23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

mimarTac moraluri kategoriebis miyeneba uadgilo iqneboda. Tu raime<br />

SemorCa miTologiuri (Tuki gauvlia mas aseTi periodi) cxovelTa eposs,<br />

es unda iyos swored misi sruli emansipacia, gaTavisufleba moralisgan.<br />

morali arc masSia da arc daskvnaSi, riTac Cveulebriv mTavrdeba<br />

ezopes igavebi. imoralizmi aris misi zneobrivi kredo. SesaZloa,<br />

visaubroT mxolod damTxvevaze miTologiur imoralizmTan da cxovelTa<br />

eposis aseve principuli imoralizmi mis damoukidebel niSan-Tvisebad da<br />

maxasiaTeblad miviCnioT, riTac is fundamenturad gansxvavdeba<br />

jadosnuri zRaprisgan. is saqcieli, romelic ar moekiTxeba melas,<br />

udanaSaulo mgeli rom Caagdo WaSi an gaatyava, uTuod moekiTxeboda<br />

jadosnuri zRapris gmiris antagonists, is pasuxs agebs Tavis qmedebaze.<br />

zRapris samyarosgan gansxvavebiT cxovelTa eposis samyaro<br />

upasuxismgeblo samyaroa. viciT, ras gvimxels jadosnuri zRapari Tavisi<br />

SinaarsiT da esqatologiuri finaliT. igi gvixatavs samyaros, sadac<br />

mavne-antagonistebTan erTad Tanaarseboben keTili nebis arsebani _<br />

yofierebis romel safexurs ar unda ekuTvnodnen isini. ras gvimxels<br />

cxovelTa eposi, TiToeuli misi epizodi? zRapris sapirispirod<br />

Tanaarsebobis, Tanacxovrebis (simbiozis) SeuZleblobas, arsebaTa<br />

urTierTSeuTavseblobas. totaluri sicrue, muxanaToba, Ralati,<br />

sisastike am SeuTavseblobis gamoxatulebaa. am samyaroSi megobrobis<br />

yoveli mcdeloba kraxiT mTavrdeba. komikur-ironiulia ukuRmarTi<br />

dasasrulis fonze cxovelTa igavis dasawyisi: erTxel mela da mgeli<br />

daZmobildnen. vgrZnobT, rom es Zmoba Txel safarvelad aqvs<br />

gadafarebuli maT urTierTobas. is ganwirulia CaSlad am avtonomiuri,<br />

Caketili samyaros wesisamebr. cxovelebi adamianebiviT iqcevian, miznebic<br />

TiTqos adamianuri aqvT, laparakoben adamianurad, magram mainc<br />

cxovelebad rCebian. maTi es ucnauri statusi _ adamianuroba<br />

cxovelobis SenarCunebasTan erTad cxovelTa eposis Janris<br />

damaxasiaTebeli niSania. cxoveli adamianis eniT laparakobs, magram es<br />

ar aris aRqmuli, rogorc saswauli, es ar ganekuTvneba saswaulTa<br />

kategorias, rogorc, magaliTad, winaswarmetyvel balaamis saxedris<br />

ametyveleba. balaamis saxedarma ena amoidga ukiduresi gaWirvebisas,<br />

moxda gardatexa, Tumca efemeruli, mis bunebaSi da saxtad datova<br />

Tavisi patroni, magram cxovelTa eposis mela-mgels ena ar amoudgams _<br />

maT Tavidanve micemuli aqvT metyvelebis unari. SevniSnavT<br />

arsebiT gansxvavebas cxovelTa eposisa da jadosnuri zRapris<br />

cxovelebs Soris. isini ara mxolod sxvadasxva samyaros, aramed<br />

cxovelTa gansxvavebul gvarebs ekuTvnian. saerTo saxelwodebam<br />

SecdomaSi ar unda Segviyvanos. Tundac is garemoeba, rom jadosnur<br />

zRaparSi isini (mela iqneba Tu mgeli) ar arian TavisTavadni, aramed<br />

damxmareni, ris gamoc maT unda Seicvalon maTTvis Cveuli niri da qceva.<br />

cxovelTa eposis personaJi ar gamodgeba mTavari gmiris Semwed an<br />

mCuqeblad. isini mxolod sakuTari TaviT arian dakavebulni, sakuTari<br />

miznebi amoZravebT maT. sakmaod egocentrulni arian imisaTvis, rom<br />

uangarod gauwion samsaxuri xifaTSi Cavardnil adamians.<br />

oriode sityva kompoziciaze. cxovelTa igavi ar aris<br />

damorCilebuli iseT mkacr kanonebs, rogorc jadosnuri zRapari. igi ar<br />

59

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!