23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

mniSvneloba aqvs, rom rac dRes xalxSi trialbs, dResve sisruliT<br />

iyos Sekrebili, amitom, rom xval an Seicvleba, an sxva axali<br />

gamoCndeba da Zveli gadavardeba, daviwyebuli iqneba~ [umikaSvili<br />

IV:236].<br />

nayofieri iyo Tedo razikaSvilis SemkreblobiTi aqtivoba, igi<br />

folklorul teqstebs ZiriTadad krebda qarTl-kaxeTSi, TuSeTSi da<br />

fSav-xevsureTSi. mis mier mopovebuli poeturi teqstebis didi nawili<br />

(1306 erTeuli) krebul ~Zvel saqarTveloSi~ (1914) daibeWda, ganmeorebiT<br />

1953 wels [razikaSvili 1953], oRond mxolod fSauri leqsebi, xevsuruli<br />

poeturi masala akaki SaniZem Tavis krebulSi dabeWda [SaniZe 1931].<br />

samwuxarod, mis Canawerebs ar axlavs pasporti (Camweris vinaoba, adgili,<br />

dro), samagierod aRWurvilia metad mniSvnelovani leqsikuri da<br />

eTnografiuli xasiaTis komentarebiT. Tavis sicocxleSi 1909 wels<br />

razikaSvilma zRaprebis ori tomi gamosca, romelic 1951-1952 wlebSi<br />

meored gamoica.<br />

maT Soris, visac XIX s-Si, roca <strong>folklori</strong>stika axalfexadgmuli<br />

iyo, <strong>qarTuli</strong> <strong>folklori</strong>s Sesaxeb Teoriuli azri gamouTqvams, iyo<br />

literaturis istoriis cnobili mkvlevari aleqsandre xaxanaSvili,<br />

romelmac Tavis wignSi `<strong>qarTuli</strong> sityvierebis istoria~ [xaxanaSvili<br />

1904] didi adgili dauTmo xalxuri sityvierebis mimoxilvas da analizs.<br />

pirveli, vinc scada Seeqmna xalxuri sityvierebis kursi, vasil<br />

barnovi iyo. 1919 wels man calke wignad gamoaqveyna `<strong>qarTuli</strong><br />

sityvierebis istoriis gakveTilebi~, romelic mogvianebiT mis<br />

aTtomeulSi daibeWda [barnovi X:168-278]. mas mkafiod da lakoniurad aqvs<br />

Camoyalibebuli fokloruli Semoqmedebis dedaarsi:<br />

`zepirgadmocemul ubir nawarmoebSi mTeli xalxi iRebs<br />

monawileobas: eris gulisnadebs pirvelad warmoTqvams romelime<br />

niWieri Svili erisa, naTqvami aRibeWdeba msmenelTa mexsierebaSi da<br />

gavrceldeba erTi adgilidan meore adgils, erTi Temidan meore<br />

TemSi, moefineba mTel xalxs da SemdegSi gadadis erTi Taobidan<br />

meore Taobaze. pirvelad naTqvams Semdeg mTqmelTagan TandaTan<br />

emateba axali sityva, axali saxe Tu ambavi, adgilisa da<br />

garemoebaTa mixedviT fers icvlis da ifurCqneba. dedaazri da<br />

umTavresi saxeebi ki winandelebive rCebian. amnairad, saxalxo<br />

nawarmoebi mTeli eris RvawliT aris Seqmnili. pirveli mTqmelis<br />

pirovneba aRara sCans imaSi, is SeerTebulia xalxis pirovnebasTan,<br />

STanTqmulia imaSi~ [barnovi X:169].<br />

XX s-is 30-ian wlebSi vaxtang kotetiSvilis (1893-1938) meoxebiT<br />

<strong>folklori</strong>s Semswavleli mecniereba axal doneze adis. Tumca mas ar<br />

dascalda Tavisi Semoqmedebis gaSla am dargSi, mis mier Sedgenilma<br />

masStaburma programam ver miiRo xorcSesxma, magram mis Semdeg<br />

sauniversiteto ganaTlebaSi xalxuri sityviereba myar adgils iWers. v.<br />

kotetiSvilis gamokvlevebi, romlebic misi cxovrebis xanmokle manZilze<br />

Seiqmna, <strong>folklori</strong>s bevr sferos moicavs (poezia, dReobebi, eposi,<br />

Teatraluri sanaxaobebi, mwerloba da <strong>folklori</strong>...). tragikul<br />

239

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!