23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

metic, ubiri, yvelas yuradRebis centrSi eqceva da sikvdili TiTqos<br />

misi gamakeTilSobilebeli sigelia.<br />

`kaci mamkvdari gakargdebao: ZmaT ubirasa geZaxdiano,<br />

aStaRuai geqvinisao, sakvmis sateni dusTuraio...<br />

eexla gadaCinebulxaro, kacTan damdgarxar kacuradao,<br />

CoÃa Cagcvam sklatisaio, CoÃa sadidod dakerulio.<br />

wamogixurav maSTagurio, ZmaT uarias, beCavasao~<br />

[qxp V:#227].<br />

SeniSvnebi. `aStaRuai~ _ dacinviT Serqmeuli saxeli; `dusTarai~ _<br />

Serqmeuli saxeli sityvidan `dusTi~ _ Zvelmani samosi, Cvari, riTac boselSi<br />

RriWoebs tenian; `sklati~ _ maudi; `maSTaguri~ _ qurqi; ~ZmaT uaria~ _ Zmebs<br />

Soris uaresi, uvargisi [WinWarauli 2005].<br />

TuSuri xmiT natirali<br />

TuSebSic igive terminologiaa, rac fSav-xevsureTSi: “xmiT<br />

tirili”, “xmiT motirali”. sainteresoa, rom `xma” aq niSnavs melodias<br />

sityvasTan erTad, magram arsebobs `sityvebiT” tirilic, romelsac<br />

melodia ar axlavs [azikuri:8].<br />

TuSuri natirlebic improvizaciulia, isinic, rogorc fSavxevsurulni,<br />

dedakacebis Semoqmedebaa, magram isini sagrZnoblad<br />

gansxvavdebian fSav-xevsuruli natirlebisgan rogorc formiT, ise<br />

SinaarsiT, tropuli sistemiT. es aris uriTmo Tormetmarcvliani leqsi,<br />

striqonSi zogjer 13 an 14 marcvalia, `oRond am SemTxvevaSi motirali<br />

teqsts ise warmoTqvams, rom Tormet marcvalze gaangariSebul<br />

melodiaSi Catios. gvxvdeba aTmarcvliani striqonic, am dros motirali<br />

melodias daqviTinebiT an amooxvriT avsebs” [azikuri:7]. natirlis<br />

teqstebis ganmeoreba arsad ar xdeba, TiTqos akrZalulic aris: `ar Ãam”.<br />

aqac coli ar tiris qmars; Tu itira, natiralSive Tamamad acxadebs:<br />

`qmariav, magramev me aras mcxvenisav”). xevsuruli Cveulebisgan<br />

gansxvavebiT, dedas ar ekrZaleba Svilis datireba, mxolod<br />

mcirewlovani Svilis datirebaa saZraxisi. gansakuTrebiT tirian uZeod<br />

gadagebul vaJkacs (visac `Ze-bolo” ar darCa). natiralSi ixseneben<br />

micvalebulis `mgebrebs”, maT, vinc saiqioSi egebebian mas. eseni, rogorc<br />

wesi, misi dedisZmebi arian.<br />

aRsaniSnavia TuSuri natirlebis gamomsaxvelobiTi mxare, is<br />

gansakuTrebiT mdidaria tropuli mravalferovnebiT. mas aqvs sakuTari<br />

leqsika, romelic SeiZleba SevadaroT xevsurul “jvarTenas”, romlis<br />

leqsika mxolod sakulto gamoyenebisaa da arc yoveldRiur saubarSi,<br />

arc saero poeziaSi ar ixmareba. aseve TuSuri natirlebis metaforuli<br />

ena mxolod natirlebis sakuTrebaa. am mxriv, TuSuri natirlebi<br />

mkveTrad gansxvavdeba fSav-xevsuruli natirlebisgan.<br />

tradiciulia da meordeba natirlidan natiralSi tropuli<br />

gamoTqma `mzes velodebiTav, RrubliT (var. `budiT”) momavalsav _ am<br />

sityvebiT motirali deda axsenebs daRupuli vaJis naSiers, romelsac<br />

misi fexmZime coli atarebs. `gvirgvin-daSaulni” ki isini arian,<br />

228

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!