qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
miTosi miwier samoTxeze farTod aris gavrcelebuli Zveli<br />
xalxebis miTologiaSi, Sumeridan dawyebuli indoiranuli samyaroTi<br />
damTavrebuli. yvelgan mas Taviseburi saxe aqvs da dakavSirebulia im<br />
qveynis realiebTan (landSafti, istoriuli warsuli, toponimia, flora,<br />
fauna...), sadac is Seiqmna. qarTul folklorSi samoTxe ukavSirdeba<br />
Tamaris pirovnebas. im sazogadoebis cnobierebaSi, sadac Caisaxa es<br />
miTosi, Tamaris samefo warmodgenili iyo `oqros xanad~, Tamari _ mis<br />
erTpirovnul Semoqmedad da mzrunvel patronad. Tu istoriulad<br />
Tamaris `oqros xana~ istoriuli procesis kulminaciaa, miTologiurad<br />
misi dasasruli istoriuli droJamis dasawyisia.<br />
miTosi, romelic mravali variantiT aris cnobili [sixaruliZe<br />
1961:44, 44-b-T], mogviTxrobs: erT dros Tamar dedofals taxti ialbuzis<br />
mTaze edga. mis samefo-samflobeloSi maradiuli zafxuli iyo, zamTari<br />
ar icoda. aqedan mTeli qveyniereba xelisguliviT Canda. Tamaris<br />
maradiul samefoSi arc sneuleba iyo, arc sibere, arc sikvdili, radgan<br />
droJamis mdinareba SeCerebuli iyo. ra mizeziT? _ Tamars droJamis<br />
momyvani frinveli hyavda sasaxlis erT oTaxSi datyvevebuli. erTxel,<br />
roca Tamarma barad Casvla moisurva, sasaxlis mcvelad Tavis erTguli<br />
msaxuri datova da im Tormeti oTaxis gasaRebic Caabara: yvela oTaxis<br />
gaReba SegiZlia, garda meTormetesio. msaxurma pirvelad swored im<br />
oTaxis kari gaaRo, romlis gaRebac akrZaluli hqonda. gaiRo Tu ara<br />
kari, gamofrinda iqidan frinveli da caSi gauCinarda. ca ki moiRrubla,<br />
qariSxali atyda, movida Tovli da mTeli mTa sasaxliTurT dafara.<br />
amrigad, Tamarma veRar SeZlo mTaze asvla da darCa barad. amieridan<br />
daiwyo dineba droJamma, weliwadis droebi erTmaneTs Seenacvla da ase<br />
daikarga maradiuli gazafxulis samefo.<br />
dadga axali xana _ akrZalvis darRvevis xana, romelic droJamis<br />
anu movlenaTa Tanamimdevrobis niSniT aris aRbeWdili. erTdrouloba<br />
sivrceSi, rasac Tamaris sameufo warmoadgenda, Secvala Tanamimdevrobam<br />
_ drom daipyro sivrce, gabatonda masze. `maradiuli gazafxuli~,<br />
akrZalvis ZaliT rom arsebobda, warmavalma wuTisofelma Secvala;<br />
erTJamoba, romelic sivrceSi iyo ganfenili, droSi monacvle<br />
monakveTebad danawevrda, rac niSnavs imas, rom dro sivrceze gabatonda.<br />
Tamari, rogorc dakarguli samoTxis dedofali, esqatologiurmesianisturi<br />
figura xdeba: xalxis warmodgeniT, Tamars oqros kuboakvanSi<br />
Zinavs da, dadgeba Jami, roca gaiRviZebs da kvlav maradiul<br />
zafxuls daamkvidrebs Tavis samefoSi, romelis amave dros<br />
universaluri samefoa..<br />
Tamaris samoTxis miToss aqvs Tavisi semantikuri oreuli, romelic<br />
sxva siuJetis meSveobiT imave miTologiur ambavs mogviTxrobs.<br />
qalwulobaSi Tamar dedofali iseTi wmida yofila, rom mis<br />
samosels sxivi ikavebda, locvis dros maRla aiweoda da, sanam<br />
loculobda, haerSi idga. mas surda samudamod qalwulad darCeniliyo,<br />
rom mudam gagrZelebuliyo samoTxiseburi mdgomareoba, romelSic is<br />
imyofeboda. magram raki memkvidre aucilebeli iyo samefosTvis, Tamari<br />
mzisgan dafexmZimda da misi samoTxiseburi yofac dasrulda: samosels<br />
35