23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

TiamaTis mier marduqis STanTqma da marduqis xeliT TiamaTis muclis<br />

gafatvra da amosvla, rogorc mzisa wyvdiadidan, rac qaosidan kosmosis<br />

dabadebas niSnavs. aseve kosmogoniuria Zvelinduri indrasa da gveleSap<br />

vritras Soris Serkinebis miTosi. uxelfexo uzarmazari gveleSapi<br />

vritra, romelmac STanTqa mdinareTa wylebi da moaqcia Tavis SiganSi,<br />

ylapavs mis winaaRmdeg galaSqrebul indras. indra Signidan ganwvalavs<br />

gveleSapis sxeuls, ixsnis Tavs da datyvevebul wylebsac, misi<br />

sxeulisgan qmnis samyaros sxvadasxva nivTs [miTebi:534].<br />

STanTqma-amonTxevis kosmogoniur miTosSi zogan gamWvirvaled, zogan<br />

Sefarulad Cans erTi mniSvnelovani miTologema: STamnTqmeli zRvauri<br />

urCxuli, gveleSapi STanTqmulis mSobeli dedaa, romlis saSodan<br />

xelaxla unda daibados RvTaeba, kosmogoniuri gmiri. babilonuri<br />

kosmogoniuri eposis TiamaTi (`zRva~) yvela RmerTis didi dedaa, maT<br />

Soris marduqisac, romelmac misi sxeulisgan samyaro Seeqmna. am<br />

miTologiur faqts mowmobs polinezieli gmiris STamnTqmeli gveleSapis<br />

saxeli – `didi-didi-didi deda~ [kampbeli:91].<br />

STanTqmas, rogorc miTologemas, kidev erTi datvirTva aqvs: igi<br />

niSnavs damarxvas, daflvas, saSoSi ukan dabrunebas anu, sxvanairad,<br />

embrionad qcevas, raTa arseba kvlav iSvas. meore mxriv, STanTqma-STaflva<br />

sikvdilis sinonimia, rasac unda mosdevdes aRdgoma-gacocxleba,<br />

sabolood, isev da isev xelaxali Soba. amrigad, gveleSapis muceli<br />

dedis saSoa, saidanac unda daibados arseba. amitomac ar unda iyos<br />

moulodneli, rom tyeSi mdebare is qoxi, sadac pirvelyofili xalxebi<br />

asruleben mowifulobaSi gadasvlis ritualebs, `dedis saSod~ iwodeba<br />

da, imavdroulad, gveleSapis wiaRs warmoadgens. zogan qoxSi<br />

Sesasvleli, sadac Sedis mowifulobis zRurbls miwevnili bavSvi,<br />

`gveleSapis pirad~ iwodeba, karis daxurva ki gveleSapis mucelSi mis<br />

gamomwyvdevas ganasaxierebs. axal gvineaSi sainiciacio qoxs gveleSapis<br />

forma aqvs Tavisi mucliTa da kudiT. bavSvi Sedis qoxSi, TiTqos<br />

gveleSapis mucelSi inTqmebodes. es misi didi dedis saSoc aris, sadac<br />

is ubrundeba embrionalur statuss da saidanac is meored ibadeba,<br />

rogorc sazogadoebis (tomis) srulfasovani da sruluflebiani wevri<br />

[eliade 1965:35-36].<br />

cxadia, amiranis STanTqma-amonTxevas aRar aqvs is datvirTva, rac<br />

mas tradiciul sazogadoebebSi hqonda. amiranis TavgadasavalSi es<br />

epizodi zRurblia, romlis gadalaxvis Semdeg misi yofa axal safexurze<br />

adis.<br />

Tu pirveli SobiT gmiris sicocxle iwyeba, meore SobiT _ axali<br />

sicocxle. rogorc pirveli Sobis dros gaiWra dedis muceli, aseve am<br />

meore Sobisas ikveTeba ferdi gveleSapisa im daniT, romelic Tan dahyva<br />

mas pirveli Sobidan. Cans, meore Soba gardauvali yofila: is am<br />

Tandayolil danaSia nagulisxmevi. es imas niSnavs, rom gveleSapi<br />

amiranis bedisweraa, TiTqos gadamwyvet zRurblze misi mSobeli deda<br />

xvdeba mas am gveleSapis saxiT, romelic xelaxla badebs mas. magram Tu<br />

85

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!