14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Zlieri nivTierebebi, rogoricaa<br />

stimulatorebi da narkotikebi, zrdida<br />

suiciduri da TviTdamangreveli azrebis<br />

sixSires da amcirebda socialur mxardaWeras,<br />

riTac xels uwyobda martoobas.<br />

nivTierebis efeqtebi icvleboda maTi<br />

tipisa da kombinirebuli gamoyenebis Sesatyvisad.<br />

ase, magaliTad, kokaini zrdida<br />

konfrontacias da asustebda axlo urTier-<br />

Tobebs, Tumca, fsiqologiuri da fizikuri<br />

janmrTelobisaTvis yvelaze damangrevel<br />

efeqts Zlieri nivTierebebisa da sigaretis<br />

kombinacia iZleoda.<br />

moulodneli iyo, rom mozardebTan,<br />

romlebic zomierad iRebdnen alkohols<br />

da sxvas arafers (aranair narkotiks), aRiniSneboda<br />

momatebuli socialuri integracia<br />

da TviTpativiscema. es mozardebi<br />

Tavis TanatolebTan SedarebiT ukeTesad<br />

adaptirebulni SeiZleba yofiliyvnen.<br />

fsiqoaqtiur nivTierebaTa saxeebi<br />

gavrcelebuli fsiqoaqtiuri nivTierebebis<br />

nusxa mocemulia 6.1 cxrilSi (me-16 TavSi sxva<br />

tipis fsiqoaqtiur nivTierebebze visaubrebT,<br />

romlebic fsiqikuri aSlilobebis dasaZlevad<br />

gamoiyeneba). Cven mokled mimovixilavT, Tu rogor<br />

aRwevs TiToeul klasSi Semavali nivTierebebi<br />

maTTvis damaxasiaTebel fiziologiur da<br />

fsiqologiur gavlenas; garda amisa, SevexebiT<br />

nivTierebebis borotad gamoyenebis pirovnul<br />

da socialur Sedegebs.<br />

cnobierebis yvelaze fundamentur cvlilebebs<br />

iwvevs nivTierebebi, romlebic halucinogenebis<br />

an fsiqodelikebis saxeliT aris<br />

cnobili. es nivTierebebi cvlis rogorc garegani<br />

samyaros, ise Sinagani cnobierebis aRqmas.<br />

rogorc dasaxelebidan Cans, es nivTierebebi<br />

xSirad iwveven halucinaciebs da `me~-sa da<br />

`ara me~-s Soris sazRvrebis gaqrobas. oTxi<br />

yvelaze cnobili halucinogenia meskalini<br />

(miiReba kaqtusisgan), fsilocibini (miiReba<br />

sokosgan) da LSD da PCP (sinTezirdeba<br />

laboratoriebSi). PCP, anu angelozis mtveri,<br />

iwvevs gansakuTrebulad ucnaur disociaciur<br />

reaqciebs, romlis drosac adamians ekargeba<br />

tkivilis SegrZneba, ibneva da garSemo arsebuli<br />

sinamdvilisgan gamocalkevebulad grZnobs Tavs.<br />

halucinogenuri nivTierebebi moqmedeben tvinSi<br />

specifikur receptorul ubnebze, qimiur neirotransmiterze<br />

_ serotoninze (Aghajanian & Marek,<br />

1993).<br />

kanafi fsiqoaqtiuri efeqtis mqone mcenarea.<br />

misi aqtiuri ingredientia THC, romelic<br />

napovnia rogorc haSiSsa (mcenaris dafxvnili<br />

fisi) da, aseve, marixuanaSi (mcenaris gamxmari<br />

foTlebi da yvavilebi). THC-s SesunTqviT<br />

gamowveuli gancdebis buneba damokidebulia<br />

dozirebaze: mcire dozebi iwvevs msubuq, sasiamovno<br />

gabruebas, didi dozebi ki _ xangrZliv<br />

halucinogenur reaqciebs. regularuli gamoyenebis<br />

SemTxvevaSi aRiniSneba eiforia, kargad<br />

yofnis gancda, sivrcisa da drois aRqmis rRveva<br />

da, ra Tqma unda, sxeulidan gasvlis gancdebi.<br />

Tumca, konteqstidan gamomdinare, SesaZloa<br />

negatiur efeqtsac hqondes adgili _ SiSi, SfoTva<br />

da dabneuloba. mkvlevrebma wlebis manZilze<br />

icodnen, rom kanafinoidebi, marixuanas aqtiuri<br />

qimiuri naerTebi, Semakaveblad moqmedebs tvinis<br />

specifikur receptorebze; es kanafinoiduri<br />

receptorebi hipokampSi, anu mexsierebaze pasuxismgebel<br />

Tavis tvinis ubnebSia ganlagebuli.<br />

mxolod bolo aTwleulSi iqna nakvlevi axlad<br />

aRmoCenili anandamidi _ neirotransmiteri,<br />

romelic, aseve, Semakavebel efeqts axdens igive<br />

receptorebze (Di Marzo et al., 1994; Staht, 1998). amitomac<br />

aRweven kanafinoidebi cnobierebis Semcvlel<br />

efeqts anandamidisadmi (tvinSi bunebrivad<br />

arsebuli nivTierebisadmi) mgrZnobiare tvinis<br />

ubnebze. garda amisa, mecnierebma aRmoaCines,<br />

rom Sokoladi Seicavs nivTierebas, romelic<br />

gavlenas axdens tvinis mier anandamidis moxmarebaze<br />

(di Tomaso et al., 1996) Sokoladis<br />

molekulebma SeiZleba Seakavos kanafinoiduri<br />

receptorebi an zemoqmedeba moaxdinos nervuli<br />

reaqciebis zomaze. es molekulebi ar aris aRmoCenili<br />

TeTr SokoladSi, riTac SeiZleba<br />

avxsnaT is faqti, rom adamianebs ufro xSirad<br />

undebaT rZisa da Savi Sokoladi.<br />

opiatebi, rogoricaa heroini da morfini,<br />

Trgunavs fizikur mgrZnobelobasa da gamRizianeblebze<br />

sapasuxo reaqciebs. heroinis intravenuri<br />

miRebis Tavdapirveli efeqtia siamovnebaSi<br />

gadaSveba _ yvela safiqralisa da sxeulebrivi<br />

moTxovnebis gacnobierebis adgils eiforiis<br />

grZnoba ikavebs. heroinis moxmareba<br />

cnobierebebis Semcvleli mdgomareobebi<br />

217

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!