23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

davinaxavT. amiranisaTvis yamaris mopoveba sagmiro saqmea, misi, rogorc<br />

safalavno an miTologiuri eposis an gmiris, gardauvali<br />

valdebulebaa. amiranis mizani ufro gamoxsnaa koSkSi gamoketili<br />

mzeTunaxavisa, vidre misi, rogorc qalis, daufleba. amiranis Semdgom<br />

TavgadasavalSi, mis morig zRurblebze yamari aRar Cans. xolo rac<br />

abesaloms da murmans amoZravebT eTeris mimarT, mxolod da mxolod<br />

Rrma adamianuri siyvarulis grZnobaa. zRapris gmirs siyvaruli ar<br />

amoZravebs. sacolis motaceba Tu gamoxsna wmidawylis formaluri<br />

qmedebaa. aq Tqmuli ar exeba lirikas, romelic<br />

− dabolos, analogia kvlav `vefxistyaosanTan~ (p. ingoroyvas ZiriTadi<br />

argumenti): rom ar SemorCeniliyo rusTavelis poema, xalxuri<br />

`vefxistyaosani~ anu `tarieliani~, isic, msgavsad `eTerianisa~,<br />

zepirsityvieri warmoSobis nawarmoebad iqneboda miCneuli. es iribi<br />

argumentia, magram angariSi unda gaewios.<br />

es argumentebi saSualebas gvaZlevs vifiqroT `eTerianis~ elitarul<br />

warmoSobaze, anu CavTvaloT is e.w. daZiruli kulturis dovlaTis<br />

(Gesunkenes Kulturgut) erT kerZo gamovlinebad xalxur sityvierebaSi<br />

[bauzingeri:44-5; kokiara:556-7]. qarTul folklorSi aseTebia:<br />

`tarieliani~, Sahnames xalxuri versiebi `beJaniani~, `rostomiani~,<br />

`rusudaniani~ da sxvani, romelTac Tav-TavianTi wignuri wyaroebi<br />

eZebnebaT.<br />

dResdReobiT metnaklebad sruli (ramdenadac SeiZleba hqondes<br />

sisrulis pretenzia xalxuri Canawerebis korpuss) gamocema `eTerianis~<br />

variantebisa ekuTvnis m. Ciqovans [eTeriani 1954]. aq Tavmoyrilia 42<br />

folkloruli Canaweri saqarTvelos aTamde kuTxidan.<br />

variantebi qvemoT yvelgan am gamocemaSi miCenili nomriT aris<br />

miTiTebuli.<br />

teqstis morfologia<br />

`eTeriani~ ori nawilisagan Sedgeba:<br />

1. eTeris ambavi abesalomTan qorwilamde.<br />

2. ambavi abesalomisa da eTerisa da murmanisa qorwilis Semdeg.<br />

arsebobs `eTerianis~ variantTa oTxi wre, romlebic erTmaneTisgan<br />

arsebiTad sxvaoben ambis mxolod pirvel nawilSi, sadac Txroba<br />

abesalomisa da eTeris qorwilamde aRwevs. es nawili ZiriTadi ambis<br />

(tragediis) eqspozicias warmoadgens. wreebi erTmaneTisgan eTeris<br />

warmomavlobiT gansxvavdebian. variantTa erT wreSi eTeri geria (dediT<br />

oboli, dedinacvliT), meoreSi – dediT oboli (udedinacvlod), mesameSi<br />

– tyiuri, arwivisa (an daTvis) gazrdili (udedmamod). meoTxe wre Txrobis<br />

dasawyisis mixedviT aris gamoyofili: aq ambavi abesalomis gamoCeniT<br />

iwyeba.<br />

106

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!