />

mendapati individu tersebut masih berada di sekitar<br />

kawasan pelepasan berdasarkan kesan tinggalan najis<br />

dan bunyi di sekitar kawasan berkenaan.<br />

Merak Pongsu di Rezab Hidupan Liar<br />

Sungai Dusun, Selangor<br />

Malaysian Peacock Pheasant at Sungai<br />

Dusun <strong>Wildlife</strong> Reserve, Selangor<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Malaysian Peacock Pheasant (Polyplectron<br />

malacense) release Programme in sungai dusun<br />

<strong>Wildlife</strong> reserve, selangor<br />

The Malaysian Peacock Pheasant release programme<br />

was carried out in early August with the construction<br />

<strong>of</strong> one release pen in Sungai Dusun <strong>Wildlife</strong> Reserved<br />

(WR). A pair <strong>of</strong> ringed Malaysian peacock pheasant<br />

was moved from the enclosure at <strong>Wildlife</strong> Conservation<br />

Centre (Pheasant) Jemaluang, Johor to Sungai Dusun<br />

WR. The s<strong>of</strong>t release was successfully carried out on 14<br />

November <strong>2008</strong>. Before the release, the birds were fitted<br />

with radio collars. However, due to faulty radio collars,<br />

monitoring was only carried out for a week after release.<br />

Nevertheless, continuous survey in the area indicates<br />

that the individual is still around the release area based<br />

on droppings <strong>and</strong> calls in the surrounding area.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 37


3<br />

KAwALAN GANGGuAN HIDuPAN LIAR<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong> sebanyak 13,659 aduan<br />

gangguan hidupan liar yang melibatkan pelbagai spesies<br />

telah diterima oleh PERHILITAN di seluruh Semenanjung<br />

Malaysia (Jadual 5). Aduan gangguan kera merupakan<br />

yang tertinggi diterima iaitu 10,232 aduan (74.9%)<br />

diikuti dengan gangguan gajah dan musang. Negeri<br />

yang paling banyak menerima aduan gangguan kera<br />

ialah Selangor dengan 2,566 aduan diikuti oleh<br />

Kedah dan Johor. Sementara itu enam buah negeri<br />

terlibat dengan gangguan gajah iaitu Johor, Pahang,<br />

Kelantan, Terengganu, Perak dan Kedah. Negeri<br />

Johor merupakan negeri yang paling banyak menerima<br />

aduan gajah, diikuti dengan Pahang dan Terengganu.<br />

Jumlah aduan gangguan harimau belang adalah 63<br />

aduan di Semenanjung Malaysia dengan pecahan<br />

negeri tertinggi iaitu Pahang (30 aduan), serta Johor,<br />

Kedah dan Kelantan masing-masing dengan 11 aduan.<br />

Mengikut negeri, Selangor telah mencatatkan bilangan<br />

aduan gangguan hidupan liar tertinggi iaitu sebanyak<br />

2,942 aduan (21.5%) diikuti oleh Kedah 2,899 aduan<br />

(21.2%) dan Johor 2,214 aduan (16.2%).<br />

Tindakan Kawalan Gangguan Hidupan Liar<br />

Terdapat 7 jenis tindakan utama yang diambil oleh<br />

Jabatan PERHILITAN dalam menangani aduan gangguan<br />

hidupan liar oleh orang ramai. Tindakan tersebut ialah<br />

siasatan, pemasangan perangkap, tangkap pindah,<br />

tembak mati, tembak halau, pemantauan dan khidmat<br />

nasihat. Berdasarkan aduan yang diterima, sebanyak<br />

13,785 tindakan utama telah diambil oleh PERHILITAN<br />

sepanjang <strong>2008</strong>.<br />

I PERHILITAN<br />

WildlifE disTurBancE cOnTrOl<br />

Throughout <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 13,659 complaints<br />

pertaining to wildlife disturbances were received from<br />

Peninsular Malaysia (Table 5). Disturbance from longtailed<br />

macaque was the highest complaints received with<br />

10,232 cases (74.9%) followed by elephants <strong>and</strong> civets.<br />

The state <strong>of</strong> Selangor recorded the highest complaints<br />

with 2,566 cases followed by Kedah <strong>and</strong> Johor. The six<br />

states with elephant complaints were Johor, Pahang,<br />

Kelantan, Terengganu, Perak <strong>and</strong> Kedah. Johor received<br />

the most complaints on elephants followed by Pahang<br />

<strong>and</strong> Terengganu. A total <strong>of</strong> 63 complaints on tiger<br />

disturbance were received in Peninsular Malaysia with<br />

Pahang recording 30 cases <strong>and</strong> 11 cases each for Johor,<br />

Kedah <strong>and</strong> Kelantan. Overall, Selangor recorded the<br />

highest number <strong>of</strong> complaints on wildlife disturbances<br />

with 2,942 cases (21.5%) followed by Kedah with 2,899<br />

cases (21.2%) <strong>and</strong> Johor with 2,214 cases (16.2%).<br />

control action over <strong>Wildlife</strong> disturbances<br />

There are 7 lines <strong>of</strong> action undertaken by DWNP to<br />

overcome public complaints on wildlife disturbances.<br />

They include investigation, setting up traps,<br />

translocation, capture, culling, coaxing them back to<br />

reserves, monitoring <strong>and</strong> consultation. Based on the<br />

complaints received, a total <strong>of</strong> 13,785 actions were<br />

undertaken by DWNP throughout <strong>2008</strong> to overcome the<br />

distubances.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 5: Jumlah aduan gangguan hidupan liar di Semenanjung Malaysia bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 5: Number <strong>of</strong> wildlife disturbances in Peninsular Malaysia for the year <strong>2008</strong>


Jadual <br />

5 (Sambungan) / table 5 (Continued) <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jumlah/ <br />

%<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

2214<br />

16.21<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

2899<br />

21.22<br />

PANGKALAN DATA HIDuPAN LIAR<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

206<br />

1.51<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

960<br />

7.03<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

1342<br />

9.83<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, data-data diklasifikasikan<br />

kepada enam kumpulan utama iaitu mamalia, avifauna,<br />

reptilia, amfibia, ikan dan serangga. Senarai spesies<br />

yang telah masukkan dalam pangkalan data adalah<br />

seperti di Jadual 6:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

835<br />

6.11<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

338<br />

2.47<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

761<br />

5.57<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

235<br />

1.72<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

2942<br />

21.54<br />

WildlifE daTaBasE<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

389<br />

2.85<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

538<br />

3.94<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

13659<br />

100.00<br />

<br />

Throughout <strong>2008</strong>, data were classified into six<br />

main groups. They are mammals, avifauna, reptiles,<br />

amphibians, fish <strong>and</strong> insects. The species lists that were<br />

included in the database Table 6:<br />

Jadual 6: Bilangan spesies yang telah dimasukkan dalam pangkalan data hidupan liar bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 6: Number <strong>of</strong> species recorded in the wildlife database for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Program kemasukan, verifikasi dan pengemaskinian<br />

pangkalan data akan diteruskan.<br />

PENGuRuSAN HAbITAT<br />

Program pengayaan habitat bagi tahun <strong>2008</strong> telah<br />

dijalankan di Taman Negara Pahang, Sungai Relau, RHL<br />

Sungai Dusun, Santuari Gajah Sungai Ketiar dan Paya<br />

Indah Wetl<strong>and</strong>s.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Entry programme, verification <strong>and</strong> updating <strong>of</strong> database<br />

would be continued.<br />

haBiTaT ManagEMEnT<br />

The habitat enrichment programme in <strong>2008</strong> was carried<br />

out in Taman Negara Pahang, Sungai Relau, Sungai<br />

Dusun WR, Sungai Ketiar Elephant Sanctuary <strong>and</strong> Paya<br />

Indah Wetl<strong>and</strong>s.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

100.0<br />

PERHILITAN I 3


0<br />

Taman Negara Pahang, Sungai Relau<br />

Program pengayaan habitat di Taman Negara Pahang,<br />

Sungai Relau meliputi pembinaan padang ragut dengan<br />

penanaman rumput kerbau (Paspalum conjugatum),<br />

kekacang (Centrosema pubiscens), pokok ludai (Sapium<br />

baccatum), pokok mengkirai (Trema sp.) dan 150 batang<br />

pokok buah-buahan (Jadual 7). Selain itu, sebanyak 4<br />

buah jenut tiruan juga di bina di kawasan padang ragut<br />

bagi membekalkan sumber mineral kepada hidupan liar.<br />

Sebanyak 200 batang pokok ara (Ficus benjamina) dan<br />

100 batang pokok kedondong (Canarium littorale) juga<br />

ditanam di sepanjang jalan berhampiran padang ragut<br />

tersebut.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Santuari Gajah Sungai Ketiar<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

Taman negara Pahang national Park, sungai relau<br />

The habitat enrichment programme in Taman Negara<br />

Pahang, Sungai Relau involved the creation <strong>of</strong> grazing<br />

field that were planted with buffalo grass (Paspalum<br />

conjugatum), legumes (Centrosema pubiscens), ludai<br />

(Sapium baccatum), mengkirai (Trema sp.) <strong>and</strong> 150<br />

fruit trees (Table 7). Besides that, four artificial salt<br />

licks were established in the grazing field to provide<br />

mineral source for the wildlife. A total <strong>of</strong> 200 ficus trees<br />

(Ficus benjamina) <strong>and</strong> 100 kedondong trees (Canarium<br />

littorale) were planted along the road near the grazing<br />

field.<br />

Jadual 7: Senarai pokok buahan hutan yang ditanam di sekeliling padang ragut<br />

table 7: List <strong>of</strong> forest fruit trees planted on grazing ground<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Aktiviti pengayaan habitat di Santuari Gajah Sungai<br />

Ketiar melibatkan aktiviti penanaman pokok, pembinaan<br />

padang ragut serta pembinaan tiga buah jenut tiruan<br />

di viaduct 1, 2 dan 3. Sejumlah 835 batang pokok<br />

telah ditanam di sepanjang jalan dari sempadan<br />

negeri Terengganu-Kelantan sehingga ke Santuari<br />

Gajah Sungai Ketiar. Pokok yang ditanam adalah pokok<br />

rokam (Flacourtia rukam), bacang (Mangifera foetida),<br />

rambutan (Nephelium lappaceum), tukas (Caryota sp.),<br />

dan bayas (Oncosperma horridum) (Jadual 8). Sebuah<br />

padang ragut seluas 2 hektar juga telah dibina di<br />

Santuari Gajah Sungai Ketiar. Pembinaan padang ragut<br />

ini bertujuan untuk membekalkan sumber makanan<br />

(rumput) yang berkualiti dan menyediakan kawasan<br />

ragutan bagi hidupan liar terutamanya spesies unggulata<br />

seperti rusa dan kijang. Kawasan padang ragut tersebut<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

sungai ketiar Elephant sanctuary<br />

<br />

<br />

The habitat enrichment activities at Sungai Ketiar<br />

Elephant Sanctuary involved planting <strong>of</strong> trees,<br />

establishing <strong>of</strong> grazing field <strong>and</strong> creating three<br />

artificial salt licks at viaduct 1, 2 <strong>and</strong> 3. A total <strong>of</strong> 835<br />

trees were planted along the road from Terengganu-<br />

Kelantan state border to the Sungai Ketiar Elephant<br />

Sanctuary. Among the tree planted were rokam<br />

(Flacourtia rukam), bacang (Mangifera foetida),<br />

rambutan (Nephelium lappaceum), tukas (Caryota<br />

sp.), <strong>and</strong> bayas (Oncosperma horridum) (Table 8).<br />

A two hectares grazing field was also established at<br />

the Sungai Ketiar Elephant Sanctuary. To provide<br />

quality grazing area for wildlife, especially ungulate<br />

species including sambar deer <strong>and</strong> barking deer. The<br />

grazing field was planted with guinea grass (Panicum<br />

maximum) <strong>and</strong> napier grass (Pennisetum purpureum).


ditanam dengan rumput kuda (Panicum maximum) dan<br />

rumput napier (Pennisetum purpureum). Pembinaan<br />

jenut tiruan yang dibina bertujuan menambah dan<br />

membekalkan sumber mineral yang diperlukan oleh<br />

hidupan liar. Sebanyak tiga buah jenut tiruan dibina di<br />

setiap viaduct yang terdapat di Sungai Ketiar.<br />

The artificial salt licks at the respective viaduct provides<br />

additional mineral source for wildlife.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Paya Indah wetl<strong>and</strong>s<br />

Jadual 8: Senarai pokok yang ditanam di Santuari Gajah Sungai Ketiar<br />

table 8: List <strong>of</strong> trees planted at Sungai Ketiar Elephant Sanctuary<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Sehingga penghujung tahun <strong>2008</strong>, beberapa aktiviti<br />

pengayaan habitat dan spesies telah dijalankan di PIW.<br />

Antara aktiviti yang dilakukan adalah penanaman pokok,<br />

pelepasan ikan dan penanaman padi. Sejumlah 2,857<br />

batang pokok dari lebih 48 spesies yang merangkumi<br />

pelbagai jenis pokok l<strong>and</strong>skap, pokok hutan dan pokok<br />

buah-buahan telah ditanam melalui program yang<br />

dijalankan oleh Syarikat AEON Co. (M) Bhd., semasa<br />

pelancaran Minggu Alam Sekitar Malaysia (MASM) dan<br />

oleh kakitangan PIW sendiri. Selain itu, spesies ikan iaitu<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Paya indah Wetl<strong>and</strong>s<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Several habitat <strong>and</strong> species enrichment activities were<br />

carried out in Paya Indah Wetl<strong>and</strong>s (PIW) in <strong>2008</strong>.<br />

Among the activities were tree planting, restocking <strong>of</strong><br />

fishes <strong>and</strong> paddy planting. A total <strong>of</strong> 2,857 trees from<br />

more than 48 species comprising various l<strong>and</strong>scape<br />

trees, forest trees <strong>and</strong> fruit trees were planted by AEON<br />

Co. (M) Bhd., during thw launching <strong>of</strong> the Malaysian<br />

Enviornment Week (MASM) <strong>and</strong> by the staff <strong>of</strong> PIW.<br />

Several fish species including silver catfish (Pangasius<br />

sutchi) (1,500 fry), tinfoil barb (Puntius schwanenfeldii)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 1


2<br />

patin sungai (Pangasius sutchi) (1,500 ekor), lampam<br />

sungai ekor merah (Puntius schwanenfeldii) (1,500<br />

ekor), jelawat (Leptobarbus hoeveni) (1,000 ekor), puyu<br />

(Anabas testudineus) (1,000 ekor) dan krai (Puntius<br />

daruphani) (1,000 ekor) telah dilepaskan ke tasik-tasik<br />

yang terpilih di sekitar PIW. Program penanaman padi<br />

telah dilaksanakan dengan penaburan benih-benih padi<br />

di lokasi yang berpotensi untuk menarik kehadiran<br />

burung-burung air.<br />

I PERHILITAN<br />

(1,500 fry), Sultan fish (Leptobarbus hoeveni) (1,000<br />

fry), climbing perch (Anabas testudineus) (1,000 fry)<br />

<strong>and</strong> krai (Puntius daruphani) (1,000 fry) were released<br />

into the selected lakes around PIW. The paddy planting<br />

programme was carried out at potential sites to attract<br />

water birds.


KONSERVASI EX-SITU<br />

Ex-SITu Conservation


Konservasi Ex-Situ melibatkan pengurusan hidupan liar<br />

dalam kurungan di 10 buah Pusat Konservasi Hidupan<br />

Liar (PKHL) iaitu Sungai Dusun di Selangor, Sungkai dan<br />

Bota Kanan di Perak, Bangas dan Jemaluang di Johor,<br />

Bukit Pinang di Kedah, Sungai Batu Pahat di Perlis,<br />

Jenderak Selatan di Pahang, Gua Musang di Kelantan<br />

dan Bukit Paloh di Terengganu. Zoo Melaka yang terletak<br />

di Ayer Keroh, Melaka juga terlibat di dalam konservasi<br />

Ex-situ. Spesies-spesies hidupan liar yang dipelihara di<br />

pusat-pusat konservasi ini ialah seladang, rusa sambar,<br />

rusa timor, kijang, tapir, l<strong>and</strong>ak raya, napuh, pel<strong>and</strong>uk,<br />

tuntung, buaya julung-julung, kongkang dan burungburung<br />

liar yang terdiri daripada spesies kuang dan<br />

enggang.<br />

Konservasi Ex-situ juga melibatkan pembiakan hidupan<br />

liar yang terancam dan komersil serta Perbankan<br />

Sumber Genetik Hidupan Liar (WGRB). Kerjakerja<br />

Perbankan Sumber Genetik dijalankan secara<br />

berterusan di Ibu Pejabat, PERHILITAN dan data asas<br />

pengecapjarian DNA hidupan liar juga dihasilkan untuk<br />

pangkalan data Jabatan.<br />

SELADANG (Bos gaurus hubbacki)<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, bilangan kelahiran anak<br />

seladang di PKHL Jenderak Selatan, Sungkai dan Gua<br />

Musang adalah sebanyak 13 ekor. Terdapat 4 kematian<br />

direkodkan pada tahun <strong>2008</strong>. Jumlah keseluruhan<br />

Seladang dalam kurungan di PHKL Jabatan PERHILITAN<br />

adalah 54 individu. Empat ekor seladang telah dijinakkan<br />

untuk program pembiakan teratur dan aplikasi<br />

bioteknologi pembiakan. Pihak MARDI dan Institut Agro<br />

Bioteknologi Kebangsaan (ABI) juga terlibat bersama<br />

di dalam beberapa aspek penyelidikan dengan Jabatan<br />

PERHILITAN.<br />

RuSA SAmbAR (Rusa unicolor)<br />

Jumlah keseluruhan rusa sambar di PKHL Sungkai<br />

dan Gua Musang adalah 120 ekor. Kerja-kerja<br />

pengecapjarian DNA dijalankan bagi melihat perbezaan<br />

spesies Borneo dan Semenanjung. Ia juga bertujuan<br />

untuk mengenalpasti sama ada berlakunya hibrid dalam<br />

kumpulan rusa di kedua-dua PKHL serta memastikan<br />

program pembiakan dan pelepasan semula dapat<br />

dijalankan dengan berkesan. Empat kurungan baru telah<br />

disiapkan di PKHL Gua Musang bagi memantapkan<br />

program pengurusan dan pembiakan supaya lebih<br />

teratur.<br />

I PERHILITAN<br />

KONSERVASI EX-SITU<br />

Ex-SITu Conservation<br />

Ex-situ conservation involves management <strong>of</strong> wildlife<br />

in captivity at 10 <strong>Wildlife</strong> Conservation Centres (WCC)<br />

namely Sungai Dusun in Selangor, Sungkai <strong>and</strong> Bota<br />

Kanan in Perak, Bangas <strong>and</strong> Jemaluang in Johor, Bukit<br />

Pinang in Kedah, Sungai Batu Pahat in Perlis, Jenderak<br />

Selatan in Pahang, Gua Musang in Kelantan <strong>and</strong> Bukit<br />

Paloh in Terengganu. Zoo Melaka, Ayer Keroh, Melaka<br />

also contributes to the Ex-situ conservation. The<br />

wildlife species managed in these conservation centres<br />

are seladang, sambar deer, timor deer, red muntjak,<br />

Malayan tapir, Malayan porcupines, greater mousedeer,<br />

lesser mousedeer, river terrapin, crocodiles, slow loris<br />

<strong>and</strong> wild birds comprising pheasants <strong>and</strong> hornbills.<br />

Ex-situ conservation programmes also involve captive<br />

breeding <strong>of</strong> endangered <strong>and</strong> commercial species as well<br />

as the <strong>Wildlife</strong> Genetic Resource Bank (WGRB). The<br />

WGRB’s work is continuously carried out at the DWNP’s<br />

Headquarters <strong>and</strong> the wildlife DNA fingerprinting<br />

sequenced were recorded in the <strong>Department</strong>’s database.<br />

sEladang (Bos gaurus hubbacki)<br />

Throughout <strong>2008</strong>, 13 seladang calves were born at<br />

WCC Jenderak Selatan, WCC Sungkai <strong>and</strong> WCC Gua<br />

Musang. However, 4 deaths were reported in <strong>2008</strong>.<br />

The total number <strong>of</strong> seladang in capivity at DWNP’s<br />

<strong>Wildlife</strong> Conservation Centres are 54 individuals. Four<br />

seladang calves are being tamed for the planned breeding<br />

programme <strong>and</strong> for the application <strong>of</strong> reproductive<br />

biotechnologies. MARDI <strong>and</strong> the <strong>National</strong> Agro<br />

Biotechnology Institute (ABI) are involoved in various<br />

research collaboration with DWNP.<br />

saMBar dEEr (rusa unicolor)<br />

A total <strong>of</strong> 120 sambar deers are kept at the Sungkai<br />

<strong>and</strong> Gua Musang <strong>Wildlife</strong> Conservation Centres.<br />

DNA fingerprinting was carried out to ascertain the<br />

differences between Borneo <strong>and</strong> Peninsular species. The<br />

fingerprinting was also carried out to identify the hybrids<br />

among the deer at the two <strong>Wildlife</strong> Conservation Centres.<br />

It will also to ensure that the reproductive activity <strong>and</strong><br />

re-introduction programme could be implemented<br />

effectively. Four new enclosures were constructed at the<br />

Gua Musang <strong>Wildlife</strong> Conservation Centre to improve<br />

its management <strong>and</strong> breeding programmes.


RuSA TImOR (Cervus timorensis)<br />

Spesies Rusa Timor ini hanya dipelihara di PKHL<br />

Sungkai, Perak. Sehingga akhir tahun <strong>2008</strong>, jumlah<br />

Rusa Timor yang terdapat di pusat ini adalah sebanyak<br />

20 ekor.<br />

KIJANG<br />

(muntiacus muntjak dan muntiacus atherodes)<br />

Dua spesies Kijang yang dipelihara di PKHL Bangas,<br />

PKHL Sungai Batu Pahat dan PKHL Gua Musang ialah<br />

Kijang Semenanjung (Muntiacus muntjak) dan Kijang<br />

Borneo (M. atherodes). Pada penghujung tahun <strong>2008</strong>,<br />

jumlah keseluruhan kijang di tiga pusat tersebut ialah<br />

30 ekor. Lima ekor kijang telah dijinakkan bagi tujuan<br />

aplikasi bioteknologi pembiakan terkini terkini dan<br />

ekopelancongan.<br />

PELANDuK (Tragulus javanicus)<br />

Spesies ini dipelihara di PKHL Sungai Batu Pahat, Perlis<br />

dan PKHL Bangas, Johor. Sejumlah 18 ekor pel<strong>and</strong>uk<br />

dipelihara di PKHL Sungai Batu Pahat dan 26 ekor di<br />

PKHL Bangas. Kebanyakan daripada 24 ekor pel<strong>and</strong>uk<br />

yang dibiakkan di PKHL Sungai Batu Pahat, diagihkan<br />

kepada penternak komersil dan Paya Indah Wetl<strong>and</strong>s<br />

untuk program pembiakan.<br />

NAPuH (Tragulus napu)<br />

Tragulus napu dibiakkan di PHKL Sungai Batu Pahat<br />

dan PKHL Bangas. Jumlah keseluruhan yang terdapat<br />

di PKHL Sungai Batu Pahat ialah sebanyak 33 ekor<br />

manakala dua ekor ditempatkan di PKHL Bangas.<br />

Penekanan bagi pembiakan spesies ini diusahakan<br />

melalui program pengurusan pembiakan dalam<br />

kurungan yang lebih komprehensif.<br />

TuNTuNG SuNGAI DAN TuNTuNG LAuT<br />

(batagur affinis dan Callagur borneoensis)<br />

Sehingga Disember <strong>2008</strong>, sejumlah 1447 ekor<br />

Tuntung Sungai dan 1283 ekor Tuntung Laut dipelihara<br />

di tiga buah pusat konservasi Tuntung di Semenanjung<br />

Malaysia iaitu di PKHL Bota Kanan, Perak, PKHL Bukit<br />

Pinang, Kedah dan PKHL Kuala Berang, Terengganu.<br />

TAPIR (tapirus indicus)<br />

Sebagai pusat konservasi tapir, PKHL Sungai Dusun,<br />

Selangor menampung 13 ekor tapir termasuk dua<br />

kelahiran di dalam kurungan. Enam ekor tapir juga telah<br />

diselamatkan dan ditempatkan di (PKHL) tersebut. Dua<br />

ekor tapir jantan dari PKHL tersebut telah dipinjamkan<br />

kepada Zoo Negara dan Zoo Taiping untuk tujuan<br />

pembiakan.<br />

TiMOr dEEr (cervus timorensis)<br />

Timor deer is only bred at WCC Sungkai, Perak. As <strong>of</strong><br />

the end <strong>of</strong> <strong>2008</strong>, there are 20 individuals at the centre.<br />

Barking dEEr<br />

(Muntiacus muntjak <strong>and</strong> Muntiacus atherodes)<br />

Two species <strong>of</strong> barking deer (Muntiacus muntjak <strong>and</strong><br />

Muntiacus atherodes) were bred at WCC Bangas, WCC<br />

Sungai Batu Pahat <strong>and</strong> WCC Gua Musang. At the end<br />

<strong>of</strong> <strong>2008</strong>, there were 30 heads <strong>of</strong> barking deer at the<br />

three centres. Five barking deers were tamed for the<br />

application <strong>of</strong> advanced reproductive biotechnologies<br />

<strong>and</strong> ecotourism.<br />

lEssEr MOusEdEEr (Tragulus javanicus)<br />

This species is bred at WCC Sungai Batu Pahat, Perlis<br />

<strong>and</strong> WCC Bangas, Johor. A total <strong>of</strong> 18 <strong>and</strong> 26 lesser<br />

mousedeer are bred at WCC Sungai Batu Pahat <strong>and</strong> WCC<br />

Bangas respectively. Most <strong>of</strong> the 24 lesser mousedeer<br />

bred at WCC Sungai Batu Pahat were distributed to<br />

commercial breeders <strong>and</strong> Paya Indah Wetl<strong>and</strong>s for<br />

breeding purposes.<br />

grEaTEr MOusEdEEr (Tragulus napu)<br />

Greater mousedeer (Tragulus napu) are bred at WCC<br />

Sungai Batu Pahat <strong>and</strong> WCC Bangas. Currently, there<br />

are 33 individuals at WCC Sungai Pahat <strong>and</strong> two at WCC<br />

Bangas. Breeding <strong>of</strong> this species is being carried out<br />

through a more comprehensive breeding programme.<br />

rivEr TErraPin <strong>and</strong> PainTEd TErraPin<br />

(Batagur affinis <strong>and</strong> Callagur borneoensis)<br />

As at December <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 1447 river terrapins <strong>and</strong><br />

1283 painted terrapins are kept at three conservation<br />

centres in Peninsular Malaysia namely WCC Bota<br />

Kanan, Perak; WCC Bukit Pinang, Kedah; <strong>and</strong> WCC<br />

Kuala Berang, Terengganu.<br />

Malayan TaPir (Tapirus indicus)<br />

WCC Sungai Dusun, Selangor has 13 Malayan tapir<br />

including two born in captivity. Six Malayan tapirs were<br />

rescued <strong>and</strong> placed at the centre. Two male Malayan<br />

tapirs from the centre were loaned to Zoo Negara <strong>and</strong><br />

Taiping Zoo for breeding purposes.<br />

PERHILITAN I


6<br />

LANDAK RAYA (hystrix brachyura)<br />

Bilangan keseluruhan l<strong>and</strong>ak raya sehingga akhir tahun<br />

<strong>2008</strong> di PKHL Sungai Dusun adalah sebanyak 85<br />

ekor. Hasil baka daripada program pembiakan l<strong>and</strong>ak<br />

raya dijual kepada penternak berlesen mengikut kadar<br />

yang telah dipersetujui oleh Kementerian Kewangan.<br />

Sebanyak 27 ekor l<strong>and</strong>ak raya ditempatkan di Universiti<br />

Kebangsaan Malaysia (UKM) bagi tujuan penyelidikan.<br />

KONGKANG (Nycticebus coucang)<br />

Bilangan kongkang sehingga akhir tahun <strong>2008</strong> adalah<br />

sebanyak 11 ekor. Dua buah kurungan berkonsepkan<br />

”terbuka” telah dibina bagi penempatan dua pasang<br />

kongkang untuk tujuan pembiakan.<br />

buAYA JuLuNG-JuLuNG (tomistoma schlegelii)<br />

Bilangan buaya Julung-julung di PKHL Sungai Dusun<br />

pada tahun <strong>2008</strong> adalah sebanyak lima ekor (1 jantan,<br />

4 betina).<br />

buRuNG KuANG (Polyplectron inopinatum, P.<br />

malacense, lophura ignata, l. erythropthalma,<br />

Argusianus argus dan Pavo muticus)<br />

Program pembiakan untuk spesies kuang telah dijalankan<br />

di PKHL Sungkai, Perak (enam spesies) dan PHKL<br />

Jemaluang, Johor (lima spesies). Jumlah keseluruhan<br />

burung kuang di kedua-dua pusat adalah 114 ekor.<br />

I PERHILITAN<br />

Malayan POrcuPinE (hystrix brachyura)<br />

As <strong>of</strong> December <strong>2008</strong> the Sungai Dusun WCC houses<br />

a total <strong>of</strong> 85 Malayan porcupines. The <strong>of</strong>fsprings from<br />

the breeding programme were being sold to licenced<br />

breeders based on the rate approved by the Ministry <strong>of</strong><br />

Finance. A total <strong>of</strong> 27 Malayan porcupines are kept at<br />

Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) for research<br />

purpose.<br />

slOW lOris (nycticebus coucang)<br />

There are 11 individuals <strong>of</strong> slow loris in captivity at the<br />

end <strong>of</strong> <strong>2008</strong>. Two open concept were built to place two<br />

pairs <strong>of</strong> slow loris for breeding purpose.<br />

falsE gharial (Tomistoma schlegelii)<br />

There are 5 false gharials (1 male, 4 female) at WCC<br />

Sungai Dusun in <strong>2008</strong>.<br />

PhEasanTs (Polyplectron inopinatum, P.<br />

malacense, lophura ignata, l. erythropthalma,<br />

argusianus argus dan Pavo muticus)<br />

Pheasants breeding programme was conducted at WCC<br />

Sungkai, Perak (six species) <strong>and</strong> WCC Jemaluang,<br />

Johor (five species). The total number <strong>of</strong> pheasants at<br />

both centres are 114 individuals.<br />

Jadual 9: Bilangan Burung Kuang Dalam Kurungan di Pusat Konservasi Hidupan Liar<br />

Sungkai, Perak dan Jemaluang, Johor pada <strong>2008</strong><br />

table 9: Number <strong>of</strong> enclosed pheasants at WCC Sungkai, Perak <strong>and</strong> WCC Jemaluang, Johor in <strong>2008</strong>


uRuNG ENGGANG (buceros rhinoceros, b. bicornis,<br />

Anthracoceros malayanus, A. albirostris dan Aceros<br />

comatus)<br />

PKHL Sungkai, Perak merupakan satu-satunya pusat<br />

konservasi yang menempatkan Burung Enggang. Kotak<br />

bersarang diletakkan di dalam setiap kurungan untuk<br />

membantu proses pembiakan. Sehingga Disember<br />

<strong>2008</strong>, terdapat 19 ekor burung Enggang daripada<br />

lima spesies termasuklah Bucerus bicornis (3),<br />

Anthracoceros malayanus (1), A. albirostris (11),<br />

Buceros rhinoceros (2) dan Aceros comatus (2).<br />

mAKmAL PERbANKAN SumbER GENETIK HIDuPAN<br />

LIAR (wGRb) DAN PANGKALAN DATA<br />

Sepanjang <strong>2008</strong>, sebanyak 800 sampel daripada<br />

darah (kad FTA), tisu (daging), calitan mulut dan folikel<br />

bulu dari pelbagai spesies mamalia, reptilia dan burung<br />

telah diambil atau diterima, disimpan di WGRB dan<br />

direkodkan di pangkalan data Jabatan. Setakat ini,<br />

jumlah bahan biologi/genetik yang dikumpulkan adalah<br />

sebanyak 1,251 sampel. Lampiran G menunjukkan<br />

senarai spesies dan jumlah sampel bahan biologi/<br />

genetik yang telah dikumpulkan setakat ini.<br />

Pada Julai <strong>2008</strong>, Makmal Perbankan Sumber Genetik<br />

Hidupan Liar (WGRB) telah selesai diubahsuai bagi<br />

mematuhi piawaian ISO 14644-1 (Clean Room Class<br />

1000). Piawaian ini adalah perlu sebagai salah satu<br />

kriteria akreditasi dalam bidang forensik hidupan liar.<br />

Proses seterusnya akan melibatkan akreditasi tenaga<br />

kerja, protokol dan prosedur yang digunakan di dalam<br />

makmal.<br />

hOrnBills (Buceros rhinoceros, B. bicornis,<br />

anthracoceros malayanus, a. albirostris dan aceros<br />

comatus)<br />

WCC Sungkai, Perak is the only conservation centre<br />

that have hornbills. Nesting boxes were placed in<br />

each enclosure to assisst the breeding process. Up<br />

to December <strong>2008</strong>, there are 19 hornbills from five<br />

species including Bucerus bicornis (3), Anthracoceros<br />

malayanus (1), A. albirostris (11), Buceros rhinoceros<br />

(2) <strong>and</strong> Aceros comatus (2).<br />

WildlifE gEnETic rEsOurcE Bank (WgrB)<br />

<strong>and</strong> daTaBasE<br />

Throughout <strong>2008</strong>, 800 samples from blood (on FTA<br />

card), tissues (meat), mouth swabs, hair <strong>and</strong> fur follicles<br />

<strong>of</strong> wildlife from various species <strong>of</strong> mammals, reptiles<br />

<strong>and</strong> birds were taken, kept in WGRB <strong>and</strong> recorded in<br />

the <strong>Department</strong>’s database. To date, a total <strong>of</strong> 1,251<br />

biological references/ genetic samples were collected.<br />

The list <strong>of</strong> species <strong>and</strong> total biological/genetic samples<br />

collected to date is shown in appendix g.<br />

In July <strong>2008</strong>, the <strong>Wildlife</strong> Genetic Resource Bank<br />

(WGRB) Laboratory was completely renovated to<br />

comply with the ISO 14644-1 (Clean Room Class<br />

1000) st<strong>and</strong>ard. This st<strong>and</strong>ard is required as one <strong>of</strong><br />

the accredition criteria in wildlife forensic field. The<br />

next process would involve accredition <strong>of</strong> manpower,<br />

protocol <strong>and</strong> procedures used in the laboratory.<br />

Makmal WGRB yang telah diubahsuai bagi mematuhi piawaian ISO 14644-1 (Clean Room Class 1000<br />

The renovated WGRB to comply ISO 14644-1 (Clean Room Class 1000) st<strong>and</strong>ard<br />

PERHILITAN I 7


Pengecapjarian DNA Hidupan Liar<br />

Sebanyak 372 sekuen DNA telah berjaya dijalankan ke<br />

atas 18 spesies hidupan liar dan telah disimpan di dalam<br />

pangkalan data sekuen DNA. Jadual 10 menyenaraikan<br />

spesies dan jumlah sekuen DNA yang telah dihasilkan.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

Jadual 10: Sekuen DNA spesies hidupan liar yang telah diperolehi pada tahun <strong>2008</strong><br />

table 10: DNA sequences <strong>of</strong> wildlife species obtained throughout <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Analisis Spesimen barang Kes<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Sepanjang <strong>2008</strong>, Makmal WGRB telah menerima<br />

dan menganalisis sampel spesimen barang kes dari<br />

Bahagian Perundangan dan Penguatkuasaan Jabatan<br />

PERHILITAN bagi tujuan pengenalpastian spesies<br />

tersebut. Jadual 11 menunjukkan sampel spesimen<br />

rampasan yang telah dikendalikan oleh makmal ini bagi<br />

tahun <strong>2008</strong>.<br />

<strong>Wildlife</strong> dna fingerprinting<br />

A total <strong>of</strong> 372 DNA sequences were successfully carried<br />

out on 18 species <strong>of</strong> wildlife <strong>and</strong> are being kept in the<br />

DNA sequence database. The list <strong>of</strong> species <strong>and</strong> total<br />

DNA sequence produced are shown in Table 10.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Analysis <strong>of</strong> Confiscated Specimen<br />

Throughout <strong>2008</strong>, the WGRB Laboratory received<br />

<strong>and</strong> analysed samples from the Law <strong>and</strong> Enforcement<br />

Division <strong>of</strong> DWNP for species identification. Table<br />

11 shows the confiscated specimen samples that were<br />

h<strong>and</strong>led by the laboratory in <strong>2008</strong>.


Jadual 11: Spesimen barang kes dari Bahagian Perundangan dan Penguatkuasaan yang<br />

dikendalikan oleh Makmal WGRB sepanjang tahun <strong>2008</strong><br />

table 11: Case specimens from Law <strong>and</strong> Enforcement Division analysed<br />

at WGRB Laboratory for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Program Kerjasama bersama universiti Tempatan<br />

dalam Penyelidikan Genetik<br />

Program kerjasama dalam penyelidikan genetik yang<br />

telah dijalankan pada tahun ini bersama universiti<br />

tempatan, adalah seperti Jadual 12:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

collaborative Programmes with local universities<br />

on genetic research<br />

Collaborative programmes with local universities on<br />

genetic research carried out in <strong>2008</strong> is shown in Table<br />

12.<br />

Jadual 12: Program kerjasama bersama universiti tempatan sepanjang <strong>2008</strong><br />

table 12: Collaborative programmes with local universities for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PEmbIAKAN KOmERSIL<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Pembiakan Komersil L<strong>and</strong>ak Raya<br />

(hystrix brachyura)<br />

<br />

<br />

Sebanyak 12 pusat pembiakan komersil L<strong>and</strong>ak Raya<br />

(tujuh di Selangor, tiga di Negeri Sembilan manakala<br />

masing-masing satu di Melaka, Perak dan Kedah)<br />

telah memulakan operasi dengan kerjasama Jabatan<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

cOMMErcial BrEEding<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

commercial Breeding <strong>of</strong> Malayan Porcupine<br />

(hystrix brachyura)<br />

DWNP together with 12 commercial breeding centres<br />

(seven in Selangor, three in Negeri Sembilan <strong>and</strong> one<br />

each in Melaka, Perak <strong>and</strong> Kedah) started the commercial<br />

breeding programme <strong>of</strong> Malayan porcupine. Approvals<br />

PERHILITAN I


0<br />

PERHILITAN. Kelulusan telah diberikan kepada setiap<br />

penternak bagi mendapatkan 100 ekor untuk pembiakan<br />

komersil. Walaubagaimanapun, sehingga penghujung<br />

Disember <strong>2008</strong>, hanya lapan penternak sahaja yang<br />

telah mendapatkan stok baka dan memulakan program<br />

pembiakan tersebut.<br />

Pembiakan Komersil Pel<strong>and</strong>uk (tragulus javanicus)<br />

Seramai tujuh penternak komersil pel<strong>and</strong>uk telah<br />

memperolehi permit khas daripada Jabatan<br />

PERHILITAN. Penternak komersil perlu membeli stok<br />

baka daripada PKHL Jabatan pada kadar yang telah<br />

ditetapkan oleh Kerajaan.<br />

I PERHILITAN<br />

were given to each breeder to begin the commercial<br />

breeding with 100 Malayan porcupines. However, up<br />

to December <strong>2008</strong>, only eight breeders has received the<br />

breeding stock <strong>and</strong> started the breeding programme.<br />

commercial Breeding <strong>of</strong> lesser Mousedeer (Tragulus<br />

javanicus)<br />

A total <strong>of</strong> seven commercial breeders <strong>of</strong> lesser mousedeer<br />

received special permit from DWNP. The commercial<br />

breeders are required to purchase breeding stock from<br />

the <strong>Department</strong>’s <strong>Wildlife</strong> Conservation Centre at the<br />

rate determined by the Government.


EKOPELANCONgAN<br />

Ecotourism


2<br />

Pada tahun <strong>2008</strong> Jabatan telah mempertingkatkan<br />

pembangunan ekopelancongan di kawasan perlindungan<br />

dan Pusat Konservasi Hidupan Liar Jabatan PERHILITAN.<br />

Aktiviti-aktiviti yang telah dijalankan adalah seperti<br />

berikut:-<br />

TITIAN KANOPI<br />

Dalam mempelbagaikan aktiviti di kawasan<br />

ekopelancongan, Jabatan telah membina dan<br />

menaiktarafkan kemudahan titian kanopi di dua Taman<br />

Negara iaitu:<br />

1. Taman Negara Pulau Pinang – pembinaan baru<br />

sepanjang 250 meter<br />

2. Taman Negara Kelantan, Kuala Koh – lanjutan<br />

2007, naik taraf<br />

Kedua-dua Titian Kanopi ini dijangkakan akan dibuka<br />

kepada pelawat pada tahun 2009 dengan kadar caj RM<br />

3.00 untuk kanak-kanak dan RM 5.00 untuk dewasa.<br />

KHIDmAT LATIHAN mASYARAKAT SETEmPAT<br />

Program ini dijalankan menerusi pelaksanaan Kursus<br />

Pem<strong>and</strong>u Pelancong Berkemahiran Alam Semulajadi<br />

Setempat Tahap II dengan tajaan dan kelulusan oleh<br />

Kementerian Pelancongan Malaysia (MOT) dengan<br />

kerjasama Majlis Tindakan Pelancongan Negeri atau<br />

Exco Pelancongan Negeri dan Kementerian Kemajuan<br />

Luar dan Wilayah (KKLW). Sebagai agensi yang<br />

dipertanggungjawabkan bagi menjalankan program<br />

latihan ini, Jabatan telah melaksanakan enam program<br />

seperti di bawah:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

EKOPELANCONgAN<br />

Ecotourism<br />

The <strong>Department</strong> enhanced ecotourism development<br />

in protected areas <strong>and</strong> DWNP <strong>Wildlife</strong> Conservation<br />

Centres. Among the activities carried out are as<br />

follows:-<br />

canOPy WalkWay<br />

In it’s effort to diversify activities at ecotourism sites,<br />

the <strong>Department</strong> built <strong>and</strong> upgraded the canopy walkway<br />

facilities at two <strong>National</strong> <strong>Parks</strong>:<br />

1. Penang <strong>National</strong> Park – construction <strong>of</strong> new canopy<br />

walkway measuring 250 meters<br />

2. Taman Negara Kelantan, Kuala Koh – upgrading<br />

works from 2007<br />

Both canopy walkways are expected to be opened<br />

to visitors in 2009 with ticket charge <strong>of</strong> RM3.00 <strong>and</strong><br />

RM5.00 for children <strong>and</strong> adults respectively.<br />

lOcal cOMMuniTy Training sErvicEs<br />

This programme was conducted through the<br />

implementation <strong>of</strong> the Localised Nature Guide Course<br />

Level II with the sponsorship <strong>and</strong> approval <strong>of</strong> the Ministry<br />

<strong>of</strong> Tourism Malaysia (MOT) in collaboration with the<br />

State Tourism Action Council or State Tourism Exco<br />

<strong>and</strong> the Ministry <strong>of</strong> Rural <strong>and</strong> Regional Development.<br />

As the agency responsible for this training programme<br />

in Peninsular Malaysia, the <strong>Department</strong> implemented<br />

six training as listed below:<br />

Jadual 13: Senarai Kursus Pem<strong>and</strong>u Pelancong Berkemahiran Alam Semula Jadi<br />

Setempat Tahap II bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 13: List <strong>of</strong> Localised Nature Guide Course Level II for the year <strong>2008</strong>


Jadual 12 (Sambungan) / table 12 (Continued) <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

bENGKEL PEmANDu ARAH GuNuNG<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

WOrkshOP fOr MOunTain guidEs<br />

Bagi memastikan perkhidmatan yang diberi oleh <br />

The <strong>Department</strong> organized three workshops for mountain<br />

pem<strong>and</strong>u arah gunung sentiasa memuaskan dan dapat guides to ensure satisfactory services to climbers. The<br />

memenuhi kehendak pendaki. Bengkel ini juga dapat workshops will also enhanced their knowledge on<br />

memantapkan lagi ilmu pengetahuan para pem<strong>and</strong>u Gunung Tahan <strong>and</strong> Gunung Benom.<br />

arah mengenai Gunung Tahan dan Gunung Benom.<br />

Pihak jabatan telah melaksanakan tiga bengkel seperti<br />

berikut:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 14: Senarai bengkel pem<strong>and</strong>u arah gunung<br />

table 14: List <strong>of</strong> mountain guides workshops<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 3


SANTuARI GAJAH SuNGAI KETIAR, HuLu<br />

TERENGGANu<br />

Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Terengganu telah<br />

meluluskan penubuhan Santuari Gajah Sungai Ketiar<br />

di Tasek Kenyir, Hulu Terengganu pada 8 Oktober<br />

<strong>2008</strong>. Santuari ini akan berfungsi sebagai kawasan<br />

pelepasan gajah bermasalah yang ditangkap di sekitar<br />

negeri Terengganu. Selain itu, ia juga satu tarikan<br />

ekopelancongan di negeri tersebut.<br />

KEDATANGAN PELANCONG<br />

Pemantauan dibuat melalui rekod kedatangan pelancong<br />

setiap bulan sepanjang tahun <strong>2008</strong> (Jadual 15).<br />

Statistik ini meliputi kedatangan pelancong ke Taman<br />

Negara Pahang, Kelantan, Terengganu dan Pulau<br />

Pinang; Pusat Konservasi Gajah Kebangsaan Kuala<br />

G<strong>and</strong>ah, Pahang; Zoo Melaka; Tapak Ramsar Tasek<br />

Bera; Santuari Burung Kuala Gula dan Paya Indah<br />

Wetl<strong>and</strong>s.<br />

I PERHILITAN<br />

sungai kETiar ElEPhanT sancTuary,<br />

hulu TErEngganu<br />

The Terengganu State Council approved the setting up<br />

<strong>of</strong> Sungai Ketiar Elephant Sanctuary at Tasek Kenyir,<br />

Hulu Terengganu on 8th October <strong>2008</strong>. The sanctuary<br />

functions as a release area for conflict elephants captured<br />

in Terengganu <strong>and</strong> as an ecotourism attraction for the<br />

state.<br />

TOurisT arrivals<br />

Monitoring is done based on records <strong>of</strong> tourist arrivals<br />

throughout <strong>2008</strong> (Table 15). Statistics on tourist arrivals<br />

are collected from Taman Negara <strong>National</strong> Park,<br />

Pahang, Kelantan, Terengganu <strong>and</strong> Penang; <strong>National</strong><br />

Elephant Conservation Centre, Kuala G<strong>and</strong>ah, Pahang;<br />

Zoo Melaka; Tasek Bera Ramsar Site; Kuala Gula Bird<br />

Sanctuary <strong>and</strong> Paya Indah Wetl<strong>and</strong>s.<br />

Jadual 15: Bilangan kedatangan pelancong ke destinasi ekopelancongan pada tahun <strong>2008</strong><br />

table 15: Number <strong>of</strong> tourist arrivals to ecotourism destination for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

* Bermula Oktober-Disember <strong>2008</strong><br />

Started October - December <strong>2008</strong>


PROSEDuR KuALITI DAN GARIS PANDuAN<br />

Beberapa prosedur kualiti dan garis p<strong>and</strong>uan telah<br />

disediakan bagi memastikan setiap aktiviti rekreasi<br />

dan pembangunan yang dirancang dan dilaksanakan di<br />

kawasan ekopelancongan Jabatan memenuhi piawaian<br />

yang ditetapkan. Senarai prosedur kualiti dan garis<br />

p<strong>and</strong>uan berkenaan adalah:<br />

1. Prosedur Kualiti dan Garis P<strong>and</strong>uan Aktiviti Pendakian<br />

Gunung Tahan, Taman Negara Pahang<br />

2. Prosedur Kualiti dan Garis P<strong>and</strong>uan Aktiviti Pendakian<br />

Gunung Benum, Rezab Hidupan Liar Krau<br />

3. Prosedur Kualiti dan Garis P<strong>and</strong>uan Aktiviti<br />

Memancing (Tangkap & Lepas) Di Taman Negara<br />

4. Prosedur Kualiti dan Garis P<strong>and</strong>uan Perisian Pusat<br />

Interpretasi<br />

5. Garis P<strong>and</strong>uan Pelaksanaan Aktiviti Melibatkan Air<br />

Di Taman Negara<br />

KAJIAN SEmuLA PELAN EKOPELANCONGAN<br />

KEbANGSAAN<br />

Jabatan terlibat dalam kajian semula Pelan<br />

Ekopelancongan Kebangsaan yang dipantau oleh<br />

Kementerian Pelancongan. Jabatan PERHILITAN<br />

dipertanggungjawabkan bagi menerajui Jawatankuasa<br />

Teknikal Fauna bagi tujuan tersebut. Beberapa mesyuarat<br />

dan bengkel berkaitan kajian semula ini telah diadakan<br />

bersama Kementerian Pelancongan Kementerian<br />

Sumber Asli dan Alam Sekitar dan Jabatan PERHILITAN.<br />

Proses ini akan diteruskan pada tahun 2009.<br />

PROmOSI EKOPELANCONGAN<br />

Jabatan telah membenarkan beberapa syarikat fotografi<br />

dan perfileman membuat penggambaran di pusat<br />

konservasi dan kawasan perlindungan Jabatan bagi<br />

mempromosikan produk pelancongan di bawah seliaan<br />

Jabatan dan dilakukan bersama Tourism Malaysia.<br />

Berikut adalah senarai syarikat yang dibenarkan untuk<br />

membuat penggambaran:<br />

QualiTy PrOcEdurEs <strong>and</strong> guidElinEs<br />

Several quality procedures <strong>and</strong> guidelines were drawn up<br />

to ensure recreation activities <strong>and</strong> development planned<br />

in the ecotourism areas comply to specified st<strong>and</strong>ards.<br />

The list <strong>of</strong> quality procedures <strong>and</strong> guidelines prepared<br />

are as follows:<br />

1. Quality Procedures <strong>and</strong> Guidelines for Climbing<br />

Gunung Tahan, Taman Negara Pahang <strong>National</strong> Park<br />

2. Quality Procedures <strong>and</strong> Guidelines for Climbing<br />

Gunung Benom, Krau <strong>Wildlife</strong> Reserve<br />

3. Quality Procedures <strong>and</strong> Guidelines for Angling<br />

Activity (Catch <strong>and</strong> Release) at Taman Negara<br />

<strong>National</strong> Park<br />

4. Quality Procedures <strong>and</strong> Guidelines for Contents <strong>of</strong><br />

Interpretation Centre<br />

5. Guidelines for Implementation <strong>of</strong> Water-based<br />

Activities at Taman Negara <strong>National</strong> Park<br />

rEviEW Of ThE naTiOnal EcOTOurisM<br />

Plan<br />

The <strong>Department</strong> is involved in the review <strong>of</strong> the <strong>National</strong><br />

Ecotourism Plan that was initiated by the Ministry <strong>of</strong><br />

Tourism. DWNP has lead the Fauna Technical Committee.<br />

Several meetings <strong>and</strong> workshops to review the plan were<br />

jointly organised by the Ministry <strong>of</strong> Tourism, Ministry<br />

<strong>of</strong> Natural Resources <strong>and</strong> Environment <strong>and</strong> the DWNP<br />

This process will be continued in 2009.<br />

PrOMOTiOn Of EcOTOurisM<br />

The <strong>Department</strong> approved applications by several<br />

photography <strong>and</strong> film companies use the <strong>Department</strong>’s<br />

WCC <strong>and</strong> protected areas as part <strong>of</strong> an effort to promote<br />

ecotourism products. This was done in collaboration with<br />

Tourism Malaysia. List <strong>of</strong> companies are as follows:<br />

PERHILITAN I


6<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

Jadual 16: Senarai syarikat yang dibenarkan untuk membuat penggambaran<br />

table 16: List <strong>of</strong> film companies


KURSUS DAN LATIHAN<br />

Courses <strong>and</strong> Training


KuRSuS DALAmAN<br />

Pelbagai kursus dan bengkel telah dianjurkan<br />

sepanjang tahun <strong>2008</strong>. Sebagai salah satu usaha<br />

Jabatan PERHILITAN untuk meningkatkan kemahiran<br />

dan pengetahuan kakitangan. Kursus dan bengkel<br />

ini melibatkan pelbagai bidang yang terdiri daripada<br />

pengurusan hidupan liar, pengurusan dan pentadbiran<br />

serta pembangunan modal insan.<br />

Sebanyak 54 kursus dan bengkel dalaman Jabatan<br />

telah diadakan di pelbagai lokasi di seluruh Semenanjung<br />

Malaysia. Kursus-kursus yang telah dikendalikan oleh<br />

Jabatan PERHILITAN sepanjang <strong>2008</strong> adalah seperti<br />

yang di dalam Lampiran H.<br />

I PERHILITAN<br />

KURSUS DAN LATIHAN<br />

Courses And Training<br />

inTErnal cOursEs<br />

Various internal courses <strong>and</strong> workshops were conducted<br />

by the <strong>Department</strong> as part <strong>of</strong> the effort to enhance the<br />

skills <strong>and</strong> knowledge <strong>of</strong> the staff. These include various<br />

fields such as wildlife management, administration <strong>and</strong><br />

human resource development.<br />

A total <strong>of</strong> 54 internal courses <strong>and</strong> workshops were<br />

conducted at various locations throughout Peninsular<br />

Malaysia as reflected in appendix h.<br />

Teknik- teknik pemasangan perangkap harimau di lapangan semasa Kursus Pengurusan Konflik Manusia Hidupan Liar<br />

Techniques for the setting <strong>of</strong> tiger traps in the field during the Human <strong>Wildlife</strong> Conflict Management Course<br />

Peserta sedang mempelajari teknik- teknik pemasangan pagar elektrik semasa Kursus Pagar Elektrik<br />

Participants learning the techniques to install electric fences during the Course on Electric Fences


Gambar menunjukkan aktiviti-aktiviti lasak semasa Kursus Pem<strong>and</strong>uan Berisiko<br />

Photograph showing the durable activities during the Course on Risk Driving<br />

Peralatan dan rumah yang digunakan untuk penternakan burung layang-layang gua<br />

Equipment <strong>and</strong> house used in the breeding <strong>of</strong> Edible-nest Swiflet<br />

KuRSuS DI PERINGKAT ANTARAbANGSA<br />

Pegawai-pegawai Jabatan juga telah dihantar berkursus,<br />

dan menghadiri seminar dan persidangan di luar negara<br />

bagi menimba pengalaman serta menggunakannya<br />

untuk kebaikan Jabatan. Kursus-kursus, seminar dan<br />

persidangan yang melibatkan kakitangan Jabatan<br />

sepanjang tahun <strong>2008</strong> adalah seperti di Jadual 17.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

inTErnaTiOnal cOursEs<br />

Staff from the department also attended courses,<br />

seminars <strong>and</strong> conference abroad to gain knowledge<br />

that will contribute towards enhancing the services<br />

provided by the <strong>Department</strong>. The courses, seminars <strong>and</strong><br />

conferences attended by the department staff are shown<br />

in Table 17.<br />

Jadual 17: Senarai pegawai yang mengikuti kursus/ seminar/ persidangan di luar negara tahun <strong>2008</strong><br />

table 17: List <strong>of</strong> <strong>of</strong>ficers attending overseas courses/ seminars/ conferences for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I


60<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

KuRSuS <br />

JANGKA PANJANG<br />

<br />

lOng TErM cOursEs<br />

<br />

Berikut adalah senarai nama kakitangan Jabatan yang The following staff attended long-term courses in<br />

<br />

<br />

mengikuti kursus jangka panjang pada tahun <strong>2008</strong>. <strong>2008</strong>: <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 17 (Sambungan) / table 17 (Continued)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 18: Senarai nama kakitangan Jabatan yang mengikuti kursus jangka panjang pada tahun <strong>2008</strong><br />

table 18: List <strong>of</strong> DWNP staff attending long-term courses in <strong>2008</strong>


Jadual 18 (Sambungan) / table 18 (Continued)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

LATIHAN INDuSTRI<br />

Objektif utama Jabatan dalam Program Latihan Industri<br />

adalah untuk memberi pendedahan kepada pelajar<br />

institusi pengajian tinggi (IPT) dalam bidang konservasi<br />

dan pengurusan biodiversiti.<br />

Bagi tahun <strong>2008</strong> sebanyak 122 permohonan diterima<br />

daripada pelajar IPT untuk menjalankan latihan industri<br />

di Jabatan (Jadual 19). Daripada Jumlah permohonan<br />

tersebut hanya 75 orang pelajar yang berjaya dilatih oleh<br />

Jabatan latihan industri mengikut bidang pengkhususan<br />

masing-masing (Jadual 20).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

indusTrial Training PrOgraMME<br />

The training provides exposure for students from higher<br />

learning institutions in conservation <strong>and</strong> biodiversity<br />

management.<br />

In <strong>2008</strong> alone, a total <strong>of</strong> 122 students had applied for<br />

this programme under the supervision <strong>of</strong> DWNP (Table<br />

19); <strong>and</strong> out <strong>of</strong> those, 75 students were selected <strong>and</strong><br />

underwent training with the department, (Table 20)<br />

Jadual 19: Permohonan Pelajar Praktikal / Latihan Industri bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 19: Applications <strong>of</strong> practical/ industrial training students for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 61


62<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 20: Penempatan Pelajar Praktikal / Latihan Industri bagi tahun <strong>2008</strong><br />

<br />

table 20: Practical/ industrial training students placement for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 19 (Sambungan) / table 19 (Continued)


KESEDARAN AWAM<br />

Public Awareness


6<br />

KESEDARAN AwAm<br />

Program kesedaran awam seperti program pendidikan<br />

biodiversiti (PPBD), program bersama masyarakat<br />

setempat, pameran, lawatan dan ceramah memainkan<br />

peranan penting dalam melahirkan kesedaran serta<br />

sokongan masyarakat terhadap kepentingan konservasi<br />

dan pengurusan lestari biodiversiti. Sepanjang tahun<br />

<strong>2008</strong>, sebanyak 922 program kesedaran awam telah<br />

dijalankan. Daripada jumlah tersebut, 197 terdiri<br />

daripada PPBD, 196 pameran/ceramah, 4 program<br />

bersama masyarakat setempat dan 525 lawatan<br />

(Jadual 21).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

KESEDARAN AWAM<br />

Public Awareness<br />

PuBlic aWarEnEss<br />

Jadual 21: Program Pengembangan bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 21: Extension programme for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Public awareness programmes such as the biodiversity<br />

education programme (BEP), local community<br />

extension programmes, exhibtions, visits <strong>and</strong> lectures<br />

were conducted by the <strong>Department</strong> to enhance public<br />

underst<strong>and</strong>ing <strong>and</strong> support on the importance <strong>of</strong><br />

conservation <strong>and</strong> sustainable biodiversity management.<br />

A total <strong>of</strong> 922 programmes were conducted in <strong>2008</strong> as<br />

shown in Table 21.


Jadual 21 (Sambungan) / table 21 (Continued)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PROGRAm PENDIDIKAN bIODIVERSITI (PPbD)<br />

Program ini diadakan bertujuan untuk meningkatkan<br />

kesedaran berkaitan kepentingan biodiversiti negara dan<br />

menanamkan rasa kasih dan sayang di kalangan peserta<br />

program terhadap sumber alam semulajadi. Program<br />

ini dijalankan berdasarkan permohonan daripada<br />

sekolah, IPTA, IPTS, badan kerajaan dan organisasi<br />

bukan kerajaan. Jabatan PERHILITAN mempunyai lapan<br />

pusat PPBD yang menjalankan program ini.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

BiOdivErsiTy EducaTiOn PrOgraMME (BEP)<br />

BEP is one <strong>of</strong> the programmes conducted at the eight<br />

Biodiversity Education Centers to create awareness on<br />

our natural resources among participants. This program<br />

is established based on requests from public, NGO’s,<br />

schools <strong>and</strong> higher learning institutions. DWNP has a<br />

total <strong>of</strong> eight centres for BEP.<br />

PERHILITAN I 6


66<br />

PPbD di Tapak Ramsar Tasek bera<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, sebanyak 16 PPBD telah<br />

diadakan di Tapak Ramsar Tasek Bera. Program ini<br />

telah dihadiri oleh 573 orang pelajar dan 61 orang guru<br />

pengiring daripada 11 buah sekolah. Daripada jumlah<br />

ini, lima buah sekolah telah mengadakan program<br />

berkaitan kesedaran konservasi seperti perkhemahan,<br />

ekspedisi air dan tayangan video.<br />

PPbD di Rezab Hidupan Liar Sungkai<br />

Sebanyak empat program PPBD telah dijayakan di RHL<br />

Sungkai sepanjang tahun <strong>2008</strong>. Kebanyakan peserta<br />

yang mengikuti program ini adalah dari golongan belia<br />

dan pelajar. Antara aktiviti utama dalam program ini<br />

ialah rentis hutan, berkhemah dan memerhati burung.<br />

PROGRAm bERSAmA mASYARAKAT SETEmPAT<br />

Tapak Ramsar Tasek bera<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, sebanyak 14 program bersama<br />

masyarakat setempat telah dijayakan. Daripada jumlah<br />

tersebut, lima adalah program penerangan, satu<br />

program dialog, tiga program gotong royong, empat<br />

mesyuarat, dan satu program bacaan ikrar. Dalam<br />

program tersebut pelbagai maklumat telah disalurkan<br />

kepada penduduk setempat khususnya mengenai<br />

isu-isu semasa berkaitan Tapak Ramsar. Dalam<br />

masa yang sama, penduduk setempat diberi peluang<br />

mengemukakan p<strong>and</strong>angan dan pertanyaan kepada<br />

pelbagai agensi kerajaan seperti Jabatan Perhutanan,<br />

Jabatan Hal Ehwal Orang Asli dan Wakil Rakyat yang<br />

terlibat sama dalam program yang dijalankan.<br />

I PERHILITAN<br />

BEP at Tasek Bera ramsar site<br />

Throughout <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 16 BEP were conducted at<br />

Tasek Bera Ramsar Site. This programme was attended<br />

by 573 students <strong>and</strong> 61 accompanying teachers from<br />

11 schools. Out <strong>of</strong> the total, five schools conducted<br />

programme related to conservation awareness including<br />

camping, water expedition <strong>and</strong> video shows.<br />

BEP at sungkai <strong>Wildlife</strong> reserve<br />

Aktiviti ekspedisi air yang dijalankan di Tapak<br />

Ramsar Tasek Bera<br />

Water expedition activity held at Tasek Bera<br />

Ramsar Site<br />

A total <strong>of</strong> four BEP were successfully conducted at<br />

Sungkai WR throughout <strong>2008</strong>. Most <strong>of</strong> the participants<br />

attending the programme are youth <strong>and</strong> school children.<br />

Among the main activities in the programme are forest<br />

tracking, camping <strong>and</strong> bird watching.<br />

PrOgraMME WiTh lOcal cOMMuniTy<br />

Tasek Bera ramsar site<br />

A total <strong>of</strong> 14 local community programmes were<br />

conducted at Tasek Bera in <strong>2008</strong>. These programmes<br />

involved briefing (5), dialogue (1), gotong-royong (3),<br />

meetings (4) <strong>and</strong> oath reading ceremony (1). The local<br />

community were briefed on the current issues pertaining<br />

to the Ramsar site. At the same time the participants<br />

were given the opportunity to present their views to the<br />

various agencies present including the <strong>Department</strong> <strong>of</strong><br />

Forestry, <strong>Department</strong> <strong>of</strong> Aboriginal Affairs <strong>and</strong> elected<br />

representatives.


Rezab Hidupan Liar Krau<br />

Program gotong-royong<br />

Gotong royong programme<br />

Sebanyak 19 program bersama masyarakat setempat<br />

di Rezab Hidupan Liar Krau telah dilaksanakan<br />

sepanjang tahun <strong>2008</strong>. Daripada jumlah tersebut, 11<br />

terdiri daripada program lawatan, satu bacaan ikrar,<br />

satu program sukan, lima program gotong-royong dan<br />

satu dialog. Program kunjungan ke perkampungan<br />

masyarakat orang asli sekitar RHL Krau dipertingkatkan<br />

bagi mendapatkan maklumat dalam menangani isu<br />

pencerobohan. Selain itu, isu lain yang turut dibincangkan<br />

termasuklah isu pengurusan dan peluang ekonomi.<br />

PERuSAHAAN buRuNG LAYANG-LAYANG GuA<br />

Sebanyak 15 program kesedaran awam burung layanglayang<br />

gua telah dijalankan di seluruh Semenanjung<br />

Malaysia. Kumpulan sasaran terdiri dari bakal pengusaha<br />

rumah burung, kakitangan Jabatan PERHILITAN dan<br />

Pihak Berkuasa Tempatan (PBT). Tujuan program<br />

ini dijalankan adalah untuk memberi maklumat dan<br />

khidmat nasihat mengenai spesies, perusahaan dan<br />

perundangan yang berkait dengan burung layang-layang<br />

gua. Seramai 1,200 orang peserta telah mengikuti<br />

program kesedaran awam ini. Selain itu, satu bengkel<br />

mengenai pengurusan rumah burung layang-layang dan<br />

permasalahan yang dihadapi oleh pengusaha rumah<br />

burung serta cara mengatasinya juga telah diadakan<br />

di Paya Indah Wetl<strong>and</strong>s, Selangor. Seramai 40 peserta<br />

telah mengikuti bengkel tersebut.<br />

Program dialog bersama masyarakat setempat<br />

Dialogue with local community<br />

krau <strong>Wildlife</strong> reserve<br />

The programmes consisted <strong>of</strong> visits (11), oath reading<br />

ceremony (1), sports (1), gotong-royong (5) <strong>and</strong> dialogue<br />

(1). Visit to Orang Asli villages around Krau <strong>Wildlife</strong><br />

Reserve were conducted more frequently to gather<br />

information on encroachment. Other issues discussed<br />

include management <strong>and</strong> economic opportunities.<br />

Birds nEsT indusTry<br />

A total <strong>of</strong> 15 birds nest awareness programmes were<br />

organized by the <strong>Department</strong> this year. The targeted<br />

groups are the potential entrepreneurs <strong>of</strong> edible-nest<br />

swiftlet houses, DWNP staffs <strong>and</strong> the local town<br />

councils. The main objective <strong>of</strong> the programme is to<br />

provide information <strong>and</strong> guidance pertaining to the<br />

species, the industry <strong>and</strong> the laws related to swiftlet<br />

farming. A total <strong>of</strong> 1,200 participants attended the<br />

awareness programme. In addition, a workshop on the<br />

Management <strong>of</strong> Birds Houses was conducted in Paya<br />

Indah Wetl<strong>and</strong>s, discussing the challenges faced by bird<br />

house operators <strong>and</strong> ways to overcome them. A total <strong>of</strong><br />

40 participants attended the workshop.<br />

PERHILITAN I 67


6<br />

PROGRAm KERJASAmA<br />

Jabatan PERHILITAN turut menjalankan program<br />

kerjasama dengan Kementerian Sumber Asli dan Alam<br />

Sekitar (NRE), Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) dan<br />

Organisasi Bukan Kerajaan (NGO). Program kerjasama<br />

yang dijalankan melibatkan program kesedaran awam,<br />

Program Pendidikan Biodiversiti (PPBD) dan Jungle<br />

River Ecology (JRE) Tahap 2 Peringkat Kebangsaan.<br />

Program kerjasama dengan Kementerian Sumber<br />

Asli dan Alam Sekitar (NRE)<br />

Bahagian Konservasi Alam Sekitar (KAS), NRE telah<br />

memperuntukkan sebanyak RM18,500.00 di bawah<br />

program Communication, Education <strong>and</strong> Public<br />

Awareness (CEPA) untuk menjalankan program<br />

pengembangan yang melibatkan dua program<br />

kesedaran awam. Dua program tersebut adalah<br />

Program ‘Defenders Of Nature’ (DON) dan Program<br />

Penerapan Generasi Biodiversiti (Jadual 22).<br />

I PERHILITAN<br />

cOllaBOraTivE PrOgraMMEs<br />

DWNP carried out various programmes in collaboration<br />

with the Ministry <strong>of</strong> Natural Resources <strong>and</strong> Environment<br />

(NRE), Ministry <strong>of</strong> Education (KPM) <strong>and</strong> Non-<br />

Governmental Organisations (NGOs) throughout the<br />

year. The programmes included Public Awareness,<br />

Biodiversity Educational Programme (BEP) <strong>and</strong><br />

<strong>National</strong> Jungle River Ecology (JRE) Level 2.<br />

collaborative Programmes with the Ministry <strong>of</strong><br />

natural resources <strong>and</strong> Environment (nrE)<br />

The Conservation <strong>and</strong> Environment Management<br />

Division (CEMD), NRE allocated RM18,500.00 to the<br />

<strong>Department</strong> under the Communication, Education <strong>and</strong><br />

Public Awareness (CEPA) programme to conduct two<br />

awareness programme i.e. Defenders <strong>of</strong> Nature (DON)<br />

<strong>and</strong> Biodiversity Generation Programme (Table 22)<br />

Jadual 22 : Program Kerjasama dengan Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar (NRE) bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 22 : Collaborative programmes with Ministry <strong>of</strong> Natural Resources <strong>and</strong> Environment (NRE) for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Defenders <strong>of</strong> Nature (DON)<br />

Program ini telah diadakan di Batalion Ke – 7 Rejimen<br />

Renjer DiRaja Mekanise Kem Batu 5, Mentakab Pahang.<br />

Tujuan program ini adalah untuk memperkenalkan<br />

defenders <strong>of</strong> nature (dOn)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Defenders <strong>of</strong> Nature (DON) was conducted at the 7th<br />

Royal Batallion Ranger Regiment Mechanise Camp,<br />

5th Mile, Mentakab, Pahang. The objective <strong>of</strong> the


sumber biodiversiti negara dan meningkatkan kesedaran<br />

kepentingan konservasi sumber ini di kalangan perajurit.<br />

Dengan adanya program ini, para perajurit diharapkan<br />

turut dapat menjaga dan menghargai sumber yang ada<br />

di dalam hutan Negara.<br />

Program Penerapan Generasi biodiversiti<br />

Program ini telah diadakan di Sekolah Menengah<br />

Kebangsaan Tok Muda Abdul Aziz dengan penglibatan<br />

pelajar sekolah menengah berhampiran di Daerah Sungai<br />

Siput, Perak. Program ini memberikan pendedahan dan<br />

pengetahuan secara umum kepada pelajar mengenai<br />

fungsi dan aktiviti Jabatan PERHILITAN khususnya dan<br />

agensi lain di bawah NRE amnya.<br />

Program Kerjasama Dengan Kementerian Pelajaran<br />

malaysia (KPm)<br />

KPM telah memperuntukkan sebanyak RM105,000.00<br />

untuk program kerjasama ini bagi pembiayaan kos<br />

program, kos makan dan kos pengangkutan. Program<br />

ini melibatkan PPBD dan program Jungle River Ecology<br />

Tahap 2 Peringkat Kebangsaan.<br />

Sebanyak empat sesi PPBD telah dijalankan sepanjang<br />

tahun <strong>2008</strong>. Pemilihan sekolah dan peserta program<br />

diurus sepenuhnya oleh KPM. Dengan adanya program<br />

PPBD ini, salah satu objektif Jabatan iaitu ‘Meningkat<br />

dan melahirkan kesedaran dan sokongan masyarakat<br />

terhadap kepentingan konservasi dan pengurusan<br />

lestari kepelbagaian biologi’ dapat dicapai secara<br />

menyeluruh (Jadual 23).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 23 : Program Pendidikan Biodiversiti (PPBD) kerjasama dengan Kementerian Pelajaran<br />

Malaysia (KPM) bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 23: Biodiversity Education Programme in collaboration with Ministry <strong>of</strong> Education<br />

(MOE) for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

programme is to create awareness on biodiversity <strong>and</strong><br />

the importance <strong>of</strong> conserving these resources among the<br />

army. It is hoped that the army will contribute towards<br />

the caring <strong>and</strong> appreciation <strong>of</strong> these natural resources.<br />

Biodiversity generation Programme<br />

The programme was held at Sekolah Menengah<br />

Kebangsaan Tok Muda Abdul Aziz with the participation<br />

from the various secondary schools throughout Sungai<br />

Siput District, Perak. The programme provided exposure<br />

to the students on the functions <strong>and</strong> activities <strong>of</strong> the<br />

department <strong>and</strong> agencies under NRE.<br />

collaboration with the Ministry <strong>of</strong> Education<br />

Malaysia (MoE)<br />

The Ministry <strong>of</strong> Education allocated RM105,000.00<br />

to DWNP to carry out the Biodiversity Educational<br />

Programme (BEP) <strong>and</strong> <strong>National</strong> Jungle River Ecology<br />

(JRE) Level 2. The allocation was used to cover<br />

management cost, meals <strong>and</strong> transportation.<br />

A total <strong>of</strong> 4 BEP sessions were conducted in <strong>2008</strong>.<br />

The programme was conducted with the objective to<br />

instill <strong>and</strong> enhance awareness <strong>and</strong> public support on<br />

conservation <strong>and</strong> sustainable management <strong>of</strong> biodiversity<br />

(Table 23).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 6


I PERHILITAN<br />

70<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 23 (Sambungan) / table 23 (Continued)


Program Jungle River ecology (JRE) Tahap 2<br />

Peringkat Kebangsaan<br />

Program ini merupakan kesinambungan dari Program<br />

Jungle River Ecology Tahap 1 tahun 2006 dan 2007.<br />

Ia telah dijalankan di Santuari Ikan Kelah, Lubuk Tenor,<br />

Taman Negara Pahang. Peserta program adalah terdiri<br />

daripada guru-guru Pusat Kokurikulum JPN di seluruh<br />

Malaysia. Tujuan program ini adalah untuk memberi<br />

peluang kepada golongan pendidik untuk mengetahui,<br />

mempelajari dan menyedari kepentingan keseimbangan<br />

biodiversiti negara. Dengan adanya program ini segala<br />

pengetahuan dan pengalaman yang diperolehi boleh<br />

disampaikan dan diimplementasikan kepada pelajarpelajar<br />

sekolah (Jadual 24).<br />

<br />

<br />

national jungle river Ecology (jrE) Programme<br />

level 2<br />

This programme is a continuation <strong>of</strong> the Jungle River<br />

Ecology (JRE) Programme Level 1 conducted in 2006<br />

<strong>and</strong> 2007. Teachers from various State Education Cocurriculum<br />

Centers attended the course which was<br />

conducted at the Mahseer Fish Sanctuary, Lubok Tenor,<br />

Taman Negara Pahang <strong>National</strong> Park. The objective<br />

<strong>of</strong> the programme was to provide opportunities for<br />

teachers to know, study <strong>and</strong> be aware <strong>of</strong> the importance<br />

<strong>of</strong> biodiversity resources in the country. The knowledge<br />

<strong>and</strong> experiences gained during the programme will be<br />

disseminated to the students (Table 24).<br />

Jadual 24: Program Jungle River Ecology (JRE) 2 kerjasama dengan KPM bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 24: Jungle River Ecology (JRE) 2 programme in collaboration with MOE for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Program Dan Kursus Kerjasama Dengan Organisasi<br />

bukan Kerajaan (NGO)<br />

Sebanyak dua program kesedaran awam telah<br />

dijalankan dengan kerjasama Badan Bukan Kerajaan<br />

(NGO) sepanjang tahun <strong>2008</strong>. Kerjasama ini melibatkan<br />

<strong>Wildlife</strong> Conservation Society (WCS), Malaysian<br />

Conservation Alliance for Tigers (MYCAT) dan Persatuan<br />

Sahabat Sungai Nenggiri (SSN) Jadual 25.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

collaboration with non-governmental<br />

Organisations (ngOs) <strong>and</strong> Others<br />

<br />

<br />

Two awareness programmes were carried out in<br />

collaboration with NGOs. The collaborations involved<br />

<strong>Wildlife</strong> Conservation Society (WCS), Malaysian<br />

Conservation Alliance for Tigers (MYCAT) <strong>and</strong> Friends<br />

<strong>of</strong> Sungai Nenggiri Association (SSN). The list <strong>of</strong><br />

programmes are shown in Table 25.<br />

Jadual 25 : Program kerjasama dengan Organisasi Bukan Kerajaan (NGO) bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 25 : Collaboration programmes with Non-Governmental Organisation (NGO) for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 71


72<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 25 (Sambungan) / table 25 (Continued)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

KERJASAmA DENGAN wCS<br />

<br />

<br />

Kursus teachers for tigers<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Kursus kerjasama ini telah dijalankan sebanyak tiga siri 3 Teachers for Tigers training were conducted in <strong>2008</strong>.<br />

sepanjang tahun <strong>2008</strong>. Kumpulan sasaran program<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

The courses were attended <br />

by facilitators conducting<br />

ini adalah fasilitator yang mengendalikan Program the <strong>Department</strong>’s awareness programme. The objective<br />

Kesedaran Awam Jabatan di setiap negeri. Tujuan <strong>of</strong> the courses was to provide guidelines in conducting<br />

kursus ini diadakan adalah untuk memberi pengetahuan tiger conservation awareness program.<br />

dan pendedahan dalam menjalankan program kesedaran<br />

berkaitan konservasi harimau.<br />

KERJASAmA DENGAN mYCAT<br />

Harimau untuk Selamanya Program Pengembangan<br />

Pelajar di SmK Felda bersia, SK RKT bersia dan SK<br />

basia Lama, Gerik, Perak<br />

Program kesedaran dan pengembangan awam<br />

ini merupakan satu strategi dalam mengurangkan<br />

ancaman terhadap harimau dan mangsanya. Program<br />

ini melibatkan seramai 600 orang pelajar dari tiga buah<br />

sekolah di Gerik, Perak. Aktiviti-aktiviti yang dijalankan<br />

adalah berdasarkan manual <strong>Wildlife</strong> Conservation<br />

Society’s Teachers for Tiger. Selain itu, para sukarelawan<br />

telah mengunjungi Pasar Tani dan Pasar Malam di<br />

kawasan program dan menemu bual masyarakat<br />

kampung serta menyampaikan maklumat tentang<br />

kepentingan memelihara harimau dan mangsanya<br />

daripada kepupusan.<br />

Harimau untuk Selamanya: Program Pengembangan<br />

Komuniti di Kampung Jambu dan Kampung mentua<br />

di Tumpat, Kelantan<br />

Kawasan sempadan antara Malaysia dan Thail<strong>and</strong><br />

telah dikenalpasti sebagai antara laluan bagi aktiviti<br />

penyeludupan haram bukan sahaja hidupan liar malahan<br />

pelbagai barangan lain. Dalam usaha membantu pihak<br />

cOllaBOraTiOn WiTh Wcs<br />

Teachers for Tigers Training<br />

cOllaBOraTiOn WiTh MycaT<br />

Tigers forever: Extension Programme was conducted<br />

at sMk felda Bersia, sk rkT Bersia <strong>and</strong> sk Basia<br />

lama, gerik, Perak<br />

The awareness programme was carried out with the<br />

aim <strong>of</strong> reducing threats against tigers <strong>and</strong> its prey. A<br />

total <strong>of</strong> 600 participants from 3 schools in Gerik, Perak<br />

participated in the various activities conducted based<br />

on the <strong>Wildlife</strong> Conservation Society (WCS) Teachers<br />

for Tigers Manual. The volunteers <strong>of</strong> the awareness<br />

programme also visited the wet morning market (pasar<br />

tani) <strong>and</strong> night market (pasar malam) to disseminate<br />

information on the importance <strong>of</strong> conserving the tigers<br />

<strong>and</strong> its prey.<br />

Tigers forever: community Extension Programme<br />

in kampung jambu <strong>and</strong> kampung Mentua in<br />

Tumpat, kelantan<br />

The borders <strong>of</strong> Malaysia <strong>and</strong> Thail<strong>and</strong> have been<br />

identified as one <strong>of</strong> the routes for smuggling activities,<br />

not only for wildlife but for other products. In an effort<br />

to assist the Government to overcome these problems,


kerajaan menangani masalah ini, Jabatan PERHILITAN<br />

dengan kerjasama MYCAT dan SSN telah menjalankan<br />

dua program pengembangan awam di Kampung Jambu<br />

dan Kampung Mentua, Tumpat, Kelantan. Program<br />

berkenaan bertujuan meningkatkan kesedaran dan<br />

keprihatinan masyarakat terhadap status ancaman<br />

hidupan liar di negara ini dan memperkenalkan tindakan<br />

segera yang boleh diambil serta menggalakkan laporan<br />

kepada pihak berkuasa terhadap jenayah membabitkan<br />

hidupan liar.<br />

DWPN in collaboration with MYCAT <strong>and</strong> SSN carried<br />

out two Community Awareness programme in Tumpat,<br />

Kelantan (Kampung Jambu <strong>and</strong> Kampung Mentua). The<br />

programme aims to enhance awareness on the threats<br />

on local wildlife, encouraging immediate action from<br />

the public in reporting illegal wildlife activities to the<br />

authorities.<br />

PERHILITAN I 73


PENYELIDIKAN<br />

Research


76<br />

PROJEK PENYELIDIKAN JAbATAN<br />

Penyelidikan sepanjang tahun <strong>2008</strong> melibatkan pegawai<br />

dan kakitangan daripada Bahagian Konservasi Ex-situ,<br />

Bahagian Konservasi Biodiversiti serta Institut Biodiversiti<br />

Jabatan. Penyelidik daripada institusi pengajian tinggi<br />

tempatan dan luar negara juga terlibat dalam beberapa<br />

kajian di luar dan dalam kawasan perlindungan Jabatan<br />

yang merangkumi bidang biodiversiti, alam sekitar dan<br />

masyarakat setempat.<br />

Penyelidikan Ke Atas mamalia, Serangga Dan Reptilia<br />

Di Sekitar Rezab Hidupan Liar (RHL) Krau<br />

Kajian ini dijalankan sebagai satu kaedah pemantauan<br />

bagi hidupan liar vertebrata bersaiz kecil (mamalia,<br />

reptilia dan amfibia) dan invertebrata (serangga) di<br />

RHL Krau. Kaedah kajian ini menggunakan perangkap<br />

mamalia kecil, perangkap harp (untuk kelawar) dan<br />

perangkap cahaya untuk serangga. Persampelan<br />

dijalankan setiap bulan untuk tiga malam berturut-turut<br />

bermula bulan Januari <strong>2008</strong> hingga Oktober <strong>2008</strong>.<br />

Koleksi Spesimen Hidupan Liar Institut biodiversiti<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, kerja-kerja mengkatalogkan<br />

semula spesimen masih dijalankan terutamanya<br />

spesimen serangga. Selain itu terdapat spesimen<br />

tambahan yang diperolehi melalui inventori biodiversiti,<br />

ekspedisi saintifik dan kerja persampelan lapangan.<br />

Koleksi spesimen telah dibahagikan kepada kumpulan<br />

ikan, reptilia, amfibia, burung, serangga, mamalia kecil<br />

dan bahan pameran. Sehingga Disember <strong>2008</strong>, hampir<br />

75% proses mengkatalogkan semula telah siap. Status<br />

semasa proses mengkatalogkan semula spesimen di<br />

Institut Biodiversiti adalah seperti berikut:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

PENYELIDIKAN<br />

Research<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

dWnP rEsEarch PrOjEcTs<br />

Research projects in <strong>2008</strong> involved <strong>of</strong>ficers from the Exsitu<br />

Conservation Division, Biodiversity Conservation<br />

Division <strong>and</strong> the Institute <strong>of</strong> Biodiversity. Researchers<br />

from local <strong>and</strong> foreign Institutes <strong>of</strong> Higher Learning<br />

were also involved in several studies conducted inside<br />

<strong>and</strong> outside protected areas. The studies include<br />

biodiversity, environment <strong>and</strong> local community.<br />

research on Mammals, insects <strong>and</strong> reptiles in krau<br />

<strong>Wildlife</strong> reserve<br />

Sampling using small mammal traps, harp traps <strong>and</strong> light<br />

traps was carried out for three consecutive nights every<br />

month from January to October <strong>2008</strong>. This is a method<br />

<strong>of</strong> monitoring vertebrates (small mammals, reptiles <strong>and</strong><br />

amphibians) <strong>and</strong> invertebrates (insects) in the reserve.<br />

<strong>Wildlife</strong> specimen collection at the institute <strong>of</strong><br />

Biodiversity<br />

The work to update the wildlife specimen catalogue was<br />

done continuously throughout <strong>2008</strong> with addition <strong>of</strong><br />

new specimens gathered from biodiversity inventories,<br />

scientific expeditions <strong>and</strong> field sampling. The collection<br />

was categorized into fish, reptiles, amphibians, birds,<br />

insects, mammals <strong>and</strong> exhibition trophies. Approximately<br />

75% <strong>of</strong> the work has been completed by December, are<br />

shown as below:<br />

Jadual 26 : Koleksi spesimen Hidupan Liar Institut Biodiversiti bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 26 : <strong>Wildlife</strong> specimen collections at the Institute <strong>of</strong> Biodiversity for the year <strong>2008</strong>


Jadual <br />

26 (Sambungan) / table <br />

<br />

26 (Continued)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Taburan Harimau belang (Panthera<br />

<br />

<br />

tigris jacksoni) distribution <strong>of</strong> Tiger (Panthera tigris jacksoni) <strong>and</strong><br />

dan mangsa utama: babi Hutan (sus scr<strong>of</strong>a), Kijang major prey species: Wild boar (sus scr<strong>of</strong>a), Barking<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

(Muntiacus <br />

<br />

muntjak) dan Rusa (Rusa <br />

unicolor) di deer (Muntiacus <br />

muntjak) dan sambar deer (rusa<br />

Semenanjung <br />

<br />

malaysia dari tahun <br />

<br />

2003 hingga unicolor) in Peninsular Malaysia from 2003 to <strong>2008</strong><br />

<strong>2008</strong> <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Satu peta <br />

<br />

GIS mengenai taburan harimau dan haiwan<br />

mangsa<br />

<br />

utama (babi hutan, kijang dan rusa) di<br />

Semenanjung Malaysia bagi tahun 2003-Jun <strong>2008</strong>,<br />

telah disediakan berdasarkan data-data inventori,<br />

pengawalan, survei serta konflik gangguan harimau<br />

belang. Analisa yang dijalankan mendapati babi hutan<br />

paling banyak dicerap, diikuti oleh kijang dan rusa.<br />

Kebanyakan konflik harimau belang dikenalpasti berlaku<br />

di kawasan pinggir hutan yang terdiri daripada kawasan<br />

The DWNP produced a GIS Map indicating the<br />

distribution <strong>of</strong> tigers <strong>and</strong> its prey species throughout<br />

Peninsular Malaysia based on inventory data,<br />

surveillance, survey <strong>and</strong> wildlife conflicts data gathered<br />

between 2003 to June <strong>2008</strong>. The wild boar is the most<br />

abundant prey species, followed by barking deer <strong>and</strong><br />

sambar deer respectively. Most <strong>of</strong> the tiger conflicts<br />

occurred in villages, agricultural areas, <strong>and</strong> livestock<br />

farms located on the forest fringes.<br />

pertanian, kawasan penternakan dan kawasan<br />

perkampungan.<br />

bancian burung-burung Air Asia<br />

Satu bancian bagi merekodkan spesies burung hijrah<br />

telah dijalankan di Hutan Simpan Paya Laut Matang<br />

pada 5 dan 6 Februari <strong>2008</strong>. Bancian ini merupakan<br />

kerjasama antara Jabatan PERHILITAN dan Persatuan<br />

Pencinta Alam Malaysia (MNS).<br />

asian Waterbird census survey<br />

The Asian Waterbird census was carried out at the<br />

Matang Mangrove Forest Reserve on 5 to 6 February<br />

<strong>2008</strong>. The survey was done in collaboration with the<br />

Malaysian Nature Society (MNS).<br />

PERHILITAN I 77


7<br />

Sejumlah 21 spesies (413 individu) dalam enam<br />

kumpulan utama burung air telah berjaya direkodkan<br />

di sepanjang tempoh persampelan tersebut. Kumpulankumpulan<br />

tersebut adalah Shorebirds-Waders (8<br />

spesies, 44 individu), Herons & Egrets (6 spesies,<br />

173 individu), Terns (dua spesies, 152 individu), Rails,<br />

Gallinules & Coots (dua spesies, 33 individu), Storks<br />

(dua spesies, 10 individu) dan ‘Geese <strong>and</strong> Ducks’ (1<br />

spesies, 1 individu) (Lampiran I).<br />

Aktiviti menjaring dan menggelang burung Hijrah<br />

Aktiviti menjaring dan menggelang burung hijrah yang<br />

berterusan ini telah dijalankan di Kuala Gula bertujuan<br />

untuk mendapatkan maklumat burung air/hijrah di<br />

kawasan tersebut. Sejumlah 5 spesies (274 individu)<br />

telah direkodkan sepanjang lima sesi persampelan<br />

(Jadual 27).<br />

I PERHILITAN<br />

21 species (413 individuals) from six main groups <strong>of</strong><br />

water birds were recorded. The groups were Shorebirds-<br />

Waders (8 species, 44 individuals), Herons & Egrets<br />

(6 species, 173 individuals), Terns (2 species, 152<br />

individuals), Rails, Gallinules % Coots (2 species, 33<br />

individuals), Storks (2 species, 10 individuals) <strong>and</strong><br />

‘Geese <strong>and</strong> Ducks’ (1 species, 1 individual) (appendix<br />

i).<br />

Mist-netting <strong>and</strong> ringing <strong>of</strong> Migratory Birds<br />

Mist-netting <strong>of</strong> migratory birds was carried out at Kuala<br />

Gula, Perak as part <strong>of</strong> the migratory birds in the area.<br />

A total <strong>of</strong> 5 species (274 individuals) were recorded<br />

throughout the five sampling sessions (Table 27).<br />

Jadual 27 : Jumlah burung air yang ditangkap, ditangkap semula dan bulan tangkapan di Kuala Gula<br />

table 27 : Total number <strong>of</strong> water birds captured, recaptured <strong>and</strong> month <strong>of</strong> captured at Kuala Gula<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Aktiviti menjaring dan menggelang burung di kawasan<br />

hutan bakau Kuala Gula telah merekodkan sejumlah<br />

21 spesies (132 individu) sepanjang empat sesi<br />

persampelan (Jadual 28).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

The sampling done in the mangrove areas recorded<br />

a total <strong>of</strong> 21 species (132 individuals) from the four<br />

sampling periods (Table 28).


PERHILITAN I 7<br />

Jadual 28: Jumlah burung (bakau) yang ditangkap, ditangkap semula dan bulan tangkapan di Kuala Gula<br />

table 28: Total number <strong>of</strong> birds (mangrove) captured, recaptured <strong>and</strong> month <strong>of</strong> captured at Kuala Gula


0<br />

Aktiviti ini juga telah dijalankan di Stesen Janakuasa<br />

Kapar Sultan Abdul Aziz, Kelang, Selangor. Sejumlah<br />

18 spesies (507 individu) telah direkodkan sepanjang<br />

dua sesi persampelan (Jadual 29).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

Mist-netting was also carried out at the Sultan Abdul<br />

Aziz Power Station, Klang, Selangor. A total <strong>of</strong> 18<br />

species (507 individuals) were recorded during the two<br />

sampling sessions (Table 29).<br />

Jadual 29 : Jumlah burung yang ditangkap, ditangkap semula dan bulan tangkapan<br />

di Stesen Janakuasa Sultan Abdul Aziz, Kapar, Selangor<br />

table 29 : Total number <strong>of</strong> birds captured, recaptured <strong>and</strong> month <strong>of</strong> captured at<br />

Sultan Abdul Aziz, Kapar, Selangor Power Station


Program menjaring Dan menggelang burung<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, sebanyak tujuh program<br />

inventori biodiversiti telah dijalankan iaitu di RHL Sungai<br />

Dusun, Tapak Ramsar Tasek Bera, Taman Negara<br />

Pahang, Hutan Simpan Bukit Fraser, Hutan Simpan<br />

DiRaja Belum, Hutan Simpan Endau-Kluang dan RHL<br />

Krau. Program menjaring dan menggelang turut<br />

merekodkan kehadiran spesies avifauna tanah tinggi<br />

dan spesies Kuang Cermin, Polyplectron innopatum,<br />

di kawasan Taman Negara dan Hutan Simpan Bukit<br />

Fraser (Jadual 30).<br />

Survei di Hutan Simpan Bukit Fraser telah merekodkan<br />

beberapa tangkapan semula yang mempunyai maklumat<br />

gelang yang berbeza daripada yang digunakan oleh<br />

pihak Jabatan. Spesies-spesies tersebut ialah Mountain<br />

Fulvetta (Alcippe peracensis) No. Gelang 51M dan<br />

No. Gelang A250, Little Spiderhunter (Arachnothera<br />

magna) No Gelang A98 dan Rufous-browed Flycatcher<br />

(Ficedula solitaris) No. Gelang 50S.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Mist-netting <strong>and</strong> Bird ringing Programme<br />

A total <strong>of</strong> 7 biodiversity inventories were carried out<br />

in Sungai Dusun <strong>Wildlife</strong> Reserve, Tasek Bera Ramsar<br />

Site, Taman Negara Pahang <strong>National</strong> Park, Bulit Fraser<br />

Forest Reserve, Royal Belum State Park, Endau-<br />

Kluang Forest Reserves <strong>and</strong> Krau <strong>Wildlife</strong> Reserve.<br />

Mist-netting <strong>and</strong> ringing programme was carried out in<br />

Taman Negara Pahang <strong>National</strong> Park <strong>and</strong> Bukit Fraser<br />

Forest Reserve. The presence <strong>of</strong> highl<strong>and</strong> avifauna <strong>and</strong><br />

Mountain Peacock Pheasant (Polyplectron innopatum)<br />

(Table 30) were recorded during the programme.<br />

The survey carried out at Bukit Fraser Forest<br />

Reserve recorded avifauna species with different ring<br />

identification compared to those used by DWNP. The<br />

species include Mountain Fulvetta (Alcippe peracensis)<br />

Ring No.51M <strong>and</strong> Ring No.A250, Little Spiderhunter<br />

(Arachnothera magna) Ring No.A98 <strong>and</strong> Rufousbrowed<br />

Flycatcher (Ficedula solitaris) Ring No.50S.<br />

Jadual 30: Bilangan individu yang ditangkap dan tangkapan semula mengikut<br />

pelaksanaan Program Inventori Biodiversiti<br />

table 30: Total number <strong>of</strong> birds captured, recaptured during<br />

Biodiversity Inventory Programme<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Tinjauan Spesies Enggang berkedut, Aceros<br />

corrugatus, di RHL Sungai Dusun<br />

Pada 11 hingga 15 Ogos <strong>2008</strong>, satu individu spesies<br />

enggang berkedut, Aceros corrugatus telah direkodkan<br />

hadir di kawasan RHL Sungai Dusun, Selangor. Spesies<br />

enggang ini mula dikesan sejak Julai <strong>2008</strong> berdasarkan<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Observation on Wrinkled hornbill, aceros<br />

corrugatus at sungai dusun <strong>Wildlife</strong> reserve<br />

The presence <strong>of</strong> Wrinkled Hornbill, Aceros corrugatus<br />

at the Sungai Dusun WLR, Selangor was recorded<br />

on 11 to 15 August <strong>2008</strong>. The hornbill species was<br />

initially observed since July <strong>2008</strong> based on its sound.<br />

PERHILITAN I 1


2<br />

kehadiran bunyi. Spesies ini merupakan rekod baru di<br />

RHL Sungai Dusun<br />

PROGRAm INVENTORI bIODIVERSITI<br />

Pada tahun <strong>2008</strong> sebanyak tujuh program inventori<br />

biodiversiti telah dijalankan di dalam Rezab Hidupan<br />

Liar dan kawasan perlindungan yang lain (Jadual 31).<br />

Program ini telah disertai oleh agensi seperti FRIM,<br />

Pusat Penyelidikan Perikanan Air Tawar (PPPAT),<br />

Taman-taman Sabah, Perbadanan Taman Negeri Perak,<br />

IBD, JPSM, UM, MARDI, UKM, UPM, UNIMAS, UMS,<br />

UNiKL, MNS, Traffic SEA dan WWF-Malaysia, Angkatan<br />

Tentera Malaysia (ATM). Tujuan program inventori<br />

biodiversiti ini adalah untuk mendapatkan cerapan<br />

data hidupan liar yang terkini, mengenalpasti kawasan<br />

berpotensi untuk ekopelancongan, menjalankan<br />

penguatkuasaan dan menjalankan penyelidikan saintifik<br />

berkenaan flora dan fauna yang terdapat di kawasan<br />

inventori. Hasil dan penemuan baru sepanjang inventori<br />

dijalankan akan dijadikan p<strong>and</strong>uan bagi penyediaan dan<br />

penambahbaikan pelan pengurusan hidupan liar dan<br />

kawasan perlindungan di Semenanjung Malaysia.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

This species is a new record for Sungai Dusun <strong>Wildlife</strong><br />

Reserve. It was not recorded in the Sungai Dusun WR<br />

Management Plan 2002 <strong>and</strong> the inventory conducted in<br />

January <strong>2008</strong>.<br />

BiOdivErsiTy invEnTOry PrOgraMMME<br />

In <strong>2008</strong>, seven biodiversity inventory programmes<br />

were conducted in <strong>Wildlife</strong> Reserves <strong>and</strong> other<br />

protected areas (Table 31). Agencies such as FRIM,<br />

Fresh Water Fishery Research Centre (PPPAT), Sabah<br />

<strong>Parks</strong>, Perak State Park Corporation, IBD, FDPM, UM,<br />

MARDI, UKM, UPM, UNIMAS, UMS, UNiKL, MNS<br />

TRAFFIC SEA, WWF-Malaysia <strong>and</strong> the Malaysian<br />

Armed Forces (ATM) participated in the programme.<br />

The purpose <strong>of</strong> the inventory was to collect the update<br />

wildlife data, to identify potential ecotourism areas, to<br />

carry out enforcement <strong>and</strong> scientific research on flora<br />

<strong>and</strong> fauna found in these areas. The results <strong>and</strong> findings<br />

from the inventories will be used to prepare or improve<br />

<strong>of</strong> the wildlife <strong>and</strong> protected areas management plan in<br />

Peninsular Malaysia.<br />

Jadual 31: Senarai program inventori yang telah dijalankan pada tahun <strong>2008</strong><br />

table 31: List <strong>of</strong> inventory programme for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Enggang berkedut di Rezab Hidupan Liar<br />

Sungai Dusun, Selangor<br />

Wrinkled hornbill at Sungai Dusun <strong>Wildlife</strong><br />

Reserved, Selangor


Jadual <br />

31 (Sambungan) / table 31 (Continued)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Inventori biodiversiti RHL Sungai Dusun<br />

Biodiversity inventory in sungai dusun <strong>Wildlife</strong><br />

<br />

reserve<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

RHL Sungai Dusun terletak di dalam Negeri Selangor Sungai Dusun <strong>Wildlife</strong> Reserve located in Selangor is<br />

merangkumi ekosistem <br />

<br />

hutan tanah pamah dan paya comprise <strong>of</strong> lowl<strong>and</strong> <br />

<br />

<br />

<strong>and</strong> peat swamp forest ecosystem.<br />

gambut. Sepanjang <br />

<br />

inventori biodiversiti yang dijalankan, During the inventory, 64 species <strong>of</strong> mammals, 85 species<br />

sebanyak 16 spesies mamalia, 85 spesies burung, 16 <strong>of</strong> birds, 16 species <strong>of</strong> reptiles, 17 species <strong>of</strong> amphibians<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

spesies reptilia, <br />

17 spesies amfibia dan 34 spesies<br />

<br />

<br />

<strong>and</strong> 34 species <strong>of</strong> insects were recorded.<br />

serangga telah direkodkan.<br />

Inventori biodiversiti Tapak Ramsar Tasek bera<br />

Secara keseluruhannya, program inventori telah<br />

merekodkan 18 spesies mamalia, 120 spesies avifauna,<br />

2 spesies reptilia dan 68 spesies serangga.<br />

Inventori biodiversiti RHL bukit Fraser<br />

Program inventori ini telah mengumpul data kesan<br />

pencerobohan selain kawasan yang berpotensi sebagai<br />

kawasan ekopelancongan dan rekreasi. Hidupan liar<br />

yang berjaya dicerap adalah harimau belang, harimau<br />

kumbang, tapir, babi hutan, rusa sambar ular kapak<br />

katak bert<strong>and</strong>uk, enggang badak enggang tebang<br />

mentua dan murai.<br />

Inventori biodiversiti Taman Negara<br />

Inventori ini telah merekodkan 456 cerapan mamalia<br />

iaitu 27 spesies mamalia merangkumi 7 order dan<br />

14 famili. Spesies yang paling banyak dicerap adalah<br />

Gajah (Elephas maximus, 89 cerapan). Rekod avifauna<br />

menunjukkan 573 cerapan dengan 126 spesies burung<br />

yang terdiri daripada 36 famili. Spesies burung yang<br />

paling banyak dicerap adalah Murai Batu (Copsychus<br />

malabaricus, 92 cerapan) Sejumlah 34 spesies ikan air<br />

tawar daripada 9 famili telah berjaya disampel. Spesies<br />

yang paling banyak dicerap adalah Terbul (Osteochilus<br />

hasselti) dari famili Cyprinidae. Bagi kategori serangga<br />

pula, 143 spesies kumbang yang terdiri daripada<br />

25 famili telah direkodkan. Famili Scarabaeidae<br />

mencatatkan cerapan tertinggi dengan 25 individu.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Biodiversity inventory <strong>of</strong> Tasek Bera ramsar site<br />

The inventory program recorded 18 species <strong>of</strong> mammals,<br />

120 species <strong>of</strong> avifauna, 2 species <strong>of</strong> reptiles <strong>and</strong> 68<br />

species <strong>of</strong> insects.<br />

Biodiversity inventory in fraser’s hill <strong>Wildlife</strong><br />

reserve<br />

The inventory programme gathered information on<br />

signs <strong>of</strong> encroachment as well as potential area for<br />

ecotourism <strong>and</strong> recreation. Some <strong>of</strong> the wildlife species<br />

recorded were tiger, black panther, Malayan tapir, wild<br />

boar, sambar deer, pit vipers, horned frog, rhinoceros<br />

hornbill, helmeted hornbills <strong>and</strong> common shama.<br />

Biodiversity inventory in Taman negara national<br />

Park<br />

The inventory recorded 456 observations <strong>of</strong> mammals,<br />

consisting <strong>of</strong> 27 species <strong>of</strong> mammals from 7 order <strong>and</strong><br />

14 families. The most common species observed was the<br />

elephant (Elephas maximus, 89 observations). Avifauna<br />

recorded 573 observations with 126 species <strong>of</strong> birds from<br />

36 families. The most avifauna species is the common<br />

shama (Copsychus malabaricus, 92 observations). A<br />

total <strong>of</strong> 34 species <strong>of</strong> fresh water fishes from 9 families<br />

were sampled. The most common species observed is<br />

silver sharkminnow (Osteochilus hasselti) from the<br />

family Cyprinidae. A total <strong>of</strong> 143 beetle species from<br />

25 families were recorded during the inventory. The<br />

Scarabaeidae family recorded the highest observations<br />

<strong>of</strong> 25 individuals.<br />

PERHILITAN I 3


Inventori biodiversiti Endau-Kluang dan Endau-Rompin<br />

Secara keseluruhannya, inventori biodiversiti di RHL<br />

Endau-Kluang dan Endau-Rompin merekodkan 12<br />

spesies mamalia besar, 13 spesies mamalia kecil, 65<br />

spesies avifauna yang terdiri daripada 27 famili, 13<br />

spesies reptilia, 25 spesies amfibia, 19 spesies ikan<br />

daripada 8 famili dan 212 spesies serangga yang<br />

terdiri daripada kupu-kupu, anai-anai, serangga ranting,<br />

kumbang dan pepatung. Selain daripada itu, kajian flora<br />

yang dijalankan oleh penyelidik dari agensi lain meliputi<br />

kepelbagaian kulat, paku-pakis, ara dan buah-buahan<br />

hutan.<br />

Inventori biodiversiti Taman Negeri DiRaja belum<br />

Taman Negeri DiRaja Belum merupakan kawasan<br />

perlindungan di bawah pentadbiran Perbadanan Taman<br />

Negeri Perak. Antara fauna dan flora yang direkodkan<br />

ketika program inventori ini berlangsung adalah 18<br />

spesies mamalia besar, 18 spesies mamalia kecil, 161<br />

spesies burung, 13 spesies amfibia, 29 spesies reptilia,<br />

28 spesies ikan, 63 spesies serangga, 40 spesies kulat<br />

dan 16 spesies buah-buahan hutan.<br />

Inventori biodiversiti RHL Krau<br />

Secara keseluruhan sebanyak 14 spesies mamalia<br />

besar, 6 spesies mamalia kecil, 121 spesies avifauna<br />

dan 8 spesies ikan serta 49 spesies serangga telah<br />

berjaya direkodkan sepanjang inventori dijalankan.<br />

Kajian herpet<strong>of</strong>auna berjaya merekodkan sebanyak 27<br />

spesies.<br />

PROJEK PENYELIDIKAN KERJASAmA AGENSI/<br />

INSTITuSI LAIN<br />

Pada tahun <strong>2008</strong>, Jabatan telah menerima permohonan<br />

daripada pelbagai agensi dan institusi penyelidikan untuk<br />

menjalankan kajian ke atas biodiversiti dalam kawasan<br />

perlindungan.<br />

Penyelidikan Ke Atas beberapa Spesies Hidupan Liar<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, Bahagian Konservasi Ex-situ,<br />

Jabatan PERHILITAN telah menjalankan penyelidikan ke<br />

atas beberapa spesies hidupan liar. Antara kajian yang<br />

dijalankan adalah ‘Advanced Reproductive Biotechnology<br />

in Malayan Porcupine’, ‘Advanced Reproductive<br />

Biotechnology in Seladang’ dan ‘Advanced Reproductive<br />

Biotechnology <strong>and</strong> Genetic Characterization in Barking<br />

Deer’. Penyelidikan ini melibatkan kerjasama dengan<br />

Malaysian Agricultural Research <strong>and</strong> Development<br />

Institute (MARDI), <strong>National</strong> Agro Biotechnology Institute<br />

(ABI), Universiti Putra Malaysia (UPM) dan Universiti<br />

Kebangsaan Malaysia (UKM). Penyelidikan ini masih<br />

diteruskan untuk tahun 2009.<br />

I PERHILITAN<br />

Biodiversity inventory <strong>of</strong> Endau-kluang <strong>and</strong> Endaurompin<br />

The diversity inventory at Endau-Kluang <strong>and</strong> Endau-<br />

Rompin <strong>Wildlife</strong> Reserves recorded 12 species <strong>of</strong> large<br />

mammals, 13 species <strong>of</strong> small mammlas, 65 species <strong>of</strong><br />

avifauna from 27 families, 13 species <strong>of</strong> reptiles, 25<br />

species <strong>of</strong> amphibian, 19 species <strong>of</strong> fish from 8 families<br />

<strong>and</strong> 212 species <strong>of</strong> insects comprising <strong>of</strong> moths, termites,<br />

stick insects, beetles <strong>and</strong> dragonfly. The study on flora<br />

covered the diverse fungus, ferns, ficus <strong>and</strong> forest<br />

fruit trees which was carried out with the assistance <strong>of</strong><br />

researchers from other agencies.<br />

Biodiversity inventory in royal Belum state Park<br />

The Royal Belum State Park is a protected area under<br />

the administration <strong>of</strong> the Perak State Park Corporation.<br />

Among the fauna <strong>and</strong> flora recorded during the<br />

inventory were 18 species <strong>of</strong> large mammals, 18 species<br />

<strong>of</strong> small mammals, 161 species <strong>of</strong> birds, 13 species <strong>of</strong><br />

amphibians, 29 species <strong>of</strong> fishes, 63 species <strong>of</strong> insects,<br />

40 species <strong>of</strong> fungus <strong>and</strong> 16 species <strong>of</strong> forest fruit trees.<br />

Biodiversity inventory <strong>of</strong> sungai dusun Wr<br />

Overall, 14 species <strong>of</strong> large mammals, 6 spesies <strong>of</strong><br />

small mammals, 49 species <strong>of</strong> insects, 121 species <strong>of</strong><br />

avifauna <strong>and</strong> 8 species <strong>of</strong> fish were recorded during the<br />

inventory. A total 27 species <strong>of</strong> herpet<strong>of</strong>auna were also<br />

recorded during the survey.<br />

jOinT rEsEarch WiTh OThEr agEnciEs /<br />

insTiTuTiOns<br />

In <strong>2008</strong>, the <strong>Department</strong> received applications from<br />

various agencies <strong>and</strong> research institutions to conduct<br />

biodiversity research in protected areas.<br />

research on Other <strong>Wildlife</strong> species<br />

Throughout <strong>2008</strong>, the DWNP Ex-situ Conservation<br />

Division conducted research on various wildlife<br />

species. Among them are Advanced Reproductive<br />

Biotechnology in Malayan Porcupine’, ‘Advanced<br />

Reproductive Biotechnology in Seladang’ <strong>and</strong><br />

‘Advanced Reproductive Biotechnology <strong>and</strong> Genetic<br />

Characterization in Barking Deer’. The research is a<br />

collaboration programme between the <strong>Department</strong> <strong>and</strong><br />

the Malaysian Agricultural Research <strong>and</strong> Development<br />

Institute (MARDI), <strong>National</strong> Agro Biotechnology<br />

Institute (ABI), Universiti Putra Malaysia (UPM) <strong>and</strong><br />

Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM). Kebangsaan<br />

Malaysia (UKM).


Kajian – kajian yang telah diterbitkan termasuk<br />

“Comparison <strong>of</strong> nutrient composition, dry matter intake<br />

<strong>and</strong> costs <strong>of</strong> mixed food <strong>and</strong> commercial pellets fed<br />

to captive Malayan porcupine (Hystrix brachyura)”<br />

dan “Komposisi asid lemak daging l<strong>and</strong>ak raya Hystrix<br />

brachyura dengan daging haiwan yang lain”. Selain<br />

daripada itu, satu kertas kajian yang bertajuk “Notes<br />

on twinning in the Malayan tapir (Tapirus indicus)” telah<br />

dibentangkan di 4 th IUCN International Tapir Symposium<br />

di Cancun, Mexico.<br />

Beberapa penyelidikan genetik yang dijalankan oleh<br />

bahagian ini juga telah diterbitkan di dalam jurnal – jurnal<br />

tempatan dan antarabangsa. Ini termasuk, penyelidikan<br />

‘Malaysian Fruits Bats Phylogeny Inferred Using<br />

Ribosomal RNA’ yang bertujuan membuat kesimpulan<br />

terhadap hubungan filogenetik di antara kelawar -<br />

kelawar pemakan buah di Malaysia menggunakan<br />

teknik molekular. Kajian genetik lain yang diterbitkan<br />

adalah ‘Mitochondrial DNA Diversity <strong>of</strong> Tor tambroides<br />

Valenciennes (Cyprinidae) from Five Natural Populations<br />

in Malaysia’ yang melibatkan ikan kelah dari 5 lokasi<br />

berbeza dan ‘Phylogenetic Relationships <strong>of</strong> the Asian<br />

Palm Civets (Hemigalinae & Paradoxurinae, Viverridae,<br />

Carnivora’ dimana hubungan filogenetik di antara<br />

Musang Pulut dari subfamili yang berbeza dianalisis<br />

secara menyeluruh.<br />

Several research papers entitled “Comparison <strong>of</strong> nutrient<br />

composition, dry matter intake <strong>and</strong> costs <strong>of</strong> mixed food<br />

<strong>and</strong> commercial pellets fed to captive Malayan porcupine<br />

(Hystrix brachyura)” <strong>and</strong> “Comparative Composition <strong>of</strong><br />

fatty acids in Malayan Porcupine (Hystrix brachyura)<br />

<strong>and</strong> other meat animals” were also published. A research<br />

paper entitled “Notes on twinning in the Malayan Tapir<br />

(Tapirus indicus)” was presented during the 4th IUCN<br />

International Tapir Symposium in Cancun, Mexico.<br />

Several genetic researches carried out by the division<br />

were also published in local <strong>and</strong> international journals.<br />

This include research on Malaysian Fruits Bats<br />

Phylogeny Inferred Using Ribosomal RNA with the<br />

purpose to derive at a conclusion on the phylogenic<br />

relationship among fruit eating bats in Malaysia<br />

using molecular technique. Other genetic researches<br />

published are “Mitochondrial DNA Diversity <strong>of</strong> Tor<br />

tambroides Valenciennes (Cyprinidae) from Five<br />

Natural Populations in Malaysia” which involved<br />

mahseer from 5 different locations <strong>and</strong> “Phylogenetic<br />

Relationships <strong>of</strong> the Asian Palm Civets (Hemigalinae &<br />

Paradoxurinae, Viverridae, Carnivora” which analyses<br />

the overall phylogenetic relationship among Asian palm<br />

civets from different subfamily.<br />

PERHILITAN I


PENgURUSAN<br />

Management


PERJAwATAN<br />

Sehingga 31 Disember <strong>2008</strong>, sejumlah 1,301 jawatan<br />

daripada 1,512 jawatan yang terk<strong>and</strong>ung dalam Waran<br />

Perjawatan telah diisi manakala sebanyak 211 jawatan<br />

masih kosong.<br />

PELANTIKAN<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, seramai 130 orang pegawai<br />

baru telah melaporkan diri di Jabatan PERHILITAN<br />

untuk mengisi jawatan-jawatan yang masih kosong.<br />

PEPERIKSAAN JAbATAN PERHILITAN<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, pihak Jabatan PERHILITAN<br />

telah mengadakan dua kali Peperiksaan Khas Jabatan,<br />

empat kali Peperiksaan Perkhidmatan Jabatan dan tiga<br />

siri Peperiksaan Penilaian Tahap Kecekapan (PTK).<br />

Peperiksaan Perkhidmatan dan Khas Jabatan<br />

Peperiksaan Perkhidmatan dan Khas Jabatan melibatkan<br />

kakitangan Jabatan dari gred Pembantu Hidupan Liar<br />

G11 hingga Pegawai Hidupan Liar Gred G41. Seramai<br />

106 orang calon telah menduduki peperiksaan tersebut<br />

seperti yang disenaraikan di dalam Jadual 32.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

PENgURUSAN<br />

Management<br />

POsTing<br />

As <strong>of</strong> 31 December <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 1,301 posts from the<br />

1,512 posts were filled while 211 posts are vacant.<br />

aPPOinTMEnT<br />

Throughout <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 130 <strong>of</strong>ficers were appointed<br />

to fill the various positions within the DWNP.<br />

dWnP ExaMinaTiOn<br />

In <strong>2008</strong>, DWNP conducted two <strong>Department</strong>al Special<br />

Examination, 4 <strong>Department</strong>al Service Examination <strong>and</strong><br />

3 series <strong>of</strong> Competency Level Assessment Examination<br />

(PTK).<br />

service <strong>and</strong> special Examination<br />

A total <strong>of</strong> 130 c<strong>and</strong>idates comprising <strong>of</strong> Assistant<br />

<strong>Wildlife</strong> Officer (G11) to <strong>Wildlife</strong> Officer (G41) sat for<br />

the Service <strong>and</strong> Special Examination (Table 32).<br />

Jadual 32: Peperiksaan Perkhidmatan dan Peperiksaan Khas Jabatan tahun <strong>2008</strong><br />

table 32: Service Examination <strong>and</strong> Special Examination for the year <strong>2008</strong>


Jadual <br />

<br />

32 (Sambungan) / table 32 (Continued)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Peperiksaan <br />

<br />

Penilaian Tahap Kecekapan (PTK)<br />

<br />

<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong> juga Jabatan telah mengadakan<br />

sebanyak 3 <br />

<br />

siri Peperiksaan Penilaian Tahap Kecekapan<br />

(PTK) melibatkan <br />

<br />

pelbagai peringkat jawatan seperti<br />

<br />

<br />

berikut:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 33 : Senarai Siri Peperiksaan Penilaian Tahap Kecekapan (PTK)<br />

table 33 : List <strong>of</strong> Competency Level Assessment Examination series<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

competency level assessment Examination<br />

Throughout <strong>2008</strong>, the <strong>Department</strong> conducted three<br />

Competency Level Assessment examinations involving<br />

various positions in <strong>2008</strong>. <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I


I PERHILITAN<br />

0<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 33 (Sambungan) / table 33 (Continued)


Jadual 34 (Sambungan) / table 34 (Continued)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Laporan terimaan dan perbelanjaan Akaun Amanah<br />

<br />

<br />

Operasi Menyelamat Hidupan Liar <br />

<br />

yang terperangkap<br />

sehingga 31 Disember <br />

<strong>2008</strong> adalah seperti di Jadual<br />

36 dan laporan <br />

<br />

terimaan dan perbelanjaan <br />

Akaun<br />

Amanah<br />

<br />

Konservasi <br />

Kepelbagaian Biologi <br />

<br />

sehingga 31<br />

Disember <strong>2008</strong> <br />

<br />

adalah seperti di Jadual <br />

<br />

37.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual<br />

<br />

<br />

35: Laporan Kewangan bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table <br />

<br />

35: Financial Report for the year <strong>2008</strong> <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

AKAuN AmANAH HIDuPAN LIAR <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

KEwANGAN <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

financE<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Bagi tahun <strong>2008</strong>, <br />

sebanyak RM 66,776,750.00 The <strong>Department</strong> was allocated RM <br />

66,776,750.00<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Peruntukan Belanja <br />

Mengurus telah diluluskan untuk for operating expenditure in <strong>2008</strong>. A total <strong>of</strong> RM<br />

Jabatan PERHILITAN. Dari jumlah tersebut, sebanyak 66,701,959.35 (98.39%) was spent up to 31 December<br />

<br />

<br />

RM 66,701,959.35 (98.39%)<br />

<br />

<br />

telah dibelanjakan <strong>2008</strong>. The summary <br />

<strong>of</strong> expenditure is shown in Table<br />

<br />

sehingga 31 Disember <strong>2008</strong>. Ringkasan <br />

<br />

perbelanjaan 35.<br />

<br />

<br />

yang telah dibuat adalah seperti di Jadual 35.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

WildlifE TrusT fund<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

The contributions <br />

<strong>and</strong> expenditure for <strong>Wildlife</strong> Rescue<br />

Operation <strong>and</strong> <br />

<br />

Biodiversity Conservation Trust Fund<br />

ending 31 December <strong>2008</strong> is shown in Table 36 <strong>and</strong> 37<br />

respectively.<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN <br />

I 1


2<br />

Jadual 36: Akaun Amanah Operasi Menyelamat Hidupan Liar Yang Terperangkap sehingga 31 Disember <strong>2008</strong><br />

table 36: <strong>Wildlife</strong> Rescue Trust Fund Operations ending 31 December <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 37: Akaun Amanah Konservasi Kepelbagaian Biologi sehingga 31 Disember <strong>2008</strong><br />

table 37: Biodiversity Conservation Trust Fund ending 31 December <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PROJEK PEmbANGuNAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Kebanyakan projek pembangunan bagi Jabatan<br />

PERHILITAN pada tahun <strong>2008</strong> adalah di peringkat<br />

perlaksanaan dan pembinaan. Daripada 91 projek bagi<br />

RMK-9, sebanyak 52 (57.14%) projek telah dimulakan<br />

manakala 29 (31.86%) projek telah berjaya disiapkan<br />

sepenuhnya. Bagi projek pembangunan yang telah siap,<br />

ia akan diserahkan kepada Jabatan.<br />

Pada tahun <strong>2008</strong>, sebanyak RM 32,551,950.00<br />

telah diperuntukkan untuk menjana projek-projek<br />

pembangunan PERHILITAN, di mana sebanyak RM<br />

32,392,934.01 (99.51%) daripadanya telah berjaya<br />

dibelanjakan pada hujung tahun <strong>2008</strong>.<br />

dEvElOPMEnT PrOjEcT<br />

In <strong>2008</strong>, most <strong>of</strong> the DWNP development projects were<br />

at the implementation <strong>and</strong> construction stage. Out <strong>of</strong><br />

91 projects, a total <strong>of</strong> 52 (57.14%) projects are being<br />

implemented while 29 (31.86%) projects were completed<br />

<strong>and</strong> would be h<strong>and</strong>ed over to the <strong>Department</strong>.<br />

A total <strong>of</strong> RM 32,551,950.00 was allocated for<br />

DWNP development projects in <strong>2008</strong>. A total <strong>of</strong><br />

RM32,392,934.01 (99.51%) was spent at the end <strong>of</strong><br />

<strong>2008</strong>.


Jadual 38: Senarai projek pembangunan bagi tahun <strong>2008</strong><br />

table 38: List <strong>of</strong> development projects for the year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 3


PENINGKATAN KEmuDAHAN TEKNOLOGI uPgrading Of infOrMaTiOn <strong>and</strong><br />

<br />

<br />

<br />

mAKLumAT DAN <br />

<br />

KOmuNIKASI ICT<br />

cOMMunicaTiOn TEchnOlOgy (icT) faciliTiEs<br />

Antara beberapa <br />

<br />

<br />

perkara yang dilaksanakan untuk In <strong>2008</strong>, upgrading <strong>of</strong> ICT facilities involved acquisition<br />

<br />

<br />

peningkatan kemudahan ICT Jabatan sepanjang tahun <strong>of</strong> hardware <strong>and</strong> s<strong>of</strong>tware as well as upgrading <strong>of</strong><br />

<strong>2008</strong> ialah <br />

perolehan <br />

<br />

perkakasan dan perisian ICT local area network (LAN) at five locations (DWNP<br />

serta naiktaraf <br />

<br />

sistem rangkaian setempat (LAN) di headquarters, Institute <strong>of</strong> Biodiversity, Lanchang,<br />

lima lokasi <br />

iaitu <br />

<br />

Ibu Pejabat Jabatan PERHILITAN, Pahang; Paya Indah Wetl<strong>and</strong>s, Krau WR, Pahang <strong>and</strong><br />

Institut Biodiversiti, <br />

<br />

Lanchang, Pahang, Paya Indah the <strong>National</strong> Elephant Conservation Centre, Kuala<br />

Wetl<strong>and</strong>s, RHL Krau, Pahang dan Pusat Konservasi G<strong>and</strong>ah, Pahang).<br />

<br />

<br />

Gajah Kebangsaan, Pahang.<br />

<br />

<br />

Di samping itu, <br />

<br />

pembangunan sistem e-PERHILITAN Development <strong>of</strong> e-PERHILITAN system was in its third<br />

telah memasuki <br />

<br />

fasa ketiga pelaksanaannya iaitu phase <strong>of</strong> implementation (installation, configuration <strong>and</strong><br />

memasang, mengkonfigurasi <br />

<br />

dan menguji semua testing <strong>of</strong> hardware) completion <strong>of</strong> the User Acceptance<br />

perkakasan yang <br />

<br />

terlibat serta menyelesaikan proses Test (UAT) process for five out <strong>of</strong> 11 modules.<br />

User Acceptance Test (UAT) bagi lima daripada sebelas<br />

<br />

<br />

modul e-PERHILITAN.<br />

<br />

<br />

Rangkaian luas<br />

<br />

<br />

NRE*Net juga telah siap dipasang di 15<br />

lokasi pejabat cawangan<br />

<br />

<br />

Jabatan PERHILITAN.<br />

<br />

<br />

Pelupusan Peralatan <br />

<br />

ICT<br />

<br />

<br />

Bagi tahun <strong>2008</strong> <br />

<br />

sebanyak 18 peralatan ICT yang telah<br />

usang dan tidak ekonomik untuk dibaiki telah dilupuskan.<br />

Aset ICT tersebut <br />

<br />

terdiri daripada komputer, komputer<br />

<br />

<br />

riba, pencetak dan Uninterupted Power Supply (UPS).<br />

In <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 18 obsolete <strong>and</strong> uneconomical ICT<br />

equipment were disposed. The ICT equipment comprised<br />

<strong>of</strong> computer, laptop computer, printer <strong>and</strong> Uninterupted<br />

Power Supply (UPS).<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 36 <br />

<br />

(Sambungan) / table 36 (Continued)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

The NRE*Net wide area network was installed at 15<br />

DWNP branch <strong>of</strong>fices.<br />

disposal <strong>of</strong> icT Equipment


KALENDER AKTIVITI<br />

Calendar <strong>of</strong> Events


6<br />

AKTIVITI-AKTIVITI mENARIK SEPANJANG TAHuN<br />

<strong>2008</strong> :<br />

memor<strong>and</strong>um Persefahaman (mou)<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, beberapa Memor<strong>and</strong>um<br />

Persefahaman dan Surat Persetujuan telah<br />

dit<strong>and</strong>atangani antara Jabatan PERHILITAN dan<br />

beberapa organisasi luar. Beberapa MoU lain yang masih<br />

lagi dalam peringkat rundingan yang akan diteruskan<br />

pada tahun 2009. Berikut merupakan status beberapa<br />

MoU bagi tahun <strong>2008</strong>:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

mAJLIS PERASmIAN/PELANCARAN<br />

Beberapa majlis perasmian/pelancaran pejabat/<br />

program telah diadakan sepanjang tahun <strong>2008</strong>. Berikut<br />

adalah senarai majlis perasmian/pelancaran sepanjang<br />

tahun <strong>2008</strong>:<br />

KALENDER AKTIVITI<br />

Calendar Of Events<br />

significanT EvEnTs ThrOughOuT <strong>2008</strong> :<br />

Memor<strong>and</strong>um <strong>of</strong> underst<strong>and</strong>ing (Mou)<br />

Throughout <strong>2008</strong>, several Memor<strong>and</strong>um <strong>of</strong><br />

Underst<strong>and</strong>ing <strong>and</strong> Letter <strong>of</strong> Agreement were signed<br />

between DWNP <strong>and</strong> several external organizations.<br />

Several MoUs are still under negotiations would be<br />

pursued in 2009. The status <strong>of</strong> MoUs for <strong>2008</strong> are as<br />

follows:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Official OPEning / launching cErEMOny<br />

In <strong>2008</strong>, <strong>of</strong>ficial opening/launching <strong>of</strong> new <strong>of</strong>fices <strong>and</strong><br />

programmes were held as follows:


PROGRAm EXPERT LECTuRE SERIES ExPErT <br />

<br />

lEcTurE sEriEs PrOgraMME<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Sebanyak dua sesi program Expert Lecture Series telah Two Expert Lecture Series were conducted by the<br />

<br />

<br />

<br />

berjaya dianjurkan oleh Jabatan PERHILITAN pada tahun DWNP in <strong>2008</strong>. The purpose <strong>of</strong> this programme is<br />

<br />

<br />

<strong>2008</strong>. Program ini bertujuan memberi pendedahan dan to give exposure <strong>and</strong> knowledge to DWNP staff <strong>and</strong><br />

pengetahuan kepada kakitangan Jabatan PERHILITAN public on issues related to biodiversity conservation in<br />

dan orang ramai mengenai isu-isu berkaitan dengan Malaysia.n The lectures were presented by experts in<br />

konservasi biodiversiti di Malaysia. Ceramah telah the respective fields. The Expert Lecture Series held at<br />

disampaikan oleh penceramah yang mempunyai the Auditorium <strong>of</strong> DWNP Headquarters are as follows:<br />

kepakaran dalam bidang masing-masing. Program<br />

Expert Lecture Series yang diadakan di Auditorium Ibu<br />

Pejabat Jabatan PERHILITAN adalah seperti berikut:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 7


LAwATAN TETAmu KEHORmAT, DELEGASI DAN<br />

AGENSI LuAR KE JAbATAN PERHILITAN<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, Jabatan PERHILITAN menerima<br />

kunjungan dan lawatan oleh tetamu kehormat, delegasi<br />

dan agensi luar di Ibu Pejabat Jabatan PERHILITAN<br />

dan beberapa kawasan di bawah kelolaan Jabatan<br />

PERHILITAN. Antara tetamu, delegasi dan agensi luar<br />

yang melawat Jabatan PERHILITAN adalah seperti<br />

berikut:<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

visiTs By viPs, dElEgaTiOns <strong>and</strong> agEnciEs<br />

TO dWnP<br />

Throughout <strong>2008</strong>, several visits were made by VIPs,<br />

delegations <strong>and</strong> other agencies to DWNP. Among those<br />

who visited DWNP were:


mESYuARAT <br />

<br />

DI PERINGKAT ANTARAbANGSA <br />

<br />

inTErnaTiOnal MEETings<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Berikut adalah senarai mesyuarat yang dihadiri <br />

<br />

oleh kakitangan Jabatan di peringkat antarabangsa by DWNP staff in <strong>2008</strong>:<br />

sepanjang tahun <strong>2008</strong>:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

2<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

ND ASEAN-wEN wORKSHOP ON TASK FORCE AND<br />

wORKING GROuPS DEVELOPmENT<br />

Pada 28 hingga 30 Januari <strong>2008</strong> bertempat di Hotel<br />

Crown Princess, Kuala Lumpur, satu bengkel mengenai<br />

Task Force <strong>and</strong> Working Groups Development (ASEAN-<br />

WEN) telah dianjurkan oleh ASEAN-WEN, dengan<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

The following are the list <strong>of</strong> international meetings attended<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

2nd asEan-WEn WOrkshOP On Task fOrcE<br />

<strong>and</strong> WOrking grOuPs dEvElOPMEnT<br />

<br />

<br />

A workshop on Task Force <strong>and</strong> Working Groups<br />

Development (ASEAN-WEN) was jointly organised by<br />

ASEAN-WEN, with the cooperation <strong>of</strong> the Ministry <strong>of</strong><br />

Natural Resources <strong>and</strong> Environment Malaysia, DWNP <strong>and</strong><br />

PERHILITAN I


100<br />

kerjasama Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar,<br />

Jabatan PERHILITAN dan NGO tempatan (TRAFFIC<br />

South East Asia). Bengkel ini disertai oleh agensiagensi<br />

kerajaan dari negara ASEAN yang terlibat dalam<br />

konservasi hidupan liar, Pihak tempatan turut dihadiri<br />

oleh wakil-wakil Jabatan PERHILITAN, Jabatan Hidupan<br />

Liar Sabah, Jabatan Perhutanan Sarawak, pihak<br />

Kastam DiRaja Malaysia dan Polis DiRaja Malaysia.<br />

Bengkel ini berfungsi sebagai platform bagi membantu<br />

agensi kerajaan berkaitan untuk berkongsi maklumat<br />

dan menambahbaik strategi penguatkuasaan hidupan<br />

liar yang sedia ada.<br />

PEmbuKAAN PEJAbAT<br />

bARu DI PENGKALAN<br />

KubOR, KELANTAN<br />

Dalam usaha untuk<br />

meningkatkan aktiviti<br />

penguatkuasaan pencegahan<br />

penyeludupan hidupan liar,<br />

pejabat baru telah dibuka<br />

pada 1 Februari <strong>2008</strong> di<br />

Pengkalan Kubor, Tumpat,<br />

Kelantan. Pejabat ini dikenali<br />

sebagai Pejabat Unit<br />

Kawalan Sempadan, Jabatan<br />

PERHILITAN Negeri Kelantan. Tugas utama unit ini<br />

adalah untuk menjalankan kerja-kerja pemantauan dan<br />

pemeriksaan di semua pintu masuk.<br />

PENYERAHAN bANGuNAN<br />

PENTADbIRAN DAN<br />

KuARTERS uNIT<br />

PENGuRuSAN TAPAK<br />

RAmSAR TASEK bERA<br />

Majlis penyerahan siap Projek<br />

Bangunan Pentadbiran dan<br />

Kuarters Unit Pengurusan<br />

Tapak Ramsar Tasek Bera<br />

telah dilaksanakan oleh<br />

Pengarah JKR Negeri<br />

Pahang, Datuk Rosman bin<br />

Ayub kepada Ketua Unit<br />

Pembangunan, En Mohamad Nazli Mahamad Zain bagi<br />

pihak Jabatan pada 14 Ogos <strong>2008</strong>.<br />

I PERHILITAN<br />

local NGOs (TRAFFIC South East Asia) from 28 to 30<br />

January <strong>2008</strong> at the Crown Princess Hotel, Kuala Lumpur.<br />

The workshop was attended by government agencies<br />

from ASEAN countries which are involved in wildlife<br />

conservation. Malaysia was represented by DWNP, Sabah<br />

<strong>Wildlife</strong> <strong>Department</strong>, Sarawak Forestry <strong>Department</strong>, the<br />

Royal Malaysian Custom <strong>and</strong> the Royal Malaysian Police.<br />

The workshop provided a platform to assist the various<br />

government agencies in sharing information <strong>and</strong> enhance<br />

existing wildlife enforcement strategy.<br />

OPEning Of OfficE<br />

aT PEngkalan<br />

kuBOr, kElanTan<br />

In the efforts to enhance<br />

enforcement on wildlife<br />

smuggling, a new <strong>of</strong>fice<br />

for the Border Control<br />

Unit at Pengkalan Kubor,<br />

Tumpat, Kelantan was<br />

<strong>of</strong>ficially opened on 1<br />

February <strong>2008</strong>. The main<br />

function <strong>of</strong> the unit is to<br />

carry out surveillance on<br />

all entry points along the border.<br />

h<strong>and</strong>ing OvEr Of<br />

adMinisTraTiOn<br />

Building <strong>and</strong><br />

QuarTErs aT TasEk<br />

BEra raMsar siTE<br />

On 14 August <strong>2008</strong>,<br />

the newly completed<br />

administration building<br />

<strong>and</strong> quarters at Tasek Bera<br />

Ramsar Site Management<br />

Unit was <strong>of</strong>ficially h<strong>and</strong>ed<br />

over by the Pahang PWD<br />

State Director, Y.Bhg.<br />

Datuk Rosman bin Ayub to Mr. Mohamad Nazli Mahamad<br />

Zain, on behalf <strong>of</strong> the <strong>Department</strong>.


mAJLIS ANuGERAH PERKHIDmATAN CEmERLANG<br />

2007 DAN mAJLIS PERSARAAN <strong>2008</strong> JAbATAN<br />

PERHILITAN<br />

Pada 18 Ogos <strong>2008</strong>, seramai 90 orang warga<br />

PERHILITAN telah menerima Anugerah Perkhidmatan<br />

Cemerlang 2007. Manakala seramai 26 orang warga<br />

PERHILITAN yang akan bersara turut diraikan dalam<br />

majlis tersebut. Majlis telah disempurnakan oleh Y.Bhg<br />

Dato’ Zoal Azha Yus<strong>of</strong>, Timbalan Ketua Setiausaha I,<br />

Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar.<br />

AKTIVITI EKuESTRIAN DYmm<br />

SERI PADuKA bAGINDA YANG<br />

DIPERTuAN AGONG DI PAYA<br />

INDAH wETLANDS (PIw)<br />

Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, DYMM Seri<br />

Paduka Baginda Yang Dipertuan<br />

Agong, Tuanku Mizan Sultan Zainal<br />

Abidin telah menjalankan aktiviti<br />

berkuda di PIW. PIW menjadi lokasi<br />

pilihan kerana mempunyai trek<br />

berkuda yang sesuai untuk acara<br />

endurance di samping mempunyai<br />

pem<strong>and</strong>angan yang menarik.<br />

PERTANDINGAN NYANYIAN<br />

LAGu PATRIOTIK<br />

Sempena Sambutan Hari<br />

Kemerdekaan Malaysia ke-<br />

51, Ibu Pejabat Jabatan<br />

PERHILITAN telah mengadakan<br />

pert<strong>and</strong>ingan Nyanyian Lagu<br />

Patriotik pada 28 Ogos<br />

<strong>2008</strong> di Auditorium Jabatan<br />

PERHILITAN. Sebanyak lima<br />

kumpulan telah mengambil<br />

bahagian di dalam pert<strong>and</strong>ingan<br />

ini yang telah dimenangi oleh Bahagian Perundangan<br />

dan Penguatkuasaan. Pert<strong>and</strong>ingan ini diadili oleh Y.Bhg<br />

Ketua Pengarah dan Timbalan Ketua Pengarah II.<br />

cErEMOny fOr ExcEllEncE sErvicE<br />

aWard, 2007 <strong>and</strong> rETirEMEnT, <strong>2008</strong><br />

On the 18th August <strong>2008</strong>, a total <strong>of</strong> 90 DWNP staff received<br />

their Excellence Service Award for 2007. While 26 would<br />

be retirees were also honoured during the ceremony. The<br />

ceremony was <strong>of</strong>ficiated by Y.Bhg Dato’ Zoal Azha Yus<strong>of</strong>,<br />

Deputy Secretary General I, Ministry <strong>of</strong> Natural Resources<br />

<strong>and</strong> Environment.<br />

EQuEsTrian acTiviTiEs By his<br />

rOyal highnEss sEri Paduka<br />

Baginda yang diPErTuan<br />

agOng Paya indah WETl<strong>and</strong>s<br />

(PiW)<br />

His Royal Highness, Seri Paduka<br />

Baginda Yang Dipertuan Agong, Tuanku<br />

Mizan Sultan Zainal Abidin conducted<br />

several equestrian activities at Paya<br />

Indah Wetl<strong>and</strong>s (PIW). PIW was chosen<br />

as location due to the suitability <strong>of</strong> the<br />

track for endurance training apart from<br />

the beautiful scenery in the area.<br />

PaTriOTic<br />

sOng singing<br />

cOMPETiTiOn<br />

In conjunction with the 51st<br />

Merdeka Day Celebration,<br />

the DWNP HQ organized<br />

a Patriotic Song Singing<br />

Competition on the 28th<br />

August <strong>2008</strong>, at the<br />

Auditorium. The Law <strong>and</strong><br />

Enforcement Division was<br />

voted as the winner <strong>of</strong> the<br />

competition which was judged by the Director General <strong>and</strong><br />

Deputy Director General II.<br />

PERHILITAN I 101


102<br />

D’TREASuRE HuNT <strong>2008</strong> DI ZOO mELAKA<br />

Sebagai menutup kempen<br />

“The Endau Rompin Tropical<br />

Rainforest Experience”, satu<br />

program “D’Treasure Hunt<br />

<strong>2008</strong>” telah diadakan pada<br />

31 Mac <strong>2008</strong> di Zoo Melaka.<br />

Program ini anjuran Aquaria<br />

KLCC dengan kerjasama<br />

Perbadanan Taman Negara<br />

Johor, Taman Burung Kuala<br />

Lumpur dan Zoo Melaka.<br />

Semua peserta dikehendaki<br />

melengkapkan tugasan yang<br />

diberikan di Taman Burung<br />

Kuala Lumpur, Zoo Melaka<br />

dan Aquaria KLCC bagi<br />

merebut gelaran dan hadiahhadiah<br />

sampingan yang lain.<br />

HARI KELuARGA <strong>2008</strong><br />

DAN PROGRAm mOTIVASI<br />

KAKITANGAN JAbATAN<br />

PERHILITAN<br />

Pada tahun <strong>2008</strong>, Kelab<br />

Sukan dan Kebajikan<br />

Jabatan PERHILITAN telah<br />

menganjurkan Sambutan Hari<br />

Keluarga <strong>2008</strong> dan Program<br />

Motivasi Kakitangan Jabatan<br />

PERHILITAN pada 20-21<br />

Disember <strong>2008</strong> di Paya<br />

Indah Wetl<strong>and</strong>s. Pelbagai<br />

aktiviti telah diadakan seperti<br />

Pert<strong>and</strong>ingan Memancing,<br />

Pert<strong>and</strong>ingan Karaoke dan<br />

Sukaneka.<br />

I PERHILITAN<br />

d’TrEasurE hunT <strong>2008</strong> in ZOO MElaka<br />

“D’Treasure Hunt <strong>2008</strong>” was<br />

organized on 31st March <strong>2008</strong><br />

at Zoo Melaka. The treasure<br />

hunt was part <strong>of</strong> the “The Endau<br />

Rompin Tropical Rainforest<br />

Experience” campaign<br />

organised by Aquaria KLCC<br />

in collaboration with the Johor<br />

<strong>National</strong> Park Corporation, Bird<br />

Park Kuala Lumpur dan Zoo<br />

Melaka.<br />

MOTivaTiOn cOursE<br />

<strong>and</strong> faMily day fOr<br />

dWnP sTaff<br />

The DWNP organized a<br />

motivation course <strong>and</strong> Family<br />

Day for its staff on the 20-<br />

21 December <strong>2008</strong> at Paya<br />

Indah Wetl<strong>and</strong>s (PIW). Various<br />

activities were organized such as<br />

Fishing Competition, Karaoke<br />

Competition <strong>and</strong> Sports.


PRODUK<br />

Product


10<br />

PRODuK<br />

Jabatan PERHILITAN telah mempergiatkan usaha<br />

penerbitan bahan-bahan penulisan sebagai rujukan<br />

dan bahan edaran. Sepanjang tahun <strong>2008</strong>, sebanyak<br />

37 bahan penerbitan telah dikeluarkan oleh Jabatan<br />

PERHILITAN seperti di dalam Jadual 39.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

PRODUK<br />

Product<br />

PrOducT<br />

The DWNP has enhanced the publication <strong>of</strong> arcticles as<br />

references in <strong>2008</strong>. A total <strong>of</strong> 37 products were published<br />

as shown in Table 39.<br />

Jadual 39: Senarai bahan terbitan Jabatan PERHILITAN untuk <strong>2008</strong><br />

table 39: List <strong>of</strong> DWNP’s publications in <strong>2008</strong>


PERHILITAN I 10<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Jadual 39 (Sambungan) / table 39 (Continued)


LAMPIRAN<br />

Appendices


I PERHILITAN<br />

10<br />

Lampiran A<br />

Appendix A<br />

PENCAPAIAN KES uNTuK TAHuN <strong>2008</strong><br />

<strong>Wildlife</strong> Cases for the year <strong>2008</strong><br />

Appendices<br />

LAMPIRAN


PERHILITAN I 10<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran b<br />

Appendix B<br />

DATA PENCAPAIAN KES DAN HASIL DI bAwAH AKTA PERLINDuNGAN HIDuPAN LIAR 1972 [AKTA 76] PADA TAHuN <strong>2008</strong><br />

Data on Offences <strong>and</strong> Revenue Collection under the Protection <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> Act 1972 [Act 76] for the year <strong>2008</strong>


I PERHILITAN<br />

110<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran b (Sambungan)<br />

Appendix B (Continued)<br />

DATA PENCAPAIAN KES DAN HASIL DI bAwAH AKTA PERLINDuNGAN HIDuPAN LIAR 1972 [AKTA 76] PADA TAHuN <strong>2008</strong><br />

Data on Offences <strong>and</strong> Revenue Collection under the Protection <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> Act 1972 [Act 76] for the year <strong>2008</strong><br />

Nota/Notes :<br />

B/S - Belum Selesai/Pending<br />

S - Selesai/Settled


Lampiran C<br />

Appendix C<br />

SENARAI SEbAHAGIAN KES YANG mELANGGAR AKTA PERLINDuNGAN HIDuPAN LIAR 1972 [AKTA 76]<br />

PADA TAHuN <strong>2008</strong><br />

List <strong>of</strong> Cases Commited under the Protection <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> Act 1972 [Act 76] For The Year <strong>2008</strong><br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

PERHILITAN I 111


I PERHILITAN<br />

112<br />

Lampiran C (Sambungan)<br />

Appendix C (Continued)


PERHILITAN I 113<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran C (Sambungan)<br />

Appendix C (Continued)


I PERHILITAN<br />

11<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran C (Sambungan)<br />

Appendix C (Continued)


PERHILITAN I 11<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran C (Sambungan)<br />

Appendix C (Continued)


I PERHILITAN<br />

116<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran D<br />

Appendix D<br />

bILANGAN LESEN YANG DIKELuARKAN mENGIKuT JENIS DAN HASIL PADA TAHuN <strong>2008</strong><br />

Number <strong>of</strong> Licences Issued <strong>and</strong> Revenue Collected in <strong>2008</strong>


PERHILITAN I 117<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran D (Sambungan)<br />

Appendix D (Continued)


I PERHILITAN<br />

11<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran D (Sambungan)<br />

Appendix D (Continued)


PERHILITAN I 11<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran D (Sambungan)<br />

Appendix D (Continued)


I PERHILITAN<br />

120<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran E<br />

Appendix E<br />

SENARAI bINATANG buRuAN YANG DIREKOD DIbuNuH uNTuK SEmuA NEGERI DI SELuRuH SEmENANJuNG mALAYSIA bAGI TAHuN <strong>2008</strong><br />

List <strong>of</strong> Game Animals Killed Throughout Peninsular Malaysia in <strong>2008</strong>


PERHILITAN I 121<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran F<br />

Appendix F<br />

DATA PEmELIHARAAN HIDuPAN LIAR <strong>2008</strong><br />

List Of <strong>Wildlife</strong> Kept <strong>2008</strong>


122<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I PERHILITAN<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran G<br />

Appendix G<br />

SENARAI SPESIES DAN JumLAH SAmPEL YANG TELAH DITERImA DAN DIKATALOGKAN DI mAKmAL wGRb<br />

List <strong>of</strong> species <strong>and</strong> number <strong>of</strong> samples recorded <strong>and</strong> catalogued at WGRB Laboratory


PERHILITAN I 123<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran G (Sambungan)<br />

Appendix G (Continued)


I PERHILITAN<br />

12<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran G (Sambungan)<br />

Appendix G (Continued)


PERHILITAN I 12<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran G (Sambungan)<br />

Appendix G (Continued)


I PERHILITAN<br />

126<br />

Lampiran H<br />

Appendix H<br />

KuRSuS DALAmAN YANG DIJALANKAN OLEH JAbATAN PERHILITAN PADA TAHuN <strong>2008</strong><br />

List <strong>of</strong> Internal Courses Conducted by DWNP for the year <strong>2008</strong>


PERHILITAN I 127<br />

Lampiran H (Sambungan)<br />

Appendix H (Continued)


I PERHILITAN<br />

12<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran H (Sambungan)<br />

Appendix H (Continued)


PERHILITAN I 12<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran H (Sambungan)<br />

Appendix H (Continued)


I PERHILITAN<br />

130<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran I<br />

Appendix I<br />

HASIL TINJAuAN bERDASARKAN SPESIES DAN KAwASAN TINJAuAN bAGI bANCIAN buRuNG-buRuNG AIR DI ASIA<br />

Survey Results According to Species <strong>and</strong> Survey Area for Asian Waterbird Census Survey


PERHILITAN I 131<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Lampiran I (Sambungan)<br />

Appendix I (Continued)


132<br />

AbI<br />

ATm<br />

CbD<br />

CEPA<br />

CITES<br />

DON<br />

DwNP<br />

FRIm<br />

GIS<br />

GP<br />

IbD<br />

ICT<br />

ImR<br />

INSTuN<br />

IuCN<br />

JAS<br />

Jhr<br />

JKR<br />

JPm<br />

JPN<br />

JPSm<br />

JRE<br />

KAS<br />

Ked<br />

KLCC<br />

KPm<br />

K’tan<br />

KwR<br />

mARDI<br />

I PERHILITAN<br />

Agro-Biotechnology Institute <strong>of</strong> Malaysia<br />

Angkatan Tentera Malaysia<br />

Convention on Biodiversity<br />

Senarai Singkatan<br />

List <strong>of</strong> Abbreviations<br />

Communication, Education <strong>and</strong> Public Awareness<br />

Convention on International Trade in Endangered Species <strong>of</strong> Fauna <strong>and</strong> Flora<br />

Defenders <strong>of</strong> Nature<br />

<strong>Department</strong> <strong>of</strong> <strong>Wildlife</strong> <strong>and</strong> <strong>National</strong> <strong>Parks</strong><br />

Forest Research Institut <strong>of</strong> Malaysia<br />

Geographic Information System<br />

Gr<strong>and</strong> Prix<br />

Institut Biodiversiti<br />

Information <strong>and</strong> Communication Technology<br />

Institute <strong>of</strong> Medical Research<br />

Institut Tanah dan Ukur Negara<br />

International Union for the Conservation <strong>of</strong> Nature<br />

Jabatan Alam Sekitar<br />

Johor<br />

Jabatan Kerja Raya<br />

Jabatan Perdana Menteri<br />

Jabatan Pelajaran Negeri<br />

Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia<br />

Jungle River Ecology<br />

Bahagian Konservasi Alam Sekitar, Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar<br />

Kedah<br />

Kuala Lumpur City Centre<br />

Kementerian Pelajaran Malaysia<br />

Kelantan<br />

Krau <strong>Wildlife</strong> Reserve<br />

Malaysian Agricultural Research <strong>and</strong> Development Institute


mka<br />

mNS<br />

mYCAT<br />

NRE<br />

N.S<br />

OKT<br />

Pah<br />

PbT<br />

PIw<br />

PKHL<br />

P.P<br />

PPbD<br />

PPPAT<br />

Prk<br />

R&D<br />

RHL<br />

SED<br />

S’gor<br />

SSN<br />

T’ganu<br />

TNA<br />

TNPP<br />

uIAm<br />

uiTm<br />

uKm<br />

um<br />

umS<br />

umT<br />

uNDP<br />

Melaka<br />

Malayan Nature Society<br />

Malaysian Conservation Alliance for Tigers<br />

Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar<br />

Negeri Sembilan<br />

Orang Kena Tuduh<br />

Pahang<br />

Pihak Berkuasa Tempatan<br />

Paya Indah Wetl<strong>and</strong>s<br />

Pusat Konservasi Hidupan Liar<br />

Pulau Pinang<br />

Program Pendidikan Biodiversiti<br />

Pusat Penyelidikan Perikanan Air Tawar<br />

Perak<br />

Research <strong>and</strong> Development<br />

Rezab Hidupan Liar<br />

State Education <strong>Department</strong><br />

Selangor<br />

Persatuan Sahabat Sungai Nenggiri<br />

Terengganu<br />

Training Need Analysis<br />

Taman Negara Pulau Pinang<br />

Universiti Islam Antarabangsa Malaysia<br />

Universiti Teknologi Mara<br />

Universiti Kebangsaan Malaysia<br />

Universiti Malaya<br />

Universiti Malaysia Sabah<br />

Universiti Malaysia Terengganu<br />

United Nations Development Programme<br />

Senarai Singkatan<br />

List <strong>of</strong> Abbreviations<br />

PERHILITAN I 133


13<br />

uNEP<br />

uNiKL<br />

uNImAS<br />

uNISEL<br />

uPm<br />

uSm<br />

uTm<br />

uPTRTb<br />

wCS<br />

wCC<br />

wCu<br />

wwF<br />

w.P.<br />

wR<br />

I PERHILITAN<br />

United Nations Environmental Programme<br />

Universiti Kuala Lumpur<br />

Universiti Malaysia Sarawak<br />

Universiti Selangor<br />

Universiti Putra Malaysia<br />

Universiti Sains Malaysia<br />

Universiti Teknologi Malaysia<br />

Unit Pengurusan Tapak Ramsar Tasek Bera<br />

<strong>Wildlife</strong> Conservation Society<br />

<strong>Wildlife</strong> Conservation Centre<br />

<strong>Wildlife</strong> Crime Unit<br />

World <strong>Wildlife</strong> Fund for Nature<br />

Wilayah Persekutuan<br />

<strong>Wildlife</strong> Reserve<br />

Senarai Singkatan<br />

List <strong>of</strong> Abbreviations


10<br />

7<br />

9<br />

LEMBAgA PENgARANg<br />

Editorial Board<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

11<br />

11<br />

2<br />

Penasihat Advisor<br />

Dato’ Abd Rasid bin Samsudin<br />

Pengerusi Chairperson<br />

Misliah binti Mohamad Basir<br />

Penyunting Editor<br />

Dr Zainal Zahari bin Zainuddin<br />

Aminuddin bin jamin<br />

Loo Kean Seong<br />

Nosrat Ravich<strong>and</strong>ran<br />

Nurshirah Binti Mustapha<br />

Nor Hani binti Abdul Samat<br />

Zaitul Hazlin binti Mat jusoh<br />

Setiausaha Secretary<br />

Suzilawati Binti Ramzan<br />

Koordinator Penerbitan Publication Coordinator<br />

Allan Rodrigo Balang<br />

4<br />

5<br />

1<br />

3<br />

8<br />

PERHILITAN I 13<br />

6

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!