14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tavi 8 / mexsiereba<br />

288<br />

xom ar SeniSneT Tavdamsxmelis garegnobaSi?~<br />

xolo, rodesac dazaralebuls uCveneben eWvmitanilTa<br />

fotoebs da ramdenimes Soris unda<br />

amoicnos konkretuli Tavdamsxmeli, an TviTon<br />

borotmoqmeds uCveneben policiis ganyofilebaSi,<br />

maSin cnobasTan gvaqvs saqme.<br />

axla gamoviyenoT es ori procedura, raTa<br />

SevamowmoT, Tu rogor daimaxsovreT sityvaTa<br />

wyvilebi ramdenime wuTis win. daasruleT<br />

sityvaTa wyvili:<br />

qudi _ ? velosipedi _ ? yuri _ ?<br />

SegiZliaT SearCioT is wyvilebi, romlebic<br />

daiswavleT?<br />

vaSli _ bavSvi Tagvi _ xe burTi _ saxli<br />

vaSli _ navi Tagvi _ ena burTi _ mTa<br />

vaSli _ boTli Tagvi _ karavi burTi _ rqa<br />

cnobis testi ufro advilia Tu mogonebis?<br />

asec unda iyos. axla am Sedegis axsna mogonebis<br />

mimniSneblebis daxmarebiT vcadoT.<br />

mogonebis mimniSneblebs uwodeben im saSualebebs,<br />

romlebic mexsierebaSi garkveuli informaciis<br />

moZebnaSi gexmarebaT. es mimniSnebeli<br />

SeiZleba modiodes garemodan, rogorc, vTqvaT,<br />

provokaciuli kiTxvebi („mexsierebis romel<br />

principebs daukavSirebdiT sperlingis da<br />

Stenbergis kvlevebs?~), an, SeiZleba, Tqven<br />

TviTon SeqmnaT („sad minaxavs igi adre?~). Tqven<br />

yovelTvis cdilobT, eqspliciturad gaixsenoT.<br />

amas garkveuli mizniT akeTebT da am mizans<br />

xSirad mogonebis mimniSneblis saSualebiT<br />

aRwevT. ar unda gagikvirdeT, rom advili iqneba<br />

gaxseneba Tu Zneli, damokidebulia mimniSnebelze.<br />

Tu Tqveni megobari gkiTxavT, „vin<br />

aris is imperatori, ver vigoneb?~ Tqven unda<br />

gamoicnoT vis gulisxmobs (faqtobrivad, es<br />

mogonebis mimniSneblebi (Retrieval cues) _ Signidan<br />

an garedan momdinare stimulebi, romlebic gvexmarebian<br />

mexsierebaSi garkveuli informaciis<br />

moZebnaSi.<br />

epizoduri mexsiereba (Episodic memories) _ xangr-<br />

Zlivi mexsiereba avtobiografiuli xasiaTis<br />

movlenebisTvis da im konteqstisTvis, sadac<br />

es movlenebi xdeba.<br />

semantikuri mexsiereba (Semantic memories) _ genetikuri,<br />

kategoriuli mexsiereba, rogoricaa sityvebis<br />

mniSvnelobebi da cnebebi.<br />

gamocnobanas TamaSi iqneba, magram Tu ikiTxavs:<br />

„vin iyo klaudiusis Semdeg imperatori?~ am<br />

kiTxvaze Tqven maSinve upasuxebT – „neroni~.<br />

davubrundeT isev mogonebasa da cnobas.<br />

mexsierebis orive testi moiTxovs mimniSneblebs,<br />

magram cnobis mimniSneblebi gacilebiT Sedegiania.<br />

mogonebis SemTxvevaSi Tqven mxolod<br />

mimniSnebels unda miendoT, radgan is migiTi-<br />

TebT informaciaze. cnobis SemTxvevaSi ki naxevari<br />

saqme gakeTebulia. rodesac uyurebT sityvaTa<br />

wyvils Tagvi _ xe, Tqven mxolod „ki~<br />

an „ara~ unda upasuxoT kiTxvas: „es aris, adre<br />

rac vnaxe (Tu viswavle?)?~ vidre maSin, rodesac<br />

pasuxobT: Tagvi _ ?; „ra vnaxe (ra viswavle)?~<br />

rogorc xedavT, cnobis testi mniSvnelovnad<br />

gagiadvileT, magram axla warmoidgineT, rom<br />

amis nacvlad adre mocemul wyvilebs areulad<br />

gaZlevT. romelia amaTgan swori:<br />

qudi _ saaTi yuri _ navi<br />

qudi _ Zvali yuri _ sabani<br />

axla Tqven unda icnoT ara swored is sityva,<br />

romelic adre naxeT, aramed misi Sesabamisi<br />

konteqstic (Cven isev gavixsenebT konteqstis<br />

ideas). Tu Tqven xSirad gagikeTebiaT mravlobiTi<br />

arCevanis testi, gecodinebaT, rogori cbieri<br />

SeiZleba iyos cnobis situacia, magram umravles<br />

SemTxvevaSi Tqveni cnobis Sedegebi ukeTesi<br />

iqneba, vidre mogonebis, radgan mogonebis<br />

mimniSneblebi cnobis SemTxvevaSi ufro mizanmimarTulia.<br />

axla mogonebis mimniSneblebis<br />

zogierT sxva aspeqtsac gavecnoT.<br />

epizoduri da semantikuri mexsiereba<br />

Cven ukve aRvniSneT, rom mexsierebis gansxvavebuli<br />

formebi arsebobs. Tqven gaqvT rogorc<br />

implicituri da eqsplicituri, ise deklaraciuli<br />

da proceduruli mexsiereba. Cven SegviZlia<br />

sxva ganzomilebac SemovitanoT, romlis mixedviTac<br />

deklaraciuli mexsierebis formebi gamoiyofa<br />

im mimniSneblebis gansxvavebis safuZvelze,<br />

romlebic aucilebelia informaciis<br />

mexsierebidan amosatanad. kanadelma fsiqologma<br />

endel tulvingma (Endel Tulving) 1972 wels<br />

pirvelma miuTiTa deklaraciuli mexsierebis<br />

epizodur da semantikur formaze.<br />

epizoduri mexsiereba individualurad inaxavs<br />

pirovnebis mier gancdil movlenebs.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!