qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
saidumlos argamxelas (rom zevss misi da Tetisis naSieri Camoagdebs<br />
taxtidan), 3) aTenas motacebis mcdelobas.<br />
amirani isjeba: 1) ufalTan gatolebis mcdelobisaTvis, 2) ficis<br />
samgzisi gatexisaTvis (svanuri versiiT), da aramc da aramc cecxlis (an<br />
yamaris) motacebisaTvis. arc erTi varianti ar laparakobs cecxlis<br />
motacebaze da mis miwaze Camotanaze amiranis an mis ZmaTa xeliT. Tu<br />
cecxlzea sadme laparaki, es exeba miwaze arsebuli cecxlis povnas, ara<br />
– motacebas. ar aris damajerebeli yamarisa da cecxlis igiveobis<br />
argumentebi: `promeTes oreuli amirani RrubelT ufals _ pirimzes qaliSvils,<br />
mzeTunaxavs mostacebs da colad SeirTavs. am SemTxvevaSi<br />
cecxli mzeTunaxaviTaa Secvlili. asea gaformebuli amiranianSi es<br />
motivi misi ganviTarebis umaRles safexurze~ [Ciqovani 1959:235]. aRvniSnav,<br />
rom motacebul mzeTunaxavs amirani colad ar irTavs. romc irTavdes da<br />
igi cecxlis gamoxatuleba iyos, es aqti mainc ar CaiTvleboda<br />
promeTevsiseul kulturul qmedebad. yamari, rogorc cecxli, motacebis<br />
Semdeg aRarsad Cans. Tuki moitaces, xalxisTvis unda yofiliyo<br />
motacebuli.<br />
mijaWva mxolod saSualebaa dasjisa, romliTac sxvadasxva<br />
danaSaulisaTvis isjebian. mTavari ki aris ara sasjelis saxe, aramed<br />
sasjelis mizezi da, erTgvarad, mizani. Tu meore kriteriumiT davuwyebT<br />
Zebnas amiranis oreulebs, pirvel rigSi, Tvalwin warmogvidgeba iseTi<br />
personaJebi gansxvavebuli sagmiro-miTologiuri tradiciebidan,<br />
rogorebic arian osuri narTebis baTraZi, somxuri eposis mheri da<br />
samxreTeli slavebis marko kraleviCi, afxazuri tradiciis abrskili da<br />
megrulis aramxutu.<br />
devebTan mebrZoli baTraZi, romelic ciuri mWedlis qurdalagonis<br />
mier aris gamowrTobili, Tavis Zalas Zuarebis (jvarTa) da vacilebis (wm.<br />
eliebis) winaaRmdeg mimarTavs. misi gabudayebis kulminacia RmerTTan<br />
Serkinebaa, sadac uZleveli baTraZi marcxdeba: dedamiwis simZimis gudas<br />
ki aswevs, magram oqros Zafis gorgalis awevas veRar SeZlebs, ris<br />
Semdegac igi aRiarebs, rom arsebobs misi mjobi.<br />
asparezoba mxolod marcxiT ar mTavrdeba – RmerTi mzis<br />
mxurvalebiT acamtverebs mas. baTraZis Tqmuleba ar icnobs mijaWvas<br />
[narTebi 1988:270-272].<br />
aseve mijaWvis gareSe mTavrdeba markos marcxi. marko, dainaxavs ra,<br />
rom misi momrevi amqveynad aravinaa, ufals gamoiwvevs orTabrZolaSi.<br />
ufali Camodis dedamiwaze, moxucis saxiT gamoecxadeba da dedamiwis<br />
wona gudas daugdebs gzajvaredinze. marko ver aswevs, Tumca mTel Tavis<br />
Zalas mas daaxarjavs. bolos ufali gaumJRavnebs Tavs, marko inanebs,<br />
rom ufali orTabrZolaSi gamoiwvia. uflis nebiT, marko kvlav uZlevel<br />
Wabukad darCeba, oRond amieridan orTabrZolaSi Zalis nacvlad xerxsa<br />
da eSmakobas gamoiyenebs [slavTa simR.:207-8]. aramxutus Tqmuleba,<br />
gansxvavebiT `amiranianisgan~, mWidrod aris dakavSirebuli konkretul<br />
eTniur garemosTan (sof. jvari, cimintiebi, qardavebi, ServaSiZe, visTanac<br />
99