Vazha-Pshavela 150

Vazha-Pshavela 150 Vazha-Pshavela 150

literaturatmcodneoba.tsu.ge
from literaturatmcodneoba.tsu.ge More from this publisher
04.01.2013 Views

er Tavis droze deklarirebuli im dakvirvebis kvaldakval, romlis mixedviTac `vaJa Tavisi msoflio gagebiT goeTes msoflmxedvelobas uaxlovdeba~ (gamsaxurdia, 1959: 173), germanist l. TeTruaSvilis monografiaSic (TeTruaSvili 1982: 6) vpoulobT, imave goeTesa da vaJas ideur-msoflmxedvelobriv dam- TxvevaTa safuZvelze, bunebis orsaxovnebis moCvenebiTi xasiaTis damadasturebel argumentebs: erTi mxrivaa, goeTes `Taurfenomenisa~ da `erTia yovelis~ (germ.Einheit des Alles; hen kai pan) rwmena; meore mxriv, vaJas mier uwyvet, mudmivmoqmed kanonzomierebebs, maradiul wrebrunvas damorCilebuli bunebis cikluri monacvleoba, romelic, rogorc s. danelia ityoda, `vaimareli brZenis msgavsad Carglel geniosSic~ (danelia 2008: 25). ∗ `bunebis keTil da borot saqmeebTan Tanabari damokidebulebis unars~ avlens. es unari ki `imave bunebis maorganizebeli da ganmsazRvreli ZaliTaa ganpirobebuli. goeTesTanac bunebisa da RvTaebis damTxveva maTi identobis SemoqmedebiTi transformaciiT miiRweva..., anu ikveTeba, rom RmerTi samyaros garsia, CarCoa, romlis `Sinaarsobrivi faqtori bunebaa~. am ukanasknelis proporciulobis, balansirebis diad niWs, vaJas azriT, adamianma, Sesabamisad ki sazogadoebamac, unda mibaZos (TeTruaSvili 1982: 46). sagulisxmoa, rom g. asaTiani baraTaSvilis `sulis amboxis~ ideis analizisas, miuTiTebda, rom Tu `meranis~ avtori xsnas bedis samZRvris gadalaxvaSi, e. i. trascendentur samyaroSi xedavs, vaJa misgan gansxvavebiT, harmoniis miRwevis SesaZleblobad bunebis obieqtur kanonzomierebaTa aqtiur Secnobasa da misi wesrigisadmi erTgulebas miiCnevs. igive damokidebuleba mJRavndeba xelovnebisadmi, romlis umaRles ∗ s. danelia iqve SeniSnavs: `goeTe vaimarSi cxovrobda da aRmosavleTis qveynebSi is mxolod ocnebiT mogzaurobda, vaJam ki Tavisi sicocxle aRmosavleTis karebTan gaatara. goeTe germaniis geniosia, vaJa saqarTvelos geniosia. oRond Cven umniSvnelo xalxi varT jer da Cvens genioss msoflio ar icnobs~. 118

amocanad aRiarebulia zomierebis gancda, is, rom mxatvarma `bunebis kanons ar umtyunos~, `wres ar gadavides~ (asaTiani 1982: 118). Tavis mxriv, aqedan (urTierTmbrZaneblobis, urTierTmonobis principidan) iRebs saTaves bunebis mibaZviT `adamianis mier sakuTari Tavis damdablebiT miRweuli simaRle~, vaJaseuli adamianurobis koncepti, romelic mis msoflmxedvelobriv arCevans gamoxatavs da romelic sagangebod gaanaliza m. kvaWantiraZem werilSi `adamianis koncepti vaJa-fSavelasa da rediard kiplingis poetur SemoqmedebaSi~ (kvaWantiraZe 2011) erT-erTma saukeTeso vaJalogma Tamaz Cxenkelma vaJas filosofiuri TvalTaxedvis Tanmimdevroba, siRrme da originaloba, upirveles yovlisa, mis mier miTologiuri da fSav-xevsuruli folkloruli masalis aTvisebis xarisxs daukavSira. bunebrivia, keTilisa da borotis ambivalenturoba, maT Soris brZolis TavisTavad universaluri kanoni saTanadod mTis xalxis warmodgenebSic aisaxa. vaJam am warmodgenebis filosofiuri da mxatvrul-esTetikuri gaazreba moaxdina, anu, Tu isev T. Cxenkels davesesxebiT, aRniSnuli masala ,,gamoiyena” imitom, rom misi `daZleva~ SeZlo (Cxenkeli 1989: 221) anu, rogorc a. gawerelia aRniSnavda, `folkloruli masala inertuli mdgomareobidan gamoiyvanao~ (gawerelia 1965: 172). naklebad cnobil poemaSi `kopala~ (da, cxadia, sxvaganac) T. Cxenkelma miTologiuri warmodgenebiT nasazrdoebi samganzomilebiani samyaros suraTi dainaxa, zesknelis, qveynisa da qvesknelis saxiT, Tanac ise, rom maTi simbolur-metaforuli Sesatyvisebic warmogvidgina; `poemaSi ganxmuli sami skneli _ zeca, qveyana da qveskneli _ kacobriuli cxovrebis sam elements _ RmerTs, adamiansa da diabolur Zalebs gulisxmobs~. amgvari sivrcobrivi dasaz- Rvris TviT principSi proecirdeba vaJaseuli samyaros harmoniulobis, amasTan ki socialuri harmoniis sistema, romlis mixedviT, adamiani-kacobrioba, erTi mxriv, RmerTi-RvTisSvilebis, igive RvTaebrivi Zalebis, xolo, meore mxriv, eSmauri ele- 119

amocanad aRiarebulia zomierebis gancda, is, rom mxatvarma<br />

`bunebis kanons ar umtyunos~, `wres ar gadavides~ (asaTiani<br />

1982: 118). Tavis mxriv, aqedan (urTierTmbrZaneblobis, urTierTmonobis<br />

principidan) iRebs saTaves bunebis mibaZviT `adamianis<br />

mier sakuTari Tavis damdablebiT miRweuli simaRle~, vaJaseuli<br />

adamianurobis koncepti, romelic mis msoflmxedvelobriv<br />

arCevans gamoxatavs da romelic sagangebod gaanaliza m.<br />

kvaWantiraZem werilSi `adamianis koncepti vaJa-fSavelasa da<br />

rediard kiplingis poetur SemoqmedebaSi~ (kvaWantiraZe 2011)<br />

erT-erTma saukeTeso vaJalogma Tamaz Cxenkelma vaJas filosofiuri<br />

TvalTaxedvis Tanmimdevroba, siRrme da originaloba,<br />

upirveles yovlisa, mis mier miTologiuri da fSav-xevsuruli<br />

folkloruli masalis aTvisebis xarisxs daukavSira.<br />

bunebrivia, keTilisa da borotis ambivalenturoba, maT Soris<br />

brZolis TavisTavad universaluri kanoni saTanadod mTis xalxis<br />

warmodgenebSic aisaxa. vaJam am warmodgenebis filosofiuri<br />

da mxatvrul-esTetikuri gaazreba moaxdina, anu, Tu isev<br />

T. Cxenkels davesesxebiT, aRniSnuli masala ,,gamoiyena” imitom,<br />

rom misi `daZleva~ SeZlo (Cxenkeli 1989: 221) anu, rogorc a.<br />

gawerelia aRniSnavda, `folkloruli masala inertuli mdgomareobidan<br />

gamoiyvanao~ (gawerelia 1965: 172). naklebad cnobil<br />

poemaSi `kopala~ (da, cxadia, sxvaganac) T. Cxenkelma miTologiuri<br />

warmodgenebiT nasazrdoebi samganzomilebiani samyaros<br />

suraTi dainaxa, zesknelis, qveynisa da qvesknelis saxiT, Tanac<br />

ise, rom maTi simbolur-metaforuli Sesatyvisebic warmogvidgina;<br />

`poemaSi ganxmuli sami skneli _ zeca, qveyana da qveskneli<br />

_ kacobriuli cxovrebis sam elements _ RmerTs, adamiansa da<br />

diabolur Zalebs gulisxmobs~. amgvari sivrcobrivi dasaz-<br />

Rvris TviT principSi proecirdeba vaJaseuli samyaros harmoniulobis,<br />

amasTan ki socialuri harmoniis sistema, romlis mixedviT,<br />

adamiani-kacobrioba, erTi mxriv, RmerTi-RvTisSvilebis,<br />

igive RvTaebrivi Zalebis, xolo, meore mxriv, eSmauri ele-<br />

119

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!