saubari fizikis Sesaxeb - Ganatleba

saubari fizikis Sesaxeb - Ganatleba saubari fizikis Sesaxeb - Ganatleba

ganatleba.org
from ganatleba.org More from this publisher
16.01.2013 Views

2.4 daakvirdiT: wylis zedapiri mweris simZimisgan ise izniqeba, TiTqos masze Txeli afski iyos gadakruli (sur.1.), zogi mcenaris foTlebze nami wveTebad rCeba (sur.2.), zogis foTlebs ki Txel fenad ekvris, wvril milebSi wyali zeviT iwevs (sur.3.). am movlenebis axsnas mogvianebiT SeZlebT, manamde ki SeecadeT, gaWimoT an gatexoT myari sxeuli, mag., plastmasis joxi. Tumca Cveni amocana sulac ar aris joxis ga te xa. ubralod, kidev erTxel darwmundiT imaSi, rom amis gakeTeba arc ise advilia. arada, TiTqos arc Zneli unda iyos: sxeuli xom mTliani ar aris. is Sedgeba molekulebisgan, romelTa Soris Sualedebia. miuxedavad amisa, sxeulebi inarCuneben mTlia no bas, isini calkeul molekulebad ar iSlebian! metic, Tu molekulebs Soris arsebuli Sualedebis gazrdas (anu sxeulis gaWimvas an su lac gatexas) SeecdebiT, darwmunebiT, rom zogierT SemTxvevaSi es sakmaod Znelia. ratom? am kiTxvaze pasuxis gasacemad ganvixiloT, rogor `iqcevian~ erTmaneTTan zambarebiT dakavSirebuli burTulebi (sur.4.). 34 molekulaTa urTierTqmedeba sur.1 sur.2 sur.3 dafiqrdiT: ra moxdeba, Tu sur. 4-ze gamosaxul sxeuls gavWimavT, anu Tu burTulebis erTmaneTisagan daSorebas Se vec debiT? Tu sxeuls SevkumSavT, anu Tu vecdebiT, rom burTulebi erTmaneTs davuax lo voT? (gaiTvaliswineT, rom molekulebic swored am burTulebis msgavsad `iqcevian~. oRond gaxsovdeT, rom Cven mier ganxiluli sxeuli sur.4. mxolod modelia da ar ifiqroT, rom molekulebic, burTulebis msgavsad, `zambarebiTaa~ SeerTebuli). Tu zambarebiT dakavSirebul bur Tulebisa da molekulebis `qcevas~ Soris paralels gaavlebT, SeZlebT axsnaT: ratom `gewinaaRmdegebaT~ sxeuli, roca mis gaWimvas an gatexas cdilobT; roca mis SekumSvas cdilobT (SeecadeT, SekumSoT sxvadasxva sxeulebi, mag., foladis burTula, wyliT savse plastmasis boTli, rezinis burTi da daakvirdiT, advilia Tu ara sxeulebis SekumSva).

molekulaTa urTierTqmedeba 2.4 amrigad, sxeulis Semadgeneli molekulebi urTierTqmedeben: miizidebian da ganizidebian. molekulebis urTierTmizidva SesamCnevi mxolod maSin xdeba, ro ca maT Soris daSoreba molekulis zomis tolia. aseT manZilebze car cis na texebis miaxloeba SeuZlebelia. gadatexili nawilebis uswor mas woro ze dapirebi mxolod zogierT wertilSi Seexeba erTmaneTs, mo le kulebis um ravlesoba erTmaneTisgan im man Zilebze aRmoCndeba daSore buli, rodesac mi zi du lo ba Zalian sus tia an sulac ar arsebobs. carcis molekulebs Soris 0, 000 001 sm daSorebac ki ar aris sakmarisi, rom molekulebma erTmaneTi miizidon. Zalian gaprialebuli da gluvi sxeulebi erTmaneTze miWerisas erTdeba, radgan mo lekulebis umravlesoba iseT manZilebze uaxlovdeba erTmaneTs, rom isini erT ma neTs miizidaven. gaixseneT, rogor aRadgenen xis, faifuris, qaR- sur.5. cda I gadatexeT carci or nawilad da SeecadeT, natexebis SeerTebiT carci isev gaam Te loT. ra moxda? gamoTqviT varaudi, ratom ar SeerTda natexebi, molekulebs Soris xom miziduloba arsebobs? aldis, sanTlis, rkinis sxe u le bis mTli ano bas? rbili masalis (mag., plastilinis) an gaxure- bis Sedegad darbilebuli myari sxeulis molekulebi Se iZleba erT maneTs im manZilze mivuaxlovoT, romelzec miziduloba iCens Tavs. swored amas emyareba liTonebis mirCilva, Sedu Reba: gacxelebisas liToni dne ba da SesaZlebelia gam dna ri nawilebis miaxloeba im man Zilze, roca mizi du loba iCens Tavs (sur.5.). weboTi ki zedapiris uswor maswo ro be bi amoivseba. webos mo lekulebi miizidavs rogorc erT maneTs, ise Sesawebebeli zedapirebis mole kulebs da gaS robis Semdeg natexebi miwebebuli rCeba. dafiqrdiT: rogor fiqrobT, ratom aris molekulebs Soris Sualedebi, ratom ar ekvrian molekulebi erTmaneTs, isini xom urTierTmiizidebian? gaixseneT, rogor `iqcevian~ modelis burTulebi, Tu maT erTmaneTs mivuax loebT? ase rom, molekulebi ara marto miizidebian, aramed ganizidebian kidec: Tu SevecdebiT, molekulebi ise mivuaxlovoT erTmaneTs, rom maT Soris manZili TviT molekulis zomaze naklebi gaxdes, aRiZvreba ganzidva. maS ase, nivTierebis agebulebis Sesaxeb codna im sam ZiriTad faqts eyrdnoba, romelsac ukve gaecaniT: nivTiereba Sedgeba umciresi nawilakebisagan, romelTa Soris Sua le debia. nivTierebis Semadgeneli nawilakebi ganuwyvetliv moZ raoben. molekulebi urTierTqmedeben: miizidebian da ganizidebian. 35

molekulaTa urTierTqmedeba 2.4<br />

amrigad, sxeulis Semadgeneli molekulebi urTierTqmedeben: miizidebian<br />

da ganizidebian.<br />

molekulebis urTierTmizidva SesamCnevi mxolod maSin xdeba, ro ca maT<br />

Soris daSoreba molekulis zomis tolia. aseT manZilebze car cis na texebis<br />

miaxloeba SeuZlebelia. gadatexili nawilebis uswor mas woro ze dapirebi<br />

mxolod zogierT wertilSi Seexeba erTmaneTs, mo le kulebis um ravlesoba<br />

erTmaneTisgan im man Zilebze aRmoCndeba daSore<br />

buli, rodesac mi zi du lo ba Zalian sus tia an<br />

sulac ar arsebobs. carcis molekulebs Soris<br />

0, 000 001 sm daSorebac ki ar aris sakmarisi, rom<br />

molekulebma erTmaneTi miizidon.<br />

Zalian gaprialebuli da gluvi sxeulebi erTmaneTze<br />

miWerisas erTdeba, radgan mo lekulebis umravlesoba<br />

iseT manZilebze uaxlovdeba erTmaneTs,<br />

rom isini erT ma neTs miizidaven.<br />

gaixseneT, rogor aRadgenen xis, faifuris, qaR-<br />

sur.5.<br />

cda I<br />

gadatexeT carci or nawilad da SeecadeT, natexebis SeerTebiT<br />

carci isev gaam Te loT. ra moxda?<br />

gamoTqviT varaudi, ratom ar SeerTda natexebi, molekulebs<br />

Soris xom miziduloba arsebobs?<br />

aldis, sanTlis, rkinis sxe u le bis mTli ano bas?<br />

rbili masalis (mag., plastilinis) an gaxure-<br />

bis Sedegad darbilebuli myari sxeulis molekulebi Se iZleba erT maneTs<br />

im manZilze mivuaxlovoT, romelzec miziduloba iCens Tavs. swored amas<br />

emyareba liTonebis mirCilva, Sedu Reba: gacxelebisas liToni dne ba da<br />

SesaZlebelia gam dna ri nawilebis miaxloeba im man Zilze, roca mizi du loba<br />

iCens Tavs (sur.5.).<br />

weboTi ki zedapiris uswor maswo ro be bi amoivseba. webos mo lekulebi miizidavs<br />

rogorc erT maneTs, ise Sesawebebeli zedapirebis mole kulebs da<br />

gaS robis Semdeg natexebi miwebebuli rCeba.<br />

dafiqrdiT:<br />

rogor fiqrobT, ratom aris molekulebs Soris Sualedebi, ratom<br />

ar ekvrian molekulebi erTmaneTs, isini xom urTierTmiizidebian?<br />

gaixseneT, rogor `iqcevian~ modelis burTulebi, Tu maT erTmaneTs<br />

mivuax loebT? ase rom, molekulebi ara marto miizidebian, aramed<br />

ganizidebian kidec: Tu SevecdebiT, molekulebi ise mivuaxlovoT<br />

erTmaneTs, rom maT Soris manZili TviT molekulis zomaze naklebi<br />

gaxdes, aRiZvreba ganzidva.<br />

maS ase, nivTierebis agebulebis <strong>Sesaxeb</strong> codna im sam ZiriTad faqts eyrdnoba,<br />

romelsac ukve gaecaniT:<br />

nivTiereba Sedgeba umciresi nawilakebisagan, romelTa Soris Sua le debia.<br />

nivTierebis Semadgeneli nawilakebi ganuwyvetliv moZ raoben.<br />

molekulebi urTierTqmedeben: miizidebian da ganizidebian.<br />

35

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!