qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze qarTuli folklori - Reso Kiknadze

reso.kiknadze.de
from reso.kiknadze.de More from this publisher
23.12.2012 Views

`mas Jamsa warvidoda iesu dResa SabaTsa yanobirsa maTsa. xolo mowafeTa SeemSia da iwyes musrvad Tavsa Ãuvilisasa da Wamad. xolo farisevelTa maT ixiles raÁ, hrques mas: aha mowafeni Senni iqman, romeli ara jer-ars SabaTsa Sina saqmed” (maT. 12:1-2). SabaTs ikrZaleba ara Wama, aramed saWmlis mopoveba. Selocvas es adgili SeeZlo Taviseburad gaego: petre-pavles, moSiebul mociqulebs, ekrZalebaT `iordanes yanaze” Wama. iordanes yana, rogorc tabuirebuli, rogorc aRmosavleT saqarTvelos mTianeTSi ityvian, kvrivi adgili, imdenadvea Semlocvelis fantaziis nayofi, ramdenadac is xalxuri rwmena-warmodgenis realobas emyareba. sxvadasxvagan `iordanes yanaze”-s enacvleba `wyalsa iordanisasa”, `karsa iordanisa”... saxarebiseuli epizodis radikaluri transformaciis nimuSad unda miviCnioT qananeli qalis demoniur arsebad gardaqmnili saxe saymawvilos erT-erT SelocvaSi: `modioda qali qananeli. mozuoda qariviTa, gadudga deda mariam: _ sad mixval, qalo, qananelo? _ viyavi zRvasa, ar damitia zRvama, mivdivar asotanSia sisxlis sasmelad, xorcis saWmelad, ded-mamis sawruwuneblaTa..”. [SioSvili:64]. Selocvas mosdevs wamlis “receptis” gamJRavneba. dasawyisi tipuria: sneuleba dadis dasaxuli misamarTiT, rogorc sxva SelocvebSi vxvdebiT. magram vin aris `ali qananeli”? maTes saxarebaSi aseTi epizodia gadmocemuli: `da aha esera dedakaci qananeli sazRvarTa maTgan gamovida, RaRadebda da ityoda: Semiwyale me, ufalo, Zeo daviTiso, rameTu asuli Cemi borotad eSmakeul ars” (maT. 15:22). da qristem gankurna misi asuli. cxadia, Selocvis `qali qananeli” am epizodidan iRebs saTaves, magram, rogorc vxedavT, SelocvaSi yvelaferi ukuRmaa warmodgenili. ar aris SemTxveviTi dedakacis Secvla qaliT: SelocvisTvis arsebiTia aliteracia _ qali qananeli, rac kidev ufro gaZlierebulia sintagmiT “mozuoda qariviTa”, Tumca qari, Tu saymawvilos Selocvebs gadavxedavT, arcTu SemTxveviTia saymawvilosTvis: es aris `wiTeli qari”, “pirwklis (var. pilwis) qari”, `barbawis qari”, `sarsalobda qariviTa”... Tumca qali qananeli SeiZleba Tavad iyos sneulis arqetipi: `qali viyav qananeli, TvalebiTa wirpliani, muxlebiTa nisliani...” [mosuliSvili:163]. mogvyavs qristianul saxelTa da abrakadabras SeTavsebis nimuSi: “saxeliTa xvTisaTa, mamisa da ZisaTa da sulisa wmindisaTa. edenienTa RaiRe SamaTe edenia iavi egramaTe 160

egresem iosi erivane da iona iosave. amiTa saxeliTa Seikra piri devTa, qajTa da gvelTa da yovelTa saCinoTa da uCinoTa mavnebelTa. ieso qriste, Zeo da sityvao RvTisao cxovelisao, ixseni yovelive Wirisagan da yovlisa saeSmakosagan da yovelisa crusa mavnisa da sacTurisagan mona ese RvTisa” [SioSvili:199-200]. kontrasti aSkaraa: teqsti ori gansxvavebuli warmoSobis nawilisgan Sedgeba: erTs asazrdoebs qristianuli rwmena, meore sityvis magiazea dafuZnebuli. struqturulad _ magiuri Sre qristianul formulebs Soris aris moqceuli: iwyeba universaluri formuliT `saxeliTa...” mas mosdevs (Selocvis obieqtTa _ avsulTa dasaxelebis Semdeg) abrakadabra `edenienTa...” da mTavrdeba qristes mimarT locviT. zogi Selocvis (saymawvilosi da munisa) siuJeti agebulia qristesTvis sruliad SeuTavsebel qmedebaze: `qristem dakla TeTri furi, man awvia yovli suli. satkburma uTxra: _ me rad ar mawvie? _ Sen mad ar gawvie, Sexval ymawvilis tanSi, wiwkni, glejav, qavlav, worblav! _ ara, Ze da mama, sulo wmindav, arca vwiwkni, arca vqavli, avyvavdebi atmis yvaviliviT, Camovcvindebi qondris yvaviliviT. RmerTo mouxdine locva Cemi!” [SioSvili:70]. SeniSvna. `satkburi~ kanis daavadebaa, `ganrTxmuli muwuki” (saba). igi SelocvaSi ganpirovnebulia, CaTvlilia sulierTa (`yovli suli”) ricxvSi. qriste ixdis saRmrTos TeTri furis dakvliT da, rogorc samyaros ufali, universaluri RmerTi, iwvevs yvelas, garda satkburisa (an mRerisa), romlis mimarT mas pretenzia aqvs. pretenzia aaSkaravebs sneulebis etiologias da satkburic Tanaxmaa, ar Sevides Rrmad adamianis organizmSi _ mxolod ayvavdes yvaviliviT da daWknes yvavilTa wesiT. satkburi uars ambobs Tavis gamanadgurebel Zalaze, oRond saRvTo lxins ar moakldes! qriste sabolood Seirigebs mas: satkburi wmida samebis saxeliT debs fics. nadirobis Tema sakmaod mkvidrad aris warmodgenili SelocvebSi. Selocvis epiuri, rogorc uwodeben, nawili sanadirod gasvliT iwyeba. sanadirod gamsvleli zogjer pirveli piria: `avdeq dilaze, Cevcvi Txilamurebi, wavel sanadiroT, nadiri veZebe, ver viSue”. sanadirod 161

egresem iosi erivane da iona iosave.<br />

amiTa saxeliTa Seikra piri devTa,<br />

qajTa da gvelTa da yovelTa saCinoTa da uCinoTa mavnebelTa.<br />

ieso qriste, Zeo da sityvao RvTisao cxovelisao,<br />

ixseni yovelive Wirisagan da yovlisa saeSmakosagan<br />

da yovelisa crusa mavnisa da sacTurisagan mona ese RvTisa”<br />

[SioSvili:199-200].<br />

kontrasti aSkaraa: teqsti ori gansxvavebuli warmoSobis<br />

nawilisgan Sedgeba: erTs asazrdoebs qristianuli rwmena, meore sityvis<br />

magiazea dafuZnebuli. struqturulad _ magiuri Sre qristianul<br />

formulebs Soris aris moqceuli: iwyeba universaluri formuliT<br />

`saxeliTa...” mas mosdevs (Selocvis obieqtTa _ avsulTa dasaxelebis<br />

Semdeg) abrakadabra `edenienTa...” da mTavrdeba qristes mimarT locviT.<br />

zogi Selocvis (saymawvilosi da munisa) siuJeti agebulia<br />

qristesTvis sruliad SeuTavsebel qmedebaze:<br />

`qristem dakla TeTri furi,<br />

man awvia yovli suli.<br />

satkburma uTxra: _ me rad ar mawvie?<br />

_ Sen mad ar gawvie, Sexval ymawvilis tanSi,<br />

wiwkni, glejav, qavlav, worblav!<br />

_ ara, Ze da mama, sulo wmindav,<br />

arca vwiwkni, arca vqavli,<br />

avyvavdebi atmis yvaviliviT,<br />

Camovcvindebi qondris yvaviliviT.<br />

RmerTo mouxdine locva Cemi!”<br />

[SioSvili:70].<br />

SeniSvna. `satkburi~ kanis daavadebaa, `ganrTxmuli muwuki” (saba). igi<br />

SelocvaSi ganpirovnebulia, CaTvlilia sulierTa (`yovli suli”) ricxvSi.<br />

qriste ixdis saRmrTos TeTri furis dakvliT da, rogorc<br />

samyaros ufali, universaluri RmerTi, iwvevs yvelas, garda satkburisa<br />

(an mRerisa), romlis mimarT mas pretenzia aqvs. pretenzia aaSkaravebs<br />

sneulebis etiologias da satkburic Tanaxmaa, ar Sevides Rrmad<br />

adamianis organizmSi _ mxolod ayvavdes yvaviliviT da daWknes yvavilTa<br />

wesiT. satkburi uars ambobs Tavis gamanadgurebel Zalaze, oRond<br />

saRvTo lxins ar moakldes! qriste sabolood Seirigebs mas: satkburi<br />

wmida samebis saxeliT debs fics.<br />

nadirobis Tema sakmaod mkvidrad aris warmodgenili SelocvebSi.<br />

Selocvis epiuri, rogorc uwodeben, nawili sanadirod gasvliT iwyeba.<br />

sanadirod gamsvleli zogjer pirveli piria: `avdeq dilaze, Cevcvi<br />

Txilamurebi, wavel sanadiroT, nadiri veZebe, ver viSue”. sanadirod<br />

161

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!