qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze qarTuli folklori - Reso Kiknadze
moelian mxsnels. marTalia, nestanis werili iuwyeba, rom mas imedi ara aqvs am wuTisofelSi tarielTan Sexvedrisa, magram eposis logikiT, igi tarielma unda ixsnas. es mis bedSia Cawerili. magram ra dReSia eTeri? eTeric elis mxsnels, magram mas, vinc mxsneli unda iyos, ar ZaluZs misi gamoxsna `gardaqajuli~ murmanis koSkidan. is Tumca ar mdebareobs sadRac dasakargavSi, aramed aqvea, misi sasaxlis mezoblad, magram es mezobloba, es siaxlovea swored, rom aaskecebs abesalomis mwuxarebas, TvalnaTliv aCvenebs ra mis umweobas. aseTi uZluri iyo didxans tarieli da dasasruli ar uCanda mis urvas. is daRupuli iyo am usasrulo wuxilSi. am udabnom, am kideganobam, am sulierma depresiam – mis yoveldRiur yofaSi daisadgura, Seiqna misi wesi cxovrebisa, romelic misi buneba xdeboda, rom avTandils ar moeswro. tariels gamouCndeba Semwe, romelic mis nacvlad eZebs mis dakargul satrfos. is akeTebs imas, risi gakeTebac tariels Tavis mdgomareobaSi ar SeuZlia. erTaderTi Semwe, vinc unda Seweoda abesaloms dakarguli eTeris dasabruneblad (warmovidginoT, rom is qajebs hyavs motacebuli), sxva vin SeiZleba yofiliyo, Tu ara murmani. is aris misi yma, qveSevrdomi, veziri. vezirma unda uSvelos mas siyvarulSi, radgan mefis siyvaruli da yvelaferi, rac mas mosdevs, rogorc Sedegi (qorwili, Zeoba), saxelmwifoebrivi mniSvnelobis movlenebia da maRla dgas veziris piradul bednierebaze. magram veziri abesalomisa aris misi ubedurebis wyaro. Tu zRapris eniT vilaparakebT, murmani abesalomisTvis crugmiria, romelic itacebs mTavari gmiris monapovars da surs, misi pirovnebac miiTvisos. murmani antigmiria: tradiciuli eposis kuTxidan Tu SevxedavT mis saqciels, is sCadis imis sawinaaRmdegos, rasac gmiri unda sCadiodes. gmiri unda aTavisuflebdes koSkidan mzeTunaxavs, murmani ki amwyvdevs mas. tyve moelis mxsnels da mxsnelic Tavis droze moevlineba mas. es gardauvali wesia. magram `eTeriani~ imiT aris gansakuTrebuli, rom is arRvevs am wess: datyvevebul eTers ar hyavs gamomxsneli, metic: is namdvilad ar moelis mas. iqmneba STabeWdileba, rom murmanma eSmakis SemweobiT ara mxolod eTeri daaziana, aramed abesalomic. eTerTan erTad abesaloms waerTva mxneobac, waerTva is, rasac rusTaveli erT-erT pirobad uyenebs WeSmarit mijnurs: `daTmoba, mZleTa mebrZolTa mZleoba~. abesalomi aRarc is mijnuri ar aris, romelsac siyvarulis Zala aZlevs sagmiro aqtis Cadenis stimuls. is daZabunebulia xorcielad da sulierad. es siZabune, SeiZleba vifiqroT, eSmauri qmedebis Sedegia. ratom moxda ase? ase moxda, radgan abesalomi dahyva, Tumca Tavisda uneburad, eSmakis nebas. Tavisi arCevaniT saSualeba misca eSmaks misi jojoxeTuri gegmis gansaxorcieleblad. `vis gindaT qali eTeri?~ – swored am sityvebs, romlebic abaTileben tyeSi micemul saSinel fics, moeloda misgan 118
eSmaki. abesalomi ar aris eSmakis tyve, rogorc murmani, magram is dasjilia imisaTvis, rom ar eyo Tmena eSmakis ganzraxvis CasafuSavad. es iyo Cavardna abesalomis nebaSi. murmanis xeliT Semodis gansacdeli abesalomisTvis. gansacdelis winaSe dgas ara mxolod murmani, romelsac, rogorc Tavisufali nebis matarebels, SeeZlo uari eTqva eSmakis rCevaze, aramed abesalomic, romelsac aseve SeeZlo ar daeTmo eTeri. magram abesalomi Tmobs eTers, gansacdelSi marcxdeba igi da amis gamo tyeSi warmoTqmuli is fici damokles maxviliviT daRirebulia mis Tavze. abesaloms ara hyavs avTandili, magram mas hyavs marexi, romelic asmaTobas uwevs mas. magram asmaTi uZluria avTandilis gareSe. aseve uZluria marexic, magram mas ar SeiZleba hqondes vinmes imedi. ra SeuZlia marexs? mas mxolod is SeuZlia, rasac igi sCadis abesalomisTvis: mas mxolod miaqvs misi siyvarulis ambavi eTerTan. marexi Suamavalia animussa da animas Soris. esqatologiuri Sexvedra abesalomi da eTeri Sexvdnen erTmaneTs, magram es Sexvedra ar hgavs samijnuro Sexvedras. abesalomi ganwirulia, eTeris naxva ver gankurnavs mas. ratom xdeba ase? mxolod imitom, rom eTers daugvianebia? `Zmao, movida eTeri, TuRa gaq TvalSi naTeli!~ momakvdavi pasuxobs: `movides, TuRa movida, ara maqvs TvalSi naTeli~ (eTeriani 1954:#5). Cans, eTeris Suqmac, erT dros muxis fuRurodan rom anaTebda, ver ixsna igi. isic Cans, rom xsnas abesalomi saWiroebs, ara eTeri. ra SeiZleba iTqvas am damasrulebel epizodze? eTeri brundeba abesalomTan, magram abesalomi kvdeba. sicocxleSi Seuyrelni sikvdilSi Seeyrebian erTmaneTs. ratom xdeba es? nuTu ise Rrmad SeaRwia eSmakis manqanebam adamianis yofaSi, rom siyvaruli uZluri aRmoCnda mis winaSe da ver mkvidrdeba wuTisofelSi? es TiTqos asec unda momxdariyo – radgan `yoveli sofeli borotsa zeda dgas~ (1 ioan. 5:19). ase xdeba wuTisoflis sazRvrebSi. eTeris dabruneba, romelic mxolod Senacvlebaa misi xsnisa, arafers cvlis abesalomis tragikul bedSi. eTeri ki ar unda dabrunebuliyo, aramed unda gamoxsniliyo, unda gamoCeniliyo gmiri, pirovneba, romelic Caidenda am aqts, daamxobda borotebas, rogorc naTqvamia, rom `borotsa sZlia keTilman, arseba misi grZelia~. mxolod es aqti xsnisa, nebelobiTi aqti, gaarRvevda wuTisoflis sazRvrebs da gaiyvanda yofierebas absolutur dasasrulSi. is esqatologiuri Jamis gmiri, romlisganac moelis xsnas ara mxolod wuTisoflis tyve eTeri, aramed mTeli yofiereba, aklia `eTerians~. is, visac unda ekisra es amocana, sneulia da misi sneuleba, pirvel rigSi, nebis sneulebaa. xsna ar arsebobs Tavisufali nebis gareSe. marTalia, tarieli uavTandilod ver miaRwevda sawadels, magram avTandilic uZluri iqneboda utarielod, Tu rom tarielis neba ar gaTavisuflebuliyo satanis sakvrelTagan. amaod ar aris naTqvami poemis prologSi: `Sen damifare, Zleva mec daTrgunvad me satanisa, momec mijnurTa survili, sikvdimde gasatanisa~. 119
- Page 67 and 68: arsebobs qarTul novelistur zRaprebS
- Page 69 and 70: msoflio zRaprebs Soris saerTo ara m
- Page 71 and 72: magram ramdenadac siuJetebis sesxeb
- Page 73 and 74: periodul ganaxlebas ganicdis zepirs
- Page 75 and 76: warmoSobisaa. ar viciT, ra erqva mT
- Page 77 and 78: moipovebs sacoles, VIII. Cadis qves
- Page 79 and 80: II. gadagdeba. amirani gadagdebuli
- Page 81 and 82: III-a. rZeSi ganbana. es epizodi mx
- Page 83 and 84: VI. ukanaskneli devi da camcumis ko
- Page 85 and 86: TiamaTis mier marduqis STanTqma da
- Page 87 and 88: sinaTleze unda gaiyvanos - mzeTunax
- Page 89 and 90: avSvobaze, mis idumalebriv warmoSob
- Page 91 and 92: ganuyrelad da Semweoba gauwies yama
- Page 93 and 94: XIV. mijaWva. amiranis sasjelis adg
- Page 95 and 96: XVI. gaTavisuflebis mcdelobani. Tan
- Page 97 and 98: mTadqceul gveleSapSi - amoikiTxa, r
- Page 99 and 100: saidumlos argamxelas (rom zevss mis
- Page 101 and 102: gaapo klde, romlis wiaRSi `samudamo
- Page 103 and 104: Ciqovani 1959: Ciqovani m., qarTuli
- Page 105 and 106: amgvarad ismis kiTxvebi: romelia `e
- Page 107 and 108: nawili 1. eqspozicia (ambavi qorwil
- Page 109 and 110: IV. abesalomis fici. V. qorwili. wr
- Page 111 and 112: abesalomis deda, iseve rogorc deda
- Page 113 and 114: ogorc RvTis bavSvebi, ar ekuTvnian
- Page 115 and 116: socialur dapirispirebas, romelsac g
- Page 117: Tumca igi sxva gziT cdilobs caTaswo
- Page 121 and 122: P.S. Tavis dasawyisSi naxsenebi iyo
- Page 123 and 124: arsebiTi gansxvavebebic arsebobs (i
- Page 125 and 126: Strixebi mainc erTimeores emTxveva.
- Page 127 and 128: aq unda SeiniSnos, rom motacebis mi
- Page 129 and 130: a Zalam unda moabrunos Tavisuflebis
- Page 131 and 132: RmerTi jer kidev masTan aris, jer k
- Page 133 and 134: sityviTa da saqmiT, amas `leqsis~ b
- Page 135 and 136: moyvare da xalxisagan Seyvarebuli,
- Page 137 and 138: cixeSi Casves. ramdenime wlis Semde
- Page 139 and 140: kvla ar Camideniao. Tu mamiklavs, r
- Page 141 and 142: gilgameSiani: gilgameSiani, Zveli S
- Page 143 and 144: mekvleTa, doRis dalocvisas; jvarSi
- Page 145 and 146: xucesis, rogorc Suamavlis roli, kar
- Page 147 and 148: kuretni. maSin mqond Zali-d’ SaZl
- Page 149 and 150: medges loginni CardaxSiao. abuleTau
- Page 151 and 152: calke qmedeba _ aseTia Selocvis pri
- Page 153 and 154: abaia Taba Tabaia ieso da lasaria
- Page 155 and 156: aris, rom oqros savarcxliT Tmas iva
- Page 157 and 158: `_ mariav, ras tiri, ras Civi, ras
- Page 159 and 160: “Semkulni” arian yvela im atrib
- Page 161 and 162: egresem iosi erivane da iona iosave
- Page 163 and 164: warmomTqmelic. Tuki arsebobs raime
- Page 165 and 166: a aris Sroma, Tu mas mxolod ekonomi
- Page 167 and 168: simRerebis fragmentebi an maTi ubra
moelian mxsnels. marTalia, nestanis werili iuwyeba, rom mas imedi ara<br />
aqvs am wuTisofelSi tarielTan Sexvedrisa, magram eposis logikiT, igi<br />
tarielma unda ixsnas. es mis bedSia Cawerili. magram ra dReSia eTeri?<br />
eTeric elis mxsnels, magram mas, vinc mxsneli unda iyos, ar ZaluZs misi<br />
gamoxsna `gardaqajuli~ murmanis koSkidan. is Tumca ar mdebareobs<br />
sadRac dasakargavSi, aramed aqvea, misi sasaxlis mezoblad, magram es<br />
mezobloba, es siaxlovea swored, rom aaskecebs abesalomis mwuxarebas,<br />
TvalnaTliv aCvenebs ra mis umweobas.<br />
aseTi uZluri iyo didxans tarieli da dasasruli ar uCanda mis urvas.<br />
is daRupuli iyo am usasrulo wuxilSi. am udabnom, am kideganobam, am<br />
sulierma depresiam – mis yoveldRiur yofaSi daisadgura, Seiqna misi<br />
wesi cxovrebisa, romelic misi buneba xdeboda, rom avTandils ar<br />
moeswro.<br />
tariels gamouCndeba Semwe, romelic mis nacvlad eZebs mis dakargul<br />
satrfos. is akeTebs imas, risi gakeTebac tariels Tavis mdgomareobaSi<br />
ar SeuZlia.<br />
erTaderTi Semwe, vinc unda Seweoda abesaloms dakarguli eTeris<br />
dasabruneblad (warmovidginoT, rom is qajebs hyavs motacebuli), sxva vin<br />
SeiZleba yofiliyo, Tu ara murmani. is aris misi yma, qveSevrdomi, veziri.<br />
vezirma unda uSvelos mas siyvarulSi, radgan mefis siyvaruli da<br />
yvelaferi, rac mas mosdevs, rogorc Sedegi (qorwili, Zeoba),<br />
saxelmwifoebrivi mniSvnelobis movlenebia da maRla dgas veziris<br />
piradul bednierebaze.<br />
magram veziri abesalomisa aris misi ubedurebis wyaro. Tu zRapris<br />
eniT vilaparakebT, murmani abesalomisTvis crugmiria, romelic itacebs<br />
mTavari gmiris monapovars da surs, misi pirovnebac miiTvisos. murmani<br />
antigmiria: tradiciuli eposis kuTxidan Tu SevxedavT mis saqciels, is<br />
sCadis imis sawinaaRmdegos, rasac gmiri unda sCadiodes. gmiri unda<br />
aTavisuflebdes koSkidan mzeTunaxavs, murmani ki amwyvdevs mas. tyve<br />
moelis mxsnels da mxsnelic Tavis droze moevlineba mas. es gardauvali<br />
wesia. magram `eTeriani~ imiT aris gansakuTrebuli, rom is arRvevs am<br />
wess: datyvevebul eTers ar hyavs gamomxsneli, metic: is namdvilad ar<br />
moelis mas. iqmneba STabeWdileba, rom murmanma eSmakis SemweobiT ara<br />
mxolod eTeri daaziana, aramed abesalomic. eTerTan erTad abesaloms<br />
waerTva mxneobac, waerTva is, rasac rusTaveli erT-erT pirobad uyenebs<br />
WeSmarit mijnurs: `daTmoba, mZleTa mebrZolTa mZleoba~. abesalomi<br />
aRarc is mijnuri ar aris, romelsac siyvarulis Zala aZlevs sagmiro<br />
aqtis Cadenis stimuls. is daZabunebulia xorcielad da sulierad. es<br />
siZabune, SeiZleba vifiqroT, eSmauri qmedebis Sedegia.<br />
ratom moxda ase?<br />
ase moxda, radgan abesalomi dahyva, Tumca Tavisda uneburad, eSmakis<br />
nebas. Tavisi arCevaniT saSualeba misca eSmaks misi jojoxeTuri gegmis<br />
gansaxorcieleblad. `vis gindaT qali eTeri?~ – swored am sityvebs,<br />
romlebic abaTileben tyeSi micemul saSinel fics, moeloda misgan<br />
118