14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

aris (Chess & Thomas; 1984).<br />

savaraudod, simarTlis marcvali,<br />

SesaZloa, imaSic iyos, rom<br />

,,cudi~ bavSvebi ufro xSirad<br />

imsaxureben fizikur dasjas. es<br />

kvleva cxadyofs, rom fizikuri<br />

dasja ar gvaZlevs sasurvel<br />

Sedegs da ver aswavlis ,,cud~<br />

bavSvebs imas, Tu rogor gaxdnen<br />

ukeTesebi (Mahoney et al; 2000).<br />

Tu Cven jer kidev ver dagarwmuneT,<br />

rom fizikuri dasja<br />

araswori strategiaa mSoblebis<br />

mxridan, modiT ganvixiloT kidev<br />

erTi kvlevis Sedegebi.<br />

analizi dafuZnebulia erT-er-<br />

Ti mizanmimarTuli proeqtis<br />

monacemebze, romelic ikvlevda<br />

6002 amerikul ojaxs, raTa<br />

SeeswavlaT maTi ojaxuri Zaladobis<br />

Sedegebi. am kvlevaSi<br />

mecnierebi dainteresebulni<br />

iyvnen gardatexis asakis bav-<br />

Svebze ganxorcielebuli fizikuri<br />

dasjis gavleniT maT<br />

momaval cxovrebaze (Straus &<br />

Kantor; 1994). Sedegebi sakmaod<br />

dramatuli gamodga. mokled<br />

rom vTqvaT, 50% aRiarebda, rom<br />

maT fizikurad sjidnen Tineijerobisas<br />

(58% _ biWi, 44% _<br />

gogo). maT, visac sjidnen, mogvianebiT<br />

hqondaT problemebi.<br />

isini Semdeg xvdebodnen risk<br />

ganmamtkicebelTa Tvisebebi<br />

ganmamtkiceblebi operantuli ganpirobebulobis<br />

energiis brokerebad SeiZleba CaiTvalos<br />

— isini cvlian an inarCuneben qcevas. ganmamtkiceblebs<br />

bevri saintereso da kompleqsuri<br />

Tviseba aqvT. isini SeiZleba daswavlil iqnen<br />

gamocdilebis Sedegad da ar iyvnen biologiurad<br />

ganpirobebuli da, SesaZloa, mogvevlinon<br />

aqtivobebad da ara raime sagnebad. zog Sem-<br />

TxvevaSi, Cveuli Zlieri ganmamtkicebeli, SesaZloa,<br />

ar aRmoCndes sakmarisi imisaTvis, raTa<br />

dominanturi qceva Seicvalos (aseT SemTxvevaSi<br />

jgufebSi: depresia, suicidi,<br />

alkoholizmi, sakuTari bav-<br />

Svebis mimarT fizikuri Seuracxyofa,<br />

(kacebTan) colebis<br />

cema. mkvlevrebma daaskvnes, rom<br />

„nebismieri fizikuri dasjis<br />

gamoyenebis Sewyveta mniSvnelovan<br />

faqtorad gvevlineba<br />

bavSvTa fizikuri Seuracxyofis,<br />

depresiis, suicidis da alkoholizmis<br />

pirvelad prevenciaSi~<br />

(gv. 558).<br />

Cven gvjera, konkretuli magaliTebiT<br />

dagarwmuneT, rom bav-<br />

Svebis gatyepa ar aris Sesatyvisi<br />

an efeqturi aRzrdis<br />

strategia. aRsaniSnavia, rom<br />

Cveni mizani ar aris nebismieri<br />

dasjis akrZalva. SesaZloa,<br />

arsebobdes situaciebi, sadac<br />

bavSvis arasasurveli qcevis<br />

SemaCereblad mxolod dasja<br />

gvevlineba. kvleva gviCvenebs,<br />

rom dasja unda iTvaliswinebdes<br />

garkveul pirobebs (Walters<br />

& Grusec, 1977).<br />

dasja unda iyos:<br />

• swrafi da xanmokle;<br />

• unda gamoiyenoT imwamsve,<br />

rogorc ki reaqcias aqvs<br />

adgili;<br />

• intensivoba unda iyos limitirebuli;<br />

• es unda iyos pasuxi specifikur<br />

arasasurvel<br />

qcevaze da arasodes _<br />

p i r o v n u l<br />

maxasiaTebelze;<br />

• limitirebuli unda<br />

iyos im situaciis<br />

Sesatyvisad, sadac<br />

reaqcias aqvs adgili;<br />

• Sedgebodes dasjisagan<br />

da ara _ fizikuri<br />

tkivilisagan.<br />

ufrTxildiT: sakmaod xSirad,<br />

mizezi, ris gamoc bevri<br />

mSobeli dasjas iyenebs, aris<br />

is, rom dauyovnebliv wydeba<br />

bavSvis arasasurveli qceva.<br />

mSobeli aRwevs ra Tavis<br />

xanmokle mizans, imavdroulad,<br />

bavSvis myiseuli reaqcia<br />

ganamtkicebs mSoblis<br />

damsjelobiT qcevas (Grant &<br />

Evans, 1994), magram Sedegi<br />

aseTia _ ,,xanmokle sargebeli,<br />

xangrZlivi tkivili~. mSoblebma<br />

moTmineba unda gamoi-<br />

Cinon da Tavi Seikavon xanmokle<br />

ganmtkicebisagan sakuTari<br />

Svilebis Soreuli interesebis<br />

gamo.<br />

vityviT, rom qcevis Sedegebi ar yofila realuri<br />

ganmamtkiceblebi).<br />

pirobiTi ganmamtkiceblebi<br />

roca am qveyanas moevlineT, auracxeli pirveladi<br />

ganmamtkicebeli dagxvdaT, magaliTad,<br />

wyali da saWmeli, romelTa ganmamtkicebluri<br />

Taviseburebani bunebiT iyo gansazRvruli.<br />

droTa ganmavlobaSi bunebrivi stimuli asocirda<br />

pirvelad ganmamtkicebelTan da axla, rogorc<br />

pirobiTi ganmamtkicebeli, ise gvevlineba<br />

operantuli reaqciebis dros. faqtobrivad,<br />

adamianis qcevis umetes wilze gavlenas xSirad<br />

operantuli ganpirobebuloba: swavlebis Sedegebis Sesaxeb<br />

249

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!