14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tavi 8 / mexsiereba<br />

306<br />

ciaze sqema axdens gavlenas. mecnierebma gviCvenes,<br />

rom mexsierebis gamoyeneba komunikaciis<br />

miznis cvlilebasTan erTad icvleba. mowmis<br />

Cveneba aucileblad moiTxovs zust mexsierebas,<br />

magram gamokvlevebma aCvena, rom is mowyvladia<br />

damaxinjebebisadmi movlenis Semdgomi informaciis<br />

gavleniT.<br />

mexsierebis biologiuri<br />

aspeqtebi<br />

droa, gTxovoT, gaixsenoT ricxvi, romelic<br />

Tqven mexsierebis Sesaxeb Tavis dawyebisas unda<br />

dagemaxsovrebinaT. SegiZliaT moigonoT? ratom,<br />

ra mizniT CagitareT aseTi savarjiSo? ifiqreT<br />

im unaris biologiur safuZvlebze, romelic<br />

SesaZleblobas gaZlevT, nebismieri informacia<br />

monaxoT da moigonoT. rogor akeTebT amas?<br />

aRbeWdva mexsierebaSi Tqvens tvinSi garkveul<br />

cvlilebebs gulisxmobs. Tu Tqven gindaT, rom<br />

es informacia, sul mcire, am Tavis bolomde<br />

dagamaxsovrdeT, am cvlilebas permanentuli<br />

xasiaTi unda hqondes. rodesme dagisvamT kiTxva<br />

Tqveni TavisTvis, Tu rogor aris es SesaZlebeli?<br />

Cveni Txovnis mizezi, dagemaxsovrebinaT<br />

nebismieri ricxvi, swored es iyo, anu is, rom<br />

gagegoT, Tu raoden didi mniSvneloba aqvs<br />

biologias mexsierebisTvis. axla cota ufro<br />

Rrmad ganvixiloT es sakiTxi.<br />

engramis ZiebaSi<br />

modiT, gavixsenoT wignis dasawyisSi Tqven-<br />

Tvis mowodebuli testi, ufro zustad, SevamowmoT<br />

Tqveni mexsiereba. 37 xom is ricxvia,<br />

romlis damaxsovrebac gTxoveT. rogor unda<br />

ganvsazRvroT, Tqvens tvinSi sad aRibeWda is?<br />

karl leSlim (Karl Lashly, 1929, 1950), romelmac<br />

Seqmna pirveli wigni mexsierebis anatomiis<br />

Sesaxeb, es sakiTxi engramis _ tvinSi mexsierebis<br />

fizikuri warmomadgenlis _ Ziebas daukavSira.<br />

leSli virTagvebs labirinTSi gavlas aswavlida,<br />

Semdeg maT tvinis calkeul nawilebs<br />

engrama (Engram) _ mexsierebis fizikuri kvali<br />

tvinSi.<br />

amokveTda xolme da amowmebda labirinTSi naswavl<br />

qcevas. man daadgina, rom tvinis dazianebiT<br />

gamowveuli mexsierebis darRveva amokveTili<br />

qsovilis zomis proporciuli iyo. darRveva<br />

miT ufro Zlieri iyo, tvinis rac ufro didi<br />

nawili iyo dazianebuli. amave dros, mexsierebaze<br />

gavlenas ar axdenda is, Tu tvinis ra<br />

nawili iqneboda dazianebuli. leSlis mixedviT,<br />

engrama tvinis erT konkretul ubanSi ki ar<br />

Tavsdeba, aramed mTel tvinze vrceldeba.<br />

leSlim imitom ver SeZlo engramis lokalizacia,<br />

rom martiv situaciaSi mexsierebis<br />

sxvadasxva forma erTdroulad monawileobs.<br />

labirinTis swavla moicavs sivrciT, mxedvelobiT<br />

da ynosviT gamRizianeblebs. neiromecnierebis<br />

mtkicebiT, rTuli, kompleqsuri<br />

informaciis daxsomeba mraval neironul sistemaSia<br />

ganawilebuli maSin, rodesac diskretuli<br />

codna calke gadamuSavdeba _ tvinis mxolod<br />

SezRudul ubnebSi lokalizdeba (Markowitsch,<br />

2000; Rolls, 2000).<br />

mexsiereba moicavs oTx ZiriTad nervul<br />

struqturas:<br />

naTxemi – mniSvnelovan rols TamaSobs<br />

proceduruli mexsierebisTvis, romelic ganmeorebas<br />

saWiroebs da klasikuri ganpirobebisTvis;<br />

zoliani sxeuli – wina tvinis kompleqsuri<br />

struqtura. Cvevis Camoyalibebisa da „stimulireaqcia~<br />

kavSirebis savaraudo safuZvelia;<br />

didi tvinis qerqi _ pasuxismgebelia sensoruli<br />

mexsierebas da SegrZnebebs Soris<br />

asociaciebize;<br />

nuSisebri kompleqsi _ pasuxismgebelia<br />

faqtebis, TariRebis, saxelebis deklaraciul<br />

mexsierebaze, agreTve, emociuri STabeWdilebebis<br />

daxsomebaze.<br />

tvinis sxva nawilebs, rogoricaa: Talamusi,<br />

bazaluri winatvini da prefrontaluri korteqsi,<br />

agreTve, gaaCniaT saSualebebi mexsierebis<br />

sxvadasxva tipis formirebisTvis.<br />

me-3 TavSi tvinis anatomia ganvixileT. axla<br />

ganvixiloT is neirofsiqologiuri meTodebi,<br />

romelic SesaZleblobas gvaZleven gamovitanoT<br />

daskvnebi im rolis Sesaxeb, romelsac tvinis<br />

specifikuri struqturebi asruleben mexsierebis<br />

muSaobaSi. Cven ori tipis gamokvlevebs SevexebiT.<br />

pirvel rigSi, visaubrebT „bunebriv eqsperimentze~,<br />

romelsac tvinis bunebrivi daziane

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!