14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

es kaci regularulad iRebda gacilebiT ufro<br />

did dozebs, vidre man sikvdilis win miiRo. am<br />

SemTxvevam aaforiaqa mkvlevrebi – rogor<br />

SeiZleboda aseT dozas moekla organizmi,<br />

romelsac am nivTierebis sakmaod didi<br />

mimRebloba hqonda?<br />

pavlovma (1927) da mogvianebiT misma kolegam<br />

bikovma (1957) aRmoaCines, rom mimRebloba<br />

narkotikebis mimarT SeiZleba maSin ganviTardes,<br />

rodesac adamiani elodeba wamlis farmakologiur<br />

moqmedebas. Tanamedrove mkvlevarma<br />

Sefard sigelma (Shepard Siegel) daxvewa es ideebi.<br />

igi Tvlida, rom is garemo, romelSic gamoiyeneba<br />

wamali, aqcevs mas ganpirobebul stimulad<br />

im situaciisaTvis, romelSic organizmi<br />

ewinaaRmdegeba wamlis Cveul efeqts. wamlis<br />

miRebisas wamali (ganupirobebeli stimuli)<br />

iwvevs gansazRvrul fiziologiur reaqciebs,<br />

razec organizmi reagirebs sawinaaRmdegod<br />

homeostazis damyarebis mizniT (ix. Tavi 3).<br />

swored esaa am SemTxvevaSi ganupirobebeli<br />

reaqcia. droTa ganmavlobaSi kompensatoruli<br />

reaqciac ganpirobebuli reaqcia xdeba. es<br />

niSnavs, rom garemoSi, romelic, Cveulebriv,<br />

asocirebulia wamlis gamoyenebasTan (ganpirobebuli<br />

stimuli), organizmi fiziologiurad<br />

amzadebs Tavs (ganpirobebuli reaqcia) wamlis<br />

mosalodneli efeqtebisaTvis. mimRebloba Cndeba<br />

imitom, rom individis mier moxmarebuli wamali<br />

metia kompensatorul reaqciaze, sanam daiwyeba<br />

raime saxis „dadebiTi~ efeqti. mzardi doza<br />

niSnavs, rom izrdeba kompensatoruli reaqciac.<br />

sigelma es ideebi gamoscada laboratoriaSi,<br />

gamoumuSava ra virTxebs mimRebloba heroinis<br />

mimarT.<br />

saidan<br />

viciT<br />

narkotikul nivTierebebze<br />

damokidebulebis ganpirobebulobis<br />

aspeqtebi<br />

erT-erT kvlevaSi sigelma da misma<br />

kolegebma gamoiwvies virTxebSi heroinis<br />

ineqciis molodini – erT SemTxvevaSi (ganpirobebuli<br />

stimuli 1) da deqstrozis<br />

(tkbili Saqari) – meoreSi (ganpirobebuli<br />

stimuli 2) (Siegel et al., 1982). wvrTnis pirvel<br />

fazaSi yvela virTxas ganuviTarda mimRebloba<br />

heroinis mimarT. sakontrolo dRes<br />

yvela virTxam miiRo heroinis Cveulebrivze<br />

didi, TiTqmis orjer meti doza. virTxebis<br />

naxevars heroini ukve miRebuli hqonda,<br />

xolo meore naxevars ganpirobebulobisaTvis<br />

eZleoda deqstrozi. ukanaskneli<br />

jgufidan mokvda orjer meti (64) virTxa,<br />

vidre pirvelidan (32).<br />

savaraudod, virTxebi, romlebic iRebdnen<br />

heroins, ufro momzadebulebi iyvnen am potenciurad<br />

saxifaTo situaciisaTvis, radgan<br />

konteqstma (ganpirobebuli stimuli 1) gamoiwvia<br />

iseTi fiziologiuri reaqcia (ganpirobebuli<br />

reaqcia 1) romelmac winaaRmdegoba gauwia wamlis<br />

tipur efeqts (Poulos & Cappell, 1991).<br />

imis gamosakvlevad, igive process SeiZleba<br />

Tu ara adgili hqondes adamianebSi, sigelma da<br />

misma kolegebma gamokiTxes heroinze damokidebulni,<br />

romlebic araerTxel sikvdilis piras<br />

iyvnen misulni zedmeti dozis gamo. aTidan<br />

Svid SemTxvevaSi wamali miRebuli iyo axal<br />

da ucxo garemoSi (Siegel, 1984). miuxedavad imisa,<br />

rom es aranair monacemebs ar gvaZlevs, cxadi<br />

xdeba, rom doza, romlis mimarTac individs<br />

SemuSavebuli aqvs mimRebloba, SeiZleba zedmet,<br />

momakvdinebel dozad iqces ucxo garemoSi. es<br />

analizi gveubneba, rom manhetenze napovn kacs<br />

arasodes gaukeTebia wamali swored im adgilas,<br />

sadac igi ipoves.<br />

miuxedavad imisa, rom mocemuli kvleva<br />

exeboda heroins, klasikuri ganpirobebuloba<br />

mniSvnelovani komponentia sxvadasxva wamlis<br />

mimarT mimReblobis gazrdaSi (Goodison & Siegel,<br />

1995; Poulos & Cappell, 1991; Siegel, 1999). ase rom, igive<br />

sawyisebi, romlebsac pavlovi swavlobda<br />

ZaRlebis, zarebis da nerwyvis gamoyofasTan<br />

dakavSirebiT, gvexmareba, avxsnaT zogierTi<br />

meqanizmi adamianis narkotikul nivTierebebze<br />

damokidebulebisa.<br />

klasikuri ganpirobebulobis gamoyeneba<br />

adreul, 1980-ian wlebSi mkvlevrebma gaakeTes<br />

aRmoCena, rom daswavlis procesebma SeiZleba<br />

gavlena iqonion organizmis imunur sistemaze.<br />

istoriulad dadasturebulia, rom imunologiuri<br />

reaqciebi _ antisxeulebis swrafi gamo-<br />

klasikuri ganpirobebuloba<br />

239

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!