23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

dadasturebulia am fabulis uZvelesi damuSaveba jer kidev<br />

antikur xanaSi. igi ipoveba ovidiusis “metamorfozebSi”: leanderi,<br />

abidoseli vaJi, Tavis satrfosTan, afrodites qalqurum herosTan<br />

Sesaxvedrad yoveldRiurad gadalaxavs helespontos abidosidan<br />

festomde; gzis manaTobel CiraRdans qariSxali aqrobs, leanderis<br />

cxedars mebadurebi gamoitanen badiT, hero ki Tavs iklavs (<strong>qarTuli</strong><br />

baladis erT iSviaT variantSic asea). igive siuJeti ipoveba virgiliusis<br />

“georgikaSi”, III. arsebobs germanuli xalxuri balada or ufliswulze<br />

(mefis vaJze da mefis asulze), romelTa Sexvedras aseve boroti beberi<br />

uSlis xels sanTlebis CaqrobiT. es siuJeti fr. Silersac aqvs<br />

damuSavebuli.<br />

balada, rogorc wesi, araviTar damatebiT informacias ar iZleva<br />

qal-vaJis Sesaxeb. unda vifiqroT, amas iribad adasturebs abidosuri<br />

legenda, rom maT siyvarulze tabua dadebuli, rogorc festos<br />

qurumqalisa da abidoseli vaJis siyvarulze. vin aris “avsuli beberi”,<br />

romelic win eRobeba maT siyvaruls? koSkSi datyvevebuli qalis<br />

darajia Tu qariSxlis gansaxiereba? avsuli beberi (qalia Tu kaci?)<br />

kicxavs, krulavs qals, “winadac ega gyvarobdao”, magram arc, qals, arc<br />

vaJs, arc meleqses da arc msmenels, ar ainteresebT, ra iyo guSin, saidan<br />

daiwyo maTi siyvaruli. dRes vaJs “zRva” hqonda gadasalaxi da “qali<br />

anTebda sanTelsa”.<br />

baladaSi erTxel momxdari ambavia gadmocemuli, magram<br />

gamoyenebulia ara istoriuli warsuli an awmyo, aramed uwyveteli<br />

warsuli, anu is gramatikuli forma, romelic, Cveulebriv,<br />

dausrulebeli moqmedebis gadmosacemad gamoiyeneba. Tavfaravneli<br />

Wabukis siyvaruli qalisadmi Seuwyveteli xangrZlivobaa, romelic<br />

sxvagvarad arc ki gamoiTqmoda, vidre am zmnuri formiT “hyvarobda”,<br />

magram balada mogviTxrobs mis ukanasknel wiaRsvlas zRvisa da ara<br />

Cveulebriv ganmeorebad qmedebas, rom namyo uwyvetliT gadmoeca ambavi.<br />

“zRva hqonda winad savali, gasvlas Sig ara zarobda”. ara zarobda anu<br />

ar uSindeboda am erTxel, am jerze, Tu yovelTvis, roca ki Seudgeboda<br />

zRvis gadacurvas? cxadia, vaJi mudam mzad iyo am gansacdelisTvis da<br />

ara zarobda swored am mudmiv mzadyofnas gamoxatavs. aseTia am zmnuri<br />

formis azri da mainc mas erTjeradi moqmedebis gamoxatva daekisra.<br />

iqmneba uwyvetelisa da erTjeradi moqmedebis sinTezi, rasac<br />

sxvadasxva zmnur formaTa monacvleoba gviCvenebs. vaJis qmedeba<br />

ganuwyvetelia, mas TiTqos araferi ar unda abrkolebdes Tvis winsvlaSi<br />

meore napirisken. Tu zmnaTa erTi wyeba `hyvarobda~, `ara zarobda~,<br />

`Cqamobda~, `niavqarobda~, `kelaptarobda~, meore wyeba `avsa lamobda~,<br />

`aqrobda~, `abezarobda~, `hgvanobda~, _ aseve ganuwyvetel qmedebaTa<br />

gamomxatveli, mis winaaRmdeg aris mimarTuli. vaJi da stiqia (mis Tanxmob<br />

avsulTan erTad) erTian dialeqtikur proceSi arian Cabmulni. sadRac<br />

unda gatydes vaJis SemarTeba da es xdeba teqstis im adgilas, sadac<br />

uwyvetlis formas wyvetilis forma enacvleba. am dros gardatexa xdeba,<br />

procesis Seyovneba, romlis Semdeg is veRar gagrZeldeba. ai, es<br />

sabediswero adgili: “dahkarga foni, SeSWirda (stiqia ki ganagrZobda<br />

Tavis Seuwyvetel saqmes), morevi boboqarobda”. da bolos, “gaTenda<br />

209

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!