Vazha-Pshavela 150

Vazha-Pshavela 150 Vazha-Pshavela 150

literaturatmcodneoba.tsu.ge
from literaturatmcodneoba.tsu.ge More from this publisher
04.01.2013 Views

140 gvelis mWameli~ `yvelas ise aqvs gulSia_ belads vin mohklavs winasa, Tavsa da marjvenas masWris Sin miva saxeliani~. `ivane kotoraSvilis ambavi~ ivanes “ mas ara hqonda wesada mtrisad moeWra marjvena; an ki sad daeteoda mas ergeboda ramdena?!~ 2. aqve aRvniSnavT, rom marjvena mklavis mokveTis adaTi sxva qarTveli mwerlebis nawarmoebebSic aisaxa: magaliTad, k. gamsaxurdias `xogais mindiaSi~, m. javaxiSvilis `TeTr sayeloSi~. 3. mag.: `vedebis~ mixedviT, pirveladamiani puruSa Seswires Rmer- Tebs da am msxverplSewirvis Sedegad gaCnda yvelaferi _sulieri arsebebic da arasulierebic; maT Soris himnebi, simRerebi da saleqso sazomebic. iranelTa warmodgeniT, haiomartis danawevrebis Sedegad gaCnda samyaros sxvadasxva elementi: xorcisa da Zvlebisgan _ miwa, sisxlisgan _ wyali, Tmebisgan mcenareebi, mzerisgan _cecxli, sunTqvisgan _ qari. aseTive gadmocemebia `edas~ imirze, rabinTa wignebis adamze, Zvelegviptur ptaxze da a. S. (miTebi 1982). 4. saxlis (sasaxlis, samlocvelos) kedlebze iaraRisa da moWrili xelebis (Tavebis) dakidebis tradicia dasturdeba msoflios sxvadasxva xalxebSi. am mxriv sainteresoa berZnuli masala. amaze ix. canava r. dasax. wigni. 5. xelis gamosaxulebis amuletebad gamoyenebis faqti mTel kavkasiaSia cnobili. amas safondo masalac adasturebs. unda aRiniSnos, rom kavkasiaSi amuletebad ufro xSirad gaSlili xelis gamosaxulebebs iyenebdnen. cnobilia, rom gaSlili xelis mtevani simtkicisa da siZlieris niSnad iyo miCneuli. misi gamosaxulebebi mravlad aris dafiqsirebuli saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi. xelis mtevani aucilebeli elementi iyo xevsurul ornamentSi. mas xeze kveTdnen da atandnen Tixis Selesilobaze; darbazis boZebze, kidobnebze, saxlis an cixe-koSkebis kedlebze.saqarTvelos samuzeumo fondSi daculia liTonis uamravi xelis gamosaxuleba. (xizaniSvili 2007:339-342).

6. vaJa-fSavelas Semoqmedebis mimarTebaze antikur dramasTan ix. agreTve: (Cxenkeli 1989). 7. micvalebulis sulis mosaxsenebel ritualze Tavad vaJafSavela mogviTxrobs Tavis eTnografiul werilebSi: `winandels velur mdgomareobis adamians egona, rom suli, meore `me~ kacisa ara kvdeboda, rom saiqiosac igive moTxovnileba sma-Wamisa hqonda, rogorc saaqaos... rogorc es Cveuleba, ise mravali sxva, erTnairs ganaTlebis simaRleze mdgomare uwindelsa da exlandels xalxsac erTmaneTs amsgavsebs, miuxedavad erTtomobisa, mibaZvisa, erTisa da meorisagan gadmoRebisa. gadmoReba Cveulebisa aq arafers SuaSia. es ufro imis bralia, rom kacTa naTesaobis goneba erTnairad muSaobda, erTnairad hgrZnobda. TavisTvis Semwyvdeulni, rogorc amerikis veluri kaci, ise afrikisa, cal-calke daSorebulad mcxovrebni cal-calke hfiqroben, magram erTnairad ki, agreTve iqceoda fSavelic (aqve aRvniSnav, rom eTnografiul sakiTxebze msjelobisas vaJa-fSavela xSirad imowmebs spenseris, tailoris da sxvaTa naSromebs. r.c.). 8. axali mkvdris patronebi akeTebdnen `rigebs~ saxlSi, ipatiJebdnen mokeTeebs... mkvdris patroni `rigis~ anu wirvis dros umaspin- Zldeba guluxvad. daxocili saklavebi anu cxvrebi mzaddeba dids qvabSi. imasTan erTad aris rZe, erbo da fafa, an flavi... am sazogado purisWamamde mkvdris patroni satirals gamoitans da micvalebulis cxens daayenebs satirlis pirzed. yvelani Cveulebrivad itireben...rodesac tirili gaTavdeba, xalxi `dajdeba~, dasxdeba rigzed. erT-erTi maspinZlis amorCeuli dadis, moxarSuli xorci uWiravs xelSi xonCiT da arigebs xorcis naWrebs (wiloba). meore arigebs purs, mesame moayolebs wvnians xis jamebiT~. (vaJa-fSavela 1964:94-97). 9. vaJa-fSavela Tavis eTnografiul werilSi `laSaris jvris dReoba anu laSaroba~ wers: `...sisxls Zala aqvs (kulti sisxlisa), sisxli viTa aiazma, unda esxuros Tasebs, saxato avejeulobas. xevisberma unda xelmxari `gainaTlos` sisxliTve, mudam weliwads jer TviTon unda daklas sakuTari saklavi xatSi da imisi sisxli 141

6. vaJa-fSavelas Semoqmedebis mimarTebaze antikur dramasTan ix.<br />

agreTve: (Cxenkeli 1989).<br />

7. micvalebulis sulis mosaxsenebel ritualze Tavad vaJafSavela<br />

mogviTxrobs Tavis eTnografiul werilebSi: `winandels<br />

velur mdgomareobis adamians egona, rom suli, meore `me~ kacisa<br />

ara kvdeboda, rom saiqiosac igive moTxovnileba sma-Wamisa hqonda,<br />

rogorc saaqaos... rogorc es Cveuleba, ise mravali sxva, erTnairs<br />

ganaTlebis simaRleze mdgomare uwindelsa da exlandels xalxsac<br />

erTmaneTs amsgavsebs, miuxedavad erTtomobisa, mibaZvisa, erTisa<br />

da meorisagan gadmoRebisa. gadmoReba Cveulebisa aq arafers SuaSia.<br />

es ufro imis bralia, rom kacTa naTesaobis goneba erTnairad<br />

muSaobda, erTnairad hgrZnobda. TavisTvis Semwyvdeulni, rogorc<br />

amerikis veluri kaci, ise afrikisa, cal-calke daSorebulad<br />

mcxovrebni cal-calke hfiqroben, magram erTnairad ki, agreTve<br />

iqceoda fSavelic (aqve aRvniSnav, rom eTnografiul sakiTxebze<br />

msjelobisas vaJa-fSavela xSirad imowmebs spenseris, tailoris da<br />

sxvaTa naSromebs. r.c.).<br />

8. axali mkvdris patronebi akeTebdnen `rigebs~ saxlSi, ipatiJebdnen<br />

mokeTeebs... mkvdris patroni `rigis~ anu wirvis dros umaspin-<br />

Zldeba guluxvad. daxocili saklavebi anu cxvrebi mzaddeba dids<br />

qvabSi. imasTan erTad aris rZe, erbo da fafa, an flavi... am sazogado<br />

purisWamamde mkvdris patroni satirals gamoitans da micvalebulis<br />

cxens daayenebs satirlis pirzed. yvelani Cveulebrivad<br />

itireben...rodesac tirili gaTavdeba, xalxi `dajdeba~, dasxdeba<br />

rigzed. erT-erTi maspinZlis amorCeuli dadis, moxarSuli xorci<br />

uWiravs xelSi xonCiT da arigebs xorcis naWrebs (wiloba). meore<br />

arigebs purs, mesame moayolebs wvnians xis jamebiT~. (vaJa-fSavela<br />

1964:94-97).<br />

9. vaJa-fSavela Tavis eTnografiul werilSi `laSaris jvris<br />

dReoba anu laSaroba~ wers: `...sisxls Zala aqvs (kulti sisxlisa),<br />

sisxli viTa aiazma, unda esxuros Tasebs, saxato avejeulobas. xevisberma<br />

unda xelmxari `gainaTlos` sisxliTve, mudam weliwads<br />

jer TviTon unda daklas sakuTari saklavi xatSi da imisi sisxli<br />

141

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!