23.12.2012 Views

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

qarTuli folklori - Reso Kiknadze

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

variantebSi. ar arsebobs kanonikuri prozauli xalxuri teqsti. leqsi ki<br />

ucvlelia da metnaklebad inarCunebs Tavis saxes Canaweridan CanawerSi.<br />

es ki imas unda niSnavdes, rom poeturi teqsti `eTerianSi~ pirveladia,<br />

arqetipulia, prozauli ki _ meoradi, Semavsebeli. amitomac<br />

zRapradqceul variantebSi poetur CanarTebs ver vxvdebiT _ aseTia<br />

variantTa wre I (ix. qvemoT). Tumca sxva SexedulebiT, `eTerianis eposis<br />

birTvi prozaulia~ [qurdovaniZe 1975:115] da, ufro metic: eposi zRapris<br />

niadagzea Camoyalibebuli, anu misi pirvelwyaro aris zRapari<br />

[qurdovaniZe 1975:114. 113]. Znelia am Tvalsazrisis miReba, ramdenadac<br />

zRaparSi, rogorc aseTSi, ver aRmovaCenT iseT `birTvs~, romelic misi<br />

siuJetis tragikul ganviTarebas gamoiwvevda. zRapris principuli<br />

optimizmi ar iZleva amis SesaZleblobas.<br />

`eTerianis~ arazRaprul warmoSobas isic mowmobs, rom misi<br />

sxeulis mdgradi fena _ leqsiTi nawili ZiriTadad dialoguria, rac<br />

SeiZleba niSnavdes imas, rom `eTerianis~ arqetipuli teqsti romantiuli<br />

drama iyo. dialoguroba SeiZleba mis Tavdapirvel antifonur<br />

Sesrulebasac mowmobdes [qurdovaniZe 1975:119]. es dialogebia: dialogi<br />

abesalomsa da eTers Soris, romelic mTavrdeba abesalomis ficiT<br />

eTerisadmi; dialogi abesalomsa da murmans Soris; dialogi marexsa da<br />

eTers Soris; ukanaskneli dialogi abesalomsa da eTers Soris.<br />

dialogebSi Cabmulia eposis yvela personaJi, vinc ki individualur<br />

saxes atarebs. mTavari personaJebis dialogebi iwyebs da amTavrebs<br />

nawarmoebs. leqsiTi variantebi eposis mTels Sinaarss moicavs dawyebuli<br />

striqonebiT `abesalom da eTeri RmerTma Segvyara erTferi~ da<br />

damTavrebuli striqonebiT `Sen, Cemo moyvris danao, ubes midevxar ganao,<br />

amogiReb da davicem marjvena ZuZusTanao~ [eTeriani 1954:# 44].<br />

aSkaraa, rom `eTeriani~ ar aris im xasiaTis nawarmoebi, romlis<br />

siuJets zRaparSi unda epova xorcSesxma. arsebobs variantTa sxva wre,<br />

sadac eTeris warmoSoba ar ukavSirdeba zRapris siuJets da ambavSic ar<br />

monawileoben zRapris tradiciuli (kanonikuri) personaJebi (avi<br />

dedinacvali, geri, keTili dedaberi). variantebis gansxvavebul wreTa<br />

arseboba sakmaod abundovanebs `eTerianis~ warmomavlobas da, kerZod,<br />

eTeris, rogorc personaJis, vinaobis sakiTxs. romelia pirveladi –<br />

`eTeri-geri~ Tu `eTeri-tyiuri~? xom ar SeiZleba warmovidginoT, rom<br />

misi arqetipi saerTod ar arsebula da `eTerianis~ dRemde SemorCenili<br />

variantebi ori erTmaneTisgan gansxvavebuli wyarodan momdinareobs?<br />

aseve daismis kiTxva `eTerianis~ dawyebis Taobaze. variantTa umetesobaSi<br />

ambavi eTeriT iwyeba (aqedan dakanonebuli saxelwodeba `eTeriani~).<br />

magram ipoveba variantebi, arcTu mcirericxovani, sadac ambavi<br />

abesalomis sanadirod gasvliT iwyeba. romelia pirveladi? aqve unda<br />

SeiniSnos, rom xalxuri Txroba, Cveulebriv, iwyeba im personaJiT,<br />

romelic mTavaria TxrobaSi, anu romlis ambavic aris mosaTxrobi.<br />

104

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!