qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze qarTuli folklori - Reso Kiknadze
kviraev Telis angelozo! aem sanTel-Wiqa-barZimzeda Sen gadidas, gagimarjos sanebao axoswverisao! aem sanTel-Wiqa-barZimzeda Sen gadidas, gagimarjos giorgiv wyarosTavisao! aem sanTel-WiqabarZimzeda Sen gadidas, gagimarjos laSqarno xTisSoblisano! aem sanTel-Wiqa-barZimzeda Sen gadidas, gagimarjos giorgiv naRvrispirisao!~ [sadideblebi:17-18]. II. naqadagarni. xucobis teqstebSi adresati jvaria, raki es teqstebi vedrebas gamoxataven. magram aris sakulto teqstebi, sadac saymoa adresati. amitomac, Tu damwyalobnebaSi an sadidebelSi sityva miemarTeba qvemodan zeviT, naqadagarSi zemodan qveviT miemarTeba. Tu pirvel SemTxvevaSi xucesi jvaris mimarT agzavnis sityvas, aq qadagi laparakobs jvaris piriT saymos gasagonad, mas jvaris sityva moaqvs adamianebamde. aq mimarTuleba zemodan qvemoT aris: morige RmerTis neba jvars Camoaqvs dedamiwaze da qadagi is piria, romelsac jvari ucxadebs am neba-gadawyvetilebas da romlis bageebiT cxaddeba es neba. damwyalobnebaSi xucesi "agzavnis" jvars morige RmerTis karze madlisa da wyalobis gamosaTxovnad, naqadagarSi ki morige RmerTis karze namyofi jvari brundeba ukan da qadagis piriT mTels saymos ucxadebs morigis nebas da momavalsac uwinaswarmetyvelebs. naqadagaris enac Sesabamisad simboluria da "iracionaluri", rac e. w. "jvarTenis" leqsikaSi cxaddeba. "jvarTenis" uxvi gamoyeneba imiTac aris ganpirobebuli, rom naqadagarSi metyvelebs ara adamiani, aramed jvari. mogvyavs naqadagaris nimuSi: `hai, hai, me or mTavarangelozi, me maqvs Zali-d’ SaZlebai. CemT ymaT aRaraad gavaCnior. mÃar mÃars gamisworesa-d’ kiser _ kisers. maTreven simurSia-d’ rioSianSi. aRaraad vis gavaCnior, magram me aisiv mTavarangelozi or, me aisiv Zali-d’ SaZlebai maqv. Cem ymaT urCev, ro WkviT iyvnan. me nu gadamagdeben, Tore vanan. Cems wess me ar daviyri, raic xTisgan maqv malocvili. Cem dasturmsaxurn daZveldes, gaTamamdes. aRarcraad me mivaCnior , me miTqvamis Cemis meenis piriTa-d’ gamocxadebavis. amirCevian Cemda samsaxurebelad orni dasturni ori wliT...~ [sadideblebi:179]. am naqadagarSi arxotis jvari, miqiel mTavarangelozi, sayvedurobs Tavis saymos rwmenis daklebas, amxels siwmideTa profanaciaSi (`maTreven simurSi da rioSianSi~) da afrTxilebs mas, nu daagdeben mis samsaxurs. naqadagari, rogorc mis boloSi Cans, jvaris msaxurTa _ dasturTa dasayeneblad aris warmoTqmuli (zogierT jvarSi dasturebs qadagis piriT irCeven, zogierTSi _ qadagis gareSe, ubralo kenWisyriT). gansakuTrebiT mdidaria informaciiT da gamomsaxvelobiTi saSualebebiT RulSi (xevsureTi) iaxsris jvarSi warmoTqmuli naqadagari: `sadaR maqv Zali-d’ SaZlebai, sadaR maqv! Camameyar suyvelaferi _ qer-oqronic, Wiqa-didebanic, zRven-ulufanic, Ãar- 146
kuretni. maSin mqond Zali-d’ SaZleba, rosac dev-dedaberT vlagmevdi, vlaxtevdi, cxra adl miwa-myars vaxeviebdi. magram eexlad ymaT saSvelada saxoiSnod iqav xTis karze davdior, imiT ro mimiZvirdes ymani. qer-oqron ver gadmaviRen srulad. mzeqal Sagvijd maRalzed, magvayoln cis xorxoSni, gaminadgurn Cem xodaburni, Cem ymiT qer-oqronic. merige RmerTm damiZr bageni da jixvis Tav-rqani gadmamayoln sam pirad. umTxildiT Tavs, ageb gadavicil. xTis karze daol. maqv ki imed, ro gadavicil Cemma gamarjvebamamc da meriges RmerTisamc Savesrev Ãar-maniST, ageb gadavicilav, davimÃrob kviraes. davxqrTamav bnel-siskris TeviT, zRven-samsaxurT SasroliT. giorgis Savexvewebi, giorgis mode yelRilianT, daÃmareba gamiwieTav, eniT xarTav laqardianniv. giorgim ÃaÃmatis jvarm Saxkazm Tavis nislisferi, cis gidelgidel daawyvita, gaSal wyalobis maskvlavni. nuRae geSinisT, imedianad iyveniT~. [sadideblebi:180]. iaxsari, Rulis jvari, ixsenebs devebTan brZolis xanas (“rosac dev-dedaberT vlagmevdi, vlaxtevdi”) Zveleburi Zalisa da avtoritetis moSlas uCivis. Civis, rom misTvis msxverpli (“qer-oqroni, Wiqa-didebani, zRven-ulufani, Ãar-kuretni”) aRar iwireba magram mainc ixtibars ar itexs da ganagrZobs Suamavlobas Tavis saymosa da morige RmerTs Soris, Cveulebisamebr, dadis mis karze madlis gamosaTxovnad. naqadagarSi metaforuli enaa gamoyenebuli, rac adgilobriv, xevsurul dialeqtze, “jvarTenis” saxeliT aris cnobili. ganvmartoT `jvarTenis” sityvebi: qer-oqroni _ macvleluli, ZiriTadad qeri; gamoTqma mzeqal Sagvijd maRalzed niSnavs gvalvianobas (mzeqal _ mze); xodaburni – jvaris yanebi; Ãar-maniSni _ jvarSi dasaklavi pirutyvi; bnel-siskris Teva _ Ramis Teva; zRven-samsaxurT _ Sesawiravi: zRveni _ qada-purebi, samsaxuri _ saklavi; yelRiliani _ xaxmatis jvaris modes, samZimaris (ix. qvemoT) epiTeti: cis gidel-gidel _ ciskiduri. zogi naqadagari e. w. mTibluri sazomiT aris gawyobili: `gexvewebio miqielio, apativeo, autieo, uti asa da umecario, Sen gexveweba Ãorcielio, Sen apative umecarsao, me gamoviTxov buRaursao, Tu gamigoneb miqielsao, nu CauÃureb sagebelTao, ros dagWirdebis miqielio, rosac SavÃdebiT xTis karzedao, iq me maqv Zali-d’ SaZlebaio, iq me maqv xTiSvilT metobaio”. [sadideblebi:181]. 147
- Page 95 and 96: XVI. gaTavisuflebis mcdelobani. Tan
- Page 97 and 98: mTadqceul gveleSapSi - amoikiTxa, r
- Page 99 and 100: saidumlos argamxelas (rom zevss mis
- Page 101 and 102: gaapo klde, romlis wiaRSi `samudamo
- Page 103 and 104: Ciqovani 1959: Ciqovani m., qarTuli
- Page 105 and 106: amgvarad ismis kiTxvebi: romelia `e
- Page 107 and 108: nawili 1. eqspozicia (ambavi qorwil
- Page 109 and 110: IV. abesalomis fici. V. qorwili. wr
- Page 111 and 112: abesalomis deda, iseve rogorc deda
- Page 113 and 114: ogorc RvTis bavSvebi, ar ekuTvnian
- Page 115 and 116: socialur dapirispirebas, romelsac g
- Page 117 and 118: Tumca igi sxva gziT cdilobs caTaswo
- Page 119 and 120: eSmaki. abesalomi ar aris eSmakis t
- Page 121 and 122: P.S. Tavis dasawyisSi naxsenebi iyo
- Page 123 and 124: arsebiTi gansxvavebebic arsebobs (i
- Page 125 and 126: Strixebi mainc erTimeores emTxveva.
- Page 127 and 128: aq unda SeiniSnos, rom motacebis mi
- Page 129 and 130: a Zalam unda moabrunos Tavisuflebis
- Page 131 and 132: RmerTi jer kidev masTan aris, jer k
- Page 133 and 134: sityviTa da saqmiT, amas `leqsis~ b
- Page 135 and 136: moyvare da xalxisagan Seyvarebuli,
- Page 137 and 138: cixeSi Casves. ramdenime wlis Semde
- Page 139 and 140: kvla ar Camideniao. Tu mamiklavs, r
- Page 141 and 142: gilgameSiani: gilgameSiani, Zveli S
- Page 143 and 144: mekvleTa, doRis dalocvisas; jvarSi
- Page 145: xucesis, rogorc Suamavlis roli, kar
- Page 149 and 150: medges loginni CardaxSiao. abuleTau
- Page 151 and 152: calke qmedeba _ aseTia Selocvis pri
- Page 153 and 154: abaia Taba Tabaia ieso da lasaria
- Page 155 and 156: aris, rom oqros savarcxliT Tmas iva
- Page 157 and 158: `_ mariav, ras tiri, ras Civi, ras
- Page 159 and 160: “Semkulni” arian yvela im atrib
- Page 161 and 162: egresem iosi erivane da iona iosave
- Page 163 and 164: warmomTqmelic. Tuki arsebobs raime
- Page 165 and 166: a aris Sroma, Tu mas mxolod ekonomi
- Page 167 and 168: simRerebis fragmentebi an maTi ubra
- Page 169 and 170: Sromis procesis winamZRoli da, alba
- Page 171 and 172: gegonebaT, mTeli sofeli qeifobso. a
- Page 173 and 174: [qxp X:426]. momkeli yovelTvis imar
- Page 175 and 176: aayena! isxa, isxa, isxa... gamoRma
- Page 177 and 178: `Tqveni WirimeT, matiralono, Cven d
- Page 179 and 180: celi galesa qasuriTa, meore namxrev
- Page 181 and 182: xundi gigorams giSrisa, ari aralo,
- Page 183 and 184: is, rac man sicocxlis wil moipova,
- Page 185 and 186: kaimoymeoba, rac Tavad moymisTvis d
- Page 187 and 188: amtvrevs kbiliTa”). magram sul ma
- Page 189 and 190: `axiels TeTrsa cixesa Cardaxi Camos
- Page 191 and 192: Sua gzas SamaaRamda, dron iyvnen Su
- Page 193 and 194: amdenadme gansxvavebulia sxva sagmi
- Page 195 and 196: es misi daRupvis gare mxarea. Temi
kviraev Telis angelozo! aem sanTel-Wiqa-barZimzeda Sen gadidas,<br />
gagimarjos sanebao axoswverisao! aem sanTel-Wiqa-barZimzeda Sen<br />
gadidas, gagimarjos giorgiv wyarosTavisao! aem sanTel-WiqabarZimzeda<br />
Sen gadidas, gagimarjos laSqarno xTisSoblisano! aem<br />
sanTel-Wiqa-barZimzeda Sen gadidas, gagimarjos giorgiv<br />
naRvrispirisao!~<br />
[sadideblebi:17-18].<br />
II. naqadagarni. xucobis teqstebSi adresati jvaria, raki es<br />
teqstebi vedrebas gamoxataven. magram aris sakulto teqstebi, sadac<br />
saymoa adresati. amitomac, Tu damwyalobnebaSi an sadidebelSi sityva<br />
miemarTeba qvemodan zeviT, naqadagarSi zemodan qveviT miemarTeba. Tu<br />
pirvel SemTxvevaSi xucesi jvaris mimarT agzavnis sityvas, aq qadagi<br />
laparakobs jvaris piriT saymos gasagonad, mas jvaris sityva moaqvs<br />
adamianebamde. aq mimarTuleba zemodan qvemoT aris: morige RmerTis neba<br />
jvars Camoaqvs dedamiwaze da qadagi is piria, romelsac jvari ucxadebs<br />
am neba-gadawyvetilebas da romlis bageebiT cxaddeba es neba.<br />
damwyalobnebaSi xucesi "agzavnis" jvars morige RmerTis karze madlisa<br />
da wyalobis gamosaTxovnad, naqadagarSi ki morige RmerTis karze<br />
namyofi jvari brundeba ukan da qadagis piriT mTels saymos ucxadebs<br />
morigis nebas da momavalsac uwinaswarmetyvelebs. naqadagaris enac<br />
Sesabamisad simboluria da "iracionaluri", rac e. w. "jvarTenis"<br />
leqsikaSi cxaddeba. "jvarTenis" uxvi gamoyeneba imiTac aris<br />
ganpirobebuli, rom naqadagarSi metyvelebs ara adamiani, aramed jvari.<br />
mogvyavs naqadagaris nimuSi:<br />
`hai, hai, me or mTavarangelozi, me maqvs Zali-d’ SaZlebai.<br />
CemT ymaT aRaraad gavaCnior. mÃar mÃars gamisworesa-d’ kiser _<br />
kisers. maTreven simurSia-d’ rioSianSi. aRaraad vis gavaCnior,<br />
magram me aisiv mTavarangelozi or, me aisiv Zali-d’ SaZlebai maqv.<br />
Cem ymaT urCev, ro WkviT iyvnan. me nu gadamagdeben, Tore vanan. Cems<br />
wess me ar daviyri, raic xTisgan maqv malocvili. Cem dasturmsaxurn<br />
daZveldes, gaTamamdes. aRarcraad me mivaCnior , me<br />
miTqvamis Cemis meenis piriTa-d’ gamocxadebavis. amirCevian Cemda<br />
samsaxurebelad orni dasturni ori wliT...~<br />
[sadideblebi:179].<br />
am naqadagarSi arxotis jvari, miqiel mTavarangelozi, sayvedurobs<br />
Tavis saymos rwmenis daklebas, amxels siwmideTa profanaciaSi (`maTreven<br />
simurSi da rioSianSi~) da afrTxilebs mas, nu daagdeben mis samsaxurs.<br />
naqadagari, rogorc mis boloSi Cans, jvaris msaxurTa _ dasturTa<br />
dasayeneblad aris warmoTqmuli (zogierT jvarSi dasturebs qadagis<br />
piriT irCeven, zogierTSi _ qadagis gareSe, ubralo kenWisyriT).<br />
gansakuTrebiT mdidaria informaciiT da gamomsaxvelobiTi<br />
saSualebebiT RulSi (xevsureTi) iaxsris jvarSi warmoTqmuli<br />
naqadagari:<br />
`sadaR maqv Zali-d’ SaZlebai, sadaR maqv! Camameyar<br />
suyvelaferi _ qer-oqronic, Wiqa-didebanic, zRven-ulufanic, Ãar-<br />
146