23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

erovnuli sulis gamosaxatavad~. xalxuri poezia iseve bunebrivad, raime<br />

Zaldatanebis gareSe amoizrdeba xalxis wiaRidan rogorc,<br />

magaliTisTvis, askili, romelic vardisgan gansxvavebiT ar saWiroebs<br />

movla-patronobas, adamianis Carevas. xalxur leqss isini udarebdnen<br />

frinvels, romelic TavisuflebisTvis da ara galiisTvis aris Sobili.<br />

literatura tyvea, xalxuri Semoqmedeba Tavisufalia, yvaviliviT<br />

Tavisuflad ifuCqneba. iakob grimi xalxur simRerebs `Citebis simReras~<br />

adarebs. xalxuri poezia aris bunebis xma da, raki buneba erTia, amiT<br />

aixsneba xalxuri Semoqmedebis principuli erTgvaroba yvela xalxSi.<br />

iakobis Zma vilhelm grimi (1787-1859) werda: `poeziis RvTiuri suli<br />

erTnairia yvela xalxSi da erTi wyaro aqvs yvelgan. amitomac aris, rom<br />

Cven yvelgan vawydebiT msgavsebas... idumali naTesaoba, romlis saerTo<br />

sawyisi dakargulia, gvafiqrebinebs maT saerTo warmomavlobaze...~<br />

germaneli romantikosebi maT TanamedroveobaSi daqucmacebuli<br />

germaniis erTianobas, saerTo germanul suls, xalxur SemoqmedebaSi<br />

eZebdnen da poulobdnen. amitomac xalxuri leqs-simRerebis, Tqmulebebis<br />

(sagebis), miTebisa Tu zRaprebis Segroveba mTeli germaniis masStabiT<br />

erovnul movaleobad iqca. germanelma fokloristebma xalxuri<br />

sityvierebis saxiT aRmoaCines saerTogermanuli `CaZiruli~ kultura,<br />

romelsac fesvebi yvela germanuli tomis saerTo warsulSi hqonda.<br />

germanuli tomebi, garda sakuTriv germanelebisa (die Deutschen), mTel<br />

skandinavias (norvegielebi, danielebi, Svedebi) moicavs. germaneli<br />

<strong>folklori</strong>stebis ideam am erTianobis Sesaxeb gamoZaxili pova<br />

skandinavur samyaroSi, sadac mniSvnelovani <strong>folklori</strong>stuli skola<br />

Camoyalibda, romelic gansakuTrebiT zRapris SeswavliT iyo dakavebuli.<br />

am procesSi Caeba fineTic, romelmac aRmoaCina fineli sazogadoebisTvis<br />

eposi `kalevala~. `kalevalam~ fineli xalxi finuri sulisken miaxeda, am<br />

eposis didebulebam win wamoswia finuri ena, romelsac ukiduresi<br />

daknineba emuqreboda; Tu manamde ganaTlebisa da kulturis ena Sveduri<br />

iyo, `kalevalas~ gamoqveynebis Semdeg finurma ena saerTosaxalxo<br />

statusi moipova. amrigad, evropis mTel rig qveynebSi xalxuri<br />

kulturisadmi interesi erovnul interesebs gadaejaWva. ara mxolod<br />

fineli xalxisTvis, romelic man, SeiZleba iTqvas, xalxuri eposi<br />

`kalevala~ ZRvnad miiRo eqim elias lenrotisgan, aramed kulturulad<br />

iseTi dawinaurebuli xalxisTvisac, rogornic germanelebi arian,<br />

xalxuri sityvierebis Zeglebis gamoqveyneba udidesi erovnuli<br />

mniSvnelobis movlena iyo. Zmebma grimebma TavianTi publikaciebiT<br />

magaliTi misces mTels evropas, SesZines ra xalxuri Semoqmedebis<br />

Rirseba, manamde rom ugulebelyofili iyo. ai maTi publikaciebi:<br />

_ sabavSvo da saojaxo zRaprebi (1812);<br />

_ germanuli Tqmulebebi (1816);<br />

_ germanuli sagmiro Tqmulebebi (1829);<br />

_ germanuli miTologiis 2 tomi (1835, 1844).<br />

amave epoqaSi aRmoCnda, rom germanul samyaro monaTesavea induri<br />

samyarosi. indogermanulma Teoriam, romelsac mxedvelobaSi hqonda<br />

germanuli da Zveli induri (sanskriti, vedebis ena) enebis geneturi<br />

naTesaoba, axali horizonti gadaSala fokloristikis winaSe. iseve,<br />

236

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!