14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

erTad, erT-erTi pirobaa, magaliTad, rom Tqven<br />

impliciturad SegiZliaT aRadginoT masala,<br />

romelic Tavidan eqspliciturad gqondaT<br />

aRbeWdili. ase xdeba, rodesac saxeliT mimar-<br />

TavT Tqvens saukeTeso megobars da saxelis<br />

gasaxseneblad araviTari Zalisxmeva ar gWirdebaT.<br />

zustad aseve implicituri mexsierebis<br />

yvelaze aSkara gamovlenasTan gvaqvs saqme,<br />

rodesac implicituri kodirebis da implicituri<br />

aRdgenis procesebis damTxveva xdeba. amas<br />

gadatanis Sesabamisi gadamuSaveba (Transfer-appropriate<br />

pocessing) ewodeba: daxsomebis efeqti<br />

yvelaze maRalia, rodesac kodirebis procesSi<br />

warmoebuli gadamuSaveba gadadis da gamoiyeneba<br />

aRdgenis procesebSi (Roediger, 1989). Tu ramdenad<br />

efeqturia es saSualeba, amas ramdenime meTodis<br />

aRweris safuZvelze vnaxavT, romelic implicitur<br />

mexsierebaSi gamoiyeneba; Semdeg ki<br />

giCvenebT, Tu rogor xdeba kodirebisa da<br />

aRdgenis procesebis urTierTSeTanxmeba.<br />

axla ganvixiloT implicituri mexsierebis<br />

Semowmebis tipuri eqsperimenti: _ mkvlevrebi<br />

studentebs sityvaTa mwkrivs aZlevdnen da<br />

sTxovdnen 1-dan (yvelaze naklebad sasiamovno)<br />

5-mde (yvelaze metad sasiamovno) quliT skalaze<br />

SeefasebinaT, Tu ramdenad sasiamovno mniSvneloba<br />

hqonda TiToeul maTgans (Rajaram &<br />

Roediger, 1993). eqsperimentis am pirveli fazis<br />

Semdeg cdis pirTa mexsiereba Semdegi oTxidan<br />

erT-erTi implicituri mexsierebis amocaniT<br />

mowmdeboda (davuSvaT, erT-erT mwkrivSi aris<br />

sityva martorqa):<br />

fragmentuli sityvis Sevseba. cdis pirs<br />

eZleva fragmentuli sityva —rt-rq-, romelic<br />

man TavSi mosuli pirvelive sityviT unda<br />

Seavsos.<br />

sityvis fuZis Sevseba. cdis pirs evaleba<br />

Seavsos sityvis fuZe, magaliTad, mar______,<br />

TavSi mosuli pirveli sityviT.<br />

sityvis identifikacia. cdis pirebs monitorze<br />

eZlevaT sityvaTa rigi iseTi siswrafiT,<br />

rom naTlad TiToeulis aRqma ver SeZlon, magram<br />

unda gamoicnon es sityvebi. am SemTxvevaSi erTerTi<br />

sityva iqneba martorqa.<br />

anagrama. cdis pirebs eZlevaT igive sityva,<br />

magram areuli asoebiT, magaliTad, qatorarma<br />

da maT unda daasaxelon pirveli azriani sityva,<br />

romelic TavSi mouvaT.<br />

zustad iseve, rogorc martorqis SemTxvevaSi,<br />

swor pasuxs TiToeul amocanaze gansazRvravs<br />

adre miwodebuli mwkrivis sityvebi. amave dros,<br />

yvelaze sayuradRebo isaa, rom eqsperimentatori<br />

cdis piris yuradRebas specialurad ar warmar-<br />

Tavs Sesabamisobaze adre mwkrivSi arsebul<br />

sityvebsa da axali amocanis pasuxebs Soris –<br />

swored amitom aris mexsiereba implicituri.<br />

implicituri mexsierebis Sesafaseblad<br />

mkvlevrebi im cdis pirTa Sedegebs, romlebmac<br />

gaiares eqsperimentis pirveli stadia da<br />

Seafases sityvebi sasiamovno-usiamovno mniSvnelobis<br />

mixedviT (magaliTad, martorqa) udarebdnen<br />

imaT monacemebs, visac es pirveli stadia<br />

ar gauvlia. suraTi 8.9 gviCvenebs, Tu ra gavlenas<br />

axdens implicituri mexsiereba sityvebze:<br />

procenti gviCvenebs, Tu ramdeni sityva aRadgines<br />

sworad cdis pirebma im sityvebidan, romlebic<br />

pirvelad miwodebul mwkrivebSi iyo, imasTan<br />

SedarebiT, romelic am mwkrivebSi ar iyo.<br />

sxvadasxva cdis pirebs sityvaTa sxvadasxva<br />

mwkrivebi miewodeboda. yoveli davalebis<br />

SemTxvevaSi xedavT, rom upiratesoba adre nanax<br />

sityvebs eniWebaT, maSinac ki, rodesac cdis<br />

pirebs mxolod sasiamovno-usiamovno mniSvnelobis<br />

mixedviT moeTxovebaT maTi Sefaseba. am<br />

upiratesobas praimings (Priming) uwodeben, radgan<br />

winaswar sityvis aRqma TiTqos amzadebs da<br />

xels uwyobs Semdgomi gamocdilebis miRebas.<br />

mexsierebis zogierTi amocanis SemTxvevaSi<br />

praimingis efeqti kviraze metxans grZeldeba<br />

(Sloman et al., 1988).<br />

axla davubrundeT kodirebasa da aRdgenas<br />

Soris Tanxvdenis sakiTxs. implicituri mexsierebis<br />

oTxive testi masSi mocemuli informaciis<br />

fizikuri maxasiaTeblebis Tanxvedras gulisxmobs.<br />

sxva sityvebiT, ra procesebic moqmedebs<br />

gadamuSavebis doneebis Teoria (Levels-of-processing<br />

theory) _ am Teoriis mixedviT, rac ufro<br />

Rrma doneze xdeba informaciis gadamuSaveba,<br />

miT ufro ukeT daamaxsovrdeba igi adamians.<br />

gadatanis Sesabamisi gadamuSaveba (Transfer-approptiate<br />

processing) _ Tvalsazrisi, romlis mixedviTac<br />

mogoneba saukeTesoa, rodesac implicituri<br />

kodirebis da implicituri aRdgenis<br />

procesebis damTxveva xdeba.<br />

praimingi (Priming) _ implicituri mexsierebis<br />

Sefasebisas upiratesoba, romelic adre gagonil<br />

sityvas, an nanax situacias eniWeba.<br />

xangrZlivi mexsiereba: kodireba da Senaxva<br />

291

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!