23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

mowesrigebisaken. <strong>folklori</strong>s Janruli sistema, yofidan amozrdili,<br />

Tavad zemoqmedebs yofaze, struqtura da sazrisi Seaqvs yofaSi.<br />

amasTanave, yofis gareSe folkloruli Semoqmedeba kargavs Tavis<br />

funqcias, romelsac is Janris farglebSi asrulebs. folkloruli<br />

Semoqmedebis Rirebuleba mxolod yofaSia da misi ZaliT Tavad yofa<br />

iZens Rirebulebas. imdenad mWidroa urTierToba Janrsa da yofas Soris,<br />

rom SesaZlebeli xdeba <strong>folklori</strong>s Janrobrivi Sedgenilobis mixedviT<br />

sazogadoebis yofis struqturaze, wesrigze msjeloba.<br />

yofiTobas kidev erTi aspeqti aqvs: folkloruli Semoqmedeba<br />

`naturaluri meurneobis~ principiT arsebobs da funqcionirebs. `xalxma<br />

Seqmna Janrebis iseTi mravalferovneba, rogoric literaturas arasodes<br />

gaaCnda~ [emelianovi:101]. sofeli, Tu aviRebT sofels, rogorc TviTkmar<br />

erTeuls, romelic Tavisi sakuTari bunebrivi resursebiT sazrdoobs<br />

(aqvs sakuTari savargulebi, saZovrebi, tye, wyaroebi da sxva), aseve<br />

Tavisi sakuTari ZalebiT ikmayofilebs inteleqtualur moTxovnilebebs.<br />

mis mentalobaSi araferia iseTi, rasac safuZveli soflis yofaSi ara<br />

aqvs. Tu sofels hyavs Tavisi sakuTari mWedeli an durgali, aseve hyavs<br />

Tavisi sakuTari mTqmeli, romelic inaxavs da gadascems zepirsityvier<br />

teqstebs. soflis zepirsityvieri `fondi~ daculia mis mexsierebaSi.<br />

Teoriulad SeiZleba gvefiqra, rom garedan, sxva soflidan, am sofels<br />

arafris Semotana ar uxdeba. magram sofeli ar aris imgvarad Caketili,<br />

rom srulebiT Tavisufali iyos gavlenebisgan an ar hqondes garedan<br />

Semosuli xmebisTvis yuris dagdebis moTxovnileba. oRond ucxo Temebi<br />

Tu siuJetebi soflis `qvabSi~, yofaSi, imgvarad gadaixarSeba, rom ukve<br />

soflis sakuTreba xdeba. yovelTvis arsebobdnen soflidan soflad<br />

moaruli profesionali mTqmelebi, romelTa naTqvamebi (leqsi iqneba Tu<br />

zRapari) `ileqeba~ soflis cnobierebaSi da variantebis saxiT, rogorc<br />

misi sakuTreba, ganagrZobs arsebobas.<br />

sinkretizmi<br />

laparakoben xalxuri Semoqmedebis sinkretizmze. ra aris<br />

sinkretizmi? "ucxo sityvaTa leqsikoni" amgvarad ganmartavs am termins:<br />

"Serwymuli arseboba, daunawevrebuloba, rac raime movlenis sawyis<br />

safexurze gvxvdeba". xalxur SemoqmedebaSi es gulisxmobs Semoqmedebisa<br />

Tu gadmocemis erTian aqtSi xelovnebis ramdenime dargis monawileobas.<br />

amosavali ki, cxadia, sityva iqneba, roca sityvier SemoqmedebasTan gvaqvs<br />

saqme. es niSani <strong>folklori</strong>sa SeiZleba ar mogveCvenos universalurad.<br />

magram es erTi SexedviT da mxolod maTi dRevandeli saxidan<br />

gamomdinare. klasikuri nimuSi sinkretizmisa aris, magaliTisTvis,<br />

xevsuruli sagmiro leqsi, romelsac adgilobriv "simReres" uwodeben.<br />

ras niSnavs es? es imas niSnavs, rom sityvieri teqsti, romelic ambis<br />

informacias inaxavs, ar gadaicema "mSralad", mxolod da mxolod<br />

verbalurad, aramed musikaluri hangis TanxlebiT. es imdenad myari<br />

tradiciaa, rom vaJa-fSavela Tavis leqsebs, romelTa Sorisac bevrs<br />

saTaurad uzis "simRera", fanduris xmaze Txzavda. aris Tu ara<br />

"simRere", rogorc Janri, sityvisa da hangis Tavdapirveli<br />

daunawevrebulobis anu sinkretizmis nimuSi? vaJas gamocdilebidan,<br />

17

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!