qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze qarTuli folklori - Reso Kiknadze
es naqadari warmoadgens Tavis saymosadmi jvaris meoxebis saukeTeso nimuSs. miqiel mTavarangelozi _ arxotis jvari am naqadagarSi emudareba romeliRac RvTisSvils, Camoexsnas mis ymas, apatios Secodeba, rogorc `utsa da umecars”, mzad aris RvTis karze RvTisSvilTa Sekrebisas, Tu gasWirda, meoxeba (Suamdgomloba) gauwios mas morige RmerTis winaSe, radgan Tavs yvela RvTisSvilze upiratesad Tvlis. `jvarTenis” sityvebis ganmarteba: buRauri _ jvarSi dasaklavad misayvani pirutyvi; nu CauÃureb sagebelTao _ nu gaxdi avad, sawolSi xangrZliv mwoliared. II-a. samZimaris naqadagarni. samZimaris naqadagrebi, ramdenadac maTi `avtori” anu pirveli piri miTosuri personaJia, SegveZlo andrezebis nakveTSi gangvexila, magram isini ufro saweso sityvierebas ganekuTvnebian, amave dros es teqstebi originaluri da Taviseburi poeturi Semoqmedebis brwyinvale nimuSebia. samZimari xaxmatis wmida giorgis mier qajaveTidan aris wamoyvanili. gadmocemebSi ar aris erTsulovneba mis statusze qajaveTSi: erTni Tu mas motacebulad Tvlian, meoris Tanaxmad igi ganTavisuflebulia qajaveTis tyveobidan. kidev sxva andreziT, samZimaris Tavgadasavali imeorebs wmida giorgis mier gveleSapis xaxidan daxsnili mefis asulis ambavs. asea Tu ise, xaxmatis giorgi qristianulad naTlavs samZimars da wils udebs Tavis jvarSi, salocavSi. mas Semdeg xaxmatis jvari ar gulisxmobs mxolod wm. giorgis, aramed samZimars masTan erTad. amrigad, xaxmatis jvari orsaxiania: igi Tavis saymos ecxadeba rogorc mxedris saxiT, ise ulamazesi, samkaulebiT morTuli qalis saxiT, _ es aris “yelRiliani” an xeli samZimari. yelRiliani niSnavs farRuliT morTul-mokazmuls, xeli ki gamoxatavs mis araordiunalur, TiTqos SeSlilis qcevas, rac Seadgens swored misi naqadagrebis Sinaarss. naqadagrebSi igi gvevlineba erT-erTi funqciiT, rac xaxmatis jvaris ymis gamocdaSi mdgomareobs. samZimari nacnobi qalis saxiT ecxadeba moymes, daniSnuliviT cxovrobs mis saxlSi, trialebs karmidamoSi, akeTebs qalis yovelgvar saqmes, “Wimalaxtara”, anu sakvebi mxaleuli moaqvs mTidan, asufTavebs saxl-kars (abuleTaurT cixeSi), acxobs da, bolos, loginSic ki uwveba moymes (abuleTaurT xoligas, saRiras, imedas an megrelaurT gaxuas), magram rogorc ki moyme mis mimarT vaJurad mopyrobas moindomebs, samZimari dauyonebliv stovebs vaJis saxls, samagierod ki raRac sasikeTo niSans utovebs ojaxs. samZimari gamoscdis yvelas, vis gamocdasac moisurvebs, magram veravin uZlebs am gamocdas. gavecnoT erT-erT naqadagars: `maSin Zliv mqonda SaZlebaio, viarebodi qaliviTao, naoWiani Cavicvidio, qoqomon gavabrialnidio. juaT elene vegonidio, gogoTurais mayvareio. abuleTaurT cixeSiao 148
medges loginni CardaxSiao. abuleTaurT xoligamao qali sacoled mamindomao. im Cemsa gamonafrindomsao iqav aCnian nakoWvarnio. pur-satann mamCnes ReleSiao, xelis saponi wyaroSiao, mamyvebod SanacodrobiTao~. [sadideblebi:183]. sxva fragmentebSic Zunwad, magram STambeWdavad, macduneblad aris warmodgenili es maqcia, romelic qalis saxiT ecxadeba vaJs, magram sruliadac ar aris qali; araTu qali ar aris, adamianuri arsebac ki ar aris. `naoWiani Cavicvidio, qoqomon gavabrialnidio”, ambobs aq Tavis Tavze samZimari, sxvagan ki: `yurze sayures videbdidio”, “qalis fafanag Cavicvidio, davigruSnidi Tav-mandilnio” _ aq naTqvamia yvelaferi, rasac ki SeeZlo TavdaWerili xevsuri moyme, xaxmatis jvaris, yma aeRelvebina. `qoqomon gavabrialnidio” _ mxolod es iqneboda sakmarisi, rom yma, rogorc vaJi, Tavdaviwyebas miscemoda. magram vaJi iTmens, vidre samZimari ukidures erotikaSi ar gaaxvevs vaJs: `Cavexvividi, Cauwvidio, ZuZu-mkerds gamavixvividio”. am kulminaciaSi “qali” stovebs vaJs da mis saxl-kars. yvelaferi ocnebaSi momxdara: mis mezobel juaT elenes, mis uimedo Seyvarebuls, misi ocnebis qalwuls, fiqradac ar gauvlia gulSi, sacoled stumreboda mas sakuTar saxlSi. literatura sadideblebi: jvar-xatTa sadideblebi, `nekeri~, Tb., 1998. b) magiuri poezia (Selocva) terminisTvis. Selocva, rogorc sityvis aRnagoba _ Se-locva _ cxadyofs, locvisgan warmodgeba. ra niuanss hmatebs amosaval sityvas _ locvas windebuli Se-? Tu locva miemarTeba ierarqiulad maRla mdgom arsebas (RmerTi, angelozi, wmidani), rogorc saTxovari, romelic Seicavs vedrebasac am saTxovaris aRsasruleblad, Selocvis saSualebiT adamiani cdilobs zemoqmedeba moaxdinos arsebaTa nebaze, iZulebiT daiyolios Tavis sasikeTod. aq raime Txovna da vedreba gamoricxulia. erTi, rac saerToa locvasa da Selocvas Soris, es aris rwmena fizikuri sinamdvilis miRmuri realobis arsebobisa: locvis SemTxvevaSi, rogorc iTqva, rwmena RvTisa da misi angelosebisadmi, rogorc iseTi realobisa, romelic adamianze maRla dgas, xolo Selocvis SemTxvevaSi rwmena demoniuri arsebebisadmi, romlebic ar arian warmodgenili adamianze ierarqiulad maRla mdgomad, isini adamianis mimarT 149
- Page 97 and 98: mTadqceul gveleSapSi - amoikiTxa, r
- Page 99 and 100: saidumlos argamxelas (rom zevss mis
- Page 101 and 102: gaapo klde, romlis wiaRSi `samudamo
- Page 103 and 104: Ciqovani 1959: Ciqovani m., qarTuli
- Page 105 and 106: amgvarad ismis kiTxvebi: romelia `e
- Page 107 and 108: nawili 1. eqspozicia (ambavi qorwil
- Page 109 and 110: IV. abesalomis fici. V. qorwili. wr
- Page 111 and 112: abesalomis deda, iseve rogorc deda
- Page 113 and 114: ogorc RvTis bavSvebi, ar ekuTvnian
- Page 115 and 116: socialur dapirispirebas, romelsac g
- Page 117 and 118: Tumca igi sxva gziT cdilobs caTaswo
- Page 119 and 120: eSmaki. abesalomi ar aris eSmakis t
- Page 121 and 122: P.S. Tavis dasawyisSi naxsenebi iyo
- Page 123 and 124: arsebiTi gansxvavebebic arsebobs (i
- Page 125 and 126: Strixebi mainc erTimeores emTxveva.
- Page 127 and 128: aq unda SeiniSnos, rom motacebis mi
- Page 129 and 130: a Zalam unda moabrunos Tavisuflebis
- Page 131 and 132: RmerTi jer kidev masTan aris, jer k
- Page 133 and 134: sityviTa da saqmiT, amas `leqsis~ b
- Page 135 and 136: moyvare da xalxisagan Seyvarebuli,
- Page 137 and 138: cixeSi Casves. ramdenime wlis Semde
- Page 139 and 140: kvla ar Camideniao. Tu mamiklavs, r
- Page 141 and 142: gilgameSiani: gilgameSiani, Zveli S
- Page 143 and 144: mekvleTa, doRis dalocvisas; jvarSi
- Page 145 and 146: xucesis, rogorc Suamavlis roli, kar
- Page 147: kuretni. maSin mqond Zali-d’ SaZl
- Page 151 and 152: calke qmedeba _ aseTia Selocvis pri
- Page 153 and 154: abaia Taba Tabaia ieso da lasaria
- Page 155 and 156: aris, rom oqros savarcxliT Tmas iva
- Page 157 and 158: `_ mariav, ras tiri, ras Civi, ras
- Page 159 and 160: “Semkulni” arian yvela im atrib
- Page 161 and 162: egresem iosi erivane da iona iosave
- Page 163 and 164: warmomTqmelic. Tuki arsebobs raime
- Page 165 and 166: a aris Sroma, Tu mas mxolod ekonomi
- Page 167 and 168: simRerebis fragmentebi an maTi ubra
- Page 169 and 170: Sromis procesis winamZRoli da, alba
- Page 171 and 172: gegonebaT, mTeli sofeli qeifobso. a
- Page 173 and 174: [qxp X:426]. momkeli yovelTvis imar
- Page 175 and 176: aayena! isxa, isxa, isxa... gamoRma
- Page 177 and 178: `Tqveni WirimeT, matiralono, Cven d
- Page 179 and 180: celi galesa qasuriTa, meore namxrev
- Page 181 and 182: xundi gigorams giSrisa, ari aralo,
- Page 183 and 184: is, rac man sicocxlis wil moipova,
- Page 185 and 186: kaimoymeoba, rac Tavad moymisTvis d
- Page 187 and 188: amtvrevs kbiliTa”). magram sul ma
- Page 189 and 190: `axiels TeTrsa cixesa Cardaxi Camos
- Page 191 and 192: Sua gzas SamaaRamda, dron iyvnen Su
- Page 193 and 194: amdenadme gansxvavebulia sxva sagmi
- Page 195 and 196: es misi daRupvis gare mxarea. Temi
- Page 197 and 198: SauZaxnebav xTisad: RmerTo, Sen nu
medges loginni CardaxSiao.<br />
abuleTaurT xoligamao<br />
qali sacoled mamindomao.<br />
im Cemsa gamonafrindomsao<br />
iqav aCnian nakoWvarnio.<br />
pur-satann mamCnes ReleSiao,<br />
xelis saponi wyaroSiao,<br />
mamyvebod SanacodrobiTao~.<br />
[sadideblebi:183].<br />
sxva fragmentebSic Zunwad, magram STambeWdavad, macduneblad aris<br />
warmodgenili es maqcia, romelic qalis saxiT ecxadeba vaJs, magram<br />
sruliadac ar aris qali; araTu qali ar aris, adamianuri arsebac ki ar<br />
aris. `naoWiani Cavicvidio, qoqomon gavabrialnidio”, ambobs aq Tavis<br />
Tavze samZimari, sxvagan ki: `yurze sayures videbdidio”, “qalis fafanag<br />
Cavicvidio, davigruSnidi Tav-mandilnio” _ aq naTqvamia yvelaferi, rasac<br />
ki SeeZlo TavdaWerili xevsuri moyme, xaxmatis jvaris, yma aeRelvebina.<br />
`qoqomon gavabrialnidio” _ mxolod es iqneboda sakmarisi, rom yma,<br />
rogorc vaJi, Tavdaviwyebas miscemoda. magram vaJi iTmens, vidre samZimari<br />
ukidures erotikaSi ar gaaxvevs vaJs: `Cavexvividi, Cauwvidio, ZuZu-mkerds<br />
gamavixvividio”. am kulminaciaSi “qali” stovebs vaJs da mis saxl-kars.<br />
yvelaferi ocnebaSi momxdara: mis mezobel juaT elenes, mis uimedo<br />
Seyvarebuls, misi ocnebis qalwuls, fiqradac ar gauvlia gulSi,<br />
sacoled stumreboda mas sakuTar saxlSi.<br />
literatura<br />
sadideblebi: jvar-xatTa sadideblebi, `nekeri~, Tb., 1998.<br />
b) magiuri poezia<br />
(Selocva)<br />
terminisTvis. Selocva, rogorc sityvis aRnagoba _ Se-locva _<br />
cxadyofs, locvisgan warmodgeba. ra niuanss hmatebs amosaval sityvas _<br />
locvas windebuli Se-? Tu locva miemarTeba ierarqiulad maRla mdgom<br />
arsebas (RmerTi, angelozi, wmidani), rogorc saTxovari, romelic<br />
Seicavs vedrebasac am saTxovaris aRsasruleblad, Selocvis saSualebiT<br />
adamiani cdilobs zemoqmedeba moaxdinos arsebaTa nebaze, iZulebiT<br />
daiyolios Tavis sasikeTod. aq raime Txovna da vedreba gamoricxulia.<br />
erTi, rac saerToa locvasa da Selocvas Soris, es aris rwmena<br />
fizikuri sinamdvilis miRmuri realobis arsebobisa: locvis SemTxvevaSi,<br />
rogorc iTqva, rwmena RvTisa da misi angelosebisadmi, rogorc iseTi<br />
realobisa, romelic adamianze maRla dgas, xolo Selocvis SemTxvevaSi<br />
rwmena demoniuri arsebebisadmi, romlebic ar arian warmodgenili<br />
adamianze ierarqiulad maRla mdgomad, isini adamianis mimarT<br />
149