14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

dadebiTi da uaryofiTi dasja<br />

albaT icnobT qcevis Caqrobis sxva teqnikasac<br />

– dasjas. damsjelia nebismieri stimuli,<br />

romelic droTa ganmavlobaSi amcirebs ama Tu<br />

im reaqcias. dasja aris damsjelis miwodeba,<br />

rasac mohyveba reaqcia. dadebiTi da uaryofiTi<br />

dasja iseve SegviZlia ganvsazRvroT, rogorc<br />

dadebiTi da uaryofiTi ganmtkiceba. rodesac<br />

qcevas moyveba aversiuli stimuli, movlenas<br />

ewodeba dadebiTi dasja (dadebiTi SegiZlia<br />

daimaxsovroT, rogorc raRac, rac situacias<br />

emateba). magaliTad, cxeli Rumelis Sexeba iwvevs<br />

tkivils, rac „sjis~ masze adre aRmocenebul<br />

qcevas, amitom momavalSi nakleb savaraudoa,<br />

rom cxel Rumels xeliT SeexoT. movlenas,<br />

rodesac qcevas moyveba sasargeblo, sasurveli<br />

stimulis Camocileba, uaryofiT dasjas vuwodebT<br />

(uaryofiTi SegiZliaT daimaxsovroT,<br />

rogorc raime, rac akldeba situacias). amgvarad,<br />

rodesac mSobeli sjis bavSvs imisTvis, rom<br />

man daartya patara Zmas, bavSvi swavlobs, rom<br />

meored Zmas aRar unda daartyas. romeli dasja<br />

xsnis, ratom aRar gindaT saSinelebaTa filmis<br />

naxva?<br />

miuxedavad imisa, rom dasja da ganmtkiceba<br />

Zalian axlos mdgomi cnebebia, isini mniSvnelovnad<br />

gansxvavdebian erTmaneTisagan. amaze,<br />

pirvel rigSi, is migvaniSnebs, rom maT sxvadasxva<br />

terminebiT aRvniSnavT. gansazRvrebis mixedviT,<br />

dasja yovelTvis amcirebs qcevas, gantkiceba<br />

ki yovelTvis zrdis mas. magaliTad, zogierT<br />

adamians awuxebs Tavis mwvave tkivili, Tu miiRo<br />

kofeinis Semcveli sasmeli. Tavis tkivili aris<br />

stimuli, romelic dadebiTad sjis yavis dalevis<br />

qcevas. Tumca, Tavis tkivilis dros xalxi<br />

xSirad mimarTavs wamlebs tkivilis Casaqrobad.<br />

wamlis efeqti aris stimuli, romelic uaryofiTad<br />

ganamtkicebs wamlis miRebas (sur. 7.12).<br />

diskriminaciuli stimuli da<br />

ganzogadeba<br />

nakleb savaraudoa, qcevis albaTobis Secvla<br />

yovelTvis gvindodes an gvWirdebodes. SeiZleba<br />

qcevis albaTobis Secvla dagvWirdes konkretul<br />

konteqstSi. magaliTad, xSirad gvinda gavzardoT<br />

imis albaToba, rom bavSvi wynarad ijdeba<br />

saklaso oTaxSi gakveTilis ganmavlobaSi.<br />

konkretuli asociaciebiT, dasjis an ganmtki-<br />

cebis meSveobiT gansazRvruli stimuli,<br />

romelic win uswrebs reaqcias – diskriminaciul<br />

stimuls – qmnis am qcevis konteqsts. organizmi<br />

swavlobs, rom raime stimulis TandaswrebiT<br />

mis qcevas gansazRvruli efeqti aqvs garemoze.<br />

magaliTad, quCaSi mwvane Suqis anTebisas<br />

ganmtkicebulia quCis gadakveTa; magram rodesac<br />

anTia wiTeli, aseTi qceva SeiZleba daisajos<br />

– amas SeiZleba Sedegad mohyves jarima an<br />

ubeduri SemTxveva. skinerma SeimuSava stimuliqceva-Sedegi<br />

formula, rogorc sampirobiani<br />

albaToba (contigency, ix. cxrili 7.1) da Tvlida,<br />

rom swored es formula xsnida adamianis<br />

qmedebis did nawils (Skinner, 1953). cxrilSi 7.1<br />

aRwerilia, Tu rogor SeiZleba sampirobianma<br />

albaTobam axsnas sxvadasxva ramdenime tipis<br />

qceva.<br />

laboratoriul pirobebSi qcevis SedegebiT<br />

manipulirebiT, diskriminaciuli stimulis<br />

miwodebiT SegviZlia vakontroloT qceva.<br />

magaliTad, mtreds SeiZleba mivawodoT sakvebi<br />

diskis kenkvisas mxolod mwvane Suqis da ara<br />

wiTeli Suqis anTebis SemTxvevaSi. mwvane Suqi<br />

am SemTxvevaSi diskriminaciuli stimulia,<br />

romelic sazRvravs im SemTxvevas, roca mtredma<br />

unda akenkos, xolo wiTeli Suqi aris diskriminaciuli<br />

stimuli, romelic sazRvravs im<br />

SemTxvevas, roca mtredma ar unda akenkos.<br />

organizmi swrafad swavlobs pirobebis garCevas,<br />

reagirebs regularulad mxolod erT stimulze<br />

da ar reagirebs meoreze. sampirobiani albaTobis<br />

komponentebis kontroliT SegviZlia qceva<br />

konkretul konteqstSi CavsvaT.<br />

damsjeli (Punisher) – nebismieri stimuli, romelic<br />

amcirebs reaqciis sixSires.<br />

dadebiTi damsjeli (Positive Punishment) – qcevas<br />

mohyveba aversiuli stimuli, romelic amcirebs<br />

qcevis albaTobas.<br />

uaryofiTi damsjeli (Negative Punishment) – qcevas<br />

mohyveba sasurveli stimulis Camocileba, riTac<br />

mcirdeba am qcevis albaToba.<br />

diskriminaciuli stimuli (Discriminative Stimulus)<br />

– stimuli, romelic moaswavebs ganmtkicebas,<br />

radgan konkretuli qceva dadebiTad iyo ganmtkicebuli.<br />

sampirobiani albaToba (Three Term Coningency) –<br />

meqanizmi, romliTac organizmi swavlobs, rom<br />

konkretuli stimulis SemTxvevaSi misi qceva<br />

gavlenas moaxdens garemoze.<br />

operantuli ganpirobebuloba: swavlebis Sedegebis Sesaxeb<br />

245

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!