qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
VII. STanTqma-amonTxeva (meored Soba). gveleSapTan brZolis<br />
epizodi centraluria amiranis TavgadasavalSi. amave dros igi miToepikuri<br />
gmiris aucilebeli gansacdelia, romelic unda gaiaros man,<br />
raTa axal qmedebaTa asparezi gaiSalos mis winaSe. gveleSapTan brZola<br />
arsebiTad gansxvavdeba devebTan brZolisgan.<br />
devebi mravlad arian, gveleSapi ki erTia, anu is gveleSapi,<br />
romelmac gmiri unda Caylapos. amdenad, gmirs tavis cxovrebaSi erTxel<br />
uxdeba gveleSapTan Sebma.<br />
yvela miTo-epikur gmirs cxovrebis gzaze, romelic faqtiurad<br />
brZolis, winaaRmdegobaTa gadalaxvis gzaa, Tavisi gveleSapi (urCxuli,<br />
drakoni) xvdeba. igi, cxadia, amarcxebs mas, magram gveleSapis Zleva<br />
gansxvavdeba sxva antagonistur arsebaTa, boroteul ZalTa (devebis)<br />
Zlevisgan. rogorc wesi, gveleSapis mebrZoli gmiri unda STainTqas<br />
gveleSapis mier, raTa Signidan daamarcxos igi, radgan garedan misi<br />
damarcxeba ar iqneba. magram STanTqma-Caylapvas kidev sxva ufro<br />
mniSvnelovani datvirTva aqvs. amirani ekuTvnis im gmirTa wyebas,<br />
romlebic namyofi arian gveleSapis mucelSi da misi wiaRidan<br />
gamarjvebulni gamodian. vidre herakle, elinTa gmiri, daamarcxebda<br />
urCxuls, romelsac mefis asuli hesione unda Caeylapa, jer Tavad<br />
STainTqmeba mis xaxaSi, gaivlis mis wiaRs da gamova gareT. imave<br />
gansacdelis winaSea meore elini gmiri iasoni: miTosurad namdvil<br />
iasons medeas micemuli wamliT ki ar dauZinebia oqros sawmisis mcveli<br />
urCxuli, raTa es sawmisi mSvidad moepara, aramed jer Caiylapa mis mier<br />
da, roca ukan amovida, urCxuli gmiris am amosvliT ukve ganadgurebuli<br />
iyo. es miTosuri sinamdvile erTi etruskuli xanis larnakzea<br />
dadasturebuli [kampbeli:XV,247], arc apolonios rodoselis<br />
`argonavtikaSi~ da arc sxva werilobiT wyaroSi urCxulis amgvar<br />
aRsasrulze araferia naTqvami (rogorc Cans, sityvierad gmiris am<br />
gansacdelis gamoxatvas gaurbodnen). amosvla, rogorc xsna, yovelTvis<br />
triumfaluria. es aris xsna da gamarjveba erTdroulad. aseve STainTqmeba<br />
finuri eposis `kalevalas~ gmiri veinemeineni vipunen-gveleSapis mier.<br />
mis mucelSi moxvedrili, igi naviT gacuravs zRvauri gveleSapis Sigans<br />
nawlavebis gziT erTi bolodan meore bolomde da zRvaSi amoinTxeva.<br />
amiraniviT mounelebeli da mtkivneuli aRmoCnda igi vipunen-gveleSapisTvis<br />
(XVII runa). amave eposis gmiri gveleSapisgan Caylapuli mWedeli<br />
ilmarineni svanuri versiis amiraniviT ukadrisobs misi piridan an ukana<br />
nawilidan amosvlas da gveleSapis mucelSive gamoWedili daniT gamoWris<br />
misi ferdidan gamosasvlels [miTebi:507; Eeliade 1965:63].<br />
ras gulisxmobs es epizodi garda masSi gadmocemuli sagmiro<br />
aqtisa? STanTqma Tavisi warmoSobiT kosmogoniuri motivia, rogorc<br />
gveleSapTan brZolaa kosmogoniis igavuri gadmocema. damarcxebuli<br />
gveleSapis sxeuli samyaros edeba safuZvlad, materiad. amis klasikuri<br />
magaliTia marduqisa da TiamaTis orTabrZola, romelic kosmosis<br />
SeqmniT mTavrdeba [kiknaZe 2006:143-144]. magram kosmosis Seqmnas win uZRvis<br />
84