qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze qarTuli folklori - Reso Kiknadze
“Sen qristesi xar, qriste Senia, qristes beWdiT dabeWdili xar. mama gacvia, da Ze gartyia da suli wminda gars gaxvevia”, “mama acvia, Ze artyia, suliwminda gars avlia. oTxi Tavi saxareba oTxiv kuTxes usvenia _ maTe markoz, luka da ivane”, “ezos _ jvari, kars _ beWedi! Sen daÁwere Seni jvari! cda Cemi, neba RvTisa”, “gwyalobdes wminda giorgi, jvari patiosani”, “samni Zmani viyaviT, gvqonda samebis Zala”, “aruli kudiansa, jvari aqaurobas!”, “ierusalems wirva iyo”, “es adgili wminda aris, wminda aris, RvTisa aris”, “RmerTi cixea, Siga zRudea, Sig arian mTavarangelozebi”, “karvis pirs dgas eklesia”, “RmerTo, Sen daswere Seni wyalobis jvari!”, “jvars daviWer jvariTa, elusamlis (ierusalimis) ZaliTa”, meti avtoritetisTvis Semlocveli Selocvas RvTismSobels miawers: “es locva gana Cemi mogonilia, RvTis dedis mariamis mogonilia”, “zecis kvris xma mesma, angelozi locvad dadga”, “qriste SabrZanda marjvena mxarsa” (mamis marjveniT) da sxva. qristinuli teqstebidan wamoRebuli es “inkrustaciebi” ar aris SemTxveviTi. Selocvebi qristianul wreSia Seqmnili da qristianuli rwmenis avtoritetiT aris gamagrebuli. magram es qristianoba paganizebulia. sxvanairad arc SeiZleba iyos. xalxSi potenciurad arsebobs warmarTuli stiqia da is yovel xelsayrel situaciaSi Tavs iCens. literatura mosuliSvili: gveli movkal uflisaTvis, qarTuli Selocvebi, wignTa da xelnawerTagan gamokriba mixo mosuliSvilma [foliantini, 1991]. petrovi: Петров В. Н. Заговоры (Из истории русской советской фольклористики, Л., «Наука», 1981). SioSvili: SioSvili T. qarTuli xalxuri Selocvebi, krebuli Seadgina T. SioSvilma, baTumi, 1994. WavWavaZe 1987: WavWavaZe i. TxzulebaTa krebuli, t. IV, 1987. xamurabi: xamurabis kanonebi, “mecniereba”, Tb., 1988, g) Sromis poezia 164
a aris Sroma, Tu mas mxolod ekonomikuri kuTxiT SevxedavT, rogorc mxolod aucilebeli saarsebo sazrdos mopovebis iZulebiT saqmianobas? Tu Sroma adamianis bunebrivi moTxovnilebaa, romlis gareSe is adamiani ar aris? moaruli azria: Sromam Seqmna adamiani. Tu asea, vin unda yofiliyo is Tavdapirveli arseba, romlisganac homo faber-i warmoiSva an ram aiZula es arseba “iaraRis mkeTebeli” gamxdariyo? saidan modis Sromis unari _ sinamdvilem SesZina mas Tu Tandayolili iyo? ra iyo iseTi am homo-Si, ramac ase fundamenturad ganasxvava igi danarCen cocxal qmnilebaTagan? Sromis instinqti? Taxvic Sromobs da gansacvifrebelia misi Sromis nayofi. magram mas instinqti aSromebs. swored rom aSromebs. adamianis Sroma ki gaazrebuli qmedebaa, iaraRis keTebidan dawyebuli am iaraRis gamoyenebiT damTavrebuli. mas ar aSromebenA_ is Sromobs. da am SromaSi igi acxadebs Tavs, rogorc Tavisufali nebis mqone arseba. Sroma adamianis moxovnilebaa, janmrTeli, saRi adamianis fundamenturi moTxovnileba, romlis saSualebiTac is axdens am specifikurad kacobrivi unaris realizacias. amitomac ewodeba miwaze Sromis Sedegs ga-kac-riel-eba da uSromel, Sromisgan mitovebul miwas _ u-kac-rieli. adamians SeuZlia iSromos _ magram es SeuZlia ar aris misTvis fataluri: mas aseve SeuZlia ar iSromos, magram darCes adamianad, mainc ekuTvnodes homo faberis modgmas. xolo Taxvs ar SeuZlia ar Sromobdes: ar agebdes wylisqveSa darbazebs. Tu is amas ar akeTebs, igi aRar aris Taxvi, aRar ekuTvnis Taxvis modgmas. Taxvi ver ityvis uars Tavis Taxvobaze, mas ara aqvs imis sawinaaRmdego neba, rac am arsebis Taxvoba qmnis. Sromis unari Cadebulia adamianis gvarSi, rogorc is Cadebulia Taxvis gvarSi, magram Taxvisgan gansxvavebiT, adamianis (adamianuri) Sroma nebelobiTi aqtia. Taxvisa ki iZulebiTi. nebelobiTobidan gamomdinare adamianuri Sroma SemoqmedebiTia, Semoqmedebaa, romelsac adamiani yvela safexurze avlens met-naklebad, TviT monuri Sromidan dawyebuli da Tavisufali SromiT damTavrebuli. magram Sroma fizikuri aqtia, is qancavs sxeuls. Tavad Sromasityvis semantika fizikuri daqanculobis gamomxatvelia: daSvroma, maSvrali... is autaneli iqneboda, rom mas ar axldes arafizikuri niSani _ ritmi. da Tu ram instinqturi arsebobs am sferoSi, es aris ritmuloba, rac cxovelsac axasiaTebs, magram adamianis xelSi Semoqmedebad aris gardaqmnili. Sromac, amrigad, unda iqces Semoqmedebad, rom fizikurad asatani iyos. roca Sromaze, Sromis poeziaze vlaparakobT, Cven viRebT Sromas rogorc fsiqologiur, ise zneobriv, egzistencialur da SemoqmedebiT ganzomilebebSi. vayenebT problemas: marTalia, Sromis mizani saarsebo produqtis Seqmnaa, magram is ar aris fatalurad dabmuli arsebobisTvis brZolaze, ar aris imdenad damiwebuli, rom adgili ar rCebodes imisTvis, risTvisac is SeiZleba iyos saSualeba, romliTac adamiani ikmayofilebs Tavis arsebiT moTxovnilebas, rac SemoqmedebiT wyurvilSi mdgomareobs. 165
- Page 113 and 114: ogorc RvTis bavSvebi, ar ekuTvnian
- Page 115 and 116: socialur dapirispirebas, romelsac g
- Page 117 and 118: Tumca igi sxva gziT cdilobs caTaswo
- Page 119 and 120: eSmaki. abesalomi ar aris eSmakis t
- Page 121 and 122: P.S. Tavis dasawyisSi naxsenebi iyo
- Page 123 and 124: arsebiTi gansxvavebebic arsebobs (i
- Page 125 and 126: Strixebi mainc erTimeores emTxveva.
- Page 127 and 128: aq unda SeiniSnos, rom motacebis mi
- Page 129 and 130: a Zalam unda moabrunos Tavisuflebis
- Page 131 and 132: RmerTi jer kidev masTan aris, jer k
- Page 133 and 134: sityviTa da saqmiT, amas `leqsis~ b
- Page 135 and 136: moyvare da xalxisagan Seyvarebuli,
- Page 137 and 138: cixeSi Casves. ramdenime wlis Semde
- Page 139 and 140: kvla ar Camideniao. Tu mamiklavs, r
- Page 141 and 142: gilgameSiani: gilgameSiani, Zveli S
- Page 143 and 144: mekvleTa, doRis dalocvisas; jvarSi
- Page 145 and 146: xucesis, rogorc Suamavlis roli, kar
- Page 147 and 148: kuretni. maSin mqond Zali-d’ SaZl
- Page 149 and 150: medges loginni CardaxSiao. abuleTau
- Page 151 and 152: calke qmedeba _ aseTia Selocvis pri
- Page 153 and 154: abaia Taba Tabaia ieso da lasaria
- Page 155 and 156: aris, rom oqros savarcxliT Tmas iva
- Page 157 and 158: `_ mariav, ras tiri, ras Civi, ras
- Page 159 and 160: “Semkulni” arian yvela im atrib
- Page 161 and 162: egresem iosi erivane da iona iosave
- Page 163: warmomTqmelic. Tuki arsebobs raime
- Page 167 and 168: simRerebis fragmentebi an maTi ubra
- Page 169 and 170: Sromis procesis winamZRoli da, alba
- Page 171 and 172: gegonebaT, mTeli sofeli qeifobso. a
- Page 173 and 174: [qxp X:426]. momkeli yovelTvis imar
- Page 175 and 176: aayena! isxa, isxa, isxa... gamoRma
- Page 177 and 178: `Tqveni WirimeT, matiralono, Cven d
- Page 179 and 180: celi galesa qasuriTa, meore namxrev
- Page 181 and 182: xundi gigorams giSrisa, ari aralo,
- Page 183 and 184: is, rac man sicocxlis wil moipova,
- Page 185 and 186: kaimoymeoba, rac Tavad moymisTvis d
- Page 187 and 188: amtvrevs kbiliTa”). magram sul ma
- Page 189 and 190: `axiels TeTrsa cixesa Cardaxi Camos
- Page 191 and 192: Sua gzas SamaaRamda, dron iyvnen Su
- Page 193 and 194: amdenadme gansxvavebulia sxva sagmi
- Page 195 and 196: es misi daRupvis gare mxarea. Temi
- Page 197 and 198: SauZaxnebav xTisad: RmerTo, Sen nu
- Page 199 and 200: TiTqos unda gadmosces ganwiruli mon
- Page 201 and 202: Tqmulebis Tanaxmad, beTqilisa da ja
- Page 203 and 204: odesac folkloruli Janrebis yofiToba
- Page 205 and 206: omelsac araferi aqvs saerTo yofiT q
- Page 207 and 208: sazogadoebrivi Cumi kontroli im dau
- Page 209 and 210: dadasturebulia am fabulis uZvelesi
- Page 211 and 212: alada mecxvaris siyvarulze mravalmx
- Page 213 and 214: miemarTa misTvis: “netavi, qalo l
“Sen qristesi xar, qriste Senia, qristes beWdiT dabeWdili xar. mama gacvia, da<br />
Ze gartyia da suli wminda gars gaxvevia”, “mama acvia, Ze artyia, suliwminda<br />
gars avlia. oTxi Tavi saxareba oTxiv kuTxes usvenia _ maTe markoz, luka da<br />
ivane”, “ezos _ jvari, kars _ beWedi! Sen daÁwere Seni jvari! cda Cemi, neba<br />
RvTisa”, “gwyalobdes wminda giorgi, jvari patiosani”, “samni Zmani viyaviT,<br />
gvqonda samebis Zala”, “aruli kudiansa, jvari aqaurobas!”, “ierusalems wirva<br />
iyo”, “es adgili wminda aris, wminda aris, RvTisa aris”, “RmerTi cixea, Siga<br />
zRudea, Sig arian mTavarangelozebi”, “karvis pirs dgas eklesia”, “RmerTo, Sen<br />
daswere Seni wyalobis jvari!”, “jvars daviWer jvariTa, elusamlis<br />
(ierusalimis) ZaliTa”, meti avtoritetisTvis Semlocveli Selocvas<br />
RvTismSobels miawers: “es locva gana Cemi mogonilia, RvTis dedis mariamis<br />
mogonilia”, “zecis kvris xma mesma, angelozi locvad dadga”, “qriste SabrZanda<br />
marjvena mxarsa” (mamis marjveniT) da sxva.<br />
qristinuli teqstebidan wamoRebuli es “inkrustaciebi” ar aris<br />
SemTxveviTi. Selocvebi qristianul wreSia Seqmnili da qristianuli<br />
rwmenis avtoritetiT aris gamagrebuli. magram es qristianoba<br />
paganizebulia. sxvanairad arc SeiZleba iyos. xalxSi potenciurad<br />
arsebobs warmarTuli stiqia da is yovel xelsayrel situaciaSi Tavs<br />
iCens.<br />
literatura<br />
mosuliSvili: gveli movkal uflisaTvis, <strong>qarTuli</strong> Selocvebi,<br />
wignTa da xelnawerTagan gamokriba mixo mosuliSvilma [foliantini,<br />
1991].<br />
petrovi: Петров В. Н. Заговоры (Из истории русской советской фольклористики,<br />
Л., «Наука», 1981).<br />
SioSvili: SioSvili T. <strong>qarTuli</strong> xalxuri Selocvebi, krebuli<br />
Seadgina T. SioSvilma, baTumi, 1994.<br />
WavWavaZe 1987: WavWavaZe i. TxzulebaTa krebuli, t. IV, 1987.<br />
xamurabi: xamurabis kanonebi, “mecniereba”, Tb., 1988,<br />
g) Sromis poezia<br />
164