14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Tavi 8 / mexsiereba<br />

286<br />

suraTi 8.8<br />

konteqstis mixedviT<br />

gansxvaveba<br />

Tqven SegiZliaT Tqvens mexsierebaSi<br />

informacia matareblis<br />

liandagis msgavsad<br />

warmoidginoT. A nawilis analogiurad,<br />

SegiZliaT ifiqroT,<br />

rom didi xnis win Tqvens<br />

mexsierebaSi Semosuli informacia<br />

erTmaneTzea mWidrod<br />

miwyobili, rogorc<br />

moSorebiT ganlagebuli liandagis<br />

`Spalebi~, B nawilSi<br />

ki vxedavT, rom am efeqtis<br />

acilebis erT-erTi gzaa adre<br />

miRebuli es `Spalebi~ erTmaneTisgan<br />

proporciulad da-<br />

Sorebulad ganvalagoT. aseve,<br />

SegiZliaT Zveli informacia<br />

gamokveToT fsiqologiurad<br />

gansxvavebuli mniSvnelobebis<br />

miniWebis gziT.<br />

daxsomebis dros (Jahnke, 1965). mecnierebma daadgines,<br />

rom dasawyisis da daboloebis efeqti<br />

bevr satesto situaciaSic moqmedebs (Crowder,<br />

1976; Neath, 1993). ra dRea dRes? daijerebT, rom<br />

erTi wamiT ufro swrafad upasuxebT am kiTxvaze<br />

kviris dasawyisSi da bolos, vidre Sua kviraSi<br />

(Koriat & Fischoff, 1974)?<br />

mrudis aseTi forma mwkrivis wevrebis gansxvavebuli<br />

konteqstualuri mniSvnelobiT, Tqveni<br />

cxovrebiseuli gamocdilebis Sinaarsebis<br />

gansxvavebuli mniSvnelobiT da sxva faqtorebiT<br />

aixsneba (Knoedler et al., 1999, Marks & Crowder, 1997;<br />

Neath & Knoedler, 1994). konteqstualuri gansxva-<br />

rigSi adgilmdebareobis efeqti (Serial position<br />

effect) _ mexsierebidan informaciis aRdgenis procesis<br />

maxasiaTebeli, rodesac mwkrivis dasawyisi<br />

da bolo wevrebis ukeT mogoneba xdeba,<br />

vidre mwkrivis Sua wevrebisa.<br />

dasawyisis efeqti (primacy effect) _ mwkrivis pirveli<br />

wevrebis ukeT daxsomeba.<br />

daboloebis efeqti (recency effect) _ mwkrivis bolo<br />

wevrebis ukeT daxsomeba.<br />

konteqstualuri gamokveTa (contextual distinctiveness)<br />

_ Tvalsazrisi, romlis mixedviTac mwkrivis<br />

adgilmdebareobis efeqtze SeiZleba gavlena<br />

moaxdinos konteqstma da gamokveTilma warsulma<br />

gamocdilebam.<br />

vebis gasagebad SeiZleba dasvaT kiTxva: „ramdenad<br />

gansxvavdeboda situacia (konteqsti), romelSic<br />

me miviRe informacia, im situaciisgan, romel-<br />

Sic me unda aRvadgino is?~ SevCerdeT daboloebis<br />

efeqtze. 8.8 suraTze mocemulia vizualuri<br />

gamokveTilobis magaliTi. warmoidgineT,<br />

rom suraTze Tqven matareblis liandags xedavT.<br />

Tqveni yuradReba liandagis bolozea (suraTis<br />

ukana nawilze) mimarTuli da xedavT, rom<br />

boloSi, horizontze liandagebis Zelebi TiTqos<br />

uerTdebian erTmaneTs, Tumca, Tanabrad arian<br />

sivrceSi daSorebulni. Cven ki SegviZlia vTqvaT,<br />

rom wina nawilSi ganlagebuli liandagebi<br />

gvecema TvalSi da is Tqveni (liandagis bolosgan)<br />

konteqstisgan gansxvavebulia. axla warmoidgineT,<br />

rom gindaT, moigonoT bolos nanaxi<br />

aTi kinosuraTi. am SemTxvevaSic liandagis<br />

msgavsi situacia gvaqvs. umravles SemTxvevaSi,<br />

Tqven bolo suraTs ukeT warmoidgenT, radganac<br />

Tqven gamoyofT erTmaneTSi areuli suraTebidan<br />

imas, romelic ufro axlo warsuls miekuTvneba.<br />

am logikas Tu gavyvebiT, „Sua~ informacia ukeT<br />

daxsomebadi gaxdeba, Tu mas ufro gamovkveTavT<br />

(erTmaneTSi areuli aRar iqneba). es idea gaTvaliswinebulia<br />

8.8B suraTze, sadac liandagebi<br />

erTmaneTisgan Tanabrad arian daSorebulni.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!