qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze qarTuli folklori - Reso Kiknadze
omelic mas mieca, misi buneba gamxdariyo. amiranSi meordeba adamis dacema. `adamis dacema imaSi mdgomareobs, rom man RmerTTan metoqeoba arCia, raTa gaTanasworeboda mas, nacvlad imisa, rom mis madls ziareboda~ [meiendorfi:132]. amgvari ganzraxvis absurduloba yofierebaSi pirvelad maSin gamoCnda, roca erTma ubrwyinvalesma angelozma, romelic yvela sxva angelozze axlos iyo gamCenTan, misi taxtis xelyofa ganizraxa – Svilma moindoma, Camoegdo mama da misi adgili daeWira. am aqtiT – es iyo janyi, mwvervali gabudayebisa – sulier samyaroSi Semovida boroteba, romelmac mere adamSi iCina Tavi. amiranis sasjelic iseTive aucdenelia, rogorc sasjeli mojanye angelozisa. es aris misi mokveTa samzeodan, cocxalTa qveynidan da, rac ufro maRali iyo misi mdgomareoba, miT ufro Rrma iyo misi dacema. amirani, rogorc adamiani, RvTis xats atarebs, RmerTma is Tavisufal arsebad Seqmna. da raki Tavisufalia, mas SeuZlia airCios RvTis sawinaaRmdego, daupirispirdes kidec mas, vinc Seqmna igi. rogorc Toma aqvineli wers, `borotebis arCevis SesaZlebloba upiroboa, igi ar SeiZleba waerTvas srulyofil arsebas. aq aris Rrma safuZveli gansacdelisa da angelozis janyisa, da, agreTve, adamianis gansacdelisa da janyisa, rogorc pirveli adamianisa, aseve yvela Cvenganis. es aris yoveli sulieri arsebis xvedri: man unda gaiaros gansacdeli TavisuflebiT~. SeiZleba Tu ara amiranis janyi ganvixiloT mamis winaaRmdeg janyis saerTo tipologiur konteqstSi? kerZod, SesaZlebelia Tu ara misi CarTva berZnuli Teogoniis tipologiaSi? kronosi Camoagdebs uranoss, kronoss Camoagdebs zevsi. mojanye imarjvebs, misTvis ar aris gaTvaliswinebuli sasjeli. amiranis janyi, mxolod mcdeloba upiratesobis gamoCenisa, Tavis TavSive gulisxmobs sasjels. amiranis eposi misdevs semitur yaidas, romlis Tanaxmadac mama yovelTvis gamarjvebulia, misi marcxi warmoudgenelia, radgan is absoluturi mamobis gansaxierebaa. 92
XIV. mijaWva. amiranis sasjelis adgili igive adgilia, sadac man berikacs orTabrZola gaumarTa. Serkineba xdeba an romelime maRal mTaze (ialbuzi, brutsabZela, sayornia...), an samWedlosTan, an gzajvaredinze. maRali mTa, mTis mwvervali kargad gamoxatavs misi zvaobis, gabudayebis mwvervals, saidanac unda daiwyos misi dacema. is palo Tu uflis yavarjeni, romelsac Zvra ver uyo amiranma, raki uflis brZanebiT fesvebi gaidga dedamiwis gulSi, iqceva im svetad, sadac miejaWveba meamboxe gmiri. mijaWva ar akmara mrisxane naTliam – zed kldec gadaaxura, raTa kacTagan uxilavi yofiliyo, rogorc dabeWdili saidumlo. daeca amirani. daeca, rogorc is angelozi, romelzec bibliaSia naTqvami: `rogor Camoemxe cidan, mTiebo, Zeo ganTiadisa! miwas daenarcxe, xalxTa mtarvalo! guSin ambobdi: cad avxdebi, RvTis varsklavTa zemoT taxts davidgam da davjdebi sakrebulo mTaze, Crdilo kalTebze. maRla RrublebSi aviWrebi, uzenaess gavutoldebio! magram SaveTSi Cadixar, qvesknelis ufskrulebSi...~ (esaia, 14: 12-15). is, rac daemarTa amirans, ar aris ganpirobebuli mis gareSe arsebuli obieqturi garemoebebiT, arc winaswarganCinebiT (anu bedisweriT), aramed gamowveulia misi Tavisufali nebiT. aq aris tragedia ara bediswerisa, rogorc antikur dramasa Tu miTosSi, aramed tragedia Tavisufali nebisa, rogorc qristianuli epoqis dramaSi (Seqspiri, ibseni, vaJafSavela...). n. berdiaevi erTgan wers, rom `namdvili tragedia aris tragedia Tavisuflebisa da ara bediswerisa~. amiranis saqmeSi ar Cans bediswera. ar Cans arc winaswarmetyveleba, romelsac unda gaurbodes is, rogorc oidiposi an aqilevsi gaurbian. bevri niSniT amirani enaTesaveba aqilevss [tuiti:309-310, 315-6, 319-320], magram am erTaderTi gadamwyveti niSniT Sordeba. es aris Tavisufali neba anu arCevanis Tavisufleba, rasac moklebulia elinTa saxelganTqmuli gmiri. amiranis sasjelis Tavisebureba is aris, rom mijaWvam samani daudo mis hubriss, iseve, rogorc codvis Sedegad Semosulma sikvdilma adams mis bunebaSi codvis gamaradisebis perspeqtiva aacila. aq Cans sasjelis ambivalenturoba, rac esoden nacnobia elinuri tragediisTvis. Tavsdatexilma ubedurebam, rogorc RvTis sasjelma, kaTarzisi unda dabados. amiranis tragedia elis kaTarziss. 93
- Page 41 and 42: kultis daarsebis miTosi am wris teq
- Page 43 and 44: oCiauri 1939: oCiauri aleqsi, xevsu
- Page 45 and 46: drois dinebisgan gariyvas `kalevala
- Page 47 and 48: kavSirSi ar arian stumrobis ZiriTad
- Page 49 and 50: erTi safexuriT amaRldes, saboloo ga
- Page 51 and 52: 2. gamstumrebeli. misi moqmedebis w
- Page 53 and 54: morCilebiT, udrtvinvelobiT, yvela a
- Page 55 and 56: qristianuli esqatologiis merve dRe,
- Page 57 and 58: cxovrebisTvis, Tavad ki ganudgnen a
- Page 59 and 60: mimarTac moraluri kategoriebis miye
- Page 61 and 62: krilovis arakSi (Однажды л
- Page 63 and 64: simboluria, arasodes gamoxatavs mTl
- Page 65 and 66: erTaderTi racionaluri azri, romelic
- Page 67 and 68: arsebobs qarTul novelistur zRaprebS
- Page 69 and 70: msoflio zRaprebs Soris saerTo ara m
- Page 71 and 72: magram ramdenadac siuJetebis sesxeb
- Page 73 and 74: periodul ganaxlebas ganicdis zepirs
- Page 75 and 76: warmoSobisaa. ar viciT, ra erqva mT
- Page 77 and 78: moipovebs sacoles, VIII. Cadis qves
- Page 79 and 80: II. gadagdeba. amirani gadagdebuli
- Page 81 and 82: III-a. rZeSi ganbana. es epizodi mx
- Page 83 and 84: VI. ukanaskneli devi da camcumis ko
- Page 85 and 86: TiamaTis mier marduqis STanTqma da
- Page 87 and 88: sinaTleze unda gaiyvanos - mzeTunax
- Page 89 and 90: avSvobaze, mis idumalebriv warmoSob
- Page 91: ganuyrelad da Semweoba gauwies yama
- Page 95 and 96: XVI. gaTavisuflebis mcdelobani. Tan
- Page 97 and 98: mTadqceul gveleSapSi - amoikiTxa, r
- Page 99 and 100: saidumlos argamxelas (rom zevss mis
- Page 101 and 102: gaapo klde, romlis wiaRSi `samudamo
- Page 103 and 104: Ciqovani 1959: Ciqovani m., qarTuli
- Page 105 and 106: amgvarad ismis kiTxvebi: romelia `e
- Page 107 and 108: nawili 1. eqspozicia (ambavi qorwil
- Page 109 and 110: IV. abesalomis fici. V. qorwili. wr
- Page 111 and 112: abesalomis deda, iseve rogorc deda
- Page 113 and 114: ogorc RvTis bavSvebi, ar ekuTvnian
- Page 115 and 116: socialur dapirispirebas, romelsac g
- Page 117 and 118: Tumca igi sxva gziT cdilobs caTaswo
- Page 119 and 120: eSmaki. abesalomi ar aris eSmakis t
- Page 121 and 122: P.S. Tavis dasawyisSi naxsenebi iyo
- Page 123 and 124: arsebiTi gansxvavebebic arsebobs (i
- Page 125 and 126: Strixebi mainc erTimeores emTxveva.
- Page 127 and 128: aq unda SeiniSnos, rom motacebis mi
- Page 129 and 130: a Zalam unda moabrunos Tavisuflebis
- Page 131 and 132: RmerTi jer kidev masTan aris, jer k
- Page 133 and 134: sityviTa da saqmiT, amas `leqsis~ b
- Page 135 and 136: moyvare da xalxisagan Seyvarebuli,
- Page 137 and 138: cixeSi Casves. ramdenime wlis Semde
- Page 139 and 140: kvla ar Camideniao. Tu mamiklavs, r
- Page 141 and 142: gilgameSiani: gilgameSiani, Zveli S
omelic mas mieca, misi buneba gamxdariyo. amiranSi meordeba adamis<br />
dacema. `adamis dacema imaSi mdgomareobs, rom man RmerTTan metoqeoba<br />
arCia, raTa gaTanasworeboda mas, nacvlad imisa, rom mis madls<br />
ziareboda~ [meiendorfi:132]. amgvari ganzraxvis absurduloba yofierebaSi<br />
pirvelad maSin gamoCnda, roca erTma ubrwyinvalesma angelozma, romelic<br />
yvela sxva angelozze axlos iyo gamCenTan, misi taxtis xelyofa<br />
ganizraxa – Svilma moindoma, Camoegdo mama da misi adgili daeWira. am<br />
aqtiT – es iyo janyi, mwvervali gabudayebisa – sulier samyaroSi<br />
Semovida boroteba, romelmac mere adamSi iCina Tavi. amiranis sasjelic<br />
iseTive aucdenelia, rogorc sasjeli mojanye angelozisa. es aris misi<br />
mokveTa samzeodan, cocxalTa qveynidan da, rac ufro maRali iyo misi<br />
mdgomareoba, miT ufro Rrma iyo misi dacema. amirani, rogorc adamiani,<br />
RvTis xats atarebs, RmerTma is Tavisufal arsebad Seqmna. da raki<br />
Tavisufalia, mas SeuZlia airCios RvTis sawinaaRmdego, daupirispirdes<br />
kidec mas, vinc Seqmna igi. rogorc Toma aqvineli wers, `borotebis<br />
arCevis SesaZlebloba upiroboa, igi ar SeiZleba waerTvas srulyofil<br />
arsebas. aq aris Rrma safuZveli gansacdelisa da angelozis janyisa, da,<br />
agreTve, adamianis gansacdelisa da janyisa, rogorc pirveli adamianisa,<br />
aseve yvela Cvenganis. es aris yoveli sulieri arsebis xvedri: man unda<br />
gaiaros gansacdeli TavisuflebiT~. SeiZleba Tu ara amiranis janyi<br />
ganvixiloT mamis winaaRmdeg janyis saerTo tipologiur konteqstSi?<br />
kerZod, SesaZlebelia Tu ara misi CarTva berZnuli Teogoniis<br />
tipologiaSi? kronosi Camoagdebs uranoss, kronoss Camoagdebs zevsi.<br />
mojanye imarjvebs, misTvis ar aris gaTvaliswinebuli sasjeli. amiranis<br />
janyi, mxolod mcdeloba upiratesobis gamoCenisa, Tavis TavSive gulisxmobs<br />
sasjels. amiranis eposi misdevs semitur yaidas, romlis Tanaxmadac<br />
mama yovelTvis gamarjvebulia, misi marcxi warmoudgenelia, radgan is<br />
absoluturi mamobis gansaxierebaa.<br />
92