qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze qarTuli folklori - Reso Kiknadze

reso.kiknadze.de
from reso.kiknadze.de More from this publisher
23.12.2012 Views

VII. gabudayeba. martyofis monastris epizodi gardamtexi momentia arsenas cxovrebaSi. aqedan iwyeba misi gaampartavneba. hubrisi, romelic farulad izrdeboda masSi, aq iCens Tavs pirvelad. aq Cven TiTqos sxva arsenas vxedavT – ver vcnobT mas. marTlac, arsena, romlis bageTagan arasodes gamosula RvTis mgmobi sityva (mestvire gansakuTrebiT zrunavs mis sametyvelo leqsikaze), saqmiTac qristianuli zneobis magaliTi uCvenebia (Ralatis patieba farsadanisTvis), axla am wmida adgilze, saRvTo dResaswaulis dRes, SurisZiebis JiniT aris aRZruli da angariSsworebisa da Seuracxyofis mizniT ganaiaraRebs eklesiidan gamosul sumbaTovsa da makarovs mandilosnebis Tvalwin. mestvire sagangebod, ara SemTxveviT, arc sityvis masalisaTvis, aRniSnavs adgilisa da drois siwmindes: `RvTaebobis madli gywalobT, martyofis TavSi svenia, iq iyo misi dReoba, TiTonac giaxelia... roca wirva gamovida, imisi madli Senia...~ Zneli warmosadgenia, am epizodis avtors, romelic iqneb marTlac eswreboda wirvas martyofis taZarSi, efiqra, rom taZris midamoSi myofTa (vinc ar unda yofiliyvnen isini), Seuracxmyofel arsenasTan RvTis madli iqneboda. unda iTqvas, rom sinamdvileSi makarovisa da sumbaTovis Seuracxyofa moxda ara martyofis monastris galavanSi, aramed misken mimaval gzaze, tyis piras, anu ara wmida adgilze, aramed arsenas, rogorc `tyeSi gavardnili kacis~ teritoriaze. da moxda ara iseTi mwvave, damamcirebeli saxiT, rogorc mestvire aRwers (ix. damateba 4). mestvire am gamonagoniT Segnebulad amZimebs arsenas codvas misi cxovrebis tragikul periodSi, miawers ra misTvis, rogorc `tyeSi gavardnili kacisTvis~, Cveul Zaladobas Seuferebel adgilze. Tavisi antagonistebi rom dainaxa arsenam, `pirjvari dauweria...~ cxadia Seusabamoba am pirjvris gadawerasa da im saqciels Soris, romelic uSualod mosdevs mas. es pirjvris gadawera gamiznulad aris Semotanili TxrobaSi. es epizodi rom sabediswero, avbediTi Setrialebaa arsenas cxovrebaSi, iqidanac Cans, rom arsena, aqamde devnili yaCaRi, romelic imaleba da tyes afarebs Tavs, martyofis dReobis Semdeg ori kviris naqeifari, sruliad axdilad Sedis qalaqSi (anu TbilisSi), rogorc triumfatori. sabedisweroa misi Semdgomi nabijebi, rac martyofis epizodis bolos savsebiT gacnobierebulia: `ori kvira ToneTSia qeifebsa bevrsa swevsa, gamvlelsa da gamomvlelsa suyvelas Rvinos asmevsa. meore kvira gaTavda, qalaqisken gamoswevsa, mTeli qalaqis biWebi mtredis gundiviT dasdevsa~. arsenam sasworze Seagdo Tavisi bedi – TiTqos gamoiwvia naTlia, an sakuTar davlaTs mindobili scdis RmerTs. da RmerTi amjerad ar gaswiravs mas: `RmerTs uSvelia, arsena, amieriT gansacdelsa...~ 130

RmerTi jer kidev masTan aris, jer kidev scdis mas, aZlevs vadas am gansacdelSi, romelSic arsenam Tavisi nebiT Caigdo Tavi. magram rogor iqceva is? mas kvlav mikitnebTan vxedavT, romlebic macTunebeli sirinozebiviT ityueben: `saca miva mikitnebTan, yvela mas dauqnevs xelsa~. sabedisweroa es xelis daqneva. es yofiTi Jesti mawvevarisa tragikul niSnad iqceva. `yvela mas dauqnevs xelsa~ – TiTqos yvela SeTanxmebula mis dasaRupavad. ar arsebobs Zala, romelic gauZlebda am xelis daqnevas. Rirs oriode sityva iTqvas mikitnebze, am tipiur qalaqur personaJebze. Tumca Rvinis mimwodebeli iseve Zvelia (noes Jamidan), rogorc Tavad cTuneba, romelic sulmudam sdarajobs adamians. Rvinis mimwodebeli iyo sirinozi qali siduri, romelic gilgameSs akavebda mis gzaze da WeSmaritebis maZiebels ukan, yoveldRiurobisken abrunebda [gilgameSiani:86]. arsenas mikitnebi neitraluri xalxia: isini yvelas miawodeben sasmels – es maTi mowodebaa – miT ufro iseT martosuls, rogoric arsenaa, visTvisac Rvino, SesaZlebelia, monatrebul Wers cvlides, an misi erTaderTi axlobeli iyos. avbediTad gaismis: `daxede, is mikitnebi megobraTac gauCndesa!~ Tu erTxel mikitnebis sasmelma ixsna arsena (straJnikebis daTrobis epizodi), axla maTi RviniT savse tiki misTvis aSkarad damRupvelia. tiki gatanebulia, is unda daicalos, man Tavisi saqme unda gaakeTos, mas ukan veraferi daabrunebs. am dros arsenas ukve nanaxi aqvs is sizmari, romelSic Tavisi gardauvali aRsasruli amoikiTxa: `nebiT gamoviWri yelsa~. es sityvebi, rogorc Tavadve daaskvna, ara mxolod misi aRsasrulis gardauvlobaze mianiSnebs, aramed im codvazec, romlis Cadenac mas, rogorc bediswera, uZevs win, Tumca TviTmkvlelobaze fiqric ukve codvis dasabamia. amitomac am duqanSi is ukanasknelad gascems Tavis nayaCaRars SesandobarisaTvis (`Sesandobari dalieT, roca arsena mokvdesa~). sagulisxmoa, rom erTi Canaweris mixedviT, am sizmars, rogorc saidumlos, arsena kuWatnelTan SebrZolamde aRsarebis saxiT Caabarebs mRvdels: `sveticxovelSi Sevida, aRsareba uTxra mRvdelsa, wuxeli vnaxe sizmari~... [fa umik.: 15/2]. es epizodi realobas efuZneba. vasil barnovi mogviTxrobs arsenas momswreTa mogonebas: `arsena morwmune kaci iyo. yovel didmarxvaSi movidoda SerCeul dRes, dRisiT, moiTxovda aRsarebas da ziarebas Rvdlisagan. aRsarebis dros cxenidan erT fexs Camosdgamda. erTi isev uzangSi edga. etyoda: – umTavresi codva, kacis kvla ar Camideniao. Tu mamiklavs, roca SemebrZoleboda, maSin~ (damateba 3). ziarebis moTxovnileba, rac mudam Tan sdevs mas mis arCeul gzaze, iseve rogorc misi RvTismosavuri metyveleba, bunebrivia saeklesio (kerZod, Tbilisis ierusalimis eklesiis) glexis ojaxidan gamosulisTvis [kakiaSvili:33]. sizmridan Cans, rom axlovdeba aRdgoma, win aris dReebi vnebis kvirisa – da es Svideuli, rogorc gansacdeli, elis mas. im sizmris Tema – 131

RmerTi jer kidev masTan aris, jer kidev scdis mas, aZlevs vadas am<br />

gansacdelSi, romelSic arsenam Tavisi nebiT Caigdo Tavi. magram rogor<br />

iqceva is? mas kvlav mikitnebTan vxedavT, romlebic macTunebeli<br />

sirinozebiviT ityueben:<br />

`saca miva mikitnebTan, yvela mas dauqnevs xelsa~.<br />

sabedisweroa es xelis daqneva. es yofiTi Jesti mawvevarisa tragikul<br />

niSnad iqceva. `yvela mas dauqnevs xelsa~ – TiTqos yvela SeTanxmebula<br />

mis dasaRupavad. ar arsebobs Zala, romelic gauZlebda am xelis<br />

daqnevas.<br />

Rirs oriode sityva iTqvas mikitnebze, am tipiur qalaqur personaJebze.<br />

Tumca Rvinis mimwodebeli iseve Zvelia (noes Jamidan), rogorc Tavad<br />

cTuneba, romelic sulmudam sdarajobs adamians. Rvinis mimwodebeli iyo<br />

sirinozi qali siduri, romelic gilgameSs akavebda mis gzaze da<br />

WeSmaritebis maZiebels ukan, yoveldRiurobisken abrunebda<br />

[gilgameSiani:86]. arsenas mikitnebi neitraluri xalxia: isini yvelas<br />

miawodeben sasmels – es maTi mowodebaa – miT ufro iseT martosuls,<br />

rogoric arsenaa, visTvisac Rvino, SesaZlebelia, monatrebul Wers<br />

cvlides, an misi erTaderTi axlobeli iyos. avbediTad gaismis: `daxede,<br />

is mikitnebi megobraTac gauCndesa!~ Tu erTxel mikitnebis sasmelma ixsna<br />

arsena (straJnikebis daTrobis epizodi), axla maTi RviniT savse tiki<br />

misTvis aSkarad damRupvelia. tiki gatanebulia, is unda daicalos, man<br />

Tavisi saqme unda gaakeTos, mas ukan veraferi daabrunebs. am dros arsenas<br />

ukve nanaxi aqvs is sizmari, romelSic Tavisi gardauvali<br />

aRsasruli amoikiTxa: `nebiT gamoviWri yelsa~. es sityvebi, rogorc<br />

Tavadve daaskvna, ara mxolod misi aRsasrulis gardauvlobaze<br />

mianiSnebs, aramed im codvazec, romlis Cadenac mas, rogorc bediswera,<br />

uZevs win, Tumca TviTmkvlelobaze fiqric ukve codvis dasabamia.<br />

amitomac am duqanSi is ukanasknelad gascems Tavis nayaCaRars<br />

SesandobarisaTvis (`Sesandobari dalieT, roca arsena mokvdesa~).<br />

sagulisxmoa, rom erTi Canaweris mixedviT, am sizmars, rogorc<br />

saidumlos, arsena kuWatnelTan SebrZolamde aRsarebis saxiT Caabarebs<br />

mRvdels: `sveticxovelSi Sevida, aRsareba uTxra mRvdelsa, wuxeli vnaxe<br />

sizmari~... [fa umik.: 15/2]. es epizodi realobas efuZneba. vasil barnovi<br />

mogviTxrobs arsenas momswreTa mogonebas: `arsena morwmune kaci iyo.<br />

yovel didmarxvaSi movidoda SerCeul dRes, dRisiT, moiTxovda<br />

aRsarebas da ziarebas Rvdlisagan. aRsarebis dros cxenidan erT fexs<br />

Camosdgamda. erTi isev uzangSi edga. etyoda: – umTavresi codva, kacis<br />

kvla ar Camideniao. Tu mamiklavs, roca SemebrZoleboda, maSin~ (damateba<br />

3). ziarebis moTxovnileba, rac mudam Tan sdevs mas mis arCeul gzaze,<br />

iseve rogorc misi RvTismosavuri metyveleba, bunebrivia saeklesio<br />

(kerZod, Tbilisis ierusalimis eklesiis) glexis ojaxidan gamosulisTvis<br />

[kakiaSvili:33].<br />

sizmridan Cans, rom axlovdeba aRdgoma, win aris dReebi vnebis kvirisa<br />

– da es Svideuli, rogorc gansacdeli, elis mas. im sizmris Tema –<br />

131

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!