16.01.2013 Views

Untitled

Untitled

Untitled

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

oland giorgaZe<br />

moTxrobebi<br />

Tbilisi<br />

2011<br />

1


edaqtori Tengiz CxaiZe<br />

mxatvari merab gewaZe<br />

© roland giorgaZe , Tbilisi , 2011<br />

ISBN 978-9941-0-2 27 7427 2 -02<br />

2<br />

UDC(uak)821.353.1-32<br />

g-511<br />

literaturas Cvens Tvalwin sul ufro metad etyoba<br />

komerciulobis daRi. bedis maZiebeli axalgazrda, modas<br />

ayolili kalams im ganzraxviT iRebs xelSi, Tanamokalmeebs<br />

uxamsobaSi gadaaWarbos da amiT miiqcios yuradReba,<br />

`warmatebas~ miaRwios. samwuxarod, masobrivi informaciis<br />

saSualebebi, romelTa umetesi nawilis devizi<br />

karga xania gaxda `sensacia~ da `skandali~, xels uwyobs<br />

amgvari makulaturis reklamirebas. marTlac rom, erTi<br />

Cveni qalbatoni poetis Tqmisa ar iyos, Sesabralisia is<br />

xeebi, samakulaturod rom iCexeba da nadgurdeba.<br />

fsevdoliteraturis am moZalebis dros keTilmosurne<br />

mkiTxvels gulze moxvdeba axalgazrda kacis<br />

wrfeli sityva, uSualoba, Sinagani mRelvarebis, fiqrebis,<br />

gulisnadebis gamxela, moewoneba yofiTi sinamdvilis<br />

SmorTan Seuguebloba da cxovrebis wminda wyarosadmi<br />

ltolvis survili, sizmareuli xilviT Tu lirikuli<br />

aRsarebis saxiT gamoxatuli.<br />

erTi didi indoeli poeti ambobs, balaxi ar cdilobs,<br />

baobabis xed gadaiqceso. amitomac aris buneba mravalferovani.<br />

literaturac asea: visac TviTgamoxatvis unari<br />

Seswevs da saTqmeli awuxebs, Tavisi xmac aqvs, rac qmnis<br />

literaturis mravalxmianobas, mravalferovnebas.<br />

dizaineri daviT megeneiSvili<br />

redaqtorisagan


SuaRame karga xnis gadasuli iqneboda. ca<br />

varskvlavebs ise moeWedaT, nemsis Casagdebi<br />

adgilic ki arsad iyo.<br />

pirbadri mTvare Tavis meufebas zeimobda.<br />

yovelTvis Cabnelebuli lampionebic ki akaSkaSebuliyo<br />

qalaqis am upatrono gareubanSi.<br />

gaukacrielebul Ramis SiSnarev mdumarebas<br />

Sua asaks mitanebuli mamakacis fexis<br />

xma arRvevda, rasac kacis xeldanatrebuli,<br />

mouvleli korpusebi eqod axmianebda.<br />

midioda gzaze kaci da miRiRinebda.<br />

Tavaweuli, zecas SehRimoda. Znelad SesamCnevi<br />

bancali dakvirvebul Tvals miaxvedrebda,<br />

rom kaci naqeifari iyo.<br />

_ rero-oo... sul ar moval am sofelSi<br />

reroo... ar varga, xmebi maklia... xmebi. rao,<br />

Tqveno udidebulesobav mTvarev! _ SublmoCrdilulma<br />

aixeda zecisken _ iqneb<br />

4


Tqven, Tqven, damexmaroT. bani mainc momeci,<br />

Se dalocvilo... eh, _ xeli Caiqnia kacma,<br />

Sorsa xar, Sors, ras momawvden. ise, dRes<br />

rava patarZaliviT gamoiyurebi _ galamazebuli,<br />

gakrialebuli, sufTa da ulaqebo, ha,<br />

raSia saqme?<br />

mudmiv sazrunavSi Caflulma mTvarem,<br />

RimiliT gadmoxeda Setortmanebul kacs,<br />

Tavi gadaiqn-gadmoiqnia da qaTinaurisagan<br />

gaxalisebulma erTi-orad moumata naTebas.<br />

_ vityvi, ra, mec, moclili xom ar aris,<br />

mTeli samyaros Rameuli darajia. - bodiSi,<br />

gvapatieT, gvapatieT, geTayva. ai, jamleTi,<br />

rom iyos axla Cems gverdiT, icocxle,<br />

davagugunebdiT, _ kai pirveli aqvs, magram<br />

marto var, erTi xma ki qarTul simReraSi<br />

bevri araferia. kaci Cafiqrda, mere xelebi<br />

gadaatrial-gadmoatriala, isev mTvares<br />

axeda da sazeimod ganacxada:<br />

_ ai, axla me udidesi ram aRmovaCine, _<br />

ise adrec vfiqrobdi, mara ar ganmicxadebia.<br />

axla ki Tqveni TandaswrebiT vacxadeb: Tqven<br />

unda icodeT, rom sami xmis gareSe qarTuli<br />

simRera ar gamodis. e.i. sami hipostasi.<br />

RmerTic samebiTaa. sami sakraluri ricxvia.<br />

metyvi axla Sen, bodiSi Tqven, batono mT-<br />

5


varev, ra aris aq aRmoCena? moiwie aqeT, Tu<br />

kaci xar da getyvi, moiCoCe xom, xoda, mismine.<br />

qarTvelTa xsna da gadarCena samebaSia.<br />

gaTiTokacebaSi ki ara, simravleSi, erTianobaSi,<br />

ai, martivi magaliTi. simReridanac Cans<br />

es, magram amas, Zmao, migneba unda. martivia,<br />

xom? xoda, mag simartiveSia misi sidiade.<br />

ase, Cemo Zmao da megobaro, me yvelaze xma ar<br />

mimiwvdeba, Seni gadasaxedidan ki yvelaferi<br />

xelisguliviT Cans, nu daizareb da miawvdine<br />

xma Cems Tanamemamuleebs. SevTanxmdiT, xom,<br />

ase ara sjobia? agaSena RmerTma. eh, mTvarev,<br />

mTvarev! _ wamoiwyo simRera. _ mTvareze<br />

simReras aravin wers, arada, saWiroa. movicli<br />

da me vizam mag saqmes. davsxvdeT mere<br />

me da Sen RamRamobiT da vimReroT erTad.<br />

erTi xma mainc momemateba, _ gamosavali naxa<br />

kacma.<br />

mTvaresTan musaifSi gabmuli kaci gzis<br />

piras mdgar nagvis bunkers miadga, romelSic<br />

upatrono ZaRlebi ela-melas gadadiodnen.<br />

kaci SiSiT gaerida safrTxes. _ xorcsavse<br />

ar vegono _ mWle kacs kbili ar gamkrano.<br />

_ ra vqna axla me, guls emRereba da<br />

rogor ar vimRero, vin damZraxavs, _ Tqva<br />

Seqeifianebulma. _ CemTvis ise, moguduls<br />

6


mainc vityvi. `rerooo” _ wamoiwyo kacma<br />

da erTi strofic CaaTava. Tan midioda. arc<br />

bevri hqonda gavlili da arc cota, rodesac<br />

gaCiraRdnebul supermarkets miadga. SeCerda<br />

kaci, Sexeda da gaifiqra _ `rava zRvasa da<br />

wyvdiads SeWidebuli `titanikiviT gaCaxCaxebulao~.<br />

fuli<br />

ras ar gaakeTebinebs<br />

kacso.<br />

kidev erTxel<br />

Sexeda ucnaurikonstruqciis<br />

Senobas da<br />

foTolgacvenili<br />

alvis xis<br />

Ziras gakeTebul<br />

Zelskamze Camojda.<br />

mieyrdno<br />

sazurges, Tavi ukan gadaswia da isev cas<br />

miapyro mzera.<br />

_ cao da varskvlavebo, ramden saidumloebas<br />

itevT, netav, ra xdeba mand? an ra<br />

aris ca? netav ramdeni caa! nuTu es ca<br />

libria, fardaa, romlis miRma Wvreta xorciels<br />

ar ZaluZs. gamigonia, sulieri xedvaa<br />

misTvis saWiroo. sulieri xedva mxolod<br />

7


gardacvalebis Semdeg modiso. arada, me axla<br />

minda vicode. imasac amboben, mxolod RvTis<br />

rCeulebs xelewifebaT Wvreta miRmieTSi. me<br />

ki, me vin var?!<br />

mere, TiTqos Tavisi uZlurebiT gagulisebulma,<br />

niSnismogebiT ganagrZo:<br />

_ Tqven, rom gadmommxobixarT Tavze da<br />

cimcimebT, marto cimcimi ra aris, cimcimi<br />

naTurasac SeuZlia. erTi miTxariT, Rvino Tu<br />

mogyavT, Rvinis fasi Tu iciT. aha, CafiqrdiT,<br />

ar iciT? maS, Tqven araferi gcodniaT.<br />

xeli Caiqnia kacma. myvanan, ra, esenic! kaci<br />

miwas CaaSterda, fexiT mosrisa foToli da<br />

gunebagamokeTebulma RimiliT ganagrZo:<br />

_ sul mikvirs, sparsma kacma rogor Tqva,<br />

`bagiT davwvdi doqis bages, bage gadavibadage~.<br />

eh, - SeekamaTa mdumare oponents, - ar<br />

iqneboda is kaci sparsi, romelime qarTvelis<br />

Svili iqneboda uTuod. savse iyo maSin<br />

sparseTi qarTvelebiT, silamaze akldaT, Tu<br />

vaJkacoba _ kmayofilma Camoisva xeli ulvaSebze.<br />

_ vis ZarRvebSic sisxlTan erTad<br />

Rvinoc ar Cqefs, ra icis man Rvinis fasi. ho,<br />

miyure, Sen, miyure da miWvritine TvalebSi.<br />

ho, Tqven geubnebiT, Tqveno udidebulesobav,<br />

mTavrev. _ fexze wamodga kaci da reveransi<br />

8


gaukeTa zecas. mere isev Camojda. _ ho. ho,<br />

ho, ra gixaria, Se ubiwoebadakargulo, codvili<br />

kacis turtliani fexi Sen miwasac<br />

Seexo, _ kacma xmas dauwia da Semrigebluri<br />

kiloTi ganagrZo. _ vazi mainc waeRoT im<br />

dalocvilebs, erTi Ziri vazi mainc. gawiTlebulma<br />

mTvarem saidanRac oblad mofarfate<br />

Rrublis fTila Camoifara da naTebas uklo.<br />

_ kai, geyofa axla, nu mibrazdebi, marto<br />

Seni bralic ar aris. ho, geyofa axla, geyofa.<br />

erTi, mainc mixaria, sircxvilis grZnoba<br />

gqonia. es ki cotas ar niSnavs. Sesarigeblad,<br />

Cemo mnaTobo, gimRereb, aba, yuradRebiT.<br />

rero, _ wamoiwyoo kacma, _ ara, ar<br />

gamodis, ori kaci minda axla me da erTi<br />

boTli Rvino mainc. avavsebdi Wiqas, _ xeli<br />

gaiwvdina kacma. cal muxlze CaiCoqa da<br />

isev zecas miapyro Tvali, _ ici, ratom ar<br />

gamomdis me axla simRera? garda imisa, rom<br />

marto var, gimeoreb, Rvinoa kidev saWiro. eh,<br />

Sen ra ici? Rvino amRerebs kacs. uRvinod<br />

mxolod msaxiobebi mRerian. amitomac aris<br />

maTi simRerebi umarilo. moixede aqeT, Tu<br />

kaci xar, geyofa butiaoba da, Tu RmerTi<br />

gwams, moumate naTebas. kidev didi gza maqvs<br />

9


gasavleli. egre, Se dalovilo, Cemo batono,<br />

mTvarev, ici, ra minda Sevsva axla am sasmisiT?<br />

xvdebi? modixar xom nel-nela Cems<br />

Wkuaze? erTi Seni Tavi momca<br />

axla aq da erTi Wiqa mainc<br />

Semasmevina SenTvis. xvdebi, xom?<br />

ai, am WiqiT misi udidebulesobis<br />

da ugamxalisebulobis _<br />

Rvinis _ sadRegrZelo minda<br />

Sevsva. Rvinis samadlobeli<br />

minda vTqva, vazis sadidebeli.<br />

RvTivkurTxeulo mcenarev, dRegrZeli<br />

iyos Seni fesvi da Seni<br />

madliani wveni aw da maradais<br />

10<br />

da ukuniTi ukunisamde, amin! Tu<br />

ratom vTqvi, mere mixvdebi.<br />

batono mTvarev! daviTi Tu<br />

gaxsovs, ebraelTa mefe? Zalian<br />

kargi, Tu gaxsovs. is Tu<br />

gaxsovs, ra uweria Tavis fsalmunebSi?<br />

Sen imdeni xnis xar,<br />

ar aris gasakviri, rom dagviwyebodes.<br />

hoda, gagaxseneb: `Rvino<br />

axalisebs gulsa kacisasao~.<br />

mixvdi axla, ratom var aseT


karg gunebaze? Tu mixvdi, magas ra sjobia?<br />

ara, imas Tu xvdebi, saiT vumizneb me? modi<br />

ra, mTlad nu daibnevi, isev ar gamebuto, Tu<br />

kaci xar. sxva ra gzaa, getyvi. nu ggonia, rom<br />

yvela CemsaviT dagijdeba da gaganaTlebs<br />

miwieri saidumloebebiT. hoda, mismine. im<br />

dalocvilma, qarTvelebisagan iswavla vazis<br />

moSeneba da Rvinis dayeneba. kargi, kargi, nu<br />

geRimeba axla. Rvino Cveni erovnuli ganZia,<br />

Cveni siamaye, Cven davamkvidreT msoflios<br />

yvela enaSi Rvinis cneba. Rvino, Zmao, filosofiuri<br />

kategoriaa, kacobriobis xsna<br />

da ganwmenda RvinoSia, qarTul RvinoSi, aba,<br />

ra gegona Sen? ise, didi ucnauri xalxi ki<br />

varT qarTvelebi. dagvepatentebina mainc, xom<br />

dagvadgeboda saSveli da Cvens SeWirvebasac<br />

moeReboda bolo. auh, es ra wamomcda,<br />

_ Sefucxunda kaci, _ qarTveli da vaWari?<br />

Cven daudevari, uSurveli, qvelmoqmedi xalxi<br />

varT. Cven mxolod gaCuqeba SegviZlia. ras<br />

ar gavaCuqebT xolme?! momxede erTi aqeT,<br />

momxede, aleqsandre flemingi Tu gaxsovs?<br />

ho, penicilini rom gamoigona da mere mTel<br />

msoflios uSurvelad aCuqa, mgoni, Sotlandieli<br />

unda iyos. damerwmune, Cveneburis<br />

sisxli urevia magis ZarRvebSi. ar damiwyo<br />

axla dava da nu xarxareb. vah, xarxaric<br />

SegZlebia, xom gagacine, erTi wveTic ar<br />

dagilevia da gunebaze moxvedi. mermiss<br />

11


movaxerxeb rogorme, dagalevino. Tu Sen ar<br />

Camoxval, me moval SenTan. ra, ar mimiReb?<br />

Se kaco, riTa var amerikelebze naklebi. es<br />

ra vqeni, kaco, ar movkali kaci siciliT? _<br />

da TviTonac axarxarda, axarxarda gulianad.<br />

mere gamoerkva da tuCze xeli miifara, aqeTiqeT<br />

gaixeda, giJi aravis vegonoo. _ erihaa,<br />

muxlebze ar vdgavar aqamde!<br />

naambobiT gamxiarulebulma, nammoreulma<br />

dedamiwam kacs xeli SeaSvela da fexze<br />

wamodgomaSi miexmara.<br />

kaci welSi gasworda, mxrebSi gaiWima,<br />

dasiebuli Tvalebi moisrisa, maradisobaSi<br />

gadasuli foTlebi SeaSfoTa da, saxeRimiliani,<br />

Tavis kanturiT gzas gauyva.<br />

midioda gzaze kaci da miRiRinebda: `gza<br />

siarulma dalia, sipi qva wylisa denama”...<br />

ehee, he, gaiRviZeT, gaiRviZeT, gamoaReT fanjrebi,<br />

erTi dRisTvisac ki Rirda gaCena. sicocxles<br />

gaumarjos, qarTvelebo, sicocxles.<br />

gexvewebiT, gexvewebiT, moufrTxildiT yovel<br />

dRes, yovel wuTs, mere sananeblad rom ar<br />

gagixdeT, mere gviani rom ar iyos. SexedeT,<br />

ra mSvenieria samyaro, rogor kaSkaSebs ca,<br />

rogor gviRimis mTvare, kidev raRa gindaT?<br />

leqsi gindaT? leqssac getyviT, oRond ifxizleT.<br />

Cven rom gvZinavs, mteri fxizlobs,<br />

mteri Zlieri, uCinari da veragi. kaci Se-<br />

Cerda, gzis piras buCqnarev, SemaRlebul<br />

12


adgilze Sedga. xeli cisken gaiSvira da<br />

daiwyo:<br />

cas Semoewna cecxlis akido,<br />

grgvinvam gaapo Rrubeli Savi,<br />

dabanguliviT gzaaerulo,<br />

geyofa Zili, aiRe Tavi,<br />

ar gaqvs ufleba, ar gaqvs ufleba,<br />

iwve sikvdilTan wilnayariviT.<br />

kacma xmas moumata da rixianad ganagrZo:<br />

moyvrad mosuli viTom mokeTe,<br />

bilwi zraxvebiT, flidi RimiliT,<br />

gadagvarebis, gadajiSebis,<br />

mourCeneli aris tkivili...<br />

kaci aCqarebuli sunTqavda. wamierad mTvares<br />

tyorcna mzera. mTvare gayursuliyo.<br />

usmenda. dadna kaci, xma dairbila da TiTqmis<br />

CurCuliT ganagrZo...<br />

Sen sxva misia garguna RmerTma,<br />

Sen golgoTaze didxans givlia.<br />

isev moumata xmas, gaxeda Cabnelebul korpusebs,<br />

zecas da dasWeqa:<br />

13


14<br />

fexze wamodeg da daiquxe,<br />

qarTlosianno, ra dros Zilia...<br />

sevdis nislebi mihfant-mohfante,<br />

amomziurde, Sen SegiZlia...<br />

dadumda kaci, irgvliv samarisebulri<br />

siCume iwva. _<br />

eh, mainc veravin gavaRviZeo, _<br />

gaifiqra kacma, magram ucbad<br />

taSis xma Semoesma. jer<br />

kanti-kuntad, mere ki _ mquxared.<br />

axeda zecas, iRimeboda<br />

mTvare da taSs ukravdenen<br />

varskvlavebi. zecam mimiRoo,<br />

gadairia kaci, muxlebze daemxo,<br />

gadaiwera pirjvari da<br />

SehRaRada:<br />

_ ufalo, ieseo qriste,<br />

Zeo RvTisao, Semiwyale me,<br />

codvili. madloba, ufalo,<br />

gaCenisTvis. am samyaros<br />

xilvisTvis, sicocxlisTvis,<br />

yoveli dRisTvis, yoveli<br />

wamisTvis, gansacdelisTvis,<br />

tkivilisaTvis, yovelive miwierisTvis<br />

da siyvarulisT-


vis. dideba Sens saxels, qristiani kaci xom<br />

RviniT eziareba Sens WeSmaritebas RviniT da<br />

puriT. gmadlob, ufalo, aseTi qveynisaTvis,<br />

aseTi xalxisaTvis. mapatie, me, ubralo cod-<br />

vils, mokvdavs, Tu Cemi mwikvli bagiT ise ver<br />

vTqvi, rogorc Sens didebas ekadreba, kidev<br />

erTxel mapatie, dideba Sens sulgrZelobas.<br />

daCoqilma kacma isev axeda zecas, pirjvari<br />

gadaiwera da miwas eambora. wamodga<br />

fexze. Seyovnda. Zalumad SeisunTqa Semodgomis<br />

civi haeri da gzas gauyva.<br />

kaci dafiqrebuli da mdumared miuyveboda<br />

gzas, mis sxeulSi mborgavi baxusis<br />

Winkebi ki mosvenebas ar aZlevdnen gonebas.<br />

Rimili gaukrTa isev kacs. Tvalebi<br />

moWuta. svla SeaCera da mTvares Seexmiana:<br />

_ mgoni, xvdebi raRacebs, Cemo Zmao da<br />

megobaro, dReis Semdeg Cven ganuyreli megobrebi<br />

viqnebiT. ase gaxsnilad me jer aravisTan<br />

misaubria da Seni yuris gdebac da<br />

xandaxan gamxnevebac, biZgi gulaxdilobisaken,<br />

Cveni megobrobis sawindrad CavTvale. rom<br />

icode, is leqsic Sen wagikiTxe pirvelad.<br />

marTalia, bevri araferia, amas Senc mixvdi,<br />

magram taSiT mainc damajidoveT. vici,<br />

15


gamxnevebis iyo is taSi, Sen gulwrfeloba<br />

da sialale ufro mogewona. Cven xom aravis<br />

vejibrebiT, Cemo megobaro, leqsis Sesaxebac<br />

marto Cven viciT, me da zecam.<br />

mcireodeni pauzis Semdeg kacma isev<br />

mxiarul kiloze ganagrZo. _ yvelaferi,<br />

yvelaferi, magram cotaTi mainc mebralebi, _<br />

mgoni Cems meti arc megobari gyavs. ar vici,<br />

mand rogori megobroba ician. aq ki... ici, ra<br />

sufridan movdivar? ici, ra molxena viciT<br />

qarTvelebma? ra ici Sen. SeiZleba, cali<br />

TvaliT SemogiWyetia, mere Segrcxveboda da<br />

Tvals moaridebdi, rogorc daupatiJebeli<br />

stumari. vici me Seni simorcxvis ambavi.<br />

weRan rogor gawiTldi. awi me vicode.<br />

aucileblad wagiyvan Cems ZmebTan. Cems megobrebTan<br />

mosalxenad. dros ra vuTxra, Torem<br />

megobari rogor unda genatrebodes. gagonili<br />

geqneba Sen, `xanma undobarmao~, is droa<br />

axla, magram verafers dagvakleben. megobars<br />

yoveldRe unda naxulobde. exmarebode. misi<br />

tkiviliT Tu sixaruliT unda cxovrobde.<br />

gverdSi unda edge Wirsa Tu lxinSi. esaa<br />

megobroba. Rvinoze xom gelaparake, RvTiuri<br />

sasmelia, magram megobari marto qeifSi xom<br />

ar unda gaxsendebodes, marto qeifSi xom<br />

16


ar unda eferebode? ar mwams me Rvinismieri<br />

megobroba. migdeb yurs, xom? darwmunebuli<br />

var, Cven magari megobrebi viqnebiT. ise<br />

rava movkvdebi, erTi Tu ar dagaTvre. rao,<br />

geRimeba? ar gexumrebi, aba, Se kaco, sul me<br />

vlaparakob, Sen ki jer erTi sityvac ar<br />

giTqvams. ho, ho, migixvdi. migixvdi, Znelia<br />

nasvam kacTan saubari, magram mosmena rom<br />

SegiZlia, didi kulturaa eg, Zmao!<br />

sufraze mogaxsenebdi da Cems megobrebze.<br />

madrove cota xans da yvelas gagacnob. ar<br />

gagikvirdes, icis ase Rvinom azrebis Semoseva.<br />

CvenTan, aq, dedamiwaze ician Tqma, Rvino<br />

Wurebs xeTqavso da kacs ras uzamso? aba,<br />

ra gegona Sen, WkuiT unda moxmareba. zomierebaa<br />

saWiro. ha, ha, ha, _ Caiqirqila kacma,<br />

_ zomiereba, romlis dacva ase gviWirs qarTvelebs,<br />

gana marto RvinoSi, yvelaferSi.<br />

moqneva, gagixaria, viciT, magram xSirad gadavyolilvarT<br />

xolme moqneuls, asec iyo.<br />

nametnavad momeria, mgoni, es dalocvili,<br />

namdvilad davTveri, ver iqna da ver CavaTave<br />

dawyebuli. _ kaci cota xniT Seyovnda, axeda<br />

zecas da damorcxvebulma ganagrZo. - Tu<br />

megobrebi varT, megobrebi viyoT bolomde da<br />

dReidan batonobiT nuRa mivmarTavT erTma-<br />

17


neTs, CvenTan, aq, ubatonod, pirdapir saxeliT<br />

mimarTva megobrobis niSania. SevTanxmdiT,<br />

xom, agaSena RmerTma. Cemo mTvarev, sufras<br />

Tamada unda hyavdes, aseTia aqauri wesi. _<br />

kacma Cumad isev Caiqirqila, _ magis gasaWiri<br />

namdvilad ar gvaqvs. qveynis Tamadebis<br />

gaWirveba ki sagrZnobia. Cemo mTvarev, isev<br />

gameqca sityvebi, nametnavad Zneli dasaurvebelia<br />

nasmurevze. Cvens sufrasac hyavda<br />

Tamada, erTi gamxmari, cxvirkauWa, orbiviT<br />

momzirali, enakvimati da enawyliani. ra ar<br />

Tqva, kinaRam itira da Cvenc lamis gvatira.<br />

gansakuTrebiT, samSoblos sadRegrZeloze<br />

iTqva bevri. qarTvelebi, rom icode, Cemo<br />

megobaro, samSobloze Tavgadakluli xalxia,<br />

Zala ar aris maTi mSobliuri miwidan<br />

mowyvetisa. arada, vin ar cdilobda. qristes<br />

aqeT ori aTasi weli. qristes iqiT kidev<br />

ramdeni aTasi. dedamiwis romeli mpyrobeli<br />

ar dagvsxmia Tavs. ra satanjveli ar mouvlenia<br />

CvenTvis. gvawiokebdnen, gvwvavdnen,<br />

vazs gviCexavdnen _ icodnen mtarvalebma<br />

misi fasi. samSoblodan gverekebodnen, magram<br />

mainc veraferi dagvakles. qarTveli usaqarTvelod<br />

araferia. am miwidan Rebulobs igi<br />

iseT sazrdos, iseT madls, dedamiwis sxva<br />

18


vercerTi kuTxe rom ver miscems. amitom<br />

ar toveben Cemi Tanamemamuleebi am RvTis<br />

kurTxeul miwas. aq yvelani mefeebi arian.<br />

iq ki ujariskaco generlebi. droebiT wasulebsac<br />

ki saSineli nostalgia tanjavT.<br />

da iciT, pirvelyovlisa, ras akeTeben, rom<br />

Camodian? Sen ra ici miwis yadri, Sen ra ici,<br />

raa ganSorebis tkivili. sul erT adgilze<br />

brunav, ar gewyinos, amas rom geubnebi, qarTveli<br />

CamosvlisTanave jer miwas eamboreba,<br />

mere dedas da mere yvela danarCens. deda<br />

da samSoblo, deda da miwa qarTvelisaTvis<br />

TiTqmis erTi da igive cnebebia. amitomac<br />

uwodeben dedasamSoblos dedamiwas. yvelaze<br />

meti dro am sadRegrZelom waiRo. sasmiss ar<br />

ikiTxav axla? dro movida, Cemo keTilo mna-<br />

Tobo, warmogidgino Cemi megobrebi, romlebic<br />

usaTuod Seni megobrebic gaxdebian. ojaxis<br />

ufrosi Temuri, romelsac megobrebi siyvaruliT<br />

Tovlis babuas veZaxiT. dalocvili,<br />

yoveli axali wlis Rames kaxuri RviniT<br />

xeldamSvenebuli Camogvirbens xolme. xom<br />

xvdebi, ra akeTebinebs amas, Zmao, ho, didi siyvaruli<br />

da uzomod keTili guli. kaxelia<br />

da iumoric saocrad mariliani aqvs. sasmisze<br />

gelaparakebodi - Temurma globusi gadaxsna<br />

19


Suaze. globusi xom ici, rac aris, hoda, or<br />

nawilad gayo. erTi nawili Tamadas misca, ho,<br />

im cxvirkauWas, meore _ mis moadgiles da<br />

am sasmisiT Seisva samSoblos sadRegrZelo.<br />

globusi simboloa, Cemo megobaro. Cveni<br />

samSoblos TamadobiT mTeli dedamiwis sadRegrZelo<br />

iTqva. CvenisTana ucnauri xalxi<br />

mTels dedamiwaze ar moipoveba, xom gjera?<br />

sadRegrZelo yvelam Sesva, kidev vimeoreb,<br />

am sadRegrZelos qarTul sufraze yvela<br />

svams uklebliv _ es dauwereli kanonia. da<br />

mere unda genaxa Sen, ra siTbo da siyvaruli<br />

datrialda, ra vaJkacebi isxdnen sufrasTan.<br />

Temurze ukve giTxari. axla vaneli unda<br />

gagacno _ gia-giorgi _ ormetriani beWbrtyeli<br />

da mxrebganieri vaJkaci. globusis<br />

dalevis Semdeg sul ase gaiZaxoda _ Cvens<br />

xutuns gaumarjoso, ese igi, Cvens siyvarulso.<br />

axla zestafonel malxazs ar ikiTxav!<br />

stumarze Tavgadakluli kaci, romelic Seni<br />

gulisaTvis erbo-kvercxs Seiwvavs xelis<br />

gulze. sxva biWebi _ erTimeoreze ukeTesebi.<br />

jamleTi, xom ici, kargad mReris-meTqi,<br />

sadac gaivlis, imis nafexurebze yvavilebi<br />

amodis. soxumeli soso _ bedis ukuRmar-<br />

TobiT sakuTar samSobloSi ltolvilad<br />

20


qceuli, Tavis ezo-kuTxe-kunWulze rom<br />

abodebs yovelJams. galeli Tamazi _ isic<br />

ltolvili, nametani seriozulia, kanonis<br />

kacia. aba, mxolod galaktionis `meris”<br />

kiTxvis dros aviwydeba kanoni da samar-<br />

Tali. niko, Cemo batono, siyvarulis kaci<br />

_ gaWirvebis talkvesi. erTi simRera aqvs<br />

amoCemebuli, momadgeba xolme da sul imas<br />

mamRerebs. wagimRereb axla `waval da gagifrindebi~...<br />

amirani, _ ZirZveli Tbiliseli,<br />

koloriti da bohema qalaqisa. qalaquri<br />

melodiebis ubadlo Semsrulebeli, Snoiani<br />

kaci. axla qalbatonebs ar ikiTxav! erTs<br />

gamovyof gansakuTrebiT _ qalbatoni dina<br />

_ Cveni giorgis meuRle, Cveni dadnafici, qaluri<br />

mSvenierebisa da sinazis gansaxiereba.<br />

mTeli ubnis, ha, vityvi ra, mec, ubani ras<br />

miqvia, mTeli qveynis mSveneba, saTno, keTili,<br />

kdemamosili qalbatoni. mTeli saqarTvelo<br />

iyo iq Sekrebili, Cemo Zmao. xom xedav,<br />

ra xalxi, ra vaJkacebi trialebdnen Cems<br />

garSemo. arafriT ar arian imaTze naklebi,<br />

did daviTs rom exvia didgorSi. gaxsovs!<br />

ra sityvebi Tqva gadamwyveti brZolis win!<br />

Sen unda gaxsovdes, Zmao, Seni xnis qva aRar<br />

agdia aq, CvenTan. megobari rom xar, imitom<br />

21


gelaparakebi ase _ Sinaurulad, Tu ara sxvanairi<br />

laparakic vici me. smena iyos, daviTi<br />

laparakobs: `eha, meomarnno qristesanno! Tu<br />

RvTis rjulis dasacavad wesierad vibrZviT,<br />

aramc Tu eSmakis uricxv mimdevarTa, aramed<br />

TviT eSmakebsac advilad davamarcxebT~...<br />

asea dResac. tanSi maJrJolebs am sityvebze<br />

da cremlic momawveba xolme. netavi<br />

gamoCndebodes kide erTxel daviTi. netavi<br />

kidev erTxel gvetyodes vinme aseT sityvebs.<br />

xalxi ki mzad aris, dauCoqos da SehRaRados.<br />

gagviZex win, dido sardalo, gviyme da<br />

gvamsaxure samSoblos. Cemo megobaro, momiteve,<br />

Tu naRvelic Seepara Cems xmas. ra<br />

vqna, uzomod miyvars Cemi dabneuli qveyana.<br />

magram gveyofa. me iqidan imodena siyvaruli<br />

momaqvs, araTu Cems qveyanas, Senc ki gagaTbobs,<br />

Cemo civo megobaro.<br />

kaci SeCerda, karga xans iyo Cafiqrebuli.<br />

mTvarec eloda, eloda mouTmenlad...<br />

TavCaRunulma kacma xelukuRma TvalSi<br />

xeli amoisva da alaparakda. alaparakda<br />

odnav xmagabzaruli:<br />

_ Cemo mTvarev, araa didi sircxvili, Tu<br />

22


ogorc wveTad qceuli cis nami gasxlteba<br />

pawawa foTolze _ vaJkacis Tvalsac moswydes<br />

oboli kurcxali. magram es marto<br />

sevdis, uimedobis cremli rodia, marto<br />

warsuls ki ar mivstiri, aramed sixarulisac.<br />

da ici, ra mixaria, aba, Tu mixvdebi? nu<br />

daibnevi isev, Se kaco. arwivis mzera gaqvs,<br />

Se dalocvilo da verafers amCnev?! amCnev<br />

da Senc gixaria. gatyob, rom gixaria. Cumad<br />

gixaria, uTqmelad vxvdebi me, gana ver vxvdebi?<br />

Seni fxizeli Tvali kargad xedavs,<br />

rom arsad dedimiwis zurgze dRes imdeni<br />

RvTis saxli ar Sendeba, ramdenic CvenTan.<br />

erTimeoreze ukeTesebi, kelaptrebiviT ga-<br />

brwyinebulni. amdeni mlocvelic msoflios<br />

arcerT kuTxeSi ar aris. es Senc gixaria<br />

CemsaviT. gixaria CemsaviT, Cemo megobaro da<br />

xvdebi _ es saqarTvelos ukvdavebaa, xvdebi,<br />

rom saqarTvelos gadaSeneba ar uweria.<br />

moica, moica _ Seyovnda kaci da isev SeCerda,<br />

Sexeda mTvares da kidev erTi kurcxali<br />

Camoekida Rawvze, _ Cemo megobaro! Senc<br />

agiwylianda Tvali?<br />

23


kacis Rawvze dakidebul wveTSi kiskasobda<br />

moWeqili cargvali.<br />

gulaCvilebulma, galursulma mTvarem<br />

sxivebiT moumSrala danamuli Rawvebi mxreb-<br />

Camoyril kacs da beWebze odnav ubiZga.<br />

kaci isev gaudga gzas, midioda mdumared,<br />

xan xelebs gaasavsavebda, xan Tavs gadaiqnevda,<br />

xan isev saxeRimiliani zecas axedavda. mTvare<br />

ki, romelsac sifiTre mosdeboda, uxmod emSvidobeboda<br />

axladSeZenil megobars da sabrZanebels<br />

mis udidebulesobas mzes uTmobda.<br />

kaci ki midioda...<br />

24


Semodgomas ferTa Sejibri gaemarTa. eniT<br />

auwereli ferTa gradacia Tvals axarebda, guls<br />

axalisebda. aRtacebulsa da grZnobamoreuls<br />

Tavs gaxrevinebda Semoqmedis sidiadis winaSe.<br />

Wirda garCeva, romeli feri sad iwyeboda da<br />

sad mTavrdeboda. lurji da mwvane gaxunebuliyvnen.<br />

ufro wiTeli, Sindisferi da yviTeli<br />

yelyelaobdnen. yelyelaobdnen da sevdamoreulni<br />

gardauvalis molodinSi garindebuliyvnen. xeTa<br />

yoveli gatokeba foTlebs JruanteliviT uvlida<br />

tanSi. yoveli amosunTqva sikvdilis tolfasi<br />

gamxdariyo. xan erTi mowydeboda, xan meore da<br />

maradisobaSi gadasuli, farfatiT efinebodnen<br />

ezoebs. SesaSurad lamazad kvdebodnen foTlebi.<br />

gadahyurebda yelSexveuli Tornike ezos da<br />

verc ferTa Sejibrs amCnevda da verc foTolTa<br />

sikvdils. misi Tvali fexburTis moedans ar<br />

scildeboda, sadac biWebi gamalebuli dasdevdnen<br />

burTs.<br />

_ netavi magaT, _ amoioxra Tornikem da gunebaSi<br />

usityvod gaagrZela.<br />

ar momkla, kaco, es glandebia, Tu raRac ube-<br />

26


dureba! gaiqcevi, agiwevs sicxe, nayins SeWam,<br />

_ isev sicxe, iyvireb _ sicxe, imRereb _ sicxe.<br />

gavTavdi kaci, meti aRar SemiZlia. rac aris, aris<br />

_ avdgebi da mec amoviWri. hm, amoviWri, _ fiqri<br />

SeaCera Tornikem, _ mere isev dasxletil fiqrs<br />

aedevna _ saTqmelad advilia, magram meSinia, rogoria<br />

yelSi dana. TiTis gaWraze vaqcev qveyanas<br />

da yeli, Zmao, xumroba ambavi xom ar ggonia.<br />

_ aba, ijeqi fanjarasTn, uyure, sxvebi rogor<br />

erTobian. Senc ityvi, ra, kaci varo, ramdenma<br />

gogonam amoiWra da viTom araferi. iZaxian, sul<br />

araferi mtkenia, verafers ver gaigebo. ityuebian.<br />

rogor ver gaigeb, yelSi danas gisvamen da verafers<br />

gaigeb? yeli, dana, makrateli, ar getkinebao,<br />

mihqaraven, eh, aRar vici, ra vqna...<br />

mziT gasxivosnebul Semodgomis erT lamaz<br />

dilas, roca cargvali silaJvardeSi iZireboda<br />

da sasauzmod gamosuli beRurebis JivJivs saz-<br />

Rvari ar hqonda, Tornike mSoblebma yel-yuris<br />

klinikaSi miiyvanes.<br />

Tornikes mama, batoni niko, eqimis kabinetSi<br />

Sevida. Tornike da dedamisi, qalbatoni izo, derefanSi<br />

skamze Camosxdnen. eqims sxvebic elodebodnen.<br />

Tornike wamodga da kedelze gakrul plakatebs<br />

dauwyo ugulod Tvaliereba. plakatebze adamianis<br />

organoebi iyo gamosaxuli sxvadasxva WrilSi. kabinetis<br />

kari gaiRo da batoni nikoc gamovida.<br />

_ Tornike<br />

_ diax, mama...<br />

_ erTi wuTiT modi...<br />

kabinetidan eqimic gamovida.<br />

27


_ batono givi, es aris Cemi vaJi. eqimma<br />

Tornikes Tavze xeli alersianad gadausva da RimiliT<br />

hkiTxa: erTi Seni saxeli gamaxseneo, viTom<br />

icoda da daaviwyda.<br />

_ Tornike.<br />

_ xom ar geSinia, Tornike? ise, Seni saxelis<br />

patrons risi unda eSinodes. ha, ras ityvi, batono<br />

niko, vaJkacia ukve, risi unda eSinodes?!<br />

batonma nikom pasuxad<br />

mxolod mxrebi<br />

aiCeCa.<br />

Tornikes ar moewona<br />

TeTrxalaTiani, mrgvalsarkewamocmuli<br />

eqimi.<br />

civad momziral sarkes<br />

Tvali aarida, usiamod<br />

gaaJrJola.<br />

_ batono niko, Tu<br />

gsurT, pirvels gavuke-<br />

Teb.<br />

_ ha, ras izam, Sexval,<br />

Tornike?<br />

_ ara, mama, jer sxva<br />

Sevides...<br />

_ batono givi, jer sxvao, mgoni, damfrTxalia,<br />

- aiwura batoni niko.<br />

_ kargi, iyos jer sxva...<br />

eqimi saoperacioSi Sevida. saoperaciodan ki<br />

eqTani gamovida, qalbatoni marine. igi batoni<br />

nikos ojaxis Soreuli naTsavi iyo. misi mecadineobiT<br />

gadawyda operaciis am klinikaSi gakeTeba.<br />

28


Zalian aqebda eqims _ oqros xelebi aqvso.<br />

_ Tornike, Tavi ar momWra axla. ori dRea,<br />

Seni qebis meti araferi mikeTebia eqimTan. xedav,<br />

ramdeni gogona dgas rigSi? ar gajobon.<br />

Tornike xmas ar iRebda, gulSi ki gaifiqra, amaT<br />

ra enaRvlebaT, erTi TviTon iyvnen Cems adgilas,<br />

darigebaze advili raRaa.<br />

saoperacioSi pirveli pacienti Seiyvanes _<br />

kikinebiani gogona. naxevari saaTis Semdeg _ meorec.<br />

Tornikes jeric dadga. Sevida. qalbatonma marinem<br />

Tornike savarZelSi Casva. gaqaTqaTebuli xalaTis<br />

gulispiri Seiswora da Tornikes mimarTa:<br />

_ xom xedav, Tornike, saSiSi araferia. or gogonas<br />

ukve gavukeTeT operacia, xmac ar amouRiaT.<br />

Tornikes yelSi amouvida amdeni mzrunveloba,<br />

enagadaylapuliviT ijda savarZelSi da iqve axlos<br />

mdgar patara, borblebian magidaze dawyobil<br />

samdicino instrumentebs aTvalierebda. netav,<br />

romliT unda amomWran? Seamcivna, gularZnilma<br />

instrumentebs Tvali aarida.<br />

fanjridan Semosuli mzis sxivebis Wavli<br />

iribad ecemoda Tornikes fexebTan...<br />

_ aba, ymawvilo, moemzadeT _ RimiliT mimarTa<br />

batonma givim. SiSi gamoigde sxeulidan, damerwmune,<br />

verafers gaigeb, xiWvi ar Segsobia, Se kai kaco?<br />

hoda, eg aris sul, _ erTi pwkena da morCa.<br />

xiWvis xsenebaze Tornikes tanSi daburZgla.<br />

batonma givim TvaliT qalbaton marines savarZlis<br />

ukan Camokidebul Tokze mianiSna.<br />

_ ara, ar dagvWirdeba, batono givi, - Tavi gaaqnia<br />

qalbatonma marinem.<br />

29


Tornikes eqimma piri daaRebina da yelSi raRac<br />

siTxe Seasxura. siTxem pacients yeli gauciva<br />

da nerwyvis ylapva gauZnela _ TiTqos SeuSupda<br />

kidec. mere, sakmaod mozrdili SpriciT Tavwatexili<br />

ampulidan wamlis amosrutva daiwyo.<br />

stvena-krusuniT gaacila ampulam ukanaskneli<br />

wveTi. dastaqarma savse Sprici ze aswia, Suqze<br />

gaxeda da dguSis miwoliT haeri gamodevna.<br />

Tornike gafacicebiT adevnebda Tvals eqimis yovel<br />

moZraobas, simwris oflSi ixarSeboda.<br />

eqimi ki saqmianobda, moxerxebulad miemarjva<br />

Tornikes da dafCenil pirSi glandis Ziras nemsi<br />

SeurWo, _ savse Sprici daicala. Cxvletisas<br />

Tornikem TiTebi momuWna da daiZagra. arc ise etkina.<br />

cota xanSi igive procedura meore glandze<br />

Cautares _ TiTqmis ar stkenia. yeli fexsacmlis<br />

ZiriviT gauxda. veRarafers grZnobda. marine Tavs<br />

dastrialebda Tornikes da amxnevebda _ xedav, ra<br />

umtkivneuloa, Sen ki geSinodao.<br />

amasobaSi ki batoni givi romeliRac instrumentiT<br />

glands miswvda, mouWira, amoswia. Tornikem<br />

Tavi wamoayola, gaafrTxiles, Tavi daiWireo, kidev<br />

amoswia da amoiRo. am avladidebas gvamadlidi, Se<br />

kai kaco?<br />

Tornikem wauyrua naTqvams. pirveli glandis<br />

amoRebis Semdeg cota damSvidda _ SegrZnebaa<br />

usiamo, Tu ara tkivili bevri araferiao...<br />

batoni givi ukve yelidan cxviris ares asuf-<br />

Tavebda. maSis magvari instrumentiT cxviris<br />

RruSi xorcmets miswvda, moswia, moswia da dasaklavi<br />

xariviT ibRavla Tornikem, _ tkivilma<br />

30


tvinidan fexis Ziramde gaatana, eqims xelidan<br />

dausxlta da savarZlidan wamovarda.<br />

_ miSveleT!.. mklaven! _ bRaoda Tornike da<br />

saoperacioSi darboda.<br />

_ batono givi! batono givi! ariqa, ar gagveqces.<br />

gaognebul eqims sarke Sublidan cxvirze Camoscureboda.<br />

eqTanis xmaze xelSi kauWismagvari instrumentiTkarebTan<br />

dadga da sabrZolo<br />

pozicia daikava.<br />

qalbatoni marine ki<br />

wiokiT da qoqoliT<br />

Tornikes dasdevda.<br />

_ eg aris, ar getkinebao,<br />

eg aris, ar<br />

getkinebao? _ yviroda<br />

Tornike da<br />

kuTxidan kuTxeSi<br />

pirsisxliani sirbils<br />

ganagrZobda.<br />

batonma givim gasasvleli karebi gasaRebiT Caketa<br />

da qalbaton marinesTan erTad Tornike kuTxeSi<br />

miimwyvdia. dausxlta Tornike da fanjris rafaze<br />

axta. Tan bRaoda:<br />

_ miSveleT!.. mklaven!..<br />

_ miSvele, marine, ar gadaxtes es damTxveuli,<br />

ar dagvRupos, mogvWra Tavi, es vin yofila, kaco.<br />

gagviqcevs pacientebs, fexi dauWire, fexi, - Tux-<br />

Tuxebda araqaTgamoclili batoni givi.<br />

rogorc iqna, Seipyres, _ xelebi gadaugrixes<br />

da dasaklavi cxvariviT savarZlisken waaTries.<br />

31


Tornike ki isev bRaoda:<br />

_ eg aris, qalo, ar getkinebao?..<br />

_ vin aris Seni qali, Se tutuco, _ aliyuri<br />

gaawna aforiaqebulma da Tmagawewilma qalbatonma<br />

marinem. meore loyas batoni givi miswvda. rogorc<br />

iqna, Tornike savarZelSi CaCurTes, xel-fexi<br />

gaukoWes, Tavic ki miubes savarZelze...<br />

batonma givim ris vai-vaglaxiT operacia<br />

CaamTavra da momCvaruli da daosebuli Tornike<br />

saoperaciodan gamoacila.<br />

lodiniT datanjuli mSoblebi Svils mieyvavilnen.<br />

_ vaJkaci gyolia, batono niko, vaJkaci _ Zlivs<br />

amomarcvla saxeareulma batonma givim da TavCa-<br />

Runuli isev saoperacioSi Sevida.<br />

palataSi sawolze pirqvedamxobili Tornike<br />

ki wuT-wuT amoibRavlebda xolme:<br />

_ eg aris, qalo, ar getkinebao, eg aris, ar<br />

getkinebao?..<br />

32


petre ucnaurma RuRunis xmam gamoaRviZa.<br />

Tvalebi moifSvnita, sawolze Camojda. mere erTi<br />

Zalumad daamTqnara, aCeCili Tmebi TiTebiT ukan<br />

gadaivarcxna da gairinda. mofxizlebuli fexze<br />

wamodga da zmorebiT aivans miaSura. sisxami dila<br />

iyo. dilis grilma niavma Zilis nabadi Sors<br />

moasrolina da sabolood gamoafxizla.<br />

aRmosavleTi vardisfrad iwvoda, cotac da<br />

mzec amoiwvereboda. isev RuRunma miiqcia misi<br />

yuardReba, ukve Tavs zemoT. zurgisken Semobrunda<br />

da Tavze gadmomxobili mezoblis aivnis Zirs Seacqerda.<br />

aivnis kuTxeSi aTasgvari xaraxurisaTvis,<br />

romelsac ojaxSi verasodes gamolev, adre saTavso<br />

gaakeTa, ujrebad dayofili. bolo ujris zemoT<br />

patara Seuvsebeli sicariele darCa. im sicarielidan<br />

gadmoSveril erTi cida ficris naWerze ori<br />

ucnauri frinveli SeniSna, _ mtreds waagavda _<br />

ufro momcro zomis, mogrZo niskartiTa da saocrad<br />

moZravi wertiliviT wiTeli TvalebiT. erT<br />

maTgans niskartiT balaxis Rero eWira. meore _<br />

patara, mouxerxebel adgilas gafxorili, petres<br />

Tavze dascqeroda da RuRunebda. petrec dakvirvebiT<br />

umzerda. mere ulvaSebSi CaiRima, xeli<br />

34


gaiwoda, welSi odnav moixara da tkbili xmiT<br />

ganucxada `stumari RvTisaa, mSvidoba Tqvens mobr-<br />

Zanebas~. amis Tqma da lamazaddavarcxnilma TvalwiTela<br />

frinvelebma frTebis tkacuniT sivrces<br />

miaSures. `oo! nametnavad mSiSrebi yofilan~.<br />

SesaniSnav gunebaze dadga petre, ramdenime<br />

varjiSis msgavsi moZraoba gaakeTa, _ xelebi gadaajvaredina,<br />

saxsrebi daWima da Rrmad amoisunTqa.<br />

gulisyuri ucnaurad moRuRune frinvelebisaken<br />

hqonda. TiTqos raRac gaaxsendao, gamxiarulebuli<br />

Sin Sevida da momcro zomis kibe gamoitana. miadga<br />

saTavsos, Sedga fexi safexurze da saTavsos<br />

bolo ujris miRma SeiWyita. xis wvrili totebi<br />

da balaxis Reroebi daumTavrebel budeze mianiSnebdnen.<br />

`ehe, Tu ase gaagrZeles, matebasac unda velodoT.<br />

aq, am viwro da mouxerxebel adgilas Zlian<br />

gauWirdebaT~. ymawvilkaciviT gaxalisebuli petre<br />

saswrafod Camovida kibidan.<br />

`rogorc iqna, rogorc iqna~...<br />

petres bavSvobidan ocnebad hqonda gadaqceuli<br />

_ jer kidev soflidan moyolebuli, _<br />

mis saxlze Citebs bude gaekeTebinaT. naRvliani<br />

TvalebiT gahyurebda xolme mezobeli bavSvebis<br />

saxlis aivnebze Camomwkrivebul mercxlis budeebs.<br />

zogierTi `Tavxedi~ Sin, binaSic, naTuris Tavze<br />

pawawkintela niskartiT gasaocar Citebis saxls<br />

gamoakopwiebda xolme. dilidan daRamebamde dasrialebdnen<br />

mercxlebi haerSi, WikWikebdnen saamod,<br />

bartyebis dafrTianebis mzeras xom araferi<br />

sjobda, _ frenis pirveli gakveTilebi, jer kidev<br />

susti frTebis afrTxialeba, gavardna sivrceSi,<br />

35


warmatebisagan Tavbrusxveva da netarebis Wik-<br />

Wiki. gazafxulze xom gauTavebeli omi hqondaT<br />

maT budeebs dapatronebul beRurebTan, iyo erTi<br />

gaweva-gamoweva. bavSvobidanve gaxda petresTvis<br />

cxadi, rom Zalze Znelia an TiTqmis SeuZlebelia<br />

mitovebulis ukan dabruneba da xelmeored dasakuTreba.<br />

wuxda petre da am wuxils babuasac<br />

uziarebda xolme.<br />

babua ki eubneboda:<br />

_ Svilo, Tu mercxlebi saxls usafrTxod<br />

ar CaTvlian, ise iq budes ar gaikeTeben. gonieri<br />

da alRoiani frinvelia mercxali. Cveni saxli<br />

dabalia, qaris mxarezea, Tanac msunagi kata gvyavs<br />

da iqve mzis gulze monebivre fisoze miuTiTa,<br />

romelic moWutuli, mibnedili Tvalebidan imzireboda<br />

ulvaSebis cmacuniT, TiTqos<br />

kvers ukravda naTqvams, ras izam,<br />

aseTia Cemi bunebao.<br />

mercxlebisagan dawunebuli<br />

saxlis gamo petre Tavs imiT<br />

imSvidebda xolme, rom gavizrdebi,<br />

usaTuod did saxls avaSeneb da<br />

katac verafers damaklebso.<br />

`xom mainc mewvnivnen, ra<br />

vuyoT, rom mercxlebi ar arian<br />

da arc WikWikeben, RuRunic sasiamovno<br />

mosasmenia, me vicode magaTi<br />

pativiscema, rogor gamaxalises<br />

am dalocvilebma~.<br />

mze horizontze ekida da<br />

iwvoda. agugunebuli, ayayanebuli<br />

qalaqi istoriis morig furcels<br />

Slida.<br />

36


acundrukebul-amCatebulma petrem bavSvebs<br />

miaxara:<br />

_ ucnauri Citebi gvewvia, Tan TxovniT<br />

mogvmarTes, Tqveni saxlis aivnis erT patara monakveTze<br />

saxlis ageba gadavwyviteT da winaaRmdegi<br />

xom ar iqnebiTo?<br />

_ aba, saxli? _ ikiTxa ninikom.<br />

_ jer mxolod `saZirkveli~ aqvT Cayrili, _<br />

upasuxa petrem. salome ukve kibeze micocavda da<br />

xels afaTurebda saxlis `saZirkvelSi~.<br />

_ mec maCveneT, mec maCveneT, _ wiokobda nino.<br />

_ es ra saxlia, mamiko? _ es xom budea, _<br />

ukvirda ninikos. salomem petres xelSi xeli<br />

CasWida da Tavisken Semoabruna, Worfliani cxviri<br />

abzika, warbebi azida, grZeli wamwamebi aafaxula<br />

da mimarTa:<br />

_ es, ra saxlia, mamiko, erTi bewoa. iq, rogor<br />

icxovreben, iqidan gadmocvivdebian da daiRupebian.<br />

modi ra, mamiko _ yelze xeli miido _ gexvewebi,<br />

Cven TviTon avuSenoT farTo da moxerxebuli<br />

patara saxli. Ria derefniT, sakenkisa da wylis<br />

dasadgmeliT _ daamTavra daproeqteba salomem.<br />

_ ese igi, avuSenoT, ara? _ ikiTxa xalisianad<br />

petrem da Sublze Camovardnili kululi gauswora.<br />

_ avuSenoT, avuSenoT, xtunva-xtunviT wamoiZaxes<br />

bavSvebma.<br />

_ aba, kiriTxurono, momyeviT, waumRera petrem.<br />

yvelam gainawila samuSao. ninom CaquCi moarbenina,<br />

salomem lursmnebi da xerxi. petrem mozrdili<br />

ficari amoaTria ezodan da Seudgnen saqmes. _<br />

Corknes, xerxes, aWedes, daikawres xelebi da, rogorc<br />

iqna, saxlic aaSenes.<br />

37


mSeneblebs guli Zalumad ucemdaT. mowolil<br />

sisxls sasiamovnod aevardisferebina maTi saxeebi.<br />

bavSvebis uZiro sxivCamdgari Tvalebis anarekli<br />

maT naxelavs naTlis gvirgviniviT adga.<br />

mSeneblebma TavianTi naxelavi Sin Seitanes da<br />

Sua oTaxSi dadges. ramdenjerme aaTvalier-CaaTvalieres<br />

da daskvnac gamoitanes. SeuZlebeli unda<br />

yofiliyo, frinvelebs saxli ar moswonebodaT.<br />

petrem saxli misTvis miCenil adgilze myarad<br />

miamagra, mere xelic Semohkra _ Seamowma simyare,<br />

ofliani Subli moiwminda da saxeRimilianma<br />

SoreTs gaxeda. sxvadasxva saxeobis frinvelni<br />

cas seravdnen.<br />

`yvela maTgans Tavis saxli aqvs, Cvenebs ki<br />

yvelaze ukeTesi~. naxelaviT kmayofili petre<br />

bavSvebTan erTad Sin Sevida, sadac ojaxis diasaxlisi<br />

karga xania sadilze epatiJebodaT.<br />

_ dediko! dediko! iseTi kargi saxli avuSeneT<br />

Citebs, mec didi siamovnebiT vicxovrebdi. _ aRtacebiT<br />

warmoTqva ninikom.<br />

dedam ki, romelic samzareuloSi didi xnis<br />

saqmianobiT erTianad awiTlebuliyo, mSvidad<br />

warmoTqva:<br />

_ mTavaria, Tavad Citebs Tu moewonebaT.<br />

_ rogor? _ wamoiZaxes nirwamxdarma bavSvebma<br />

da piri Ria darCaT, saxeze ki naRvlis Rrubelma<br />

gadaurbinaT. wamierad daeWvdnen, marTla, rom ar<br />

moewonoTo? mere Tavi daajeres, veraviTar wuns<br />

ver dasdebeno. fiqrebSi wasulebma ugulod daiwyes<br />

sadiloba.<br />

bavSvebis xasiaTis SecvliT Secbunebuli<br />

diasaxlisi Seecada, maTi guneba-ganwyobileba<br />

38


gamoekeTebina. gaRimebuli saxiT bavSvebs xeli<br />

gadaxvia, mere Sublze Camoyrili Tmebi Seiswora<br />

da rigrigobiT orives eambora:<br />

_ ra RmerTi gagiwyraT, ras CamogiSviaT cxviri,<br />

romeli budeTa mSnebelobis ministri me mnaxeT,<br />

CemTvis vTqvi oriode sityva, Tqven ki mebutebiT,<br />

xom ar dagaviwydaT, dRes rom SabaTia, wavideT<br />

eklesiaSi, roca movalT, yvelaferi naTeli iqneba.<br />

dedis sityvebma bavSvebs eWvis Citebi Tavidan<br />

gamoufrines, gamxiaruldnen da madianad Seeqcnen<br />

sadils.<br />

taZridan mobrunebulebi saxlSi SevlisTanave<br />

fexakrefiT, gulisfancqaliT gaeSurnen<br />

frinvelebis axladaSenebuli saxlisaken. araTu<br />

RuRuni, CamiCumic ki ar ismoda. salomem manam ver<br />

moisvena, sanam kibeze ar acocda _ Citis saxlSi<br />

SeiWyita, meti damajereblobisaTvis xelic Sehyo,<br />

moafaTura da iseTi TvalebiT Sexeda petres,<br />

atirebas aRaraferi aklda. `es ra xaTabalaSi<br />

gavexvie, kaco, ra mrjida, vyofiliyavi CemTvis,<br />

romeli `Citmcodneobis~ profesori me var, rom<br />

ar mofrindnen?~ gaifiqra petrem da salomes<br />

xvewnanarevi xmiT mimarTa:<br />

_ frTxilad, Svilo, fexi ar dagicdes, ubedurebaSi<br />

ar gamxvio. aba, ra ganaRvlebs, ar ician,<br />

rogori saxli elodebaT, naxav, mere rogor gaixareben.<br />

awurulebi yvelani Sin Sevidnen.<br />

petres ojaxi frTosan stumrebs karga xans<br />

eloda, patara CamiCumzec ki aivanze garbodnen...<br />

mTvlemare mze mTebs miRma Caikarga da xeli<br />

daiqnia, momaval Sexvedramdeo.<br />

39


odis, rodis, petres nacnobi RuRuni Semoesma.<br />

gaxarebuli fexze wamovarda.<br />

_ bavSvebo, bavSvebo, stumrebi gvewvien, stumrebi.<br />

sulwasulebi yvelani aivanze gaCndnen.<br />

Citebi petres naxelavze Camomsxdariynen da<br />

erTmaneTs eRuRunebodnen. erTma maTganma Tavis<br />

qneviT derefani RuRuniT gaiar-gamoiara, TiTqos<br />

petres naxelavs umowmebso, wvrili TvalebiT<br />

mSeneblebi aaTvalier-CaaTvaliera, mere mewyvilesTan<br />

migogmanda, raRac CauRuRuna da frTebis<br />

tkrcialiT sivrceSi Securda, mewyvilec mis<br />

kvals mihyva.<br />

isev danaRvliandnen bavSvebi... mainc ver<br />

gaerkviaT, moiwones Tu ara naxelavi Citebma.<br />

Camowva mwuxri. mrume bindSi exveoda vnebadamcxrali<br />

qalaqi. cac varskvlavebiT moiWeda<br />

da pirsavse mTvarem mibnedili sxivebi uxvad<br />

moafrqvia aremares.<br />

erTi dRis stumrebi ki ukvalod gamqraliyvnen...<br />

40


autaneli sicxe cotnes saSvels ar aZlevda,<br />

rameze efiqra an gaekeTebina. uazrod daborialobda<br />

oTaxidan oTaxSi. xan wigns gadafurclavda,<br />

xan televizors CarTavda. gadacemebic<br />

uazro, gauTavebeli srola, baTqa-buTqi, wivilkivili.<br />

uxamsi scenis gamo lamis guli aeria.<br />

saswrafod gamorTo televizori _ `pandoras<br />

yuTi~. abazanaSi civi wyali gadaivlo da aivanze<br />

gavida. gaxeda SoreTs - sivrces, magram sad iyo<br />

sivrce? axorxlili, ugemovnod nagebi, mouvleli,<br />

tyupiscaliviT msgavsi Senobebi... sawyali<br />

Tvalebi.<br />

saxlis win, skolis ezoSi, miuxedavad autaneli<br />

xvatisa, mozardebs fexburTi gaeCaRebinaT.<br />

sul sxva asaki, sul sxva SemarTeba, energiis ulevi<br />

wyaro da Jini misi gamovlenisa.<br />

_ pasi, biWo, ver xedav, carielSi rom var, pasi!<br />

boziSvili viyo, ras mikeTeb, xom ar dabrmavdi!<br />

42


_ Cemi deda... me ufro ukeTes poziciaSi viyavi,<br />

TiTqmis pirispir mekaresTan.<br />

_ mere ra gaakeTe?<br />

_ boziSvili viyo, ukeTesad verc Sen gaakeTebdi.<br />

gamomivida ra zidani, Cemi deda... daaxvie<br />

axla...<br />

aseTi dialogis mosmenis Semdeg cotne yurebdasusxuli,<br />

damduRruliviT Sevarda Sin. `gadavgvardiT,<br />

gadavjiSdiT! ra ubedurebaa. oidiposis<br />

sindromi. paTologiaa, aba ra jandabaa?~.<br />

saxlSi gaCerebas azri aRar hqonda. undoda,<br />

rogorme mdgomareobidan gamosuliyo, dawynarebuliyo.<br />

gadaicva da ezoSi gavida. `Caval baRSi,<br />

SadrevanTan. saxlTan SedarebiT grila, iqneb<br />

meSveloso~.<br />

gzaze axladwamoCituli,<br />

qaliSvilobaSi<br />

odnav fexSedgmuli, mucelmoSvlepili<br />

gogonebis<br />

jgufi moigrixeboda. apilpilebulni<br />

cxared kamaTobdnen.<br />

erTi _ gulze<br />

jvarCamokidebuli, mxrebze<br />

CalisferTmebdayrili, angelozis<br />

saxis sadari, gansakuTrebiT<br />

gamoirCeoda.<br />

_ maS ar gjeraT? ar gjeraT, xom?! _ gawiwmatebulma<br />

da wamowiTlebulma TvalebSi CamoCrili<br />

Tma Tavis aqneviT Seiswora da raRacnairi<br />

43


qedmaRlobiT Tu niSnismogebiT, raRac wmindas,<br />

adre dedas rom ificebdnen, warmosTqva, _ mamaCemis<br />

bozi viyo, Tu vityuebode!<br />

yurisZirSi silasaviT moxvda naTqvami cotnes.<br />

fexi aeria, Sebarbacda da kinaRam daeca. aseTma<br />

uxamsobam da uwmawurobam Tavzari dasca.<br />

`dedis siwmindem moitana aumRvreveli suli<br />

da erTiani qarTuli sxeuli, TavisTavadoba da<br />

gamorCeuloba. erT dros salocavi da saficari,<br />

axla yvelaze modur salanZRav sityvad aqcies.<br />

gadajiSebis gza Saraze Tavawyvetili miveqanebiT...<br />

vai, sacodavo saqarTvelo~. amoigmina akankalebulma<br />

da wnevaavardnilma cotnem da iqve gamxmari<br />

xis Ziras Zelskamze Camojda. msxvili oflis<br />

wveTebi Rvarad miedinebodnen kisrisaken. sicxes<br />

veRar grZnobda.<br />

_ RmerTo, ra davaSaveT amis fasi, RmerTo! ra<br />

dRes Semaswari, ra fexze avdeqi, - uxmod Cif-<br />

Cifebda gaognebulis tuCebi.<br />

_ cotne, zRvis magieria? aqve irujebi, Tu<br />

protestis axali formaa! Tavi xom ar mogZulebia<br />

biWo, _ Seexmiana aTleturi aRnagobis, mxarze<br />

CanTaCamokidebuli karis mezobeli.<br />

cotnem Tavi aswia.<br />

_ tristan, Sen xar? _ gamobletili TvalebiT<br />

miaSterda mezobels cotne.<br />

_ Sens Tavs farsagi ar unda iyos, eqims xom<br />

ar davuZaxo? _ SeSfoTda tristani.<br />

44


_ ara, ara, tristan, mgoni, wnevam amiwia da aqve<br />

Camovjeqi.<br />

_ wneva agiwevs am gadareul sicxeSi, aba ra<br />

iqneba. gadaixruka yvelaferi, _ buzRuniT warmoTqva<br />

tristanma, Tan ofliani saxe cxvirsaxociT<br />

SeimSrala.<br />

_ he, wamodeqi axla, wamodeqi, saxlSi wavideT!<br />

_ ara, tristan, saxlSi ver gavCerdebi... es<br />

wuTia, movedi, kargad var ukve, Sen nu Sewuxdebi,<br />

aqve, baRSi Caval, patara SadrevanTan da suls<br />

moviTqvam, fexze wamodga, Sublze xelmoCrdilebuli,<br />

mococxlebuli cotne.<br />

_ dafiqrdi, ise, Seni saqmisa Sen ici. me wavedi,<br />

_ xeli auwia da mxridan Camocurebuli CanTis<br />

sworebiT Sinisaken gaemarTa tristani.<br />

cotne cota xans kidev idga fexze, mere cxvirsaxociT<br />

saxeze moiniava da baRisaken mimaval<br />

gzas daadga. guli araTanabrad ucemda, xan auCqardeboda,<br />

xan Seuneldeboda. Cxriala Sadrevani<br />

wylis sasiamovno surnels afrqvevda da garemos<br />

sigrilis burusSi xvevda.<br />

cotnem wyali ramdenjerme<br />

Seisxa saxeze. sveli TiTebiT<br />

Tma ukan gadaivarcxna, far-<br />

Tod gaSlili aswlovani Wadris<br />

totebqveS eulad mdgar<br />

mibrecil Zelskamze Camojda<br />

da gairinda. abezarma buzma,<br />

romelic saxeze etaneboda,<br />

45


gamoafxizla, xeli aiqnia, Seecada aqneul xels<br />

msusxavi fiqrebic gaeyolebina. isev Caikarga...<br />

Tvalebi mzis sxivebSi mokiskase wylis Wavls<br />

eTamaSeboda, awmyos mowyvetili goneba ki warsulis<br />

landebSi gaibna...<br />

agvistos papanaqeba TiTqos amoSrobas upirebda<br />

zRvas. sxvadasxva juris gaadam-gaevebulebs<br />

mTlianad daepyroT napiri.<br />

`ramdenic unda macxuno, verafers damakleb,<br />

zomiereba ar ici, Se kaco! Sengan gamoqceulebi<br />

Cems mklavebSi nebivrobnen, Svebas CemTan pouloben~,<br />

_ SehRimoda atortmanebuli zRva mzes. naTqvamis<br />

dasturad ze aRimarTa, talRebi SeaTamaSa<br />

da napirze udardelad wamowolilebs wioki<br />

aatexina.<br />

...zRvidan axladamosul cametiode wlis<br />

cotnes, soflis maRaziis gverdiT kviparosebis<br />

CrdilisaTvis Seefarebina Tavi. fexebi aqeTiqiT<br />

gaeTxlaSa da wvetiani joxiT, gamwarebuli<br />

Tu gabrazebuli miwas CiCqnida. _ mainc viyidi<br />

velosipeds. mainc viyidi, qveyana rom daiqces,<br />

mainc viyidi. verafriT ver gavagebine mamaCems, Tu<br />

ras niSnavs axla CemTvis velosipedi. `wignebia<br />

SenTvis velosipedi, manqanac da TviTmfrinavico~,<br />

- kaco, wignebi, vici, rac aris, magram velosipedi<br />

mainc velosipedia.<br />

TiTqos jibrze, misi gulis gasaxeTqad, SxuiliT<br />

Caiqroles velosipedze amxedrebulma<br />

biWebma, zaric ki daawkarunes. gza axali moas-<br />

46


faltebuli iyo da araferi sjobda axla zed<br />

velosipediT jiriTs.<br />

brazmoreulma cotnem joxi Sors gastyorcna<br />

da ofliani Subli moiwminda.<br />

`an dRes, an arasodes. am saRamosve movelaparakebi.<br />

ra gaxda, bolos da bolos, erTi velosipedi.<br />

ase xom ar uWirT!~ moqufrulma naRvlianad<br />

gaixeda maRaziisken, sadac misi saocnebo<br />

velosipedi idga, _ amoixvneSa da gzas gaudga.<br />

cotnes mama ormocdaxuTiode wlis janmagari,<br />

tanbrge vaJkaci iyo. TeTri pirsaxis, lamazad<br />

dayenebuli Savi ulvaSebiT. qarTuli cxviri<br />

da arwiviseburi mzera ridiTa da pativiscemiT<br />

gangawyobda mis mimarT. ojaxze Tavgadakluli,<br />

Svilebis spartanulad aRzrdis momxre, saxierad<br />

mkacri, familarobis moZule, amasTan, Sinaganad<br />

Tbili da keTilmosurne iyo. aRelvebisas xSiri,<br />

Savi warbebi da Sublis ori Rari talRasaviT<br />

aefofreboda xolme, Tvalebi moewkureboda da<br />

saxec upirquSdeboda. aseT dros iSviaTad Tu<br />

Sehbedavda rames mamas.<br />

_ biWo, ras amogiCemebia velosipedi, an ra damsaxurebisaTvis<br />

unda giyido! _ gazeTSi TavCarguli<br />

ekiTxeboda cotnes mama. pauzas Tavauwevlad Tvi-<br />

Tonve upasuxa _ muSti-krivisTvis? _ mere gazeTi<br />

SrialiT gadakeca da ganagrZo. _ dRe ar gava, Sens<br />

mier galaxuli bavSvis mSobeli rom ar momadges.<br />

ise, maincdamainc arc mag saqmeSi uqnixar RmerTs, _<br />

tuCze ironiuli Rimili gaukrTa cotnes mamas. _<br />

47


Senc kargi dalilavebuli modixar xolme.<br />

cotnes mamis Rimili sasikeTod eniSna, sayveduri<br />

sarkeze dacemuli mzis sxiviviT airekla<br />

da buzRunnarevi xmiT Seecada saxeRimiliani mama<br />

Tavisi satkivarisaken moebrunebina.<br />

_ mama, ubanSi TiTqmis yvelas rom hyavs velosipedi!..<br />

_ axali ambavi, hyavT da hyavdeT. aRarc swavlaa<br />

magaTTvis da arc sxva saqme, _ cxra mTas iqiT<br />

gadahkarga Rimilis<br />

naSTi cotnes mamam.<br />

`auh, daviRupe,<br />

aRar vici, ra movuxerxo<br />

am kacs~. -<br />

gaifiqra cotnem, magram<br />

far-xmalis bolomde<br />

dayras mainc<br />

ar apirebda, ukanasknel<br />

imeds CaeWida.<br />

_ mama, xom kargad<br />

vswavlob?<br />

`gaizarda es<br />

mamaZaRli, adre amdens<br />

ver bedavda. arc velosipedia didi rame~,<br />

gaifiqra cotnes mamam, magram...<br />

_ Sen ra, swavlas mamadli? _ Seni swavla<br />

Sen ar gamogadgeba? ise ki, droa awi Wkua daatano<br />

naTqvams.<br />

cotnes mamam saubari damTavrebulad CaTvala,<br />

48


fexze wamodga, gazeTi magidaze dado da gasasvlelisaken<br />

gaemarTa.<br />

`fui, davRupe yvelaferi~, saxsrebSi moiSala<br />

cotne.<br />

mama ki wuTierad Seyovnda, TiTqos raRac gaaxsendao<br />

da alanZul cotnes gamomwvevad mimarTa:<br />

_ midi, Sen TviTon iyide, xom Tvli, rom magari<br />

xar. iyide, Tu biWi xar!<br />

_ me viyido? _ isev gaeRima Secbunebul<br />

cotnes _ rogor?<br />

_ rogor? iSrome da iyide, _ aTasi eSmaki<br />

auelvarda cotnes mamas TvalebSi.<br />

_ sad, mama, me vin mamuSavebs?<br />

_ eg ukve Seni sazrunavia, Tu marTla ginda<br />

velosipedi, samuSaosac iSovi.<br />

`vnaxoT erTi, ras izams, egec Seni pirveli<br />

gamocda, sxvebic iqneba, cxovreba gamocdebis<br />

jaWvia. droa ukve SeeCvios~. _ gaifiqra mamam<br />

da ganagrZo _ ho, Sen iyide, Sen, Seni xnis rom<br />

viyavi, Cems Tavs me TviTon virCendi, _ foladi<br />

gamouria cotnes mamam xmaSi.<br />

_ kargi axla, mama, _ siTamame moemata cotnes.<br />

_ ar gjera? hkiTxe bebiaSens da is getyvis.<br />

_ karis zRurbls miaxloebulma mamam cotnes<br />

kidev erTxel Sexeda da uTqmelad ezoSi gavida.<br />

cotne karga xans idga garindebuli. mere<br />

raRac uecari ZaliT damuxtulma gamowveva miiRo<br />

da karebs miaZaxa:<br />

_ diaxac, me TviTon viyidi...<br />

49


cotnes aRar gadaudvia muSaobis dawyeba.<br />

meore dResve Tavs daadga biZamiss _ sagzao<br />

mSeneblobis inJiners. amosunTqva ar acala, arc<br />

araferi ismina. Tavi gamoulaya, sanam Tanxmoba ar<br />

miiRo, oTaxidan ar gamosula.<br />

_ biWo, ra gauWirda mamaSens iseTi, erTi velosipedi<br />

rom ver giyida?<br />

_ gana ar SeuZlia? _ iukadrisa sayveduri<br />

_ mama mainc mamaa, me TviTon minda, gamovcado<br />

Tavi, SevZleb Tu vera, _ daibrZena Tavi cotnem.<br />

_ biZia, ar damiwyo axla Tavidan, xom visaubreT,<br />

xom dampirdi, sityva sityvaa.<br />

_ kargi, kargi. sityva sityvaa.<br />

yelSi sulmibjenili cotne ki ver isvenebda.<br />

_ dResve, biZia, dResve mimiyvane muSebTan obieqtze.<br />

zafxulis xvati iyo. dedamiwas almuri asdioda.<br />

yvela sulieri, sicxiT moTenTili, zantad<br />

daiareboda da saCrdiloblebs afarebda Tavs.<br />

erTaderTni, vinc arad dagidevda Takara mzis<br />

mcxunvarebas, measfalteni iyvnen.<br />

biZamisma cotne muSebs warudgina. dReidan<br />

TqvenTan erTad imuSavebso. yviTeluniformianma<br />

muSebma erTi ki axedes wamoyvinCilebul biWs, Caifrutun-CaiRim-Caicines<br />

da asfaltis molodinSi<br />

xis farTod gaSlil totebs qveS mokalaTdnen.<br />

male asfaltiT datvirTuli manqanac gamoCnda.<br />

mZRloma saWiro pozicia SearCia da Zara aswia.<br />

axal asfalts orTqli asdioda da Tavisebur<br />

50


suns gamoscemda. zeaziduli Zaridan asfalti<br />

ratomRac ar eSveboda _ SenivTebuliyo. cotnem<br />

niCabs xeli wamoavlo da asfaltis grovas<br />

ahkra. ixuvla SenivTebulma masam, cotnem Zlivs<br />

gamoaswro, magram nawili cxeli masisa xelebze<br />

gadaeyara, muSebma atexes xarxari. marcxnaWami<br />

da darcxvenili ki ixtibars ar itexda _ niCabs<br />

xels ar uSvebda.<br />

ulvaSebianma, tarakanasaviT Savma muSam cotnes<br />

seriozuli saxiT mimarTa:<br />

_ Svilo, xelebs mixede, ar dagewvas, nu Cqarob,<br />

muSaobas moeswrebi.<br />

damfrTxali cotnes biZa saxeze Rimils irgebda,<br />

mainc da mainc dedaSens unda moakvlevino<br />

Cemi Tavio.<br />

mTeli Tve dadioda cotne sagzaos biWebTan,<br />

rogorc isini TavianT Tavs uwodebdnen, daumegobrda<br />

kidec.<br />

sanatreli dRec dadga _ xelfasis miRebis<br />

dRe. cotnes uwyisze xeli moawerines. asi maneTi<br />

ergo, wiTeli leninisTaviani Tumnianebi.<br />

cotne sixarulma caSi aafrina. aRaraferi<br />

axsovda, aRarc sagzao da aRarc muSebi. velosipedi,<br />

mxolod velosipedi edga Tvalwin.<br />

aqoSinebuli, oflSi gawuwuli, maRaziaSi<br />

SeiWra.<br />

_ ra iyo, biWo, xom aravin mogdevs? _ gakvirvebuli<br />

Sehyurebda Ripiani qaCali gamyidveli.<br />

_ velospeds vyidulob, _ TavauReblad upa-<br />

51


suxa velosipedTan Camuxlulma cotnem.<br />

_ mere fuli?<br />

_ Tu vyidulob, ese igi, fulic maqvs, _ ena<br />

daigrZela cotnem. xumroba xom ar iyo, Tavisi<br />

fuliT yidulobda.<br />

cotnem safasuri gamyidvels CauTvala da<br />

sanatreli velosipedi ezoSi gamoiyvana _ vercxlisferi<br />

`xarkovi~. mere Tavdayira daayena.<br />

borblebi daumagra. Sebrunebuli pedlebi saWiro<br />

mdgomareobaSi moiyvana. CvariT sapoxi moaSora.<br />

aravis da arafers yuradRebas ar aqcevda, xviTqi<br />

gadasdioda. cotac da ukve Semoajdeboda sanatrel<br />

raSs. warmodgenili hqonda, Tu rogor<br />

Sexvdebodnen Sin. yvelaze metad mamis reaqcia<br />

ainteresebda. xom mainc mivaRwie Cemsas, bolos<br />

da bolos xom avisrule ocneba.<br />

kidev eTxel Seamowma borblebi, saWe. pedlebi<br />

gaaswora, saWes xeli CasWida da, is iyo, unda<br />

Sesjdomoda, rom biWis xmam SeaCera, romelic<br />

ager ukve TiTqmis erTi saaTi uxmod Sehyurebda<br />

cotnes saqmianobas.<br />

_ Zmakac, Senia?<br />

cotnem gaixeda, awowili da Tavgasiebuli<br />

biWi dasdgomoda Tavs. jiuti, qera, raRac sacxiT<br />

gaprialebuli Tma ukan gadaevarcxna, gajiutebuli<br />

Tma ki mainc yalyze wamomdgariyo. mxolod<br />

52


Tvalebs SehqondaT disonansi, cisferi wyliani<br />

Tvalebi saocar siTbos gamoscemda.<br />

cotnem Tvali gauswora da mokled upasuxa:<br />

_ Cemia.<br />

Tavgasiebulma da cisferTvalebianma velosipeds<br />

axed-daxeda. mere saWes xeli Seavlo.<br />

aswia, gauSva _ saburavebma velosipedi ramdenjerme<br />

aaxtuna, _ kargi daberilia, _ warmoTqva<br />

profesionalis pretenziulobiT da Semowmeba<br />

daamTavra.<br />

_ Sen aqve ar cxovrob? _ mimarTa cotnes.<br />

_ ho, aqve vcxovrob.<br />

_ me ar micnob?<br />

cotnem kidev erTxel Sexeda, Tavi<br />

gaiqnia, ara, ar gicnobo.<br />

_ ra mniSvneloba aqvs, mec aqauri<br />

var, _ velodi woworia.<br />

_ cotne, _ gaecnen erTmaneTs.<br />

velodim kidev<br />

erTxel Seavlo<br />

xeli velosipeds,<br />

zaric daawkaruna,<br />

wamierad gairinda,<br />

TiTqos zaris<br />

xmovanebas amowmebso, mere Semobrunebulma wyliani<br />

Tvalebi cotnes miaSuqa da SeekiTxa:<br />

53


_ cotne, Seyvarebuli Tu gyavs?<br />

daibna cotne _ netav raSi ainteresebs, myavs<br />

Tu ara Seyvarebuli _ kiTxvac uadgilo moeCvena.<br />

bevri unaxavs misi asakis biWi am Seyvarebulo-<br />

bisTvis cxvirgatexili. Seyvarebuloba didobas,<br />

kacobas niSnavda. Tavi moswonda, rogor ityoda,<br />

Seyvarebuli ar myavso.<br />

_ ki, myavs.<br />

_ Zalian kargi. aba, awi ufro kargad gamigeb.<br />

cotne , Zmao , _ mxarze xeli gadaxvia da<br />

didi kaciviT daiwyo, _ Seyvarebuli kaci var.<br />

qvemoT, sofelSi melodeba, erT-or kilometrSi<br />

Cemi Seyvarebuli. velosipediT unda gavaseirno.<br />

dapirebuli var. Cemi gamifuWda. ar minda<br />

piris gatexa. xom ici, ra fxukianebi arian gogonebi?<br />

mokled, Tu Zma xar, Seni maTxove. Seatyo<br />

ra cotnes Seyovneba, umal mudariT gaagrZela, _<br />

dedas geficebi, Caval, erT-or wres davartyam da<br />

male moval. kaci ara xar? Seyvarebuli melodeba,<br />

_ TiTqmis aicremla velodi...<br />

dedis sityvebi gaaxsenda cotnes _ dedis<br />

daficeba igive deda RvTismSoblis daficebaao.<br />

RvTismosavi qali iyo cotnes deda, uaRresad<br />

morwmune. dedis tyuilze daficeba yovlad warmoudgeneliao<br />

da TviTonac tyuilze arasodes<br />

dauficnia. deda wminda xateba iyo misTvis. `ra<br />

RmerTi gauwyreba, deda daifica. gaaseirnebs pataras<br />

da mova. vin icis rogor elodeba Tavisi<br />

Seyvarebuli~.<br />

54


Sewuxebuli iyo mainc biWi _ guli eTanaRreboda,<br />

erTxel mainc damjdariyo. es kidev raRa<br />

maincdamainc axla gamotyvra, Seyvarebuli varo,<br />

Tanac deda daifica. eh, rac aris, aris. ar ifiqros,<br />

rom SevSindi.<br />

_ kargi, _ amoikvnesa cotnem _ Seyvarebul<br />

kacs velosipeds rogor dagikaveb, oRond, Tu<br />

kaci xar, didxans ar malodino.<br />

_ Zma xar, Cemo cotne, Zma.<br />

velodim xeli CasWida velosipeds. erTi<br />

fexiT pedali daiWira, meoreTi ki zevidan gadaevlo<br />

da wkaruniT Tavqve daeSva.<br />

cotnem Tvali gaayola Tavqve mimqrolav velods,<br />

WuWyiani xelebi CvriT gaiwminda da qvaze<br />

Camojda. unda dalodeboda, meti ra gza hqonda.<br />

eloda, eloda, magram velodi arsad Canda.<br />

kargad SeRamebuli iyo, roca awrialebul<br />

cotnes dedamisi waadga Tavs.<br />

_ aq ras akeTeb, Svilo?<br />

cotnes erCia, miwa gaskdomoda da Sig Cavardniliyo,<br />

ra eTqva. siurprizi undoda gaekeTebina<br />

mSoblebisTvis da, ai, siurprizic. saSveli aRar<br />

iyo, unda eTqva saTqmeli...<br />

_ nu dardob, Svilo, mag saqmes me mivxedav,<br />

mogikvdes deda.<br />

sircxvilma da ususurobam aitana cotne, ukve<br />

aRar enaRvleboda velosipedi, ejavreboda kidec,<br />

aRarc is oflis Rvra miaCnda did ramed, aRarc<br />

damwvari xeli. ras ar gaiRebda, oRond dedaze<br />

55


daficeba tyuili ar yofiliyo , oRond<br />

undoblobis eWvi ar dabudebuliyo mis gulSi...<br />

...cotne mogonebidan bavSvis tik-tikma gamoiyvana.<br />

_ babu, babu, viTamasoT, la.<br />

axalgazrda, sruliad norCma, TviTon `bavSvma<br />

dedam~ cotnes bodiSi mouxada da bavSvi xelSi<br />

aitaca. bavSvi ki Wirveulobda, babuasTan minda,<br />

babuasTan mindao.<br />

_ ras brZanebT, qalbatono, RmerTma gagizardos.<br />

cotnes ase cxadad arasodes SeugrZvnia asaki,<br />

babuao, Severcxlil Tmaze xeli moisva da naRvliani<br />

Tvali gaayola axlgazrda deda-Svils,<br />

netav vin ezrdeba saqarTvelos?!.<br />

...mze mTebs miRma Cakarguliyo. dasalierSi<br />

cis kides vardisferi mosdeboda.<br />

momdevno dRec xvats hpirdeboda daxuTul<br />

qalaqs.<br />

56


* * *<br />

fafaraSlili zRvis talRasaviT SexeTqeba<br />

amaoebis sal kldesTan da mere retdasxmuls,<br />

Zleuls, darcxvenils, uTvalav nawilebad damsxvreuls,<br />

ukanve CanTqma wuTisoflis zRvarmoSvebul<br />

yoveldRiurobaSi. martosuli, martoxela, grZnobebisa<br />

da emociebisagan daclil samyaroSi. dro ki<br />

mihqris, tkbil-mware. vneba-kvnesiani wuTisofeli<br />

Tavisas iTxovs. dro ki mihqris, fiqris tyvev da<br />

vnebebis monav.<br />

* * *<br />

Tavdauzogavad garboda. oflisgan Tvalebi<br />

ewvoda, aqoSinebuls filtvebi daskdomaze hqonda.<br />

TiTqmis veRar sunTqavda, ukan moxedva ar undoda,<br />

cxenebis floqvebis TqaraTquri isedac yurebs uxeTqavda.<br />

ver gavaswreb, damewevian... mainc ver moiTmina,<br />

ukan moixeda, mzis sxivebisagan alaplapebuli<br />

muzaradiani mxedrebi WenebiT mosdevdnen, cotac da<br />

aagebdnen Subis wverze. ukanaskneli Zala moikriba<br />

da zRvasaviT abibinebul simindis yanaSi Sevarda.<br />

nawvimar simindis yanas mcxunvare mzis sx-<br />

58


ivebi orTqlis buRSi xvevda. damZimebuli haeri<br />

isedac sunTqvaSekruls suls uxuTavda. simindis<br />

sveli xaoiani foTlebi samarTebeliviT useravda<br />

sxeuls. Rvarad momskdari ofli naWrilobevs cecxls<br />

ukidebda. Zlivs gaaRwia yanis bolos. ki ar<br />

sunTqavda... xrialebda. da gasaqcevic arsad Canda...<br />

marjvniv gadmomxobili dasuroebuli klde. ukan _<br />

simindis yanaSi moSligine Subosani mxedrebi. win<br />

da marcxniv _ kldis piri, gameCxerebuli Zelqvis<br />

xeebiT. nuTu dasrulda yvelaferi?! axeda zecas...<br />

cis kabadonze nafleTi Rrubelic ki arsad Canda,<br />

silaJvardeSi Canqmuliyo zeca...<br />

mxedrebamde erTi xelisgawvdena iyo darCenili.<br />

Subis wveri avismomaswaveblad cialebda. kldis<br />

miRma atalaxebuli da modidebuli Zusa... fiqris<br />

dro aRar iyo. kldis qimze Semdgarma erTi kidev<br />

moixeda ukan da mdinareSi gadaeSva... wamebi uklda<br />

CanTqmas. raRac instiqtma xelebi gaaSlevina.<br />

gaaSlevina da CanTqmis magivrad wylis zedapirs<br />

frinveliviT aekra. frTebiviT moimarjva xelebi<br />

da zecaSi aiWra. wonadakarguli sxeuli sivrces<br />

daepatrona. aiqnia xelebi, kamara Sekra da Zelqvebisken<br />

gafrinda. ZelqvebTan frena Seanela, gaxevebul<br />

mxedrebs zemodan omaxianad dasWeqa, - ehehee, aba ra<br />

gegonaT!!!... Tavzardacemulma mxedrebma saWurveli<br />

moisroles, cxenebs qusli hkres da simindis yanaSi<br />

durTes Tavi.<br />

galaRebulma erTxans freniT misdia dazafrul<br />

mxedrebs, Semdeg ki cis TaRs SeeWida. zemodan<br />

saamo sanaxavi iyo cisqveSeTi, sxvadasxva ferad<br />

moxatul xaliCas hgavda. rac ufro zemoT miiwevda,<br />

miT ufro SeumCneveli xdeboda sazRvrebi baR-<br />

59


ostnebsa da ezokarmidamoebs Soris, mdinare Zusa<br />

ZafiviT dawvrilebuliyo. ramdenime xnis Semdeg<br />

aRarc wyali Canda da aRarc miwa, _ usazRvro ca<br />

silaJvardeSi CanTqmuliyo. aRar frenda, sxeulsac<br />

veRar grZnobda. ukidegano sivrce da gafacicebuli<br />

goneba. scada gadaadgileba, gamouvida. didxans<br />

midioda. silaJvarde gaqra. Tovlze uspetakesi<br />

siTeTre gamefebuliyo, netarebis momgvreli iyo es<br />

siTeTre. svla ganagrZo. Sors manaTobeli sveti<br />

SeniSna. mzesaviT anaTebda, magram ara mwvelad. rac<br />

ufro uaxlovdeboda, miT ufro uWirda Tvalis<br />

gasworeba. ucnaur naTebas saocari surnelic daerTo,<br />

gamalaRebeli, Tavbrudamxvevi da Jruantelis<br />

momgvreli. winsvlasTan erTad surnelic Zlierdeboda<br />

da naTebac. jiqur moindoma uspetakesi<br />

svetisaTvis Tvalis gasworeba. Tavi aswia da...<br />

sayrdenic gamoecala, damZimda, TiTqos gansxeulda.<br />

damZimebuli sxeuli adgilidan moswyda, uswrafesad<br />

iwyo vardna. SxuiliT mihqroda Zirs. naTels gacrecili<br />

bindis feri enacvleboda. sxivi konasaviT<br />

CaSvebuliyo mrume usasrulobaSi. xeliT waetana,<br />

CaeWida da Tavi Seimagra. sxivis kona fexebsqvemoT<br />

eSveboda usasrulobaSi da TandaTan mkrTaldeboda.<br />

damZimebuli sxeuli sxivis konaze qanaobda... da<br />

iyo kidev SiSnarevi, gafacicebuli goneba.<br />

xelebma wva daiwyo. sisxlis wveTebic gamoCnda,<br />

namdvili, wiTeli sisxli, amazrzeni suniT, romelic<br />

TandaTan matulobda. zemoT, sinaTlisken moindoma<br />

amoCoCeba. ver SeZlo. TiTebmac umates wvas. mimoixeda.<br />

gacrecil simrumeSi raRac konturebi<br />

gamoikveTa. Tvali SeaCvia simrumes. gaurkveveli<br />

xmebi ismoda.<br />

60


samosSemofleTili, gadamtvreul<br />

Subs dayrdnobili<br />

calfexa meomari misken xels<br />

iSverda da ilanZReboda, _ sad<br />

aris Cemi vadajvriani xmali?<br />

gayideT xom, Tqve satanis mociqulebo,<br />

geSinodeT! arc miwa<br />

migiRebT, arc zeca, ara wyali,<br />

ara miwa, ara mamuli, Tqve iqednes<br />

naSobno.<br />

damZimebuli sxeuli qvemoT<br />

micuravda. tkivilic gausa-<br />

Zlisi xdeboda. ufro da ufro<br />

uZneldeboda moqanave sxeulis<br />

Sekaveba. gacrecili midamo simyralis<br />

suniT ivseboda. damwvari<br />

gogirdis, lpobis da<br />

xrwnis erTmaneTSi areuli suni<br />

sunTqvas ukravda. Tavis Sekaveba<br />

vardnisagan udides Zalisxmevas<br />

moiTxovda. dabla, miRmeTSi<br />

cecxlis alic gamoCnda, cxovelurma<br />

SiSma Seipyro.<br />

mkrTali alis Suqze SiSveli<br />

sxeulebi dalanda. naTeba cecxlisa<br />

Zlierdeboda. bneleTs avbediTi wiTeli<br />

feri elaciceboda. SiSveli sxeulebi ukve kargad<br />

Canda. _ qalebi iyvnen, yvelani erTsaxovnad moeCvena.<br />

maRali mkerdiT da sxva qaluri samSvenisebiT. Seecada<br />

vinme amoecno da amoicno _ misi cxovrebis<br />

diacebi...<br />

...sarecelze axalgazrda qali ganrTxmuliyo,<br />

61


welzemoT SiSveli, gvirilis furclisfer mucels<br />

amayad gadmohyurebda, maRali, odnav gverdze gaqceuli,<br />

ulamazesi, jer kidev moutexavi mkerdi. darcxvenili<br />

ZuZusTavebi amaod cdilobdnen mkerdze<br />

CamoSvebul TmebSi damalvas. kakuni. SveliviT wamovardna.<br />

SiSvel tanze uswrafesad gadaicva Wvirvali<br />

samosi da, alanZuli, fanjaras aekra. kakuni<br />

ganmeorda.<br />

_ gio! _ saxlis patroni eZaxda mdgmurs.<br />

_ diax, qalbatono naTela.<br />

_ telefonze geZaxian.<br />

wamierad gamkrTali cxadeba umwvavesma tkivilma<br />

gafanta. SiSveli sxeulebi umaxinjes majlajunebad<br />

gadaqceuliyvnen. zemoT aixeda, naTeli TaRi Wuris<br />

yelis odena gamxdariyo. sxivis kona xelebs Soris<br />

TiTqmis galeuliyo. isev moindoma zemoT acoceba,<br />

amao iyo wadili... sxivis fenac gamqraliyo... da<br />

moswyda... Sviloo! mamis ganwiruli xma Semoesma...<br />

mamii! Sehkivla TviTonac da CainTqa...<br />

62


sarCevi<br />

gza siarulma dalia?! ............................................................ 3<br />

eg aris ar getkinebao?! ......................................................... 25<br />

frTosnebi ............................................................................................. 33<br />

fici ............................................................................................................ 41<br />

... fafaraSlili zRvis talRasaviT ... .............. 57<br />

63


64<br />

wigni dabeWdilia<br />

poligrafiul firma `SaravandSi~.<br />

Tbilisi, qinZmaraulis quCa, # 5<br />

kompiuteruli momsaxureba salome giorgaZe<br />

koreqtori nino giorgaZe

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!