saubari fizikis Sesaxeb - Ganatleba
saubari fizikis Sesaxeb - Ganatleba saubari fizikis Sesaxeb - Ganatleba
1.5 16 I praqtikuli samuSao #1 sxeulis moculobis gazomva Tqven ukve iciT, rom dakvirveba da cdebis Catareba TiTqmis yovel Tvis fizikuri sidi deebis gazo mvebTanaa dakavSirebuli. gazomvebs sxvadasxva gamzomi sa Sua le bebis _ xelsawyoebis daxmarebiT atareben. bevri maTgani TqvenTvis yovel dRiuri cxov rebidanaa nac nobi. mag., sigrZis gasazo mad sazom lentas an saxazavs iye ne ben, drois gasazomad saaTs, tem pe ra tu ras ki TermometriT zomaven. daaTvaliereT saskolo laboratoriaSi arsebuli sxvadasxva gamzomi xelsawyo da gaar kvieT gasa zomi fizikuri sididis erTe uli. daakvirdiT: gasazomi xelsawyoebis umravlesobas aqvs skala, romelzec miTiTebulia gasazomi fizikuri sididis erTeuli. skalaze Strixebs Soris danayofebia. TiToeul danayofs garkveuli ricxvi Seesabameba. skalaze or uaxloes Strixs Soris danayofis Sesabamis ricxvs danayofis fasi ewodeba. rogorc xedavT, ricxvebi yvela danayofs ar aweria, magram Tu danayofis fasi gecodinebaT, gasazom sidides advilad ipoviT. rogor gamoviangariSoT danayofis fasi? sur.1 ganvixiloT Termometris skala, romelic gamosaxulia sur.1-ze: ipoveT skalaze ori uaxloesi xazi, romelsac ricxvebi aweria; gamoakeliT did ricxvs patara; gayaviT sxvaoba xazebs Soris danayofebis raodenobaze. swored miRebuli ricxvia Termometris danayofis fasi. gaarkvieT, ra temperaturas aCvenebs Termometri? gansazRvreT saxazavisa da menzuris danayofis fasi (sur.2; sur.3). sm sm sur.2 sur.3. 20 15 10 5 sm 3 fizikuri sididis maqsimalur mniSv nelobas, rom lis gazomvac SesaZlebelia moce muli xelsawyoTi, xel sawyos gazomvis zRva ri ewodeba. gansazRvreT Termometris gazomvis zRvari (sur.1.).
II praqtikuli samuSao #1 _ sxeulis moculobis gazomva 1.5. samuSaos mizani: marTkuTxa paralelepipedis formis sxeulis moculobis gansazRvra samuSaosTvis saWiroa: marTkuTxa parale lepipedis formis sxeuli, saxaza vi b an sazomi lenti. samuSaos msvleloba: c gansazRvreT saxazavis (sazomi lentis) a danayofis fasi; a gazomeT paralelepipedis sigrZe (a), si- sur.4 gane (b), simaRle (c). miTiTeba: sigrZis gasazomad saxazavis nulovani danayo fi SeuTavseT sxeulis erT bolos. danayofi, ro melic sxe ulis meore bo- b los SeuTavsdeba, sxe ulis sigrZes gvi Cvenebs (sur.4,a). miTiTeba: Tu sxeulis bolo arc erT danayofs ar SeuTavsdeba, maSin mis sigrZed miiReT im ori ricxvis saSualo ariT meti kuli, romelTa Sorisac meore bolo moTavs da (sur.4,b). gaixseneT marTkuTxa para lele pi pedis mocu lobis gamo saTvleli formula da gamoTvaleT paralelepipedis mocu lo ba. sigrZe a, sm sigane b, sm simaRle c, sm moculoba V, sm 3 SeitaneT gazomvebisa da gamoTvlis Sedegebi I cxrilSi. gazomvas, rodesac saZiebeli fizikuri si di de uSualod xelsawyoTi izomeba, pirdapiri ga zo mva ewodeba. gazomvas, rodesac saZiebeli fizikuri sidide uSualod xelsawyoTi ki ar izo meba, aramed formuliT gamo ian gariSeba, arapirdapiri gazomva hqvia. III samuSaos mizani: arawesieri formis sxeulis moculobis gansazRvra cxrili I ar CaweroT wignSi samuSaosTvis saWiroa: menzura, arawesieri formis sxeuli (mag., qva), Zafi. samuSaos msvleloba: gansazRvreT menzuris danayofis fasi; CaasxiT TvalzomiT im raodenobis wyali menzuraSi, rom: a) menzuraSi CaSvebuli sxeuli daifaros; b) menzuraSi sxeulis CaSvebis Semdeg wylis done menzuris gazomvis zRvars ar ascdes. gansazRvreT menzuraSi Casxmuli wylis moculoba (V 1 ). 17
- Page 1 and 2: Sinaarsi Tema I. saubari fizikis Se
- Page 3 and 4: sityva `fizika~ ( `fiuzis~) berZnul
- Page 5 and 6: fizika _ mecniereba bunebis Sesaxeb
- Page 7 and 8: fizikuri sxeuli. nivTiereba. fiziku
- Page 9 and 10: aristotele amtkicebda, rom msubuqi
- Page 11: cxrili 1.1 metruli sistemis TavsarT
- Page 15 and 16: gansazRvreT wris far- Tobi uj re de
- Page 17 and 18: sur.3.es xis naWdevebiani joxi sigr
- Page 19 and 20: gaixseneT: ras Seiswavlis fizika? f
- Page 21 and 22: cda III erTi bolodan daxSul minis m
- Page 23 and 24: molekula rom fanq risxela gaxdes, f
- Page 25 and 26: mexuTe elements _ `RvTiur kvintesen
- Page 27 and 28: CaagdeT sinjaraSi niSaduris spirtSi
- Page 29 and 30: sur.3. brounis nawilakze garemos mo
- Page 31 and 32: molekulaTa urTierTqmedeba 2.4 amrig
1.5<br />
16<br />
I<br />
praqtikuli samuSao #1<br />
sxeulis moculobis gazomva<br />
Tqven ukve iciT, rom dakvirveba da cdebis Catareba TiTqmis<br />
yovel Tvis fizikuri sidi deebis gazo mvebTanaa dakavSirebuli.<br />
gazomvebs sxvadasxva gamzomi sa Sua le bebis _ xelsawyoebis<br />
daxmarebiT atareben. bevri maTgani TqvenTvis<br />
yovel dRiuri cxov rebidanaa nac nobi. mag., sigrZis gasazo<br />
mad sazom lentas an saxazavs iye ne ben, drois gasazomad<br />
saaTs, tem pe ra tu ras ki TermometriT zomaven.<br />
daaTvaliereT saskolo laboratoriaSi arsebuli sxvadasxva<br />
gamzomi xelsawyo da gaar kvieT gasa zomi fizikuri<br />
sididis erTe uli.<br />
daakvirdiT: gasazomi xelsawyoebis umravlesobas aqvs<br />
skala, romelzec miTiTebulia gasazomi fizikuri sididis<br />
erTeuli. skalaze Strixebs Soris danayofebia. TiToeul<br />
danayofs garkveuli ricxvi Seesabameba.<br />
skalaze or uaxloes Strixs Soris danayofis Sesabamis ricxvs danayofis<br />
fasi ewodeba.<br />
rogorc xedavT, ricxvebi yvela danayofs ar aweria, magram Tu<br />
danayofis fasi gecodinebaT, gasazom sidides advilad ipoviT.<br />
rogor gamoviangariSoT danayofis fasi?<br />
sur.1<br />
ganvixiloT Termometris skala, romelic gamosaxulia sur.1-ze:<br />
ipoveT skalaze ori uaxloesi xazi, romelsac ricxvebi aweria;<br />
gamoakeliT did ricxvs patara;<br />
gayaviT sxvaoba xazebs Soris danayofebis raodenobaze.<br />
swored miRebuli ricxvia Termometris danayofis fasi.<br />
gaarkvieT, ra temperaturas aCvenebs Termometri?<br />
gansazRvreT saxazavisa da menzuris danayofis fasi (sur.2; sur.3).<br />
sm sm<br />
sur.2 sur.3.<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5 sm 3<br />
fizikuri sididis maqsimalur<br />
mniSv nelobas, rom lis gazomvac<br />
SesaZlebelia moce muli xelsawyoTi,<br />
xel sawyos gazomvis zRva ri<br />
ewodeba.<br />
gansazRvreT Termometris gazomvis<br />
zRvari (sur.1.).