14.12.2012 Views

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

(natia) ZIMBARDO

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

skinerma wamoiwyo kvleva, romelic miiyvanda<br />

mas am poziciis formulirebamde. 1924 wels<br />

gamosuli uotsonis wignis _ „biheviorizmis~<br />

_ wakiTxvis Semdeg skineri swavlas agrZelebs<br />

harvardSi. igi eTanxmeba uotsons Sinagani<br />

mdgomareobebisa da fsiqikuri movlenebis ararsebobaSi,<br />

Tumca, aqcents ufro metad akeTebs<br />

ara maTi, rogorc monacemebis, gamoyenebis<br />

SeuZleblobaze, aramed maT, rogorc qcevis<br />

gamomwvevi mizezebis ararsebobaze (Skinner, 1990).<br />

sxva sityvebiT, igi Tvlis, rom fsiqikuri<br />

movlenebi, rogorebicaa azrovneba da warmosaxva,<br />

ar iwveven qcevas, metic, isini, Tavis mxriv,<br />

ganixilebian, rogorc qcevis formebi, romlebic<br />

garemo stimuliTaa ganpirobebuli. magaliTad,<br />

vaSimSiloT mtredi 24 saaTis ganmavlobaSi;<br />

movaTavsoT mowyobilobaSi, sadac mas SeuZlia,<br />

niskartis patara diskze dakakunebiT moipovos<br />

sakvebi. aRmovaCenT, rom is swored ase akeTebs.<br />

skineri am SemTxvevaSi daasabuTebda, rom mtredis<br />

qceva ganpirobebulia garemo movlenebiT –<br />

SimSiliT da sakvebis, rogorc ganmamtkiceblis,<br />

gamoyenebiT. SimSilis subieqturi gancda,<br />

romlis pirdapir Seswavla an gazomva ar<br />

SeiZleba, ar aris am qcevis mizezi, es qceva<br />

mxolod deprivaciis Sedegia. amitom arafris<br />

mTqmelia imis daskvna, rom mtredma SimSilis<br />

an sakvebis mopovebis surviliT daiwyo diskze<br />

kakuni. imisaTvis, rom avxsnaT, ras akeTebs sinamdvileSi<br />

mtredi, ar aris saWiro misi Sinagani<br />

fsiqologiuri mdgomareobis garkveva. saWiroa,<br />

ubralod, gavecnoT daswavlis martiv principebs,<br />

romlebic saSualebas aZlevs mtreds, asociacia<br />

daamyaros qcevasa da jildos Soris.<br />

esaa skineris biheviorizmis sakvanZo wertili<br />

(Delprato & Midgley, 1992).<br />

swored es Sexeduleba daedo safuZvlad<br />

bihevioralur analizs, fsiqologiis im sferos,<br />

romelic aqcents daswavlisa da qcevis garemo<br />

determinantebis aRmoCenaze akeTebs (Grant Evans,<br />

1994). sazogadod, bihevioraluri analizi<br />

cdilobs imis damtkicebas, rom adamianuri<br />

buneba SeiZleba sabunebismetyvelo mecnierebebis<br />

bihevioraluri analizi (Behavioral Analysis) - fsiqologiis<br />

ganxra, romelic yuradRebas daswavlisa<br />

da qcevis garemo determinantebze amaxvilebs.<br />

meTodebisa da sferos gafarToebiT SeviswavloT.<br />

amocana isaa, rom aRmoaCinon universaluri<br />

kanonzomierebebi, romlebic saerToa cxovelTa<br />

yvela saxeobisaTvis, adamianebis CaTvliT.<br />

mkvlevrebi askvnian, rom daswavlis procesi<br />

yvela saxeobaSi gvxvdeba, ra Tqma unda, sxvadasxva<br />

formiT, magram SenarCunebuli ZiriTadi maxasiaTeblebiT.<br />

amitom kvlevebi cxovelebze<br />

xSirad xvdeboda kritikis qarcecxlSi. daswavlis<br />

kompleqsuri formebi martivi procesebis<br />

kombinacias warmoadgenen. bihevioraluri analizi<br />

cdilobs aRmoaCinos is ZiriTadi principebi,<br />

romelTa mixedviT adamianis qceva icvleba<br />

gamocdilebis Sesabamisad. ZiriTadi aqcenti<br />

ki qcevasa da garemo movlenebs Soris<br />

kavSirze keTdeba da ara _ qcevasa da fsiqikur<br />

movlenebs Soris kavSirze.<br />

Sejameba<br />

daswavla aris procesi, romelic SedarebiT<br />

mdgradi qcevis an qceviTi potencialis cvlilebidan<br />

momdinareobs da gamocdilebas emyareba.<br />

qceviTi analizi amodis uotsonisa da skineris<br />

Teoriebidan da yuradRebas amaxvilebs daswavlisa<br />

da qcevis garemo determinantebze.<br />

klasikuri ganpirobebuloba<br />

warmoidgineT, rom kinoSi xarT da saSinelebaTa<br />

films uyurebT. filmis gmiri daxurul<br />

kars uaxlovdeba, musika iZabeba, Tqven ki giCndebaT<br />

survili, iyviroT „ar Sexvide!~ amasobaSi<br />

aRmoaCenT, rom guliscema aCqarebuli gaqvT, SeiZleba<br />

gaiofloT kidec, magram ratom? raRacnairad<br />

Tqvenma sxeulma iswavla fiziologiuri<br />

reaqciis warmoSoba (guliscema), rodesac erTi<br />

garemo movlena dakavSirebulia meoresTan (da-<br />

Zabuli musika saSiS vizualur efeqtTan). am<br />

tipis daswavla cnobilia, rogorc klasikuri<br />

ganpirobebuloba, daswavlis ZiriTadi forma,<br />

romelSic erTi stimuli an movlena gvamcnobs,<br />

winaswarmetyvelebs sxva stimulis an movlenis<br />

gamovlenas. organizmi swavlobs axal asociacias<br />

or stimuls Soris – pirvelsa, romelic adre<br />

ar iwvevda reaqcias, da meores Soris, romelmac<br />

klasikuri ganpirobebuloba<br />

227

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!