qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
sidedrisasa, an ki cols rogor mivcemdi, Svilsa gazrdilsa sxvisasa”.<br />
am sityvebidan gvesmis moymis sicili, misi Savi iumori. skandinaveli<br />
moyme arasodes gaicinebda, magram Tu gaicinebda, misi sicili moTminebis<br />
fialis avsebasaviT iyo. aseTia rogorc Cveni moymec: misi sicili<br />
frangulis gacinebas hgavs. is icinis da misi sicilis sazriss ver<br />
xvdeba yivCaRi. “xeli mohxvia, akoca, mozidna nawnavs Tmisasa” _ Rirs ki<br />
laparaki imaze, rom es adgili misi momdevno striqoniTurT _ “Sestira<br />
sabralo qalma: vai cols cudis ymisasa” _ jer SemTxvevis da mere<br />
baladis kulminaciaa? qalis xma, rogorc kacis sindisis Zaxili, gamodis<br />
scenaze. ra iyo ukanaskneli wveTi, romelmac aavso fiala _ yivCaRis<br />
saqcieli (`xeli moxvia, akoca...~) Tu qalis amoZaxili?<br />
balada namdvilad imsaxurebs, rom mis garSemo didZali<br />
literatura Seqmniliyo, magram yuradReba gansakuTrebiT gamaxvilda mis<br />
daboloebaze. variantebSi baladas sami dasasruli aqvs, imisda mixedviT,<br />
Tu sad midis qali: roca orTabrZolaSi colis patroni (maspinZeli)<br />
imarjvebs: `qali sidedrsa mivgvare, is ki iqa sWams qviSasa~; roca<br />
stumar-maspinZeli Tavs Seaklavs erTmaneTs, `me aqeT movkvdi, iqiT is,<br />
qali wavida Zmisasa~ an `qali wavida sxvisasa~. romelia arqetipuli<br />
dasasruli? sidedrTan miyvana, ZmasTan Tu sxvasTan wasvla?<br />
zepirsityvierebis bunebidan amosvliT, Znelia arqetipze laparaki.<br />
TiToeuli maTgani im tradiciis gamoZaxilia, sadac moxvda es leqsi.<br />
yovel variants TavisTavadi mniSvneloba aqvs: im daboloebasac, sadac<br />
naTqvamia qalis sxvasTan wasvla, rac qarTveli qalisTvis arasakadris<br />
saqcielad CaiTvala, TiTqos am orTabrZolis Semdeg es `wasvla<br />
sxvasTan~ dauyonebliv momxdariyo. magram ramdenad gamarTlebulia<br />
amgvari dasasrulis gatana zneobis samsjavroze da misi gansja im<br />
stereotipiT, romelmac XIX-XX saukuneebSi qarTveli qalis idealuri<br />
saxe daamkvidra, da amis safuZvelze baladis araxalxurobis mtkiceba?<br />
[SatberaSvili:253, 270]. realobaSi rac xdeba, kanonzomieria, maT Soris,<br />
sxvasTan wasvla qvrivi qalisa, romelic mamis saxls ubrundeba, saidanac<br />
man kvlav unda eZebos Tavisi bedi da momavali. kritikas ki mainc da<br />
mainc surs am `sxvaSi~ satrfo, sayvareli dainaxos [SatberaSvili:257].<br />
SeniSvna. `sxvasTan wasvla~ yofiTi metyvelebaSi sxva araferia, Tu ara<br />
sxva qmarTan wasvla da, SesaZloa, terminic meored gaTxovebis gamosaxatavad.<br />
xamurabis kanonebis (Zv. w. XVIII s.) iuridiul enaze `meoris saxlSi Sesvla~<br />
qvrivi qalis meored gaTxovebis badali gamoTqmaa: `ukeTu kaci tyved Cavarda,<br />
saxlSi ki sarCo ar epoveba, mis cols SeuZlia meoris saxlSi Sevides, brali<br />
ar eqneba~ [xamurabi: $134].<br />
qarTul samijnuro poeziaSi baladaTa ricxvi TiTebze<br />
CamosaTvlelia. maT Soris brwyinavs balada Tavfaravneli Wabukisa da<br />
aspaneli qalis siyvarulze. siuJeti martivia: vaJs satrfos sanaxavad<br />
uxdeba tbis (teqstSi: zRvis) meore mxares gadacurva, saidanac qali<br />
sanTliT unaTebs gzas, avsuli beberi ki uqrobs; curvisas qariSxali<br />
movardeba da Zlevs vaJs, romlis wiTel perangs diliT talRa<br />
afrialebs, mis cxedarze ki orbi “xarobs”.<br />
208