14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Tavi 7 / daswavla da qceviTi analizi<br />

242<br />

suraTi 7.10<br />

efeqtis kanoni<br />

daaxloebiT imave dros, roca pavlovi mu-<br />

Saobda ZaRlebTan klasikur ganpirobebulobaze,<br />

eduard Torndaiki (Edward L. Thorndike, 1898)<br />

akvirdeboda katebs, romlebsac unda epovaT<br />

gamosasvleli yuTi-labirinTebidan (sur. 7.10).<br />

Torndaikma male gamoaqveyna kidec Tavisi dakvirvebebis<br />

Sedegebi da daskvnebi. Tavdapirvelad<br />

katebi ibrZvian mxolod datyvevebis winaaRmdeg,<br />

magram, radgan erTxel maTma romeliRac impulsurma<br />

moqmedebam gamoiwvia karis gaReba,<br />

„yvela warumatebeli da gamousadegari impulsebi<br />

CaixSo da win wamowia mxolod isini, romelsac<br />

SeiZleba katebi mieyvana sasurvel Sedegamde~<br />

(Thorndike, 1898, gv. 13).<br />

ra iswavles Torndaikis katebma? Torndaikis<br />

analizis mixedviT, daswavla iyo asociacia<br />

situaciis stimulsa da reaqcias Soris, romelic<br />

iswavla cxovelma, anu stimuli-reaqcia<br />

efeqtis kanoni (Law of effect) _ daswavlis ZiriTadi<br />

kanoni, romlis mixedviTac stimulis<br />

Zala, gamoavlinos reaqcia, Zlierdeba, rodesac<br />

reaqcias mohyveba jildo da sustdeba, rodesac<br />

mas ar mohyveba jildo.<br />

kavSiri (S-R). amgvarad, katebma iswavles iseTi<br />

reaqciis gamovlena, (magaliTad, Rilakze an<br />

kvanZze kawvra) romelic gansazRvruli stimulis<br />

pirobebSi (datyveveba labirinTSi) miiyvans<br />

maT sasurvel miznamde (momentaluri Tavisufleba).<br />

gaiTvaliswineT, rom S-R kavSiris daswavla<br />

TandaTanobiT moxda da, amasTan, cdisa da<br />

Secdomis meTodiT. etapobrivad, is qcevebi,<br />

romelTac dadebiTi Sedegi hqondaT, gaxSirda,<br />

isini TandaTan iqcen dominantur reaqciebad,<br />

rodesac cxoveli kvlav xvdeboda labirinTSi.<br />

Torndaikma am kavSirs qcevasa da mis Sedegs<br />

Soris efeqtis kanoni uwoda: reaqcia damakmayofilebeli<br />

SedegiT iZens met albaTobas miznis<br />

miRwevisas, vidre is reaqcia, romelic arasasurvel<br />

Sedegs iwvevs.<br />

qcevis eqsperimentuli analizi<br />

skinerma aiTvisa Torndaikis Sexeduleba imis<br />

Taobaze, rom garemo Sedegebi Zlier efeqts<br />

axdens qcevaze. man SeimuSava kvlevis programa,<br />

romlis mizanic iyo stimulis ganpirobebulobis<br />

sistematuri variaciebis migneba, im meqanizmisa,<br />

romelic ganapirobebs gansazRvruli<br />

qcevis did albaTobas sxvadasxva garemo<br />

pirobebSi.<br />

bunebrivi monacemebi qcevis mecnierebaSi<br />

gansazRvruli qcevis gamovlinebaa<br />

gansazRvrul dros. eqperimentuli analizi<br />

ikvlevs albaTobas sixSiris an<br />

reaqciis xarisxis terminebiT. eqsperimentuli<br />

analizis amocanaa, aRmoaCinos yvela<br />

is cvladi, romelzec damokidebulia<br />

reaqciis sixSire (Skinner, 1966, gv. 213-214).<br />

skineris analizi ufro eqsperimentuli iyo,<br />

vidre Teoriuli: Teoretikosebi xelmZRvaneloben<br />

derivaciebiTa da winaswametyvelebebiT<br />

sakuTari Teoriebidan, magram iseTi empiristebi,<br />

rogoric skineri iyo, eyrdnobian mxolod<br />

realur, konkretul monacemebs. isini iwyeben<br />

eqperimentis konteqstSi monacemebis SegrovebiT<br />

da ar arian mijaWvulni romelime Teorias.<br />

imisaTvis, rom qceva eqsperimentulad gaeanalizebina,<br />

skinerma ganaviTara operantuli ganpirobebulobis<br />

procedura. igi manipulirebda<br />

organizmis Qqcevis SedegiT imisaTvis, rom mi-<br />

Rebuli efeqti daenaxa. operantulia nebismieri

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!