saubari fizikis Sesaxeb - Ganatleba
saubari fizikis Sesaxeb - Ganatleba
saubari fizikis Sesaxeb - Ganatleba
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
molekula rom fanq risxela gaxdes, fanqari<br />
mTvares unda miswvdes;<br />
wylis asi milioni molekula (molekula<br />
bur Tu lis saxiT warmoidgineT!) erT rigad rom<br />
davalagoT, rigis sigrZe 1sm-is to li aRmoCndeba<br />
(sur.2.).<br />
dafiqrdiT:<br />
sur.2<br />
gaixseneT iodis kristalebze Catarebuli<br />
cda. Tqveni azriT, aris Tu ara kolbis kedelze gaCenili umciresi<br />
nawilakebi iodis molekulebi?<br />
molekulebis ra ode noba nebismier sxe ul Si (Tundac Zalian mcire zomisaSi)<br />
warmoudgenlad didia. mag., cnobilia, rom Tu rezi nis<br />
patara bur Tu las, ro mel Sic sul raRac 3 g ha eri eteva,<br />
iseT nax v rets gavukeTebT, rom 1 wm-Si mi lioni molekula<br />
gamodi o des, haeris yvela mo le ku lis gamosvlas 30 miliardi<br />
weli dasWir de ba!<br />
miuxedavad molekulebis zo meb is aseTi simcirisa, isini<br />
kidev ufro mcire nawi la kebad iyofa: molekulis Semadgenel<br />
nawilakebs atomebi ewodeba.<br />
molekulebi erTmaneTisgan maTi Semadgeneli atomebiT,<br />
ricx viTa da ganlagebiT gan sxvavdeba.<br />
mag., Jangbadis molekula Jangbadis ori atomisa gan<br />
Sedgeba, ozonis mo lekula ki _ Jang badis sami atomisa gan,<br />
ami to mac ozoni da Jangbadi gansx vavebuli nivTierebebia.<br />
ozo ni mxolod Weqa-quxilis dros Cndeba atmosferoSi.<br />
molekulis Se mad gen lo ba Si SeiZ leba iyos ori, sami da me ti atomi. mag.,<br />
cilis mo le ku laSi atomTa ricxvi aseul aTa sobi Taa (sur. 3.)<br />
nivTierebaTa Tvisebebi da mo kidebulia ara marto ima ze, Tu romeli atome<br />
bi sa gan Sed geba am nivTi ere bis Se mad ge neli mole kulebi, ara med ima zec, Tu<br />
ro goraa isini gan la ge bu li sivrceSi.<br />
almasi da gra fi ti (misgan fanqris guls amzadeben) erTi da imave nivTierebis<br />
(naxSir badis) ato me bisa gan Sedgeba, oRond isi ni sivrceSi sxvadasxvanairad<br />
aris gan lagebuli. amis ga mo almassa da gra fits gansx vavebuli Tvi sebebi<br />
aqvT (sur.4.). molekulas ufro `ax los~ momavalSi, qimiis gakveTilebze<br />
gaecnobi, mag ram manamde gaxsovdes: ar SeiZleba imis mtkiceba, rom yvela<br />
nivTiereba molekulebisagan Sedgeba!<br />
arsebobs nivTierebebi, romlebic<br />
calkeuli ato me bis gan Sedgeba (mag.,<br />
igive almasi da grafiti). Tumca me-8<br />
klasis <strong>fizikis</strong> kursSi mxolod molekuluri<br />
agebulebis nivTierebebs gan vi xilavT<br />
da amitom Sev Tanxm deT, rom amis<br />
Semdeg, nacvlad frazisa: `nivTiereba<br />
umciresi na wilakebisagan Sedgeba~, xSirad<br />
vityviT: `nivTiereba molekulebisgan<br />
sur.4<br />
Sedgeba~.<br />
atomebi da molekulebi 2.2<br />
sur.3<br />
27