qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze qarTuli folklori - Reso Kiknadze
ubniT bubai gamagxenebso, oblis kaloTa _ Sarindaio. qalni ornivac lamazniao, ornivac qmrebis mwunobarnio~ [qxp X:#463]. SeniSvna. `gamagxenebso~ _ gamogvxedavso. buba da Sarinda _ qalis saxelebia. `ubani~ da `oblis kalo~ adgili saxelebia SatilSi. ise ar unda gavigoT, TiTqos Tibvis leqs-simRerebis repertuars mxolod da mxolod xmiT natirlebi avsebdes. bunebrivia, rom Tibvas, rogorc Sromis erT-erT wamyvan saxeobas aRmosavleT saqarTvelos mTianeTSi, Tavisi sakuTrivi poeturi gamoxatuleba hqondes. arsebobs Tibvis leqsebi, romlebSic erTgvarad asaxulia Tibvis procesi, mTibelis damokidebuleba TibvasTa da, gansakuTrebiT, Sromis iaraRTan _ celTan. mTibveli TiTqos amxnevebs an anamusebs, an emuqreba, esiyvaruleba kidec Tavis cels, raTa man ostaturad moaTibinos balaxi da sircxvili ar aWamos _ mTibvelis naTibi mindori xom Tem-soflis xelisgulzea, xarvezi aravis gamoepareba. `celo, gamiWer gzis piria, jereT mWedelsa dagiwyeven, mere _ mlesavsa, gamgverdavsa, celo, koWlais nakveravo, usapireo ar iqnebi. yelRilianis qmaroo, usadilo ar iqnebi~ [qxp X:#614]. `celo, gamoWer, cel oxero, nalevo dolaT qedurisa, namÃrevT saTaves Samaxdine, Torem wamivlen win mTiblebi...~ [qxp X:#617]. `cel gasWer, Torem gamogamtvrev, Senma mWedelma damibara: _ ar gasWras, aqve momitane, pirsa mauqcev yuada~. [qxp X:#618]. zog simReras TiTqos baladis saxe aqvs, sadac rogorc sagmiro simRereSi Seqebulia moymec da misi iaraRic. `gamiWer, celo, broliao, nalevo dolaT qedurisa, mTiblebi ar gauSva wina, neTxiCoveli, TaTxeluri. daikvexneben qalebSia, gigas vajobeT TibaSia. gasWra da gasWra broliama, naTibi darCa did alagi, giga rom SaÃda namxrevT Tavsa, sworad xan iyo SuadRisa, sam namxrevn im dros aitanna, gigama Coxis kalTaebi sartyelSi magra Caitana, celi mxarze gadaidva, dabrunda vaJi siciliTa, mTiblebsa gverdze Cauara, binaSi dajda, daisvena, 178
celi galesa qasuriTa, meore namxrev aitana, memr ki dabrunda Siniskeda, TibiT rom guli maifxana...~ [qxp X:#633]. SeniSvna. mTiblurs, Tumca mas, Cveulebriv, mTibelTa jgufi (jari) asrulebs, mainc ver CavTvliT pirwmindad koleqtiuri Sesrulebis simRerad, Tundac iqidan gamomdinare, rom xmiT natirali individualuri warmoSobisaa da rom misi Sesruleba Tibvis dros aucileblobiT ar moiTxovs mTibelTa gunds. mTibluri arafers kargavs, piriqiT, swored individualuri Sesrulebis dros avlens srulyofilad Tavis Zalas. magram verc guTnurs, verc xelxvavs, verc kalours ver warmovidgenT koleqtivis gareSe individualuri SesrulebiT. individualuri Sromis leqsebi mkacrad Tu SevxedavT, Sromis simRera koleqtiuria Tavisi rogorc warmoSobiT, ise SesrulebiT. igi koleqtivSi ibadeba da koleqtivSive sruldeba. xom arsebobs individualuri Sromac, magram ver vityviT, rom am dros ibadeba sagangebod am kerZo Sromis procesis Sesatyvisi simRera. mTibvels ar Seuqmnia mTibluri, Tumca mas saxeli am saqmianobis mixedviT ewoda. individualuri Sromis simRerad iTvleba “urmuli”. magram aris igi mkacri azriT Sromis simRera? aris meurmis saqmianoba Sroma? ratom ar uwodeben mas mgzavruls, radgan meurme, pirvel yovlisa, mgzavria. marTalia, is urems, mis nawilebs mimarTavs simReraSi, magram mas SeuZlia gaafarTovos da kidec afarTovebs Tavis repertuars sxvadasxva Janris _ sayofacxovrebo, satrfialo da filosofiur-didaqtikuri _ teqstebiT. misi simRera ar aris aucileblobiT dakavSirebuli urmis gzasTan. meurmis simRera warmoSva martoobam. is martoa da mas aqvs simReris moTxovnileba, da is mReris, raTa daZlios martooba. es simRera dialogia martod darCenil sakuTar TavTan an uremTan. es aris urmulis funqcia. rogorc mqsovelis (feiqris) simReris funqciaa, afxizlebdes mas RameebSi. mqsoveli qalebis Zilis gasafrTxobi simRera: `Zilo, rasa meZinebi, me sabralosao, me Zilma ase mibrZana, me sabralosao, daweq da daiZineo, me sabralosao, vinc rom guliTa giyvardes, me sabralosao, isic gverds moiwvineo, me sabralosao, Zilo, nu dameZinebi, me sabralosao, daurTav da Seukerav im sabralosao. . . . . . . . . . . TiTistaro, kviristavo, me sabralosao, Cqara dabrundi, dabrundi, me sabralosao.....” [qxp X:#936]. 179
- Page 127 and 128: aq unda SeiniSnos, rom motacebis mi
- Page 129 and 130: a Zalam unda moabrunos Tavisuflebis
- Page 131 and 132: RmerTi jer kidev masTan aris, jer k
- Page 133 and 134: sityviTa da saqmiT, amas `leqsis~ b
- Page 135 and 136: moyvare da xalxisagan Seyvarebuli,
- Page 137 and 138: cixeSi Casves. ramdenime wlis Semde
- Page 139 and 140: kvla ar Camideniao. Tu mamiklavs, r
- Page 141 and 142: gilgameSiani: gilgameSiani, Zveli S
- Page 143 and 144: mekvleTa, doRis dalocvisas; jvarSi
- Page 145 and 146: xucesis, rogorc Suamavlis roli, kar
- Page 147 and 148: kuretni. maSin mqond Zali-d’ SaZl
- Page 149 and 150: medges loginni CardaxSiao. abuleTau
- Page 151 and 152: calke qmedeba _ aseTia Selocvis pri
- Page 153 and 154: abaia Taba Tabaia ieso da lasaria
- Page 155 and 156: aris, rom oqros savarcxliT Tmas iva
- Page 157 and 158: `_ mariav, ras tiri, ras Civi, ras
- Page 159 and 160: “Semkulni” arian yvela im atrib
- Page 161 and 162: egresem iosi erivane da iona iosave
- Page 163 and 164: warmomTqmelic. Tuki arsebobs raime
- Page 165 and 166: a aris Sroma, Tu mas mxolod ekonomi
- Page 167 and 168: simRerebis fragmentebi an maTi ubra
- Page 169 and 170: Sromis procesis winamZRoli da, alba
- Page 171 and 172: gegonebaT, mTeli sofeli qeifobso. a
- Page 173 and 174: [qxp X:426]. momkeli yovelTvis imar
- Page 175 and 176: aayena! isxa, isxa, isxa... gamoRma
- Page 177: `Tqveni WirimeT, matiralono, Cven d
- Page 181 and 182: xundi gigorams giSrisa, ari aralo,
- Page 183 and 184: is, rac man sicocxlis wil moipova,
- Page 185 and 186: kaimoymeoba, rac Tavad moymisTvis d
- Page 187 and 188: amtvrevs kbiliTa”). magram sul ma
- Page 189 and 190: `axiels TeTrsa cixesa Cardaxi Camos
- Page 191 and 192: Sua gzas SamaaRamda, dron iyvnen Su
- Page 193 and 194: amdenadme gansxvavebulia sxva sagmi
- Page 195 and 196: es misi daRupvis gare mxarea. Temi
- Page 197 and 198: SauZaxnebav xTisad: RmerTo, Sen nu
- Page 199 and 200: TiTqos unda gadmosces ganwiruli mon
- Page 201 and 202: Tqmulebis Tanaxmad, beTqilisa da ja
- Page 203 and 204: odesac folkloruli Janrebis yofiToba
- Page 205 and 206: omelsac araferi aqvs saerTo yofiT q
- Page 207 and 208: sazogadoebrivi Cumi kontroli im dau
- Page 209 and 210: dadasturebulia am fabulis uZvelesi
- Page 211 and 212: alada mecxvaris siyvarulze mravalmx
- Page 213 and 214: miemarTa misTvis: “netavi, qalo l
- Page 215 and 216: mTasa zeda sionsa~ (gam. 14:1), `es
- Page 217 and 218: oselaiZev...~), moxsenebuli, meoreS
- Page 219 and 220: micvalebulis win. STagonebis wyaro,
- Page 221 and 222: axloblobis iseTi kategoriaa, romelT
- Page 223 and 224: Soreuli molodiniT, rom Tavad maszec
- Page 225 and 226: moklulis pirovnebiT aris dakavebuli
- Page 227 and 228: dawyvilebulia es ori saqmianoba da
ubniT bubai gamagxenebso, oblis kaloTa _ Sarindaio.<br />
qalni ornivac lamazniao, ornivac qmrebis mwunobarnio~<br />
[qxp X:#463].<br />
SeniSvna. `gamagxenebso~ _ gamogvxedavso. buba da Sarinda _ qalis saxelebia.<br />
`ubani~ da `oblis kalo~ adgili saxelebia SatilSi.<br />
ise ar unda gavigoT, TiTqos Tibvis leqs-simRerebis repertuars<br />
mxolod da mxolod xmiT natirlebi avsebdes. bunebrivia, rom Tibvas,<br />
rogorc Sromis erT-erT wamyvan saxeobas aRmosavleT saqarTvelos<br />
mTianeTSi, Tavisi sakuTrivi poeturi gamoxatuleba hqondes. arsebobs<br />
Tibvis leqsebi, romlebSic erTgvarad asaxulia Tibvis procesi,<br />
mTibelis damokidebuleba TibvasTa da, gansakuTrebiT, Sromis iaraRTan<br />
_ celTan. mTibveli TiTqos amxnevebs an anamusebs, an emuqreba,<br />
esiyvaruleba kidec Tavis cels, raTa man ostaturad moaTibinos balaxi<br />
da sircxvili ar aWamos _ mTibvelis naTibi mindori xom Tem-soflis<br />
xelisgulzea, xarvezi aravis gamoepareba.<br />
`celo, gamiWer gzis piria,<br />
jereT mWedelsa dagiwyeven, mere _ mlesavsa, gamgverdavsa,<br />
celo, koWlais nakveravo, usapireo ar iqnebi.<br />
yelRilianis qmaroo, usadilo ar iqnebi~<br />
[qxp X:#614].<br />
`celo, gamoWer, cel oxero, nalevo dolaT qedurisa,<br />
namÃrevT saTaves Samaxdine, Torem wamivlen win mTiblebi...~<br />
[qxp X:#617].<br />
`cel gasWer, Torem gamogamtvrev, Senma mWedelma damibara:<br />
_ ar gasWras, aqve momitane, pirsa mauqcev yuada~.<br />
[qxp X:#618].<br />
zog simReras TiTqos baladis saxe aqvs, sadac rogorc sagmiro<br />
simRereSi Seqebulia moymec da misi iaraRic.<br />
`gamiWer, celo, broliao,<br />
nalevo dolaT qedurisa,<br />
mTiblebi ar gauSva wina,<br />
neTxiCoveli, TaTxeluri.<br />
daikvexneben qalebSia,<br />
gigas vajobeT TibaSia.<br />
gasWra da gasWra broliama,<br />
naTibi darCa did alagi,<br />
giga rom SaÃda namxrevT Tavsa,<br />
sworad xan iyo SuadRisa,<br />
sam namxrevn im dros aitanna,<br />
gigama Coxis kalTaebi<br />
sartyelSi magra Caitana,<br />
celi mxarze gadaidva,<br />
dabrunda vaJi siciliTa,<br />
mTiblebsa gverdze Cauara,<br />
binaSi dajda, daisvena,<br />
178