23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tavis Tavs ubrundeba, igi poulobs Tavis stiqias, rogorc cecxli eZebs<br />

Tavis Tavs da poulobs im materiis simxurvaleSi, romelsac is ekideba.<br />

siyvaruli aq gamocdac aris da gansacdelic, is esqatologiuria<br />

(amTavrebs uxano wuTisofels), samaradisod grZeldeba.<br />

amiranis ambavs mTels saqarTveloSi icnoben, SeiZleba iTqvas,<br />

`nikofsiidan darubandamde~. igi dadasturebulia saqarTvelos TiTqmis<br />

yvela istoriul mxareSi (qarTli, kaxeTi, fSav-xevsureTi, mesxeTi,<br />

javaxeTi, imereTi, raWa, leCxumi, svaneTi...). `amiraniani~ Zveli Tqmulebaa,<br />

Cans, mas mouswria sruliad saqarTvelos Semovla. Canawerebi ki sakmaod<br />

gviandelia, ara uadres XIX s-is 60-iani wlebisa. igi Zvelia, magram arc<br />

ise Zveli, rom aTaswleulebs iTvlides. aTaswleulebis Semonaxva<br />

mxolod damwerlobas Tu SeuZlia, maT adamianis mexsiereba, Tundac<br />

`koleqtiuri~, ver gauZlebs. uZvelesia `amiranianis~ motivebi,<br />

miTologemebi, magram Tavad sxeuli misi SedarebiT mogviano warmonaqmnia.<br />

eposma Cvenamde fragmentuli saxiT moaRwia. igi arsebobs TxrobiTi<br />

teqstis saxiT, romelSic alag-alag leqsiTi nawilebia CarTuli. ar<br />

arsebobs da arc SeiZleba arsebobdes erTi myari kanonikuri prozauli<br />

teqsti, ver davadasturebT erTi da imave epizodis or identur Canawers.<br />

mxolod leqsiTi nawilebia mdgradi, mcireodeni variantuli<br />

cvlilebebiT. unda SeiniSnos, rom swored gadamwyveti epizodebi ar aris<br />

gadmocemuli leqsad, leqsiTi fragmentebi epizoduri xasiaTisaa. ar<br />

moiZebneba Canaweri, romelic Tanamimdevrulad moicavdes amiranis<br />

Tavgadasavlis yvela SesaZlebel epizods, rac ganpirobebuli unda iyos<br />

ara Tqmulebis Tavdapirveli fragmentulobiT, aramed alag-alag tradiciuli<br />

epikuri xsovnis gamkrTalebiT. eWvi ar aris, rom epizodebi<br />

imTaviTve erTian epikur droSi unda yofiliyo CarTuli. `amiranianis~<br />

mTlianobas, sxva niSnebTan erTad, misi dasawyisi da dasasruli mowmobs.<br />

`amiranianis~ folkloruli Canawerebis monografiuli gamocema<br />

ekuTvnis prof. m. Ciqovans _ mijaWvuli amirani (Tsu gam. Tb., 1947), sadac<br />

Tavmoyrilia imxanad xelmisawvdomi, met-naklebad Rirebuli<br />

folkloruli teqstebi saqarTvelos TiTqmis yvela kuTxidan (qarTli,<br />

kaxeTi, fSavi, mesxeT-javaxeTi, xevsureTi, TuSeTi, xevi, mTiuleTi, guria,<br />

imereTi, raWa, svaneTi, samegrelo, afxazeTi, oseTi), sul 69 teqsti. raime<br />

arsebiTi siaxle `amiranianis~ SecnobisTvis am publikaciis Semdeg<br />

mopovebul masalas ar moutania. kvlevisas veyrdnobi zemoxsenebul<br />

gamocemas.<br />

ra tipisa Tu formaciis eposebs ganekuTvneba `amiraniani~? cxadia,<br />

igi ar aris istoriuli eposi. masSi ver aRmovaCenT verc erT istoriul<br />

realias, verc romelime istoriuli epoqisa da istoriuli adgilis<br />

kvals; misi gmirebis asparezi ganusazRvrelia; arafers gveubneba arc<br />

`balxi~, `balxeTi~ Tu `CabalxeTi~, arc `algeTi~ (erTaderTi <strong>qarTuli</strong><br />

toponimi). arc personaJTa sakuTari saxelebia <strong>qarTuli</strong> istoriuli<br />

sinamdvilidan aRebuli: badri, usupi, yamari arabul-sparsuli<br />

74

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!