23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

sidedrisasa, an ki cols rogor mivcemdi, Svilsa gazrdilsa sxvisasa”.<br />

am sityvebidan gvesmis moymis sicili, misi Savi iumori. skandinaveli<br />

moyme arasodes gaicinebda, magram Tu gaicinebda, misi sicili moTminebis<br />

fialis avsebasaviT iyo. aseTia rogorc Cveni moymec: misi sicili<br />

frangulis gacinebas hgavs. is icinis da misi sicilis sazriss ver<br />

xvdeba yivCaRi. “xeli mohxvia, akoca, mozidna nawnavs Tmisasa” _ Rirs ki<br />

laparaki imaze, rom es adgili misi momdevno striqoniTurT _ “Sestira<br />

sabralo qalma: vai cols cudis ymisasa” _ jer SemTxvevis da mere<br />

baladis kulminaciaa? qalis xma, rogorc kacis sindisis Zaxili, gamodis<br />

scenaze. ra iyo ukanaskneli wveTi, romelmac aavso fiala _ yivCaRis<br />

saqcieli (`xeli moxvia, akoca...~) Tu qalis amoZaxili?<br />

balada namdvilad imsaxurebs, rom mis garSemo didZali<br />

literatura Seqmniliyo, magram yuradReba gansakuTrebiT gamaxvilda mis<br />

daboloebaze. variantebSi baladas sami dasasruli aqvs, imisda mixedviT,<br />

Tu sad midis qali: roca orTabrZolaSi colis patroni (maspinZeli)<br />

imarjvebs: `qali sidedrsa mivgvare, is ki iqa sWams qviSasa~; roca<br />

stumar-maspinZeli Tavs Seaklavs erTmaneTs, `me aqeT movkvdi, iqiT is,<br />

qali wavida Zmisasa~ an `qali wavida sxvisasa~. romelia arqetipuli<br />

dasasruli? sidedrTan miyvana, ZmasTan Tu sxvasTan wasvla?<br />

zepirsityvierebis bunebidan amosvliT, Znelia arqetipze laparaki.<br />

TiToeuli maTgani im tradiciis gamoZaxilia, sadac moxvda es leqsi.<br />

yovel variants TavisTavadi mniSvneloba aqvs: im daboloebasac, sadac<br />

naTqvamia qalis sxvasTan wasvla, rac qarTveli qalisTvis arasakadris<br />

saqcielad CaiTvala, TiTqos am orTabrZolis Semdeg es `wasvla<br />

sxvasTan~ dauyonebliv momxdariyo. magram ramdenad gamarTlebulia<br />

amgvari dasasrulis gatana zneobis samsjavroze da misi gansja im<br />

stereotipiT, romelmac XIX-XX saukuneebSi qarTveli qalis idealuri<br />

saxe daamkvidra, da amis safuZvelze baladis araxalxurobis mtkiceba?<br />

[SatberaSvili:253, 270]. realobaSi rac xdeba, kanonzomieria, maT Soris,<br />

sxvasTan wasvla qvrivi qalisa, romelic mamis saxls ubrundeba, saidanac<br />

man kvlav unda eZebos Tavisi bedi da momavali. kritikas ki mainc da<br />

mainc surs am `sxvaSi~ satrfo, sayvareli dainaxos [SatberaSvili:257].<br />

SeniSvna. `sxvasTan wasvla~ yofiTi metyvelebaSi sxva araferia, Tu ara<br />

sxva qmarTan wasvla da, SesaZloa, terminic meored gaTxovebis gamosaxatavad.<br />

xamurabis kanonebis (Zv. w. XVIII s.) iuridiul enaze `meoris saxlSi Sesvla~<br />

qvrivi qalis meored gaTxovebis badali gamoTqmaa: `ukeTu kaci tyved Cavarda,<br />

saxlSi ki sarCo ar epoveba, mis cols SeuZlia meoris saxlSi Sevides, brali<br />

ar eqneba~ [xamurabi: $134].<br />

qarTul samijnuro poeziaSi baladaTa ricxvi TiTebze<br />

CamosaTvlelia. maT Soris brwyinavs balada Tavfaravneli Wabukisa da<br />

aspaneli qalis siyvarulze. siuJeti martivia: vaJs satrfos sanaxavad<br />

uxdeba tbis (teqstSi: zRvis) meore mxares gadacurva, saidanac qali<br />

sanTliT unaTebs gzas, avsuli beberi ki uqrobs; curvisas qariSxali<br />

movardeba da Zlevs vaJs, romlis wiTel perangs diliT talRa<br />

afrialebs, mis cxedarze ki orbi “xarobs”.<br />

208

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!