Vazha-Pshavela 150

marTalia, Soridan miwevs dawyeba, magram, mokled movWri
(ufro vrclad ix.: canava 2005) msoflios sxvadasxva xalxebSi
gavrcelebuli uZvelesi da universaluri warmodgenis mixedviT,
adamiani moiazreba, rogorc kosmiuri sxeuli, samyaros
modeli (mikrokosmosi). pirveladamianis sxeulis nawilebisgan
warmoiSva samyaro da pirveli saWiroebis nivTebi _ pirvelnivTebi
(miTebi). 3 uZvelesi warmodgenebis mixedviT, pirveladamianebi
da e.w. `danawevrebuli~ (vnebuli) RmerTebi 14 nawilad
(e.i. 14 pirvelnivTad) iglijebian. ritualurad danawevrebuli
msxverplis yoveli nawili sakraluria (wmindaa), magram maT
Sorisac aris ufro `Zlieri~ nawilebi. am sakiTxs seriozuli
gamokvleva miuZRvna r. oniansma (oniansi 1999). misi azriT,
sxeulis nawilebs Soris gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba
Tavsa da xelebs _ Tavi (tvini) ganmkargulebelia, xeli _ aRmasrulebeli.
ori xelidan ki ufro mniSvnelovania marjvena
(herci 1960) dapirispireba marjvena _ marcxena, da amasTan,
marjvenis upiratesobis aRiareba uZveles religiur da yofiT
warmodgenebs ukavSirdeba. amas, Tavis mxriv, mivyavarT dapirispirebamde
wminda _ uwminduri (kargi _ cudi). e. i. erT mxarezea
Zalebi, romlebic aniWeben sicocxles, janmrTelobas, gamarjvebas;
meoreze _ yvelaferi sapirispiro. aqedan gamomdinare,
marjvena xeli aRWurvilia sakraluri, SemoqmedebiTi funqciiT.
igi Subis, iaraRis mpyrobeli xelia da eZRvneba omis RvTaebas.
simboloebis leqsikonebsa da eciklopediebSi vrclad aris
mimoxiluli xelis funqciebi (bidermani 1999; tresideri 1999;
enciklopedia 1999). xeli ganasaxierebs fizikur Zalas, Zalauflebas,
Zlierebas, moqmedebas, batonobas. Zvel ebraul enaSi xeli
da Zalaufleba erTi sityviT aRiniSneboda. miaCndaT, rom
xels SeuZlia gadasces sulieri da fizikuri energia. igi uZvelesi
droidan iqca Zlier simbolod. ukve paleoliTis xanaSi
gvxvdeba xelis mtevnebis gaSlilTiTebiani gamosaxulebebi
gamoqvabulebis kedlebsa da kldeebze. xeli bedisweris matare-
127