qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
erovnuli sulis gamosaxatavad~. xalxuri poezia iseve bunebrivad, raime<br />
Zaldatanebis gareSe amoizrdeba xalxis wiaRidan rogorc,<br />
magaliTisTvis, askili, romelic vardisgan gansxvavebiT ar saWiroebs<br />
movla-patronobas, adamianis Carevas. xalxur leqss isini udarebdnen<br />
frinvels, romelic TavisuflebisTvis da ara galiisTvis aris Sobili.<br />
literatura tyvea, xalxuri Semoqmedeba Tavisufalia, yvaviliviT<br />
Tavisuflad ifuCqneba. iakob grimi xalxur simRerebs `Citebis simReras~<br />
adarebs. xalxuri poezia aris bunebis xma da, raki buneba erTia, amiT<br />
aixsneba xalxuri Semoqmedebis principuli erTgvaroba yvela xalxSi.<br />
iakobis Zma vilhelm grimi (1787-1859) werda: `poeziis RvTiuri suli<br />
erTnairia yvela xalxSi da erTi wyaro aqvs yvelgan. amitomac aris, rom<br />
Cven yvelgan vawydebiT msgavsebas... idumali naTesaoba, romlis saerTo<br />
sawyisi dakargulia, gvafiqrebinebs maT saerTo warmomavlobaze...~<br />
germaneli romantikosebi maT TanamedroveobaSi daqucmacebuli<br />
germaniis erTianobas, saerTo germanul suls, xalxur SemoqmedebaSi<br />
eZebdnen da poulobdnen. amitomac xalxuri leqs-simRerebis, Tqmulebebis<br />
(sagebis), miTebisa Tu zRaprebis Segroveba mTeli germaniis masStabiT<br />
erovnul movaleobad iqca. germanelma fokloristebma xalxuri<br />
sityvierebis saxiT aRmoaCines saerTogermanuli `CaZiruli~ kultura,<br />
romelsac fesvebi yvela germanuli tomis saerTo warsulSi hqonda.<br />
germanuli tomebi, garda sakuTriv germanelebisa (die Deutschen), mTel<br />
skandinavias (norvegielebi, danielebi, Svedebi) moicavs. germaneli<br />
<strong>folklori</strong>stebis ideam am erTianobis Sesaxeb gamoZaxili pova<br />
skandinavur samyaroSi, sadac mniSvnelovani <strong>folklori</strong>stuli skola<br />
Camoyalibda, romelic gansakuTrebiT zRapris SeswavliT iyo dakavebuli.<br />
am procesSi Caeba fineTic, romelmac aRmoaCina fineli sazogadoebisTvis<br />
eposi `kalevala~. `kalevalam~ fineli xalxi finuri sulisken miaxeda, am<br />
eposis didebulebam win wamoswia finuri ena, romelsac ukiduresi<br />
daknineba emuqreboda; Tu manamde ganaTlebisa da kulturis ena Sveduri<br />
iyo, `kalevalas~ gamoqveynebis Semdeg finurma ena saerTosaxalxo<br />
statusi moipova. amrigad, evropis mTel rig qveynebSi xalxuri<br />
kulturisadmi interesi erovnul interesebs gadaejaWva. ara mxolod<br />
fineli xalxisTvis, romelic man, SeiZleba iTqvas, xalxuri eposi<br />
`kalevala~ ZRvnad miiRo eqim elias lenrotisgan, aramed kulturulad<br />
iseTi dawinaurebuli xalxisTvisac, rogornic germanelebi arian,<br />
xalxuri sityvierebis Zeglebis gamoqveyneba udidesi erovnuli<br />
mniSvnelobis movlena iyo. Zmebma grimebma TavianTi publikaciebiT<br />
magaliTi misces mTels evropas, SesZines ra xalxuri Semoqmedebis<br />
Rirseba, manamde rom ugulebelyofili iyo. ai maTi publikaciebi:<br />
_ sabavSvo da saojaxo zRaprebi (1812);<br />
_ germanuli Tqmulebebi (1816);<br />
_ germanuli sagmiro Tqmulebebi (1829);<br />
_ germanuli miTologiis 2 tomi (1835, 1844).<br />
amave epoqaSi aRmoCnda, rom germanul samyaro monaTesavea induri<br />
samyarosi. indogermanulma Teoriam, romelsac mxedvelobaSi hqonda<br />
germanuli da Zveli induri (sanskriti, vedebis ena) enebis geneturi<br />
naTesaoba, axali horizonti gadaSala fokloristikis winaSe. iseve,<br />
236