23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

erTi safexuriT amaRldes, saboloo gansruleba hpovos. sabolood,<br />

Tavdapirveli Sinyofna Tvisobrivad gansxvavdeba meore Sinyofnisgan,<br />

romelic zRapris sinTezur dasasruls warmoadgens.<br />

zRapris problemas Seadgens 1) misi struqtura, 2) personaJTa raoba<br />

(ara vinaoba), 3) mTavari gmiris svlebi, 4) misi asparezis dro da sivrce<br />

(anu droJamul-sivrculi ganzomilebani) da, sabolood, 5) misi<br />

ideologia anu sazrisi.<br />

zRapris Seswavlis pirvel etapze mkvlevarni misi istoriuli<br />

aspeqtiT interesdebodnen. wina planze iyo wamoweuli zRapris, rogorc<br />

Janris, warmoSobis problema. (Sveduri skola, kroon da sxvani)<br />

Tanamedrove etapze yuradReba misi struqturis Seswavlazea gadatanili.<br />

problema mdgomareobs ara imaSi, Tu rogori iyo zRapris Tavdapirveli<br />

saxe, rodis da sad, romel xalxSi, romel kulturaSi warmoiSva misi<br />

arqetipi, ra cvlilebebi ganicada man drosa da sivrceSi. saeWvoa, odesme<br />

gaeces am kiTxvebs damakmayofilebeli pasuxi. gamomdinare <strong>folklori</strong>s,<br />

rogorc udamwerlobo kulturis, specifikidan, msgavsi istoriuli<br />

xasiaTis kiTxvebi amao da, amdenad, gadauWrelia.<br />

Cven ganvixiloT zRapris is saxe, rogoric man dRemde moitana da<br />

arsebobs dRemde sxvadasxva xalxebSi. ra aris am saxis zRapris sazrisi?<br />

ras acxadebs is an ras faravs Tavisi jadosnurobis safarvels iqiT?<br />

sazrisis gamoCenamde gavecnoT mis struqturas. rusma <strong>folklori</strong>stma<br />

vl. propma gasuli saukunis pirvel naxevarSi gamoaqveyna Tavisi<br />

gamokvlevis Sedegebi saTauriT “zRapris morfologia” (1928), sadac 100<br />

rusuli zRapris analizis safuZvelze Camoyalibebuli aqvs<br />

fuZemdebluri daskvnebi, romlebic, mkvlevris azriT, igive darCeboda,<br />

saanalizo zRaprebis ricxvi rom gazrdiliyo. Cveni mxriv, davZenT, rom<br />

viTareba ar Seicvleboda, rusuli zRaprebis nacvlad <strong>qarTuli</strong> zRaprebi<br />

rom yofiliyo gaanalizebuli. vl. propma amgvarad Camoayaliba ZiriTadi<br />

debulebebi, romlebic yvela jadosnuri zRaprisTvis saerToa:<br />

1) zRapris funqciaTa ricxvi gansazRvrulia,<br />

2) funqciaTa Tanamimdevroba yvela zRaparSi ucvlelia,<br />

3) yvela jadosnuri zRapari Tavisi wyobiT erTi tipisaa.<br />

vl. propis gamokvleviT, funqciaTa ricxvi gansazRvrulia, is<br />

Seadgens 31-s, rac SeiZleba sadao iyos, Tumca Tavad Tezisi<br />

gansazRvrulobisa savsebiT misaRebia. ra aris funqcia zRaparSi?<br />

vl. propis mixedviT, funqcia zRapris siuJetis iseTi erTeulia,<br />

romelic Semdgom dayofas ar eqvemdebareba, is, SeiZleba iTqvas atomia.<br />

funqcia, amave dros, ucvleli sididea. zRaparSi xSirad erTsa da imave<br />

funqcias sxvadasxva personaJi asrulebs (“mefe Wabuks aZlevs cxens” _<br />

“jadoqari glexis biWs aZlevs beWeds”). aq cvladia moqmedi piris<br />

sazRapro vinaoba, ucvlelia moqmedeba, svla, rasac is asrulebs: gmiris<br />

dasaCuqrebis, rogorc funqciis arsi, ar icvleba imisda mixedviT, Tu vin<br />

aris misi subieqti (damsaCuqrebeli) an ra konkretuli gamoxatuleba aqvs<br />

saCuqars (mfrinavi xaliCa iqneba is, faskunjis frTa Tu beWedi). mxolod<br />

amrigad, zRapris personaJebi da sagnebi, ra sxvadasxvagvarnic ar unda<br />

iyvnen isini, unda dajgufdes imisda mixedviT, Tu ra funqcias<br />

asruleben, ras akeTeben mTavari gmirisTvis, ra misia akisriaT mis<br />

49

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!