(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
(natia) ZIMBARDO
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tavi 6 / goneba, cnobiereba da Secvlili mdgomareobebi<br />
216<br />
qcevaze. xvdebian ra tvinSi, ejaWvebian sinafsis<br />
receptorebs da garkveuli reaqciebis blokirebas<br />
an stimulirebas axdenen. amiT safuZvlianad<br />
cvlian tvinis sakomunikacio sistemas,<br />
zemoqmedeben aRqmaze, mexsierebaze, gunebaganwyobilebasa<br />
da qcevaze. mocemuli nivTierebebis<br />
gaxangrZlivebuli gamoyenebis Sedegad<br />
viTardeba tolerantoba, anu imave efeqtis<br />
misaRwevad ufro da ufro meti doza xdeba<br />
saWiro (tolerantobis zogierT fsiqologiur<br />
safuZvelze me-7 TavSi visaubrebT). tolerantobas<br />
Tan sdevs fiziologiuri damokidebuleba,<br />
procesi, romlis drosac organizmi eCveva da<br />
damokidebuli xdeba mocemul nivTierebaze,<br />
nawilobriv imitom, rom narkotikis xSiri arsebobiT,<br />
SemcvelobiT gamoifiteba neirotransmiterebi.<br />
tolerantobisa da damokidebulobis<br />
tragikuli Sedegia miCveva. adamians, romelic<br />
miCveulia mocemul nivTierebaze, organizmSi<br />
esaWiroeba narkotiki da Tu nivTiereba ar aris<br />
damangreveli, mtkivneuli simptomebiT (kankali,<br />
oflianoba, gulisreva da alkoholis ararsebobis<br />
zogierT SemTxvevaSi ki sikvdili) itanjeba.<br />
Tu individi mocemuli nivTierebis gamoyenebas<br />
imdenad sasurvelad da sasiamovnod miiCnevs,<br />
rom viTardeba swrafva, Zlieri survili (miCvevis<br />
an miCvevis gareSe), mdgomareobas fsiqologiur<br />
damokidebulebas uwodeben. fsiqologiuri<br />
damokidebuleba SeiZleba nebismieri nivTierebis<br />
fsiqoaqtiuri nivTierebebi (Psychoactive drugs) -<br />
qimiuri naerTebi, romelic cnobieri aRqmis<br />
droebiTi SecvliT zegavlenas axdens mentalur<br />
procesebsa da qcevaze.<br />
tolerantoba (Tolerance) - situacia, romelic<br />
nivTierebis xangrZlivi gamoyenebis Sedegad<br />
iqmneba, rodesac igive efeqtis misaRwevad individs<br />
ufro da ufro meti doza sWirdeba.<br />
fiziologiuri damokidebuleba (Psysiological dependence)<br />
- procesi, rodesac organizmi eCveva<br />
da damokidebuli xdeba mocemul nivTierebaze.<br />
miCveva (Addiction) - mdgomareoba, rodesac organizmi<br />
iTxovs narkotiks, raTa funqcionireba<br />
SeZlos, mis arqonaze yovelgvari fizikuri da<br />
fsiqologiuri reaqciebis gareSe; xSirad Tan<br />
sdevs tolerantobasa da damokidebulobas.<br />
fsiqologiuri damokidebuleba (Psychological dependence)<br />
- narkotikis fsiqologiuri saWiroeba<br />
an survili.<br />
mimarT ganviTardes. nivTierebaze damokidebulebis<br />
Sedegad adamianis cxovrebis stili<br />
imdenad fokusirdeba narkotikis miRebis irgvliv,<br />
rom izRudeba an mcirdeba misi funqcionirebis<br />
SesaZlebloba. garda amisa, narkotikis<br />
miRebis yoveldRiuri Cvevis Sesanar-<br />
Cuneblad da danaxarjebis dasafarad xSirad<br />
ubiZgebs nivTierebaze damokidebul individs<br />
qurdobisken, yaCaRobisken, prostituciisken an<br />
narkotikebiT vaWrobisken. dResdReobiT<br />
narkotikebze miCvevis Tanmxlebi yvelaze momakvdinebeli<br />
safrTxea hipodermuli nemsebis<br />
Tanaziari moxmarebis Sedegad SidsiT daavadebis<br />
saSiSroeba; intravenuri narkotikebis momxmareblebma<br />
sruliad gauazreblad SeiZleba<br />
`gauziaron~ organizmis siTxe imaTac, visac es<br />
momakvdinebeli daavadeba aqvT.<br />
mozardebi emociuri stresebisgan Tavis daRwevisa<br />
da yoveldRiur stresorebTan gasamklaveblad<br />
akrZaluli nivTierebebis gamoyenebis<br />
Semdeg xangrZlivi uaryofiTi SedegebiT itanjebian.<br />
saidan<br />
viciT<br />
nivTierebebis borotad gamoyenebis<br />
Sedegebi<br />
mozardebis mier narkotikebis moxmarebis<br />
rvawliani kvleva 1976 wels daiwyo.<br />
gamokvlevaSi monawileobda damamTavrebeli<br />
klasis 1634 moswavle los anjelesidan.<br />
sruli yovelwliuri monacemebi<br />
Seikriba 739 monawileze. maT Soris 10%ze<br />
naklebi regularulad an qronikulad<br />
moixmarda narkotikebs, 10%-ze naklebs ki<br />
saerTod ar hqonda narkotikebTan aranairi<br />
Sexeba. miRebuli Sedegebis dayofa oTx<br />
jgufad gaxda SesaZlebeli (Newcomb &<br />
Bentler, 1988; Stacy et al., 1991):<br />
narkotikis yoveldRiuri moxmareba<br />
uaryofiTad moqmedebda pirovnul da socialur<br />
adaptaciaze, arRvevda urTier-<br />
Tobebs, amcirebda swavlis potencials,<br />
zrdida kriminals Zaladobis gareSe da<br />
xels uwyobda dezorganizebul azrovnebas.