14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

aRdgenis sizusteze, Tu ra moxda. ganvixiloT<br />

mowmis mexsiereba.<br />

mowmis mexsiereba<br />

mowme sasamarTloze debs fics _ „Tqvas<br />

simarTle da mxolod simarTle~. am TavSi Cven<br />

vnaxavT, rom mexsiereba zusti iqneba Tu mcdari,<br />

damokidebulia imaze, Tu rogor aris informacia<br />

aRbeWdili da emTxveva Tu ara aRdgenis pirobebi<br />

aRbeWdvis pirobebs. vinaidan fsiqologebma<br />

ician, rom adamianebma SeiZleba ver Tqvan<br />

„simarTle~ maSinac ki, rodesac es Zalian surT,<br />

maT yuradReba mowmis mexsierebaze gaamaxviles<br />

da misi Seswavla daiwyes. maTi mizani gamoZiebisTvis<br />

xelSewyoba da iseTi meTodis moZebnaa,<br />

romelic mowmis Cvenebis sizustes uzrunvelyofs.<br />

am mimarTulebiT mniSvnelovani gamokvlevebi<br />

iqna Catarebuli elizabet loftusis da misi<br />

kolegebis mier (Elizabeth Loftus et al., 1979, 1992).<br />

maTi gamokvlevis ZiriTadi daskvna is iyo, rom<br />

mowmis mexsiereba (Cveneba) Zalian advilad<br />

icvleboda Semdgomi informaciebis gavleniT.<br />

magaliTad, cdis pirebs uCvenebdnen films, sadac<br />

avtokatastrofa xdeboda - ori manqana erTmaneTs<br />

ejaxeboda da sTxovdnen, ganesazRvraT manqanebis<br />

siCqare (Loftus & Palmer, 1974). maT erT nawils<br />

kiTxvas Semdegnairad usvamdnen: „ramdenad<br />

swrafad moZraobdnen manqanebi Sejaxebisas?~<br />

xolo meore nawils ki ekiTxebodnen: „ra siCqariT<br />

moZraobdnen manqanebi, rodesac isini er-<br />

TmaneTs Seejaxnen?~ pirvel SekiTxvaze cdis<br />

pirebis pasuxi saSualod 100km/sT iyo, meore<br />

kiTxvaze ki _ 80km/sT. erTi kviris Semdeg maT<br />

ekiTxebodnen: „dainaxeT Camsxvreuli minebi?~<br />

sinamdvileSi Camsxvreuli minebi filmSi ar<br />

iyo. miuxedavad amisa, pirveli jgufis cdis<br />

pirTa mesamedma aRniSna, rom dainaxa SuSis<br />

namsxvrevebi, xolo meore jgufidan ki mxolod<br />

14%-ma daasastura es. amrigad, movlenis Semdgom<br />

informacias arsebiTi gavlena aqvs mowmis<br />

Cvenebaze.<br />

movlenis Semdgomma informaciam SeiZleba<br />

daamaxinjos mowmis mexsiereba maSinac ki, rodesac<br />

cdis pirs gacnobierebuli aqvs, rom<br />

eqsperimentatori SeiZleba ecados mis SecdomaSi<br />

Seyvanas. is ver axerxebs Tavisi mexsierebis<br />

namdvili wyaros garCevas; veRar xedavs gansxvavebas<br />

movlenasa da mis Semdgom informacias<br />

Soris (Johnson et al., 1993; Weingardt et al., 1995).<br />

rogorc mosalodneli iyo, rodesac adamians<br />

ramdenjerme warudgenen mcdar informacias, igi<br />

swored mas miiCnevs ufro namdvilad (Mitchell<br />

& Zaragoza, 1996), Tumca, garkveuli winaaRmdegoba<br />

arsebobs am movlenis axsniTi meqanizmebis<br />

dadgenaSi (Lindsay, 1993; Loftus, 1992; Schreiber &<br />

Sergent, 1998). Semdgomi informaciis gavleniT<br />

mowmis Cvenebis Secvlis tendencia dadgenilad<br />

iTvleba. es gamokvlevebi adastureben im azrs,<br />

rom Tqveni mexsiereba icvleba _ rekonstruqcias<br />

ganicdis warsuli gamocdilebis sxvadasxva<br />

elementebis gavleniT.<br />

Cven ganvixileT aRbeWdvis, Senaxvisa da<br />

aRdgenis bevri mniSvnelovani Tavisebureba.<br />

dasasrul, mexsierebis am funqciebis biologiur<br />

safuZvlebs ganvixilavT.<br />

Sejameba<br />

mexsierebis ZiriTadi funqciaa msgavsi gamocdilebis<br />

erTmaneTTan dakavSireba, raTa garemoSi<br />

ukeT gaverkveT. cnebebi mentalur kategoriebs<br />

warmoadgenen. prototipebi iqmneba mTel Cvens<br />

gamocdilebaze dayrdnobiT kategoriis wevrebis<br />

CaTvliT da, amdenad, yoveli axali wevris<br />

aRqmasTan erTad TviTonac icvleba. iqmneba<br />

erTgvari bazisuri done, romlis daxmarebiTac<br />

adamianebi ukeT axdenen kategorizacias da ukeT<br />

gaiazreben movlenebs. sqemebsa da konceptualur<br />

CarCoebSi gamocdilebis mozrdili monakveTebis<br />

kanonzomierebebi ukeT Cans, vidre cnebebi.<br />

rodesac informaciis zusti aRdgena ver<br />

xerxdeba, misi rekonstruqcia xdeba. rekonstruq-<br />

xangrZlivi mexsierebis struqturebi<br />

305

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!